ପୂର୍ବପ୍ରକାଶିତ ଉତ୍ତାରୁ
ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ
ଗଜାନନ ବାବୁଙ୍କ ଉଦ୍ୟମକୁ ଛାୟାଛନ୍ନ କରିବାକୁ ଜଣେ ସରକାରୀ ଭେଦିଆ ଭୂମିକା ନିର୍ବାହ କରିଥିଲେ ସରକାରୀ ଦଳର ରାଜ୍ୟସଭା ସାଂସଦ ବୈଷ୍ଣବ ଚରଣ ପରିଡ଼ା । ଭାଷା ଆଇନ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉ ବୋଲି ସେ ସ୍ଵର ତୋଳୁଥିଲେ ଓ ଜଣେ ସାଂସଦ ହୋଇଥିବା ହେତୁ ନିଜସ୍ଵ ତଥା ସରକାରୀ ପ୍ରଭାବରେ ଗଣମାଧ୍ୟମରେ ଝଲସି ବି ପାରୁଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ଭାଷା ଆଇନ କାହିଁକି କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇପାରୁନାହିଁ ତାହା ତାଙ୍କୁ ଜଣା ନଥିଲା । ଓଡ଼ିଆରେ କାମ କରିବାକୁ ପ୍ରବଳ ବ୍ୟଗ୍ରତା ପ୍ରକାଶ କରିଥିବା ଜାନକୀ ବଲ୍ଲଭ ପଟ୍ଟନାୟକ ଯଦି ଜାଣିପାରିନଥିଲେ କେଉଁ କାରଣ ହେତୁ ଭାଷା ଆଇନ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇପାରୁନାହିଁ ଏଙ୍କୁ ବା କିପରି ଜଣାଥାନ୍ତା?
ପ୍ରଥମଥର କାରଣ ଠାବ
ପ୍ରଥମଥର ପାଇଁ ମୁଁ ଏ କାରଣ ଠାବ କରିଥିଲି ଓ ସରକାରଙ୍କୁ ଜଣାଇଥିଲି । ଫଳରେ, ଆଇନଟିକୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ କରିବା ପାଇଁ ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ ନିୟମାବଳୀ ପ୍ରଣୟନ ସକାଶେ ସମର୍ଥ ହେବା ପାଇଁ ୨୦୧୬ ମେ ୨୧ରେ ସରକାର ଅଧ୍ୟାଦେଶ ବଳରେ ଆଇନ ସଂଶୋଧନ କରି ଏହି ସାମର୍ଥ୍ୟ ଆହରଣ କରିଥିଲେ । ଏହା ଥିଲା ଓଡ଼ିଶାପାଇଁ ଅଭୂତପୂର୍ବ ଏବଂ ଅବିସ୍ମରଣୀୟ । ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନରେ ମୋ ସହକର୍ମୀମାନେ ୨୪.୫.୨୦୧୬ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ଏଥିପାଇଁ ବିଜୟଉତ୍ସବ ପାଳନ କଲେ । ମୁଖ୍ୟ ଅତିଥି ଥିଲେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ନିରୋଳା ସାମ୍ବାଦିକୀୟ ସହଯୋଗ ଦେଇଥିବା ସମ୍ବାଦ ସମ୍ପାଦକ ସୌମ୍ୟ ରଞ୍ଜନ ପଟ୍ଟନାୟକ । ସେ ଯେଉଁ ଭାଷଣ ଦେଇଥିଲେ , ତହିଁର ଐତିହାସିକ ମୂଲ୍ୟ ଅସୀମ । ତହିଁର ଆବଶ୍ୟକୀୟ ଅଂଶ ନିମ୍ନରେ ଉଦ୍ଧୃତ୍ତ ହେଲା :
“ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ଯଦି ମୁଣ୍ଡ ଟେକି ଉଠି ପାରିଲା ଓ ଏତେ ବାଟ ଆଗେଇପାରିଛି , ତାର ଶ୍ରେୟ ଆପଣମାନଙ୍କ ପାଖକୁ ତ ଯିବ ହିଁ ଯିବ, କିନ୍ତୁ ସର୍ବାଗ୍ରେ ଯିବ ଶ୍ରୀଯୁକ୍ତ ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କୁ । ତାର କାରଣ ହେଲା, ତାଙ୍କରି ହେତୁ ହିଁ ଉତ୍ସବ ମନାଇବାର ସୁଯୋଗ ଆମକୁ ମିଳିଛି । ୧୯୫୪ ମସିହାର ଗୋଟିଏ ଆଇନକୁ କାହିଁକି ୨୦୧୬ ମେ ୨୧ ତାରିଖ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅପେକ୍ଷା କରିବାକୁ ହେଲା ସାମାନ୍ୟ ଗୋଟିଏ ସଂଶୋଧନ ପାଇଁ? ଆମେ ଯେଉଁମାନେ ଓଡ଼ିଶା ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କରୁ, ମୋ ମନକୁ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହି ପ୍ରଶ୍ନ ଆନ୍ଦୋଳିତ କରୁଛି – ୧୯୫୪ରେ ତ ଆଇନଟି ହୋଇଥିଲା – ଓଡ଼ିଶାରେ ଏତେ ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ଥିଲେ, ଏତେ ବିଜ୍ଞଲୋକ ଥିଲେ, ଏତେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଗଲେଣି, କେହି କଣ ଜାଣିପାରିଲେନି ଯେ, ଆଇନଟି ସଂଶୋଧନ ନକଲା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏତଦ୍ଦ୍ୱାରା ସରକାରୀ ଭାଷା ବ୍ୟବହାର ସମ୍ପର୍କରେ କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ ? ଏ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପାଇଁ ଆଜି ମୁଁ ଯଦି ଟିକେ ଚିନ୍ତା କରୁଛି, ତାର କାରଣ ହେଲେ ଶ୍ରୀ ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ । ସେ ସମସ୍ତ ବିଷୟକୁ ଗବେଷଣା କରି ଆମ ଆଖି ଖୋଲିଦେଇଛନ୍ତି । ସେ ଦେଖେଇ ଦେଇଛନ୍ତି – କେଉଁଠାରେ, କେଉଁ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବିନ୍ଦୁରେ ଆଘାତ ଦେଲେ କଥାଟି ପରିଷ୍କାର ହେବ ଏବଂ ତାର ସଂସ୍କାର ଓ ପରିବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ବାଟ ଫିଟିବ ।”
ଐତିହାସିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ସମଗ୍ର ଭାଷଣଟି ନଭମଞ୍ଚ (internet)ରେ ଅଛି । ସରଣି – https://soundcloud.com/orissamatters/sambad-editor-soumya-ranjan-patnaik-on-bhasa-andolan
ସମ୍ବାଦ ସମ୍ପାଦକ କୌଣସି ଅତିରଞ୍ଜିତ କଥା କହିନଥିଲେ । ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ କାର୍ଯ୍ୟ ନହେଉଥିବାର କାରଣ ମୁଁ ହିଁ ପ୍ରଥମେ ନିରୂପଣ କରିଥିଲି ଓ ତହିଁର ନିରାକରଣ ପାଇଁ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଥିଲି ।
ଗଜାନନବାବୁଙ୍କ ଅନଶନ ଭାଙ୍ଗିବା ପାଇଁ ସରକାର ଏକ ମନ୍ତ୍ରୀସ୍ତରୀୟ କମିଟି ଗଠନ କରି ଭାଷା ଆଇନର ପ୍ରୟୋଗ ପଥରୁ ଅନ୍ତରାୟ ଅପସାରଣ ପାଇଁ ପରାମର୍ଶ ମାଗିଲେ । ଏହି କମିଟିରେ ମୁଁ ଥିଲି ଜଣେ ସଦସ୍ୟ । ଆଇନଟିରେ ମୁଁ ଯେଉଁ ଆଜନ୍ମ ତ୍ରୁଟି ଠାବ କରିଥିଲି, ତହିଁର ଦୂରୀକରଣ ପାଇଁ ମୁଁ ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ଓ ନିୟମାବଳୀ ପ୍ରଣୟନ ସକାଶେ ପ୍ରସ୍ତାବ ଓ ପ୍ରସ୍ତାବିତ ବିଧାନର ଚିଠା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲି ୩.୯.୨୦୧୫ ତାରିଖରେ । ତାହାର ସରକାରୀ ପ୍ରମାଣୀକୃତ ନକଲ ବିଶ୍ୱବାସୀ ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ପାଇଁ ନିମ୍ନ ସରଣିରେ ଉପଲଭ୍ୟ: ସରଣି –
https://www.scribd.com/document/521916009/Law-Proposed-by-Subhas-Chandra-Pattanayak-member-Ministerial-Committee-on-Official-Language
ଏତଦ୍ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଦେଖିଲେ ଏହାହିଁ ଥିଲା ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଓଡ଼ିଶାର ପରିଚାଳନା ଅଲଙ୍ଘ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରଥମ ବିଧିବଦ୍ଧ ପ୍ରୟାସ । ସମ୍ବାଦ ସମ୍ପାଦକଙ୍କ ପୂର୍ବୋଦ୍ଧୃତ୍ତ ବୟାନ ଏହି ସତ୍ୟର ଏକ ନିରୋଳା ସ୍ୱୀକୃତି ମାତ୍ର । (କ୍ରମଶଃ)