ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ରବିବାସରୀୟ ଚର୍ଚ୍ଚା : ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ପ୍ରାଣଶକ୍ତି ହ୍ରାସର କାରଣ ଓ ନିରାକରଣ

ସୂତ୍ର : ଆମ ଭାଷା ଆମ ଅଧିକାର 

ଗତ ରବିବାର(୨୦/୦୯/୨୦୨୦)ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ରବିବାସରୀୟ ଭର୍ଚୁଆଲ ଆଲୋଚନାଚକ୍ର ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ଆଲୋଚନାଚକ୍ରରେ ଓଡ଼ିଶାର କୋଣ ଅନୁକୋଣରୁ ଭାଷାପ୍ରେମୀମାନେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।
ଶ୍ରୀ ରଂଜନ କୁମାର ସାହୁଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଭାଷା ବନ୍ଦନାରୁ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ଶୁଭାରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।

ଆଲୋଚନାର ବିଷୟ ଥିଲା-” ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ପ୍ରାଣଶକ୍ତି ହ୍ରାସର କାରଣ ଓ ନିରାକରଣ”। ଏହା ଉପରେ ଉପସ୍ଥିତ ଭାଷାପ୍ରେମୀ ନିଜ ନିଜ ମତ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ମତର ସଂକ୍ଷିପ୍ତସାର :
* ସୁଦୂର କୋଲକତାରେ ଶିକ୍ଷକତା କରୁଥିବା ସନାତନ ମହାକୁଡ଼ଙ୍କ ମତରେ,” ଆମ ପଢିବା, ଲେଖିବା ଓ କଥାହେବାର ଭାଷା ଓଡ଼ିଆ ହେବା ଉଚିତ”।
*ମହେନ୍ଦ୍ର ତ୍ରିପାଠୀଙ୍କ ମତରେ,” ପ୍ରଶାସନିକ ତତ୍ପରତା, ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷା ଓ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ବ୍ୟବହାରିକ ଦିଗ ଉନ୍ନତ ହେବା ଉଚିତ”।
* ଶ୍ୟାମଘନ ମହାରଣାଙ୍କ ମତରେ,” ଆମକୁ ପ୍ରଥମେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସ୍ତରରୁ ଭାଷାର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ ଆରମ୍ଭ କରିବାକୁ ପଡିବ ।” 
* ବାପିନା ପାଲଟାସିଂହ ନିଜ ଛାତ୍ର ଜୀବନରେ ଅନୁଭୂତି ବର୍ଣ୍ଣନା କରି କହିଥିଲେ, ଉଜ୍ଜ୍ବଳ ଭବିଷ୍ୟତଆଶାରେ ଘରଗୁରୁଜନଙ୍କ ଚାପରେ ଇଂରାଜୀ ପଢିବାକୁ ବାଧ୍ୟବାଧକତା ଏବଂ ସହଜରେ ବୁଝିହେଉଥିବା ମାତୃଭାଷା ଓଡ଼ିଆରେ ଅଧ୍ୟୟନ ପ୍ରତି ଅନୁରାଗ- ଏହି ଦ୍ଵନ୍ଦ୍ଵ ଭିତରେ ସେ କଟାଇଥିଲେ ତାଙ୍କ ପିଲାଦିନ । ବାପମାଆମାନେ ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ମାୟାରେ  ନପଡି ନିଜ ଆଦରର ସନ୍ତାନମାନଙ୍କୁ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ମୂଳରୁ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଇଲେ ଶୈଶବ ନଷ୍ଟ ହେବ ନାହିଁ ଓ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ପ୍ରାଣଶକ୍ତି ସୁଦୃଢ ହେବ ଓ ଜାତିର ଭବିଷ୍ୟତ ଉଜ୍ଜ୍ଵଳ ହେବ ବୋଲି ସେ କହିଥିଲେ । *ଦେବାଶିଷ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଓ ଶ୍ରୀକାନ୍ତ ବେହେରା ନିଜ ନିଜ ମତାମତରେ, ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା କିପରି ହିନମନ୍ୟତାର ଶୀକାର ହେଉଛି କହିଥିଲେ।

*ପ୍ରମାଦପୂର୍ଣ୍ଣ ସଂଶୋଧନ ଦ୍ଵାରା ଭାଷା ଆଇନକୁ ଅକର୍ମଣ୍ୟ କରି ରଖା ହୋଇଥିବା ହେତୁ କାର୍ଯ୍ୟ ନିର୍ବାହର ଭାଷା ହୋଇନପାରି ଓଡିଆ ଭାଷା ତାର ପ୍ରାଣଶକ୍ତି ହରାଇବାରେ ଲାଗିଛି ଓ ଯଦି ତୁରନ୍ତ ଭାଷା ଆଇନର ସାନି ସଂଶୋଧନ ଦ୍ଵାରା ତାକୁ ନିର୍ଭୁଲ କରାନଯାଏ ଓ ରାଜ୍ୟର ସମସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟରେ ଓଡ଼ିଆ ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ କରାନଯାଏ ଏବଂ ଓଡ଼ିଆରେ କାମନକରିବା ଲୋକକୁ  କଠିନ ଦଣ୍ଡ ବିଧାନ ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କୁ ଦିଆଯାଇଥିବା ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ବିଧିକୃତ କରାନଯାଏ, ତେବେ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ମାତୃଭାଷାର ଯେଉଁ ସାମାନ୍ୟ କିଛି ଜୀବନ ବଞ୍ଚିଛି ତାହା ଲୋପ ପାଇଯିବ ବୋଲି ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ କହିଥିଲେ । ସେ କହିଥିଲେ, ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟିକମାନେ ଭାଷାଜୀବୀ ହୋଇନରହି ଭାଷାମନସ୍କ ହୁଅନ୍ତୁ ଓ ପ୍ରତି ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରାଣରେ ମାତୃଭାଷା ପାଇଁ ମମତା ଓ ଗର୍ବବୋଧ ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ପ୍ରେରଣାଦାୟୀ ସାହିତ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି କରନ୍ତୁ ; ତେବେ ଯାଇ ଭାଷାର ପ୍ରାଣଶକ୍ତି ପୁନରୁଦ୍ଧାର ହେବ ।  

*ଆଲୋଚନା ପରେ, ବାପିନା ପାଲଟାସିଂହ ଓ ଶ୍ରୀକାନ୍ତ ବେହେରା ନିଜ କବିତା ଆବୃତ୍ତି କରିଥିଲେ।
* ସରୋଜ ମହାନ୍ତି ଓ ସୁଶାନ୍ତ ମହାଳି ଅଲୋଚନାଚକ୍ରର ପରିଚାଳନା କରିଥିଲେ।
* ବୈଦ୍ୟୁତିକ ଗଣମାଧ୍ୟମ/ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ସାହାଯ୍ୟରେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ବିଷୟରେ ଅଧିକ ପ୍ରଚାର ଓ ପ୍ରସାର କରିବାକୁ ସ୍ଥିର କରାଗଲା।
*କଳାପତାକା ଅଭିଯାନକୁ ଅଧିକ ସକ୍ରିୟ କରିବାକୁ, ଭବିଷ୍ୟତ କାର୍ଯ୍ୟପନ୍ଥା ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ହେଲା।
* ଏହି ଆଲୋଚନାରେ ଆଶା ମଞ୍ଜରୀ ଦାଶ, ଇତିଶ୍ରୀ ପତି, ପ୍ରତ୍ୟାଶା ପ୍ରିୟଦର୍ଶିନୀ ଓ ଗାୟତ୍ରୀ ପଣ୍ଡାଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତି ଆଲୋଚନାକୁ ଅଧିକ ବଳିଷ୍ଠ କରିଥିଲା।
* ସମସ୍ତେ ଏହି ନିଷ୍କର୍ଷ ରେ ଉପନୀତ ହେଲେ ଯେ, ଆମ୍ଭମାନଙ୍କୁ ଅଧିକ ସକ୍ରିୟ ହେବାକୁ ପଡିବ । ଭାଷା ମା’ ପାଇଁ ଥିବା ନିଜ କର୍ତ୍ତବ୍ୟକୁ ସୂଚାରୁ ରୂପେ ନିର୍ବାହ କରି, ତାର ପ୍ରାଣ ଶକ୍ତିକୁ ଅଧିକ ଦୃଢ କରିବାକୁ ପଡିବ ।
* ଏହି ସଂକଳ୍ପ ସହ ଅଲୋଚନାଚକ୍ରକୁ ସମାପ୍ତ କରାଗଲା ।

ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ବୁନିଆଦି ପୁନରୁଦ୍ଧାର ପାଇଁ ଛନ୍ଦ-କବିତା ଉପରେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ରବିବାସରୀୟ ପାଠଚକ୍ରରେ ଗୁରୁତ୍ଵ

(ସୂତ୍ର: ଆମ ଭାଷା ଆମ ଅଧିକାର)

ଗତ ରବିବାର(୧୩/୦୯/୨୦୨୦)ସନ୍ଧ୍ୟାରେ, ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ସାପ୍ତାହିକ ଆଲୋଚନାଚକ୍ର, ଭର୍ଚୁଆଲ ମାଧ୍ୟମରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା।ଏହି ଆଲୋଚନାଚକ୍ରରେ ଓଡ଼ିଶାର କୋଣ ଅନୁକୋଣରୁ ଭାଷାପ୍ରେମୀ ମାନେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ।
ଶ୍ରୀଯୁକ୍ତ ମହେନ୍ଦ୍ର ତ୍ରିପାଠୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଭାଷା ବନ୍ଦନାରୁ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ଶୁଭାରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ତତ୍ପରେ ଏକ କବିତା ପାଠୋତ୍ସବ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା।

ସୁଷମା ମଞ୍ଜରୀ ଦାଶ,ବରଗଡ଼; ଶ୍ରୀକାନ୍ତ ବେହେରା, ଯାଜପୁର; ଶ୍ୟାମଘନ ମହାରଣା, ଭୁବନେଶ୍ୱର; ରାଜେଶ ଶତପଥୀ, ବଲାଙ୍ଗୀରରୁ ସେମାନଙ୍କ ସ୍ଵରଚିତ କବିତା ପାଠ କରିଥିଲେ। ଅଶୋକ ମହାରଣାଙ୍କ ବ୍ୟଙ୍ଗକଥା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଚମତ୍କାର ଥିଲା।

ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା, ଶ୍ରୀଯୁକ୍ତ ସୁଭାଷ ପଟନାୟକ , ନିଜ ଆଲୋଚନା ମାଧ୍ୟମରେ କିପରି ଭାଷା ଆଇନର ଭୁଲ ସଂଶୋଧନ ,ସାନି ସଂଶୋଧନ ଦ୍ୱାରା ସଜଡା ହୋଇପାରିବ ସେ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ।

କରୋନା ସଙ୍କଟ ଟଳିଥିଲେ ଆସନ୍ତା ବିଧାନସଭା ଆରମ୍ଭରେ କଳାପତାକା ଅଭିଯାନର କାୟିକ ସଂସ୍କରଣର ପୁନରାରମ୍ଭ ପାଇଁ  ଆଲୋଚନା ମଧ୍ୟ କରାଗଲା।

ଏହି ଆଲୋଚନାଚକ୍ରରେ ରଂଜନ କୁମାର ସାହୁ, ବାପିନା ପାଲଟାସିଂହ, ଗଗନ ସ୍ୱାଇଁ,ସୁଶାନ୍ତ ମାହାଳି,ସରୋଜ ମହାନ୍ତି ଯୋଗଦାନ କରି ନିଜ  ନିଜ ମତାମତ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ।

ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ବୁନିଆଦି ପୁନରୁଦ୍ଧାର ପାଇଁ ଛନ୍ଦମୟ କବିତା ରଚନା ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶାର କବିକୁଳଙ୍କୁ ଆହ୍ଵାନ ଦେଇ , ଏଥିପ୍ରତି ବଲାଙ୍ଗୀରରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ମହାନ ଆମ ମାତୃଭାଷା ସଂଘର ଆଭିମୁଖ୍ୟକୁ ସର୍ବାନ୍ତଃକରଣରେ ପ୍ରସଂଶା କରଯାଇଥିଲା । 

କୃଷି ଶବ୍ଦକୋଷ ଏକାନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ : ନଟବର ଖୁଣ୍ଟିଆ

ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ 

ଓଡ଼ିଶାର ଶତକଡ଼ା ୯୮ ଭାଗ ଚାଷୀ କେବଳ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ବୁଝନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କ ଭାଷାରେ ଆଧୁନିକ କୃଷି ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ନ ପହଞ୍ଚିଲେ ଓଡ଼ିଶାର କୃଷି ଅର୍ଥନୀତିର ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିକାଶ ସମ୍ଭବ ହେବନାହିଁ । ଏହି ଅସୁବିଧା ଦୂର ହେବା ପାଇଁ କୃଷକମାନେ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବା ଶବ୍ଦମାନଙ୍କୁ ନେଇ ଏକ କୃଷି ଶବ୍ଦକୋଷ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି କୃଷି ଅର୍ଥନୀତିର ପ୍ରସିଦ୍ଧ ବ୍ୟାଖ୍ୟାକାର ଶ୍ରୀ ନଟବର  ଖୁଣ୍ଟିଆ ।

ଓଡ଼ିଶା କୃଷି ବୈଷୟିକ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ପାଠ୍ୟକ୍ରମରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ କରାଗଲେ ତହିଁରୁ ଉତ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ହେଉଥିବା କୃଷିବିଦ୍ୟାର ଛାତ୍ରମାନେ ଓଡ଼ିଶାର କୃଷକମାନଙ୍କ ପାଖରେ ଜ୍ଞାନ କୌଶଳ ପହଞ୍ଚାଇବା ସହଜ ହେବ ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି ।

ଓଡ଼ିଆରେ ଓଡ଼ିଶାର ସର୍ବବିଧ ପରିଚାଳନା ଅଲଙ୍ଘ୍ୟ କରିବାକୁ ଚାଲିଥିବା ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ (କଳା ପତାକା ଅଭିଯାନ) କରୋନା ପ୍ରେକ୍ଷାପଟରେ କାୟିକତଃ ସ୍ଥଗିତ ଥାଇ ତାର ବୌଦ୍ଧିକ ସଂସ୍କରଣ ଅବ୍ୟାହତ ଅଛି । ପ୍ରତିଦିନ ଇଣ୍ଟର୍ନେଟ ମାଧ୍ୟମରେ ଏହାର ଅଦ୍ୟତନ ସ୍ଥିତି ଉପସ୍ଥାପିତ ହେଉଥିବା ବେଳେ, ପ୍ରତି ସୋମବାର ଏହାକୁ ସମର୍ଥନ କରୁଥିବା ଜଣେ ଜଣେ ସ୍ବନାମଧନ୍ୟ ବିଦ୍ଵାନ ଏହାର ପରିଗୃହୀତ କୌଣସି ଏକ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ବକ୍ତବ୍ୟ ରଖୁଛନ୍ତି । ଏହି କ୍ରମରେ “ଓଡ଼ିଶାର କୃଷି ପାଇଁ ଓଡ଼ିଆ” ବିଷୟରେ ଗତ ୧୪ ତାରିଖରେ ବକ୍ତବ୍ୟ ରଖିଥିଲେ ଶ୍ରୀ ଖୁଣ୍ଟିଆ, ଯାହା ଆନ୍ଦୋଳନର ବୌଦ୍ଧିକ ମଞ୍ଚ – ଫେସବୁକର ‘ଭାଷା ମା ପାଇଁ ପଦେ’ ପୃଷ୍ଠାରୁ ସିଧା ପ୍ରସାରିତ ହୋଇଥିଲା । ଆମ ପାଠକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ନିମ୍ନରେ ତହିଁର ୟୁଟ୍ୟୁବ୍ ପରିବେଷଣ ଉପସ୍ଥାପିତ ହେଲା :

ଜହ୍ନଲୋ! କହ

ଉମାକାନ୍ତ ରାଉତ 
(ମାଆ ଓ ଭାଷାମାଆକୁ ସମର୍ପିତ)

[ଯେଉଁଦିନ ଓଡ଼ିଆ କବିମାନେ ଭାଷାଜୀବୀ ନ ହୋଇ ଭାଷାପ୍ରାଣ ହେବେ ସେଦିନ ଫେରିଆସିବ ଆମ ଭାଷା ଜନନୀର ପ୍ରାଣସତ୍ତା । ଆମ କବିକୁଳ ପୁରସ୍କାର ପଛରେ ନ ଗୋଡ଼ାଇ ଉମାକାନ୍ତ ରାଉତଙ୍କ ପଦାଙ୍କ ଅନୁସରଣ କରନ୍ତୁ , ଆମ ଭାଷାରେ ଆମ ରାଜ୍ୟ ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ସରକାର ବାଧ୍ୟ ହେବେ ।]


ଜହ୍ନକୁ ସେଦିନ ପଚାରିଲି ପ୍ରଶ୍ନ
ନିରୋଳା ସଂଜ ଲଗନରେ
ଜ୍ୟୋସ୍ନାଧାର ଗୋ !
ଜ୍ୟୋଚ୍ଛନା କାହିଁକି ଊଣା କରୁ ତୁହି
ପ୍ରିୟମାଟି ମୋର ଓଡ଼ିଶାରେ ?
ଭାଷା ହତ୍ୟାକାରୀ ବିଯୁକ୍ତ ଚିନ୍ତାରେ
ଭରୁନାହୁଁ କିଆଁ ଯୁକ୍ତ କିରଣ ବାରିଧାର
ଭ୍ରଷ୍ଟ ଶାସକ ବିବେକ ପେଡ଼ିରୁ ତାଲା ଖୋଲିଯା`ନ୍ତା
ଶାନ୍ତଓଡ଼ିଶା ମୋ` ହୁଆନ୍ତାନି ଆଉ ଥରହର
ଅକୁହା ଭାଷାରେ ଜହ୍ନ କହିଲା
କେମିତି କହିବି –
କୁଆଁରୀ ମାଆର ପ୍ରସବ ବେଦନା
ଅନୁଭବୀଟିଏ ବୁଝେ ସିନା;
ପୁଞ୍ଜି ମଞ୍ଜି ଦେହ ଭୋଗରୁ ଉଦ୍ଭବ
ନରପିଶାଚ ସେ କେମିତି ବୁଝିବ?

ଯେତେ ଯାହା ତାକୁ କାଲେ ମନା
ମାଆର ରାହାକୁ ଖିନଭିନ କରି
ଚାଷୀକୁ ସଜାଇ ଦାଣ୍ଡର ଭିକାରି
ନିଶାରେ ମାତାଲ ଦେହର ବେପାରୀ
ନଷ୍ଟଭ୍ରଷ୍ଟ ବୁଦ୍ଧି ଭୋଟର ଶିକାରୀ
ମାଟି-ପ୍ରେମ ଶୂନ୍ୟ ଜାରଜ ବୁଦ୍ଧିର ପରାକାଷ୍ଠା,
ଯେତେ ବୁଝେଇଲେ ବୁଝି କି ପାରିବ
ଭାଷା-ବେପାରୀଙ୍କ ମଧୁର ଚନ୍ଦ୍ରିକା
ତେଣୁ,ଏ ଶାସକ ଭାଗ୍ୟେ ବିଷ୍ଠା ।.

ଚନ୍ଦ୍ରମା ପିୟୁଷେ ତିନ୍ତି ଭିଜିଗଲି
ଜନନୀ ପ୍ରେମରେ ହଜି ମଜ୍ଜିଗଲି
ଆଖି ମାନିଲାନି ବନ୍ଧବାଡ଼,
ଭୀଷ୍ମ ପ୍ରତିଜ୍ଞାରେ ମେରୁ ସାଜିଗଲି
“ମଧୁ”ର ସ୍ଵପ୍ନକୁ ସାକାର କରିବି
ମୋ` ମାଟି ମାଆର ରୁଣ ମୁଁ ସୁଝିବି
ମାଂସ ନ ଥିଲେ ତ ଥିବ ହାଡ଼ ?

ସେହିଦିନଠାରୁ ଜିଜ୍ଞାସୁ ସାଜି ଆକାଶେ ଚାହିଁଛି
ବର୍ଷିବ କୋମଳ ସୁଧାଧାର
ଧବଳ ଜୋସ୍ନାର ଚାମରେ ପୋଛିବି
ଭାଷା-ନିଶା-ଚଷା ଗୀତ ଗାଇ ତାଲା
ଖୋଲିଦେବି ତାଙ୍କ ବିବେକର
କାଳିଆ ଜୈତ୍ରୀ ଉଡ଼ୁଥିବ ହୋଇ ଫରଫର ।

ଜହ୍ନଲୋ ତୁ` କହ…?
ତୋତେ ମିଛ ଆଉ ମୋତେ ସତ
ବିଯୁକ୍ତ ନିରାଶା ନଷ୍ଟଭାଷା ସବୁ କରି ପଛ
ସେଇଟା ନୁହେଁ କି ଜିତାପଟ ଆମ ହୃଦୟର ?
ଖୋଲି କହ ମୋତେ କେଉଁଦିନ ?
(ସରକାରୀ ନଥି)ଭାଷା ବର୍ଷାରେ ଶୀତଳ ଲଭିବ
ସନ୍ତାପିତ ଏହି ପ୍ରାଣ ମୋର…..

ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ହିଁ ଓଡ଼ିଶାର ଭିତ୍ତି : ପ୍ରଫେସର ପଞ୍ଚାନନ ମହାନ୍ତି

ଓଡ଼ିଆରେ ଓଡ଼ିଶାର ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ ଦାବିରେ ଚାଲିଥିବା ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ବୌଦ୍ଧିକ ସଂସ୍କରଣରେ ଯୋଗଦାନ କରି ପ୍ରୟୋଗାତ୍ମକ ଭାଷା ତତ୍ତ୍ଵର ସ୍ଵନାମଧନ୍ୟ ବିଶେଷଜ୍ଞ ତଥା ଭାରତର ଭାଷାତତ୍ତ୍ଵବିତ୍ ସମାଜ (Linguistic Society of India )ର ସଭାପତି, ପ୍ରଫେସର ପଞ୍ଚାନନ ମହାନ୍ତି ସୋମବାର ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ସମୟରେ ଉଦ୍ବୋଧନ ଦେଇ, ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ହିଁ ଓଡ଼ିଶାର ଭିତ୍ତି ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ତହିଁର ଉପସ୍ଥିତ ସ୍ଥିତି ଉପରେ ଗଭୀର ଉଦ୍ବେଗ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି ।

ଯୁଗାନ୍ତକାରୀ ଭାଷାତତ୍ତ୍ଵବିତ୍ ଜର୍ଜ କିଂସ୍ଲେ ଜିଫ୍ (George Kingsley Zipf)ଙ୍କ ନିରୂପଣ ସୂଚିତ କରି ପ୍ରଫେସର ମହାନ୍ତି କହିଛନ୍ତି, ଓଡ଼ିଶାର କର୍ମଚାରୀମାନେ ସବୁଠୁ କମ ପରିଶ୍ରମରେ କାମ କରିବା ନୀତି (Principle of least effort ) ଆପଣାଇବାକୁ ବ୍ୟଗ୍ର ଥାଇ, ଏଥିରେ ବାଧା ନଆସିବା ପନ୍ଥା (Principle of least resistance) ବି ଅପଣାଇଛନ୍ତି । ଏହା ହିଁ ହେଉଛି କାରଣ, ଯେଉଁଥିପାଇଁ ଓଡ଼ିଆରେ ଓଡ଼ିଶାର ଶାସନ ହୋଇପାରୁନି । ରାଜ୍ୟର କର୍ମଚାରୀ ଓ କର୍ମନିର୍ବାହିମାନଙ୍କୁ ଏହି ଆରାମ ମଣ୍ଡଳ (Comfort Zone) ପରିବର୍ତ୍ତେ ସେବା ମଣ୍ଡଳ (Service Zone )ର ଦାୟିତ୍ଵ ନିର୍ବାହ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରାନଗଲେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଓଡ଼ିଶାର ପରିଚାଳନା ସମ୍ଭବ ହେବନାହିଁ ବୋଲି ଦର୍ଶାଇଛନ୍ତି ପ୍ରଫେସର ମହାନ୍ତି ।

ସେ କହିଛନ୍ତି, ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବେ ଭାଷାପ୍ରିୟ ଜାନକୀ ବଲ୍ଲଭ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ଘୋଷଣା ସତ୍ତ୍ୱେ, ଓଡ଼ିଶାରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ କାମ ହେଲା ନାହିଁ ; କାରଣ କିଂସ୍ଲେଙ୍କ ନିରୂପଣ ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ଦେଇ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଇ ପାରିଲା ନାହିଁ କି କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କୁ ଆରାମ ମଣ୍ଡଳରୁ ବାହାର କରାଯାଇ ପାରିଲା ନାହିଁ । ଏହାର ପ୍ରତିକାର ପାଇଁ ଓଡ଼ିଆରେ କାମ ନକରିବା କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଉଥିବା ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ତାର ଅଭିଯାନର ୧୬୦୮ ଦିନରେ ପହଞ୍ଚିଥିବା ଅବସରରେ ସେ ପ୍ରଶଂସା କରିଛନ୍ତି ।

ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା କିପରି ଓଡ଼ିଶା ସରକାରଙ୍କ ଅବିମୃଷ୍ୟକାରୀତାର ଶିକାର ହୋଇଛି ତାହା ଦର୍ଶାଇ ସେ କହିଛନ୍ତି, ସରକାର ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିବା ପ୍ରଶାସନିକ ଶବ୍ଦକୋଷରେ ସାର୍ବଜନୀନ ଶବ୍ଦମାନଙ୍କର ଘୋର ଅଭାବ ରହିଛି କେବଳ ନୁହେଁ, ତହିଁରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସେ ସମ୍ପର୍କୀୟ ଅଭିଳାଷ ପ୍ରତିଫଳିତ ନ ହୋଇଥିବା ଏହି ସଂକେତ ଦେଉଛି କି ରାଜ୍ୟରେ କର୍ମଚାରୀ କୈନ୍ଦ୍ରିକ ଶାସନ ଚାଲିଛି , ଯାହା ଲୋକତନ୍ତ୍ର ସମର୍ଥିତ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନୁହେଁ । ଏପରି ଏକ ସ୍ଥିତିରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଉପରେ ଏକ ସଙ୍କଟ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି । ଏହା ଏପରି  ଯେ, ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ଏକ ଭାଷା-ବ୍ୟାକରଣ ନାହିଁ ଓ ଯେଉଁମାନେ ଲେଖିଛନ୍ତି , ସେମାନେ ବ୍ୟାକରଣ ପ୍ରସ୍ତୁତିର ମୌଳିକ ପଦ୍ଧତ୍ତି ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ନ ଦେଇଥିବା ହେତୁ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ସ୍ଵକୀୟତା ବ୍ୟାକରଣରେ ପ୍ରସ୍ଫୁଟିତ ହୋଇନାହିଁ । ସେ କହିଛନ୍ତି, ଭାଷାକୁ ନେଇକରି ବ୍ୟାକରଣ ଲେଖାହୁଏ । ବ୍ୟାକରଣର କାମ ହେଲା , ଆମ ମସ୍ତିଷ୍କରେ ଥିବା ଭାଷାଢାଞ୍ଚାକୁ ପଦ୍ଧତ୍ତିଭୂକ୍ତ କରିବା । ଏହା ନ ହୋଇଥିବା ଫଳରେ ଭାବ ଓ ଭାଷା ମୌଳିକ ଫରକ ଦ୍ଵାରା ଆକ୍ରାନ୍ତ ହେଉଛି, ଯାହାର ନିରାକରଣ ଏକାନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ ।

ସେହିପରି ଓଡ଼ିଶାର ଇଂରାଜୀ ବନାନ Orissa ପରିବର୍ତ୍ତେ Odisha କରି ଆମ ଭାଷାର ମୌଳିକତା ପ୍ରତି ଘୋର ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ସୃଷ୍ଟିକରାହୋଇଛି । ଏହି ନୂଆ ଇଂରାଜୀ ବନାନ ହେତୁ ରାଜ୍ୟ ବାହାରର ଅନେକ ବ୍ୟକ୍ତି ଆମ ରାଜ୍ୟକୁ “ଓଦିଶ୍ୟା” ବୋଲି କହୁଛନ୍ତି , କାରଣ ଇଂରାଜୀର ‘d’ ଅକ୍ଷର ‘ଦ’ ରୂପେ ବି ଉଚ୍ଚାରିତ ହୋଇଥାଏ । ଦୁଃଖର କଥା ଯେ, ଏହି ବିପର୍ଯ୍ୟୟର ଉତ୍ସବ ମନାଇବା ପାଇଁ ଶତାଧିକ କୋଟି ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ କରାହୋଇଛି ଯାହା ଜନମଙ୍ଗଳ କାମରେ ଲଗାଯାଇପାରିଥାନ୍ତା ବୋଲି କହିଛନ୍ତି ପ୍ରଫେସର ମହାନ୍ତି ।

ଆମ ଭାଷା ଉଜୁଡ଼ି ଯାଉଥିବା ବେଳେ ଅଶୁଦ୍ଧ ଇଂରାଜୀରେ ଶାସନ ଚାଲିବା ଓ ପ୍ରାଥମିକ ସ୍ତରରୁ ଇଂରାଜୀ ଶିକ୍ଷା ଉପରେ ସରକାରୀ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଅଜାଡ଼ିହୋଇଚାଲିଥିବା ଆମ ଭାଷାକୁ ବିପଦଗ୍ରସ୍ତ କରିଛି । ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ମାନ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିଛୁ ବୋଲି ଆତ୍ମସନ୍ତୋଷରେ ଆମେ ଝଲସୁଥିବା ବେଳେ ଆମ ଭାଷାର ପ୍ରାଣଶକ୍ତି (vitality) ବର୍ତ୍ତମାନ ବିପର୍ଯ୍ୟସ୍ତ ଅବସ୍ଥାରେ ପହଞ୍ଚିଛି । ଏହି ପ୍ରାଣଶକ୍ତି ହ୍ରାସ ପାଇଥିବା ହେତୁ ପ୍ରାୟ ୫ ବର୍ଷ ଖଣ୍ଡେ ବାହାରେ ରହିଗଲେ ଓଡ଼ିଆମାନେ ନିଜକୁ ଓଡ଼ିଆ ବୋଲି ପରିଚୟ ଦେବାକୁ କୁଣ୍ଠା ପ୍ରକଟ କରୁଛନ୍ତି । ନିଜ ରାଜ୍ୟରେ ଯଦି ଆମ ଭାଷା ତାର ପ୍ରାଣଶକ୍ତି ହରାଇନଥାନ୍ତା, ଏପରି କେବେ ମଧ୍ୟ ହୁଅନ୍ତା ନାହିଁ ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି ।

ସରକାରଙ୍କ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାପ୍ରୀତିର ଆତିଶଯ୍ୟ ଉପରେ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାତତ୍ତ୍ଵର ଏହି ବିଶ୍ଵବିଦିତ ପ୍ରଫେସର ମତ ରଖି କହିଛନ୍ତି, ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ଆମ ଭାଷାର ବହୁ ମୌଳିକ ବିଭବକୁ ନଷ୍ଟ କରିଦେବ । ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ପାରିବାରିକ ଶବ୍ଦ ବିଭବ ଅତି ମୂଲ୍ୟବାନ ଓ ଓଡ଼ିଆ ବୁନିଆଦିର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟରେ ଭରା । ଆମର ପ୍ରତି ସମ୍ପର୍କୀୟ ପାଇଁ ଆମର ଏକ ଏକ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଶବ୍ଦ ଅଛି । ଯେପରି ବାପାଙ୍କ ଭାଇ ‘ବଡବାପା’ ବା ‘ଦଦା’; ମାଆର ଭାଇ ‘ମାମୁଁ’ । ସେହିପରି ସମ୍ପର୍କ ଭିତ୍ତିରେ ‘ମଉସା’, ‘ପିଇସା’ ଇତ୍ୟାଦି । କିନ୍ତୁ ଏହି ସବୁ ଶବ୍ଦ ପାଇଁ ଇଂରାଜୀରେ କେବଳ ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦ ଅଛି , ଯାହା ହେଲା ‘ଅଙ୍କଲ’ । ଆମ ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ଶିକ୍ଷା ଏହି ଅଙ୍କଲ ଶବ୍ଦ ତଳେ ଚାପିଦେବ ପାରିବାରିକ ଶବ୍ଦ ଭଣ୍ଡାର , ଯାହା ସମୁଦ୍ରରୁ କେବଳ ଶଙ୍ଖେ ପାଣିର ଉଦାହରଣ ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି । 

ଇଂରାଜୀ ଶିକ୍ଷା ଦ୍ଵାରା ଏପରି ଅଜସ୍ର ଓଡ଼ିଆ ଶବ୍ଦ ବିଭବ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯିବ । ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ଶିକ୍ଷା ଦ୍ଵାରା ଆମର ବିକାଶ ହେବ – ଏହା ଏକ ଭୁଲ ଚିନ୍ତା ବୋଲି କହି ପ୍ରଫେସର ମହାନ୍ତି କହିଛନ୍ତି, ପିଲାର ଦୈହିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ଯେପରି ମା କ୍ଷୀର ଆବଶ୍ୟକ, ତାର ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ସେପରି ମାତୃଭାଷା ଆବଶ୍ୟକ । ଏହି ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସୁଦୃଢ ହେଲେ ହିଁ ଭବିଷ୍ୟ ପିଢିର ଓଡ଼ିଆ ସୁଦୃଢ ହେବ , ଅନ୍ୟଥା ନୁହେଁ । ପ୍ରତି ବାପ ମା ଏଥିପାଇଁ ଧ୍ୟାନ ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ ଓ ଘରେ ପିଲା ସହ ସବୁବେଳେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ କଥା ହେବା ଆବଶ୍ୟକ ।

ଓଡ଼ିଶାର ଭିତ୍ତି ଅଟଳ ରଖିବାକୁ ହେଲେ, ପ୍ରଫେସର ମହାନ୍ତି କହିଛନ୍ତି, ପ୍ରତ୍ୟେକ ବାପ ମା ସେମାନଙ୍କ ଶିଶୁମାନଙ୍କ କଣ୍ଠରେ କେବଳ ଗୋଟିଏ ଗୌରବଭରା ଦୁହା ଧରାନ୍ତୁ, ଯାହାକୁ ଧରି ପ୍ରତି ଓଡ଼ିଆ ସନ୍ତାନ ଗର୍ବରେ କହୁ – ଓଡ଼ିଶା ମୋ ମାତୃଭୂମି, ଓଡ଼ିଆ ମୋ ମାତୃଭାଷା । ଏଥିରେ ହିଁ ନିହିତ ଆମ ପରିଚୟ ଅକ୍ଷୁର୍ଣ୍ଣ ରହିବାର ଆଶା ।