ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଏକ ଦଣ୍ଡନୀୟ ଅପରାଧ – ଏତିକି ବୁଝିବାକୁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କର ଯଦି ଦକ୍ଷତା ଥାନ୍ତା ତେବେ ଓଡିଶା ସରକାରୀ ଭାଷା ଆଇନର ଉଲ୍ଲଙ୍ଘନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ପାଇଁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର କଳାପତାକା ଅଭିଯାନ ସାତଶହ ଦିନ ଅତିକ୍ରମ କଲା ପରେ ରାଜ୍ୟ କ୍ୟାବିନେଟ ବୁଧବାର ପୁନଶ୍ଚ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିକୁ ଭେଳିକି ଦେଖାଇବାକୁ ସାହସ କରିନଥାନ୍ତା ବୋଲି ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ , ଓଡ଼ିଶାର ନେତୃତ୍ବ ଆଜି ଏକ ସାମ୍ବାଦିକ ସମ୍ମିଳନୀରେ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି ।
ଆନ୍ଦୋଳନର ପ୍ରେସ ଵିଜ୍ଞପ୍ତି ପୂର୍ଣ୍ଣତଃ ସ୍ଥାନିତ ହେଲା ।
ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ
ସରକାରୀ ଆଚରଣରେ ଆଘାତଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇ ହୋଇ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଜନନୀ ଯେଉଁପରି ମୁମୂର୍ଷୁ ହୋଇପଡିଛି ତାର ଉପଚାର ପାଇଁ ମୁଁ ଏଥର ଜାଣିଶୁଣି ‘ନୌକର’ ବା ‘ଚାକର’ ଶବ୍ଦ ବ୍ୟବହାର କରିବି ଆମ ଜନସାଧାରଣ ଓ କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଥିବା ମୌଳିକ ତଫାତ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିବାପାଇଁ ।
ଦରମାଖିଆଙ୍କଠାରୁ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଭିନ୍ନତା ସ୍ପଷ୍ଟ ହେବା ଓ କର୍ମଚାରୀମାନେ ନିଜକୁ ଶାସକ ବୋଲି ଭାବିବା ବନ୍ଦ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
ଦରମାଖିଆ ଲୋକେ ଯାହାର ରାଜକୋଷରୁ ଦରମା ନେଉଛନ୍ତି, ତା ଭାଷାରେ ସେବା ଦେବେ କି ଦରମାଖିଆଙ୍କ ଭାଷାରେ ଦରମା ଦେଉଥିବା ଲୋକେ ନିଜକୁ ଚଳାଇବେ – ଏହି ପ୍ରଶ୍ନ ଏଣିକି ତୋଳାଯିବ ସମସ୍ତ ସମ୍ଭବ ଦୃଢତାର ସହ । ମନ୍ତ୍ରୀ ହୁଅନ୍ତୁ ବା ସଚିବ ହୁଅନ୍ତୁ ବା ଯେ କୌଣସି ଅମଲା,ଦରମାଖିଆ ନୌକର ଭାଷାରେ ଦରମାଦାତା ମାଲିକ ଚାଲିବ କି ମାଲିକ ଭାଷାରେ ନୌକର – ଏହି ପ୍ରଶ୍ନ ପଚାରିବ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ।
ଆମ ଭାଷା ଜନନୀ ଦରମାଖିଆଙ୍କ ଗୋଇଠା ମାଡ଼ ବହୁତ ସହିଲାଣି ; ଆଉ ନୁହେଁ ।
ଚାକର ଭାବେ ବିବେଚିତ ହେବାକୁ ଯେଉଁମାନେ ନ ଚାହିଁବେ , ସେମାନେ ଆମ ଭାଷା କହନ୍ତୁ , ଆମ ଭାଷାରେ କାମ କରନ୍ତୁ , ଆମ ଭାଇ ହୋଇ ରହନ୍ତୁ । ନିଷ୍ପତ୍ତି ସେମାନଙ୍କର ।
ଗତ ପ୍ରାୟ ଦୁଇ ବର୍ଷର କଳାପତାକା ଅଭିଯାନରେ ଆମେ ଗୋଟିଏ ବ୍ୟଥାଦାୟକ ଅଭିଜ୍ଞତା ଅର୍ଜନ କରିଛୁ । ତାହା ହେଲା , ଆମ ଓଡ଼ିଶାର ସାହିତ୍ୟିକମାନେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ସହ ଜଡ଼ିତହେବାକୁ ଆଗେଇ ଆସୁନାହାନ୍ତି । ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର ହେଉ ବା ଜ୍ଞାନପୀଠ ପୁରସ୍କାର ହେଉ ବା ସରସ୍ବତୀ ପୁରସ୍କାର ହେଉ ବା ପଦ୍ମ ପୁରସ୍କାର ହେଉ – ଏପରି ପୁରସ୍କାରରେ ଝଲସୁଥିବା ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟିକମାନେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ସହ ନିଜ ନିଜକୁ ଯୋଡୁନାହାନ୍ତି ।
ଏହା ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ଗୁରୁତ୍ବ ଓ ଗାରିମା ପ୍ରତି ଏକ ଆହ୍ବାନ କି ? ନାଁ , ଆଦୌ ନୁହେଁ ।
ପ୍ରଥମ କଥା ହେଉଛି, ସେମାନେ ଯଦି ମଣିଷ ହୋଇଥାନ୍ତେ , ଆମକୁ କିଆଁ କଳାପତାକା ଧରିବାକୁ ପଡ଼ନ୍ତା ?
କହିବାକୁ କଷ୍ଟ , କିନ୍ତୁ ସତ ତ ହେଲା: ଭାଷା ମୌଳିକ , ସାହିତ୍ୟ ମୌଳିକ ନୁହେଁ । ଭାଷା ଆମ ଜନନୀ , ସାହିତ୍ୟ ନୁହେଁ ।
ଭାଷାରେ ‘ଭାବ’ ମିଶାଇ ସାହିତ୍ୟ କରାଯାଏ । ଭାବ ଶୁଭଙ୍କର ହୋଇପାରେ ,ଭୟଙ୍କର ହୋଇପାରେ ; ସାମାଜିକ ହୋଇପାରେ , ଅସାମାଜିକ ହୋଇପାରେ ; ରକ୍ଷଣଶୀଳ ହୋଇପାରେ , ପ୍ରଗତିଶୀଳ ହୋଇପାରେ । ସୁତରାଂ ସାହିତ୍ୟ ଏହି ସବୁ ରୂପ ନେଇପାରେ ।
ଏହି ରୂପେ ସମୁଦାୟ ଦୁଇ ପ୍ରକାରର ସାହିତ୍ୟିକ ଦୃଷ୍ଟିଗୋଚର ହୁଅନ୍ତି । ପ୍ରକାରଭେଦରେ ସେମାନଙ୍କୁ ଉଚ୍ଚମନା ସାହିତ୍ୟିକ ବା ନୀଚମନା ସାହିତ୍ୟିକ ଭାବେ ଚିହ୍ନଟ କରାଯାଇପାରେ ।
ପୁଞ୍ଜିବାଦ ପ୍ରଭାବରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ନୀଚମନା ସାହିତ୍ୟିକ ଏବେ ହାଉଯାଉ । ସେମାନେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଅସହଯୋଗ କରିବା ସ୍ବଭାବିକ ।
ସାହିତ୍ୟ ନଥାଇ ସମାଜ ଚାଲିବ । ଚାଲିଛି ।
ଓଡ଼ିଶାରେ କୌଣସି ସାହିତ୍ୟକୃତି ହଜାରରୁ ଅଧିକ ଛପାଯାଏ ନାହିଁ କି ଦି ବର୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ଦ୍ବିତୀୟ ସଂସ୍କରଣ ଆବଶ୍ୟକ ପଡେନାହିଁ । ତେଣୁ ହାରାହାରି ପାଆଂଶ ଲୋକଙ୍କୁ ଛାଡି ଯେ କୌଣସି ବର୍ଷ ଯେକୌଣସି ସାହିତ୍ୟିକ ଅବଶିଷ୍ଟ ପ୍ରାୟ ସାଢେ ଚାରିକୋଟି ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ଭିତରୁ କାହାରି ଦୃଷ୍ଟି ବି ଆକର୍ଷଣ କରନ୍ତି ନାହିଁ । ଅବସ୍ଥା ଏପରି ଯେ, ‘ସରସ୍ବତୀ’ସମ୍ମାନ ପ୍ରାପ୍ତ କବି ରମାକାନ୍ତ ରଥଙ୍କ ଏକ କାବ୍ୟକୃତି ଦି ବର୍ଷରେ ସମୁଦାୟ ପଚାଶ ଖଣ୍ଡ ବି ବିକ୍ରୀ ହୋଇପାରିନଥିଲା ବୋଲି ସେ ମହାପାତ୍ର ନୀଳମଣି ସାହୁଙ୍କୁ ଏକ ଚିଠିରେ ଲେଖିଥିଲେ , ଯାହା ଅଧ୍ୟାପକ ବିଶ୍ଵରଞ୍ଜନଙ୍କ ସମ୍ପାଦିତ ‘ଚିଠି’ରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି । ଏହା ପ୍ରମାଣ କରୁଛି କି ‘ସରସ୍ବତୀ’ ସମ୍ମାନ ପାଇଥିବା ଆମ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ସାହିତ୍ୟିକ ଆମ ଲୋକଙ୍କ ମନରେ ନାହାନ୍ତି ।
ଜ୍ଞାନପୀଠ ସମ୍ମାନ ପାଇଥିବା ସୀତାକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ରଙ୍କ କବିତା ବହିରୁ କିଏ କେତେଖଣ୍ଡ ରଖିଛି ବୋଲି ଜାଣିବାକୁ ମୁଁ ମୋ ବନ୍ଧୁମାନଙ୍କ ଭିତରୁ ଦଶଜଣଙ୍କୁ ପଚାରିଥିଲି ବର୍ଷକ ତଳେ ; ଜଣକ ପାଖରେ ଦିଖଣ୍ଡ ଥିଲା , ନଅ ଜଣଙ୍କ ପାଖରେ ଖଣ୍ଡେ ବି ନଥିଲା । ଯେଉଁମାନଙ୍କୁ ପଚାରିଥିଲି ସେମାନେ ସମସ୍ତେ ଥିଲେ ସାହିତ୍ୟିକ । ଅତଏବ ଏହି ବିଶିଷ୍ଟ ସାହିତ୍ୟିକ ଆମ ସାହିତ୍ୟିକମାନଙ୍କ ଭିତରେ ବି ନିଜ ଆସ୍ଥାନ ଜମେଇ ପାରିନାହାନ୍ତି , ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ପାଖରେ ଏଙ୍କ ସ୍ଥାନ ବା ଖୋଜିବା କାହିଁକି ?
ଏହା ସ୍ପଷ୍ଟ କରେ ଯେ, ସାହିତ୍ୟ ବିନା ସମାଜ ଚାଲିପାରେ । କିନ୍ତୁ ଭାଷା ବିନା କେହି ଚାଲିପାରିବେ ନାହିଁ । ଏଣୁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ କେଉଁ ସାହିତ୍ୟିକଙ୍କୁ ଅପେକ୍ଷା ରଖେନାହିଁ ।
ଓଡ଼ିଶାରେ ସାହିତ୍ୟ ପାଇଁ ପୁରସ୍କାର ପାଇଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ସାମାନ୍ୟ କେତେକଙ୍କୁ ଛାଡ଼ି ବାକି ସମସ୍ତେ ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀ ଥିଲେ ଓ ଅଛନ୍ତି । ସେମାନେ ନିଜ ନିଜ ଅଫିସ କାମ ଯଦି ଓଡ଼ିଆରେ କରିଥାନ୍ତେ ତେବେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଜନନୀ ଆଜି ମୁମୂର୍ଷୁ ଅବସ୍ଥା ଭୋଗୁନଥାନ୍ତା କି ନିଷ୍ଠୁର ନୌକରସାହି କବଳରେ ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ତାର ଅସ୍ମିତା ହରାଇ ବସିନଥାନ୍ତା ।
ମାଆକୁ ନିଜ ଆୟର ମାଧ୍ୟମ କରି ଚାଲୁଥିବା ଲୋକେ ମାଆର ମର୍ଯ୍ୟାଦା ପାଇଁ ଲଢେଇ କରିବେ – ଏକଥା କାହିଁକି ଆମେ ଭାବିବା ?
ତେଣୁ କୌଣସି ସାହିତ୍ୟିକଙ୍କୁ ଅପେକ୍ଷା ନ କରି ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଆଗେଇନେବାକୁ ହେବ ଏବଂ ସାହିତ୍ୟିକ ଅଧ୍ୟୁଷିତ ଦରମାଖିଆମଣ୍ଡଳୀକୁ ଏହା ବୁଝିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରାଯିବ ଯେ, ନୌକର ଭାଷାରେ ମାଲିକ ଚଳିବ ନାହିଁ , ମାଲିକ ଭାଷାରେ ନୌକର ଚଳିବ ।
ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ
ଓଡିଶା ସରକାରୀ ଭାଷା ଆଇନ 1954 ଅକ୍ଟୋବର 14 ତାରିଖଠାରୁ ଓଡିଶା ପରିଚାଳନାରେ ଇଂରାଜୀକୁ ଅବୈଧ କରିସାରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ନିଜକୁ ଶାସକ ମନେ କରୁଥିବା ଦରମାଖିଆ ନୌକରମାନେ ଆମ ଲୋକଙ୍କୁ ଓଡ଼ିଆରେ ସେବା ଦେବାକୁ ନାରାଜ । ଫଳରେ ସମ୍ବିଧାନ ବହିର୍ଭୁତ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ଚାଲିଛି ଓଡ଼ିଶାର ପରିଚାଳନା ସମ୍ପୂର୍ଣ ଅସାମ୍ବିଧାନିକ ଶୈଳୀରେ । ଓଡିଶା ପ୍ରଦେଶ ସୃଷ୍ଟିର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ପଣ୍ଡ ହୋଇଚାଲିଛି ଓ ସ୍ଵାଧୀନତା ସତ୍ତ୍ବେ ଆମ ନିଜ ରାଜ୍ୟରେ ଆମେ ପରାଧୀନ ହୋଇରହିଛୁ ।
ଏହାର ପରିସମାପ୍ତି ପାଇଁ ଓଡ଼ିଆରେ ସେବା ନ ଦେଉଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ପାଇଁ ଓ ଏହି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଭାଷା ଅଦାଲତ ଗଠନ ପାଇଁ ଭାଷା ଆଇନର ସଂଶୋଧନ ସକାଶେ ଆମେ ଚଳାଇଛୁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ନିରବ କଳାପତାକା ଅଭିଯାନ ମାଧ୍ୟମରେ ।
ଭାଷାବିତ୍ ଭାବେ ଡିଣ୍ଡିମ ପିଟିହେଉଥିବା ଡ଼. ଦେବୀପ୍ରସନ୍ନ ପଟ୍ଟନାୟକ ହେଉଛନ୍ତି ପ୍ରଥମ ବ୍ୟକ୍ତି ଯେ କି 2016 ଜୁନ 25 ତାରିଖର ସମାଜ କାଗଜରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗର୍ହିତ ଭାଷାରେ ଗାଳିଗୁଲଜ କଲେ କଳାପତାକା ଅଭିଯାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ । ଏହାର କାରଣ ଅନୁସନ୍ଧାନରୁ ଜଣାପଡ଼ିଲା, ତାଙ୍କୁ ବ୍ଲାକମେଲ୍ କରି ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଦପ୍ତର ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଲଗାଇଛି । କାହିଁକି ତାଙ୍କୁ ବ୍ଲାକମେଲ୍ କରାଯାଉଛି ତହିଁର ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିବାରୁ ଜଣାପଡିଲା , ଏକ ଘରୋଇ ବିଶ୍ଵବିଦ୍ୟାଳୟ ଆଳରେ ଭୁବନେଶ୍ଵର ପାଖରେ ପ୍ରାୟ 100 ଏକର ଜାଗା ହାତେଇବାକୁ ସକ୍ଷମ ହେବାପାଇଁ ସେ ସରକାରୀ ନଥି ଚୋରିକରିଥିବା ସରକାର ଜାଣନ୍ତି । ଆମ ଆନ୍ଦୋଳନ ବିରୁଦ୍ଧରେ କାମ ନ କଲେ ସେହି ଚୋରୀ ଅପରାଧରେ ତାଙ୍କୁ ଦଣ୍ଡିତ କରାଯିବ ବୋଲି ଧମକାଇ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଦପ୍ତର ତାଙ୍କୁ ଏହି କାମରେ ଲଗାଇଥିବା ଜଣାପଡିଲା । ଏହି ପ୍ରେକ୍ଷାପଟରେ ଜଣେ ଓଡ଼ିଆର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ସମ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଆମେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଗ୍ରହଣ କଲୁ ।
ଏତଦନୁସାରେ , ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ମାନ୍ୟତା ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିବା ଯୁକ୍ତି ସନ୍ଦର୍ଭକୁ ଡ଼. ଦେବୀ ପ୍ରସନ୍ନ ପଟ୍ଟନାୟକ ଚୋରି କରି ତତ୍କାଳୀନ ସାଂସଦ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଖୁଣ୍ଟିଆଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ତାର ଶ୍ରେୟ ଲୁଣ୍ଠନ କରିବା ତଥା ସେହି ତଥ୍ୟପ୍ରମାଣ ସମ୍ବଳିତ ସନ୍ଦର୍ଭ ଉପରେ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ସତ୍ଵାଧିକାରର ଏକ ପ୍ରତିଦ୍ବନ୍ଦୀ ସତ୍ଵାଧିକାର ତିଆରି କରାଇ ତହିଁର ବ୍ୟବସାୟିକ ଉପଯୋଗ କରିବା ଏବଂ ଏହି ଦୁରଭିସନ୍ଧି ରଖି ରାଜ୍ୟପ୍ରତି ବିଶ୍ଵାସଘାତକତା କରିଥିବା ଅପରାଧରେ ତାଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଅପରାଧିକ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ପାଇଁ ପଦକ୍ଷେପ ନେବାକୁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ପକ୍ଷରୁ 8.6.2017ରେ ଭାଷା ପ୍ରତିଷ୍ଠାନର ନିର୍ଦ୍ଦେଶିକାଙ୍କୁ ପତ୍ର ଲେଖା ଯାଇଥିଲା । ଏହି ଅଭିଯୋଗ ତଥ୍ୟଭିତ୍ତିକ ବୋଲି ରାଜ୍ୟସରକାରଙ୍କୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶିକା ଅବଗତ କରାଇଥିବା 14.7.2017ରେ ନିର୍ଗତ ହୋଇଥିବା ତାଙ୍କ 364 ସଂଖ୍ୟକ ପତ୍ରରୁ ଜଣାଯାଏ ।
ସଂସ୍କୃତି ବିଭାଗର ଶାସନ ସଚିବ ନିରବ ରହି, ଅତ୍ୟନ୍ତ ବେଆଇନ ଭାବେ ଡ଼.ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କୁ ରାଜକୋଷରୁ ନାନା ଆଳରେ ଟଙ୍କା ଦେଉଥିବା ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି 24.10.2017ରେ ମୁଖ୍ୟ ଶାସନ ସଚିବଙ୍କୁ ଏକ ସ୍ମାରକପତ୍ର ଦିଆଗଲା ଯାହାର ବିଷୟ ହେଲା
“ସ୍ପର୍ଶକାତର ସରକାରୀ ସନ୍ଦର୍ଭ ଚୋରି ଓ ମୁନାଫା ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ଦପ୍ତରକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରୁଥିବା ହେତୁ ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ଡ଼.ଦେବୀ ପ୍ରସନ୍ନ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କୁ କଳାତାଲିକାଭୂକ୍ତ କରିବାକୁ ଏବଂ ଏହି ସାଙ୍ଘାତିକ ଅପରାଧ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଉପଯୁକ୍ତ ତଦନ୍ତ ଓ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ କରିବାକୁ ଅନୁରୋଧ ।”
ଓଡ଼ିଶାର ମୁଖ୍ୟ ସମ୍ବାଦପତ୍ରମାନେ ଏହି ଅଭିଯୋଗକୁ ଗୁରୁତ୍ବର ସହ ପ୍ରସାରିତ କରିଥିଲେ ।
ମୁଖ୍ୟ ଶାସନ ସଚିବ ଏହି ଅଭିଯୋଗ ଉପରେ ବିହିତ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ପାଇଁ ସଂସ୍କୃତି ସଚିବଙ୍କୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଲେ । ସଚିବ ଏଯାଏଁ ଶୋଇଛନ୍ତି । ଶବ ଉପରେ ଶାଗୁଣା ଝାମ୍ପିପଡ଼ିଲାପରି ଦେବୀ ପ୍ରସନ୍ନ ପଟ୍ଟନାୟକ ଓ ତାଙ୍କ ଗ୍ୟାଙ୍ଗ ଓଡିଶା ରାଜକୋଷ ଉପରେ ଝାମ୍ପି ପଡୁଛନ୍ତି ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ନାକତଳେ । ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଜନନୀ ବିପଦଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇପଡିଛି ।
ଓଡିଶା ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ଗୁରୁବାର ଅପରାହ୍ନରେ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଓ ସଂସ୍କୃତି ବିଭାଗକୁ ଦିଫାଳ କରି ସଂସ୍କୃତି ଅଂଶକୁ ଭାଷା ସାହିତ୍ୟ ଓ ସଂସ୍କୃତି ନାମକ ଏକ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ବିଭାଗରେ ପରିଣତ କରିଛନ୍ତି ଓ ଭାଷା ବିଷୟ ଏହି ବିଭାଗର ଅନ୍ତର୍ଗତ ହୋଇଛି ।
ସୁତରାଂ, ଦେବୀ ପ୍ରସନ୍ନ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ଗ୍ୟାଙ୍ଗ ସହ କଳାତାଲିକାଭୁକ୍ତ କରିବା ଏହି ବିଭାଗର ପ୍ରଥମ କାମ ହେଉ । ତହିଁରୁ ଜଣ ପଡିବ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ପାଇଁ ନିଷ୍ଠାର ସହ କାମ କରିବାକୁ ଏହି ବିଭାଗ ଗଢ଼ା ହୋଇଛି କି ଆମ ଲୋକଙ୍କୁ ପୁଣି ପ୍ରତାରିତ କରିବାକୁ ଓଡ଼ିଆଦ୍ରୋହୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କର ଏହା ଏକ ନୂଆ ଚାଲ୍ ।
ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ
ଭବାନୀପାଟଣାରୁ ପ୍ରାପ୍ତ ସମ୍ବାଦ ସହ ଅଦାଲତ ପରିସରରେ ଥିବା କୁଳଗୌରବ ମଧୁସୂଦନ ଦାସଙ୍କ ପବିତ୍ର ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ସମ୍ମୁଖରୁ ପ୍ରେରିତ ଚିତ୍ର ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଦେଇଛି କି, ଇଂରାଜୀ ଭାଷାଧିପତ୍ୟ କବଳରୁ ନିଜ ମାତୃଭୂମିକୁ ଉଦ୍ଧାର କରିବାପାଇଁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ, ଓଡିଶା ଯେଉଁ ଅଭିଯାନ ଚଳାଇଛି ଓଡ଼ିଶାର ସେହି ଯୁଗାନ୍ତକାରୀ ମୁକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗ ଦେଇ ଓଡ଼ିଆରେ ଓଡ଼ିଶାର ସମସ୍ତ ଦାପ୍ତରିକ କର୍ମ ସମ୍ପାଦନା ପାଇଁ କଳାହାଣ୍ଡି ଯେଉଁ ଐତିହାସିକ ଅବଦାନ ଦେଇଥିଲା ତାହାକୁ ତାର ନୀତିନିଷ୍ଠ ବୀର ସନ୍ତାନମାନେ ଅଧିକ ସୁଦୃଢ଼ କରିବାକୁ ଚାହାନ୍ତି ।
ଆଜି ଭବାନୀପାଟଣାର ଓକିଲ ବନ୍ଧୁମାନଙ୍କ ଏହି ମହାନ ନିଷ୍ପତ୍ତି ହେତୁ ମୋର ଛାତି ଗର୍ବରେ ଫୁଲିଉଠୁଛି । ଏକଦା କଳାହାଣ୍ଡିର ଶେଷ ମହାରାଜା ପୁଣ୍ୟଶ୍ଳୋକ ପ୍ରତାପ କେଶରୀ ଦେଓଙ୍କର ଜଣେ ସହକର୍ମୀ ଭାବେ ମୁଁ ଗର୍ବ ଅନୁଭବ କରୁଥିଲି ; କାରଣ, ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଓଡ଼ିଶାର ପରିଚାଳନାପାଇଁ ତାଙ୍କର ବଜ୍ରନିର୍ଘୋଷ ତୁଲ୍ୟ ଉଦ୍ଘୋଷଣ ହିଁ ‘ଓଡିଶା ସରକାରୀ ଭାଷା ବିଧେୟକ’ର ବିରୋଧୀମାନଙ୍କ ମୁହଁ ବନ୍ଦ କରିଦେଇଥିଲା ଓ ତାହା ବିନାବାଧାରେ ପାରିତ ହୋଇଥିଲା ।
ସେଦିନ ଥିଲା 7 ସେପ୍ଟେମ୍ବର 1954 । ବିତର୍କ ଚାଲିଥିଲା ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବକୃଷ୍ଣ ଚୌଧୁରୀ ଆଗତ କରିଥିବା ‘ଓଡିଶା ସରକାରୀ ଭାଷା ବିଧେୟକ’ ଉପରେ । 1 ଏପ୍ରିଲ 1948ରେ ସମ୍ବଲପୁରର ପ୍ରାତଃସ୍ମରଣୀୟ ପଣ୍ଡିତ ଲକ୍ଷ୍ମୀନାରାୟଣ ମିଶ୍ର ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ଓଡ଼ିଶାର ସରକାରୀ ଭାଷା କରିବାପାଇଁ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ ସକାଶେ ଆଣିଥିବା ‘ସଂକଳ୍ପ’କୁ ଯେଉଁମାନେ ବିରୋଧ କରିଥିଲେ, ସେହିମାନଙ୍କ ସମାନ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ରର ପଦଧ୍ଵନୀ ବାରିହୋଇପଡୁଥିଲା ବିତର୍କରେ ।
ଜୁନାଗଡ଼ର ପ୍ରତିନିଧିତ୍ବ କରୁଥିବା ପ୍ରତାପ କେଶରୀ ଗର୍ଜି ଉଠିଥିଲେ , “ଯେଉଁମାନେ ଓଡ଼ିଶାରେ ବାସ କରିବାକୁ ଚାହାନ୍ତି ସେମାନଙ୍କୁ ଓଡ଼ିଆ ନିଶ୍ଚୟ ଶିଖିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ସେ ଆମର ଜଣେ ଆନ୍ଧ୍ର ଭାଇ ହୁଅନ୍ତୁ କିମ୍ବା ସେ ଆମର ଚିଫ ସେକ୍ରେଟାରୀ ହୁଅନ୍ତୁ ଅଥବା ଯେ କେହି ହୁଅନ୍ତୁ, ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଓଡ଼ିଆ ଶିଖିବାକୁ ହେବ । They must learn Oriya or else they will have to clear out” – ଏହା କହି ପ୍ରତାପ କେଶରୀ ଯେତେବେଳେ ତାଙ୍କ ଭାଷଣ ଶେଷ କଲେ, ଚୁପ ହୋଇଯାଇଥିଲେ ଓଡ଼ିଆଵିରୋଧୀଏ ଏବଂ ତାଙ୍କ ଉତ୍ତରରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ କହିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ ଯେ, ଅଣଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କୁ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଧୂରୀଣ ହେବାପାଇଁ ତିନିବର୍ଷ କରୁଣା କାଳ ଦିଆଯିବ ଓ ଯେଉଁମାନେ ତିନିବର୍ଷ ଭିତରେ ଓଡ଼ିଆରେ କାମ କରିବା ନ ଶିଖିବା ସେମାନଙ୍କୁ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ହେବ । ପ୍ରତାପ କେଶରୀ ଯଦି “ଓଡ଼ିଆ ନ ଶିଖିବା ଲୋକେ ଓଡିଶା ଛାଡି ପଳାଇବାକୁ ବାଧ୍ୟ” ବୋଲି ଯଦି ନ କହିଥାନ୍ତେ ସେଦିନ , ତେବେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ କାମ ନକରିବା ଦଣ୍ଡନୀୟ ହେବ ବୋଲି ବିଧାୟକକୀୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ (legislative intention) ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଉତ୍ତରରେ ଆଦୌ ଉଚ୍ଚାରିତ ହୋଇନଥାନ୍ତା । ତେଣୁ ସମଗ୍ର ଓଡ଼ିଆଜାତି କଳାହାଣ୍ଡିର ଶେଷ ମହାରାଜାଙ୍କ ଏହି ସମ୍ପୂର୍ଣ ଓଡିଆଜାତିପ୍ରାଣତା ନିକଟରେ ମୁଁ ସଦାକାଳେ ନତମସ୍ତକ ହୋଇରହିଛି ।
ଯେଉଁ ପବିତ୍ରମାଟିର ସନ୍ତାନ ଓ ଶେଷ ସ୍ଵାଧୀନ ନରେଶ ଥିଲେ ଏହି ପ୍ରଚଣ୍ଡ ଓଡିଆଜାତିପ୍ରାଣ ପ୍ରତାପ କେଶରୀ, ସେହି ପବିତ୍ରମାଟିରେ ହିଁ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିକୁ ତାର ଭୌଗୋଳିକ ପରିଚୟ-ପ୍ରଦାତା କୁଳଗୌରବ ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ସୁଯୋଗ୍ୟ ବୃତ୍ତି-ଦାୟାଦମାନେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ସେବାଦାନ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରୁଥିବା କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ପାଇଁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଝାସ ଦେବା ଖବର ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଜନନୀର ସମଗ୍ର ସତ୍ତାକୁ ଆଜି ଗର୍ଵମଞ୍ଜୁଳ କରୁଥିବ – ଏହା ନିଃସନ୍ଦେହ ।
ସାଥୀ ସନ୍ତୋଷ ମିଶ୍ର ଏଠାରେ ପ୍ରଦତ୍ତ ଫଟୋଚିତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଦେଇ ଜଣାଇଛନ୍ତି କି, ଯେଉଁମାନେ କଳାହାଣ୍ଡି ଜିଲ୍ଲାରେ ଓଡ଼ିଶାର ଏହି ଅଭିନବ ମୁକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନର ଭିତ୍ତି ସ୍ଥାପନ କରିଛନ୍ତି ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅଛନ୍ତି ତାଙ୍କ ସମେତ ସର୍ବଶ୍ରୀ ଅଶୋକ ସାହୁ, ସୌମେନ୍ଦ୍ର ଚାନ୍ଦ, ନିହାର ମିଶ୍ର, ଭୁପେନ୍ଦ୍ର ପଣ୍ଡା, ଅନୁପ ଜେନା, ରାଜେଶ ନାୟକ, ଲୋକନାଥ ନାୟକ, ପ୍ରଶାନ୍ତ ଭୋଇ, ସନ୍ତୋଷ ସାହୁ, ପରମାନନ୍ଦ ପଣ୍ଡା, ଅନୱର ଭାରତୀ, ରାଜକୁମାର ଛାତିଆ, ପ୍ରତାପ ପ୍ରଧାନ, ପ୍ରଦୀପ ପତ୍ର, ବିରଂଚି ସେଠି, ଲୋକନାଥ ନାୟକ, ସନ୍ତୋଷ ମିଶ୍ର, ପ୍ରକାଶ ହରପାଲ, ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଦାସ, ଧର୍ମେନ୍ଦ୍ର ପାତ୍ର ପ୍ରମୁଖ । ଦାବିଫଳକ ସହ ଜିଲ୍ଲାପାଳଙ୍କ ଦପ୍ତର ସମ୍ମୁଖରୁ ଅଭିଯାତ୍ରାରେ ଆସି ଦେୱାନୀ ଅଦାଲତ ପରିସରରେ ମଧୁବାବୁଙ୍କ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ନିକଟରେ ଦାବି ହାସଲ ଯାଏଁ ସଂଗ୍ରାମ ଅତୁଟ ରହିବ ବୋଲି ସେମାନେ ପ୍ରତିଜ୍ଞା ପ୍ରକଟ କରିଥିଲେ ।
ଭବାନୀପାଟଣାର ଏହି ମାତୃଭକ୍ତ ବୀର ଓଡିଆମାନଙ୍କୁ ମୁଁ ଏବଂ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ, ଓଡ଼ିଶାର ସବୁ ସଂଗ୍ରାମୀ ଜଣାଉଛୁ କୋଟି କୋଟି ସଶ୍ରଦ୍ଧ ପ୍ରଣାମ ।
ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ କାମ ନକଲେ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ଓ ଦଣ୍ଡବିଧାନପାଇଁ ‘ଭାଷା ଅଦାଲତ’ ଗଠନ – ଏହି ଦାବି ଉପରେ ସାରା ବିଶ୍ଵର ଅନନ୍ୟ କଳାପତାକା ଅଭିଯାନ ଓଡ଼ିଆଵିଦ୍ଵେଷୀ ନବୀନ ସରକାରଙ୍କୁ ଅସ୍ତବ୍ୟସ୍ତ କରିଚାଲିଥିବାବେଳେ ଜଣେ ସରକାରୀ ପ୍ରଚୋଦିତ ବ୍ୟକ୍ତିଭାବେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତୀଙ୍କ ଦଳର ପୂର୍ବତନ ସାଂସଦ ବୈଷ୍ଣବ ପରିଡା ‘ଭାଷା ଆୟୋଗ’ ପରି ଏକ ନୂଆ ଦୁହା ତୋଳି ବିଭ୍ରାନ୍ତି ସୃଷ୍ଟିପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା ଚଳାଇଛନ୍ତି । ଓଡ଼ିଶାର ଓଡ଼ିଆଵିଦ୍ଵେଷୀ ସରକାର ମଧ୍ୟ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ମାନ୍ୟତା ସମ୍ପର୍କିତ ସରକାରୀ ସନ୍ଦର୍ଭ ଚୋରିକରିଥିବା ଡ଼. ଦେବୀ ପ୍ରସନ୍ନ ପଟ୍ଟନାୟକ ତଥା ତାଙ୍କ ଗୋଷ୍ଠୀକୁ ଲଗାଇ ଏ ସମ୍ପର୍କୀୟ କ୍ୟାବିନେଟ ପ୍ରସ୍ତାବ ଉପରେ ଖସଡ଼ା ପ୍ରସ୍ତୁତି ପାଇଁ ଆଜି ଏକ ବୈଠକ ଡାକିଛନ୍ତି ।
ଏହି ପ୍ରବଞ୍ଚନା ଉପରେ ମୁଁ ଆଲୋଚନା କରିବି ଆସନ୍ତାକାଲି । ତା ପୂର୍ବରୁ ବୈଷ୍ଣବ ପରିଡା ମୋ ସହ ଟେଲିଫୋନରେ ହୋଇଥିବା କଥାର ଅଡ଼ିଓ ରେକର୍ଡ ମୁଁ ଏଠାରେ ରଖୁଛି ସମସ୍ତଙ୍କ ଅବଗତି ପାଇଁ । କାରଣ ଏହା ଆମ ଭାଷା ଉପରେ ଚାଲିଥିବା ଦୁଷ୍କର୍ମ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରିବାରେ ସହାୟକ ହେବ ।
