ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ
ସାମାଜିକ ଗଣମାଧ୍ୟମ ‘ଫେସ ବୁକ’ ପୃଷ୍ଠାରେ ଯେଉଁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ଚର୍ଚ୍ଚା ଏବେ ଏତେ ବ୍ୟାପକଭାବେ ଚାଲିଛି ସେହି ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଏହି ଏକ ଗଣମାଧ୍ୟମରେ ମୁଁ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲି ୨୦୧୬ ଏପ୍ରିଲ ପହିଲାରେ ।
ଏ ବିଷୟରେ ସବିଶେଷ ଆଲୋଚନା ସମୟକ୍ରମେ ହେବ । କିନ୍ତୁ ଏଥିପାଇଁ ମୁଁ ବପନ କରିଥିବା ବୀଜ କିପରି ଥିଲା ତାହା ସେଦିନର ମୋ ଉପସ୍ଥାପନାର ଫଟୋଚିତ୍ରରୁ ଦେଖାଯାଉ ।
ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ
ଅଧ୍ୟକ୍ଷ , ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ, ଓଡିଶା
ଗତ ବିଧାନସଭା ଅଧିବେଶନ ଠାରୁ ସ୍ଥଗିତ ଥିବା କଳାପତାକା ଅଭିଯାନ ଏ ମାସ ୧୬ ତାରିଖରୁ ପୁନଶ୍ଚ ଚାଲିବ ; କାରଣ, ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ପ୍ରତି ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ପ୍ରତାରଣା ଏ ଯାଏଁ ସରିନାହିଁ ।
ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର କଳାପତାକା ଅଭିଯାନ ଓଡିଶା ସରକାରଙ୍କୁ ତିନି ତିନି ଥର ବାଧ୍ୟ କଲାଣି ଓଡିଶା ସରକାରୀ ଭାଷା ଆଇନ, 1954ର ସଂଶୋଧନ ପାଇଁ । ମାତ୍ର ଓଡ଼ିଶାର ରାଜନୈତିକ ନେତୃତ୍ଵ ଦୁର୍ବଳ ହୋଇଥିବା କାରଣରୁ ଏବଂ ଅମଲାତନ୍ତ୍ର ଉପରେ ସର୍ବଥା ନିର୍ଭରଶୀଳ ଥିବା ହେତୁ , ଧୂର୍ତ୍ତ ଅମଲାମାନେ ସଂଶୋଧନ-ବିଧେୟକଗୁଡ଼ିକରେ ଏପରି ଶବ୍ଦ ଖଞ୍ଜୁଛନ୍ତି ଯେ, ଆଇନଟି ନିର୍ଭୁଲ ହୋଇପାରୁନି ।
ଆଇନଟିରେ ପ୍ରଥମରୁ ଦୁଇଟି ପ୍ରମାଦ ଥିଲା ; ଯଥା – (୧) ନିୟମାବଳୀ ପ୍ରଣୟନ କରି ଆଇନଟିକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବାକୁ ଆଇନଟି ସରକାରଙ୍କୁ କ୍ଷମତା ଦେଇନଥିଲା ; ଓ (୨) ଆଇନଟିର ଉଲ୍ଲଙ୍ଘନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଦଣ୍ଡବିଧାନର ବ୍ୟବସ୍ଥା ନଥିବା ହେତୁ କେହି ଏହାକୁ ମାନୁନଥିଲେ । କବି ଓ ଅଧିବକ୍ତା ଗଜାନନ ମିଶ୍ରଙ୍କ ଅନଶନ ଫଳରେ ଆଇନଟିର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ପାଇଁ ଗଠିତ ମନ୍ତ୍ରୀସ୍ତରୀୟ କମିଟିରେ ସାମ୍ବାଦିକ ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ ସଭ୍ୟଭାବେ ସଂସ୍ଥିତ ହୋଇ ଏହି ଦୁଇଟି ପ୍ରମାଦ ଚିହ୍ନଟ କଲେ ଓ ତହିଁର ଦୂରୀକରଣ ପାଇଁ ଦୁଇଟି ବିଧିକ ଚିଠା ସରକାରଙ୍କୁ ଦେଲେ : ପ୍ରଥମଟି ତାଙ୍କ ପ୍ରସ୍ତାବିତ ଆଇନ ସଂଶୋଧନର ଚିଠା ଓ ଦ୍ବିତୀୟଟି ତାଙ୍କ ପ୍ରସ୍ତାବିତ ନିୟମାବଳୀର ଚିଠା ।
ପ୍ରଥମଥର ପାଇଁ ସରକାର ଓ ଓଡ଼ିଶାବାସୀ ଜାଣିଲେ ଯେ, ଏତଦ୍ଦୃଶ ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ନ ହେଲେ, ଓଡ଼ିଆରେ ଓଡ଼ିଶାର ଶାସନ ସମ୍ଭବ ହେବନାହିଁ । ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ଆଧାର କରି ୧୪. ୧୨ . ୨୦୧୫ ତାରିଖରେ ବିଧାନସଭାରେ କହିଲେ କି, ଭାଷା ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ପାଇଁ ପଦକ୍ଷେପ ନିଆ ହେଉଛି । କିନ୍ତୁ ଦିନ ଦୁଇଟା ପରେ ସେ ବଦଳିଗଲେ ଓ ମନ୍ତ୍ରୀସ୍ତରୀୟ କମିଟିଟିକୁ ଆପାତତଃ ଅକାମି କରିଦେଲେ । ପରେ ନଥି ଅନୁଧ୍ୟାନ କରି ଜଣାପଡ଼ିଲା ଯେ, ଜି.ଭି.ଭି.ଶର୍ମା ନାମକ ଜଣେ ଅଣଓଡ଼ିଆ ଆଇ .ଏ .ଏସ . ଅଫିସରଙ୍କ ଚକ୍ରାନ୍ତ ହେତୁ ଏହା ସମ୍ଭବ ହୋଇଥିଲା ।
ତେଣୁ ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟ ଶାସନ ସଚିବଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ସରକାରଙ୍କୁ ଅବଗତ କରାଇ ୧୩. ୪. ୨୦୧୬ ତାରିଖରୁ କଳାପତାକା ଅଭିଯାନ ଆରମ୍ଭ ହେଲା ।
କଳାପତାକା ଅଭିଯାନର ଶକ୍ତି
ଚାରିଜଣ ଭାଷାପ୍ରେମୀ ଓଡ଼ିଆ ହାତରେ ଦାବିଫଳକ ଓ କଳାପତାକା ଧରି ଓଡ଼ିଶାର ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କେନ୍ଦ୍ରଠାରୁ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଦାପ୍ତରିକ ନିବାସ ଯାଏଁ ପ୍ରତ୍ୟହ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ସମୟ ଶେଷରେ ନୀରବରେ ଯାତ୍ରା କରିବା ଓ ଏହି ଅନନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନର ଶ୍ରେୟ କୁଳଗୌରବ ମଧୁବାବୁଙ୍କ ଚରଣତଳେ ଅର୍ପଣ କରିବା ହିଁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର କଳାପତାକା ଅଭିଯାନ । ଏହି ନୀରବତା ହିଁ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନର ଶକ୍ତି ।
ପ୍ରଥମ ତ୍ରୁଟି
ଦୀର୍ଘ ଅଣଚାଳିଶ ଦିନ ଏହି କଳାପତାକା ଅଭିଯାନ ଚାଲିଲା ପରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଚେତିଥିଲେ । ଅଧ୍ୟାଦେଶ ବଳରେ ଆଇନ ସଂଶୋଧନ କଲେ । ମାତ୍ର ଅମଲାତନ୍ତ୍ର ଯେଉଁ ଚିଠା କଲା ତହିଁରେ ନିୟମାବଳୀ ପ୍ରଣୟନର କ୍ଷମତା ସରକାରଙ୍କୁ ପ୍ରଦତ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଓଡ଼ିଆରେ କାମନକରିବା କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ବ୍ୟବସ୍ତା ରହିଲାନାହିଁ । ଫଳରେ ଓଡିଶା ସରକାରୀ ଭାଷା ଆଇନକୁ ତ୍ରୁଟିଶୂନ୍ୟ କରିବାକୁ ଆମ ଉଦ୍ୟମକୁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଅପାରଗତା ହେତୁ ଅମଲାତନ୍ତ୍ର ଭଣ୍ଡୁର କରିଦେଲା ।
ଦ୍ବିତୀୟ ତ୍ରୁଟି
ଏହି ତ୍ରୁଟିପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଧ୍ୟାଦେଶ ଜାରି ହେଲା ୨୧. ୫. ୨୦୧୬ ତାରିଖରେ । ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ କହିଲେ, “ଓଡିଶା ସରକାରୀ ଭାଷା ଅଧିନିୟମ, ୧୯୫୪ରେ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ସଂଶୋଧନ ଅଣାଯାଇ ୧୫. ୮. ୨୦୧୬ ସୁଦ୍ଧା ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ ପାଇଁ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଉଛି ।”
ସୁତରାଂ ବିଧାନସଭାରେ ଅଧ୍ୟାଦେଶଟି ଆଇନରେ ରୂପାନ୍ତରିତ ହେବାବେଳେ ତହିଁର ତ୍ରୁଟି ସୁଧୁରିଯିବ ବୋଲି ବିଶ୍ଵାସ କରି ୧୬. ୮. ୨୦୧୬ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କଳାପତାକା ଅଭିଯାନ ସ୍ଥଗିତ ରଖାଯାଇଥିଲା ।
ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ହେବା ପରିବର୍ତ୍ତେ, ୧୨. ୮. ୨୦୧୬ ତାରିଖରେ ସରକାର ଏକ ନିୟମାବଳୀ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କଲେ ଯାହା ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ପ୍ରତି ଥିଲା ଏକ ପ୍ରଚଣ୍ଡ ପ୍ରତାରଣା । ଯେଉଁ ଅମଲାମାନେ ଭାଷା ଆଇନ ଓ ତାର ଅଧିସୂଚନାକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ ଉଲ୍ଲଙ୍ଘନ କରିଆସିଛନ୍ତି ସେହିମାନଙ୍କ ହାତରେ ଉଲ୍ଲଙ୍ଘନର ସମୀକ୍ଷା ଅଧିକାର ଅର୍ପଣ କରିବା ଭିନ୍ନ ଏହି ନିୟମାବଳୀରେ ଆଉ କିଛି ନଥିଲା । ଏହାକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରି ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ସ୍ଥଗିତ ଥିବା କଳାପତାକା ଅଭିଯାନ ପୁନଃ ଆରମ୍ଭ ହେଲା ପୂର୍ବ ଘୋଷଣା ଅନୁସାରେ ୧୬. ୮. ୨୦୧୬ ଅପରାହ୍ନରେ ।
ତୃତୀୟ ତ୍ରୁଟି
ଅଧ୍ୟାଦେଶଟି ବିଧାନସଭାରେ ବିଧେୟକ ରୂପେ ରଖାଗଲା ୨୮. ୯. ୨୦୧୬ ତାରିଖରେ । ଅଧ୍ୟାଦେଶରେ ଥିବା ତ୍ରୁଟିକୁ ଆଇନସିଦ୍ଧ କରିବା ପାଇଁ ଏହା ଥିଲା ଏକ ଧୂର୍ତ୍ତ ପ୍ରୟାସ । ଅଧ୍ୟାଦେଶ ଜାରି ହୋଇଥାଏ ଏକ ନାହିଁନଥିବା ଜରୁରୀ ପରିସ୍ଥିତିରେ । ତେଣୁ, ତାହାକୁ ଆଇନରେ ପରିଣତ କରିବା ପାଇଁ ଯେତେବେଳେ ବିଧେୟକ ଉପସ୍ଥାପିତ ହୁଏ , ସେତେବେଳେ କେଉଁ ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ ଚାପ ହେତୁ ଅଧ୍ୟାଦେଶଟି ଜାରିହୋଇଥିଲା ତାହା ସରକାର ପ୍ରାଞ୍ଜଳ ଭାବେ ବିଧାନସଭାକୁ କହିବାକୁ ବାଧ୍ୟ । କାରଣ ବିଧାନସଭା ପରିସର ବାହାରେ ବିଧାନ ପ୍ରଣୟନ ଓ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରି କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ ସରକାର ସ୍ଵାଭାବିକ କାର୍ଯ୍ୟଧାରାର ଯେଉଁ ଉଲ୍ଲଙ୍ଘନ କରିଥାନ୍ତି, ତହିଁର ପ୍ରକୃତ କାରଣ ଓ ତାର ଯଥାର୍ଥତା ବିଧାୟକମାନେ ତଦ୍ଦ୍ଵାରା ଅବଗତ ହୁଅନ୍ତି ଓ ବିଧେୟକଟିର ପ୍ରକୃତ “ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଓ କାରଣ କଥନ” ନିର୍ଭୁଲ ହୋଇ ଭବିଷ୍ୟତରେ ତାହାର ବିଧିକ ଉପଯୋଗ ସମ୍ଭବ ହୋଇଥାଏ । ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଏହି ବିଧେୟକ ଆଗତ କଲାବେଳେ ତାହା ଲୁଚାଇ ରଖିଲେ ଓ ତହିଁରେ ସନ୍ନିହିତ ସ୍ପଷ୍ଟ-କଥନରେ ମିଛ ବି କହିଲେ । ଆମ ବିଧାନସଭାର ସଭ୍ୟମାନେ ଏତେ ଯୋଗ୍ୟ ଯେ, ଏହି ଦୃଶ୍ୟପଟ ସମସ୍ତେ ଜାଣି ମଧ୍ୟ କେହି କିଛି ପ୍ରତିବାଦ କଲେନି ଆମ ଭାଷା ଇତିହାସର ଏକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଘଟଣା ଗୁପ୍ତ ହୋଇଗଲା । ଫଳରେ ସଠିକ “ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଓ କାରଣ କଥନ” ନଥାଇ ଓଡିଶା ସରକାରୀ ଭାଷା (ସଂଶୋଧନ) ଆଇନ , ୨୦୧୬ ବିଧାନସଭାରେ ପାରିତ ହେଲା ଓ ସଂଶୋଧନଟି ଅଧିକ ତ୍ରୁଟିପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇ ରହିଲା ।
ପୁରୀ ପ୍ରସ୍ତାବ ଓ ତାର ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ
ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ବାପା ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକ ଆମ ସରକାରୀ ଭାଷା ଆଇନକୁ କିପରି ଛୁରା ମାରି ଇଂରାଜୀ ଭାଷାକୁ ଆମ ଉପରେ ଲଦିଦେଲେ ତାହା ଉପରେ ତିନି ସପ୍ତାହ ଧରି ଚର୍ଚ୍ଚା (ବିଜୁଙ୍କ ଛୁରା, ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ, ସୂର୍ଯ୍ୟପ୍ରଭା) ପରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ୧୯. ୫. ୨୦୧୭ ତାରିଖରେ ଭାଷା ଆଇନର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ପାଇଁ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଆଲୋଚନା କରିବାକୁ ମୋତେ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କଲେ । ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ ଓ ପବିତ୍ର ମହାରଥାଙ୍କୁ ସାଙ୍ଗରେ ଧରି ମୁଁ ତାଙ୍କ ସହ ତାଙ୍କ ସଚିବାଳୟ ପ୍ରକୋଷ୍ଠରେ ଆଲୋଚନା କଲି ଓ ଉପରୋକ୍ତ ତ୍ରୁଟି ସମ୍ପର୍କରେ ତାଙ୍କୁ ଅବଗତ କରାଇ, ୨୦୧୬ ସଂଶୋଧନକୁ ସେ ପୁନଃ ସଂଶୋଧିତ କରନ୍ତୁ ବୋଲି କହି, ସେହି ସଂଶୋଧନର ସ୍ଵରୂପ କ’ଣ ହେବା ଉଚିତ ତାହା ବୁଝାଇ ଏକ ସାନି ଚିଠା ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କ ହାତରେ ଦେଲି ।
ଛଅ ମାସ ଗଡ଼ିଗଲା । ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଏହି ଓଡ଼ିଅଵିରୋଧୀ ମାନସିକତା ବିରୁଦ୍ଧରେ ତାଙ୍କ ନିଜ ଦଳରେ ବି ଅସନ୍ତୋଷ ଦାନା ବାନ୍ଧିଲା । ଫଳରେ, ନିଜ ଦଳୀୟ ଲୋକଙ୍କୁ ବୁଝାଇବା ପାଇଁ ଯେ, ନବୀନ ବାବୁ ଓଡ଼ିଅଵିରୋଧୀ ନୁହନ୍ତି , ୨୬.୧୨. ୨୦୧୭ ତାରିଖରେ ପୁରୀଠାରେ ହେବାକୁଥିବା ତାଙ୍କ ଦଳର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଉତ୍ସବ ଅବସରରେ ସେହିଠାରେ ରାଜ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରୀ ପରିଷଦର ବୈଠକ ବସାଇ ଭାଷା ଆଇନ ଉଲ୍ଲଙ୍ଘନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ପାଇଁ ସେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ବୋଲି ପ୍ରଚାର କରାଇବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ହେଲା । ତେଣୁ , ସେଠାରେ ଗୃହୀତ ଏକ ପ୍ରସ୍ତାବରେ କୁହାଗଲା , “ସରକାରୀ ଭାଷା ଆଇନ, ୧୯୫୪ରେ ସଂଶୋଧନ ଅଣାଯାଇ ବିହିତ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସହିତ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ବହୁଳ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବା ବିଭାଗ ତଥା କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରାଯିବ । ଏଥିପାଇଁ ବିଭାଗଗୁଡ଼ିକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ମାନଦଣ୍ଡ ଏବଂ କ୍ଷେତ୍ର ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିବେ । ଜିଲ୍ଲା, ରାଜସ୍ଵ ଡିଭିଜନ ଏବଂ ରାଜ୍ୟସ୍ତରରେ ଏଥିନିମନ୍ତେ ପ୍ରଶାସନିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ୧.୪.୨୦୧୮ ଠାରୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯିବ ।”
କାହା ଉର୍ବର ମସ୍ତିଷ୍କରୁ ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବର ଭାଷା ବାହାରିଥିଲା କିଏ ଜାଣେ ? ଏହା ଯେ ଆମ ଭାଷା ଅଧିକାରକୁ ଭଣ୍ଡୁର କରିବାକୁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଥିଲା ତାହା ଆମେ ଜାଣିଗଲୁ ଏବଂ ଏହାକୁ ବିରୋଧ କଲୁ । କାରଣ, (କ) “ବିଭାଗଗୁଡ଼ିକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ମାନଦଣ୍ଡ ଏବଂ କ୍ଷେତ୍ର ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିବେ” ବୋଲି କହି ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବ ଦ୍ଵାରା ବିଭାଗଗୁଡିକର ମର୍ଜୀ ଉପରେ ଆମ ଭାଷା ଅଧିକାରକୁ ଛାଡିଦିଆହୋଇଥିଲା ଓ ସାରା ରାଜ୍ୟରେ ଏହାର ପ୍ରବର୍ତ୍ତନକୁ ସଂକୁଚିତ କରି “ବହୁଳ ବ୍ୟବହାର” ପରି ଏକ କିମ୍ଭୁତକିମାକାର ବିଭାବନା କବଳରେ ମାତୃଭାଷା ଓଡ଼ିଆର ଗରିମାକୁ ଉଜାଡ଼ିଦେବାକୁ ତଥା ତଦ୍ଦ୍ଵାରା ଭାଷା ଆଇନର ଅସଲ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟକୁ ପଣ୍ଡ କରିବାକୁ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର ହୋଇଥିଲା । ଅପରପକ୍ଷେ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ଦୋଷ ହେତୁ ବିଭାଗକୁ ଦଣ୍ଡବିଧାନପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତାବ ରଖି ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ଚାହୁଁଥିଲା ଓଡ଼ିଶାର ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ଦଣ୍ଡିତ କରିବାପାଇଁ ।
ଏହାର ପ୍ରତିବାଦରେ ତଥା ପ୍ରତିକାର ଦାବିରେ କଳାପତାକା ଅଭିଯାନ ଚାଲିରହିଲା । ଫଳରେ ବାଧ୍ୟ ହୋଇ ରାଜ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ସେହି ଏକା ବିଷୟରେ ବୈଠକ କଲା ୧୪.୦୩.୨୦୧୮ ତାରିଖରେ, ଯହିଁରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ବି ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କଲେ । ୨୬. ୧୨. ୨୦୧୭ ତାରିଖର ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ଏହା ବଦଳେଇଦେଇ, ତହିଁରେ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ଭୁଲ ପାଇଁ ବିଭାଗକୁ ଦଣ୍ଡିତ କରିବା ସକାଶେ ଯେଉଁ ଅନର୍ଥ ଖଞ୍ଜା ହୋଇଥିଲା ତାହାକୁ ନିପାତ କଲା ଓ ପରିସ୍କାର କରିଦେଲା କି, ଯେଉଁମାନେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ କାମ ନ କରିବେ, ସେହି କର୍ମଚାରୀ ଓ ପଦାଧିକାରୀମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ହେବ । ଏବଂ ଆମ ଯୁକ୍ତିକୁ ବି ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବରେ ସ୍ଥାନିତ କରି ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କଲା କି, “ଓଡିଶା ସରକାରୀ ଭାଷା ଆଇନ ଏକ ଦୀର୍ଘ ଦିନର ପୁରୁଣା ଆଇନ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ, ଯେହେତୁ ଏହାର ଉଲ୍ଲଙ୍ଘନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଏଥିରେ କୌଣସି ଦଣ୍ଡବିଧାନର ବ୍ୟବସ୍ଥା ନାହିଁ ସେହେତୁ ଏହାକୁ କେହି ମାନୁନାହାନ୍ତି” ବୋଲି ହୃଦ୍ବୋଧ ହୋଇଥିବାରୁ, ଖିଲାପକାରୀ ପଦାଧିକାରୀ ଏବଂ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ସକାଶେ ଅତିଶୀଘ୍ର ଓଡିଶା ସରକାରୀ ଭାଷା ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ହେବ ।” ଅତଏବ ସଂଶୋଧନର “ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଓ କାରଣ କଥନ” କଣ ହେବ ତାହା ବି ଏହି ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ବୈଠକରେ ନିଶ୍ଚିତ କରିଦିଆଗଲା ।
ଚତୁର୍ଥ ତ୍ରୁଟି
ଅଥଚ , ସଂଶୋଧନ-ବିଧେୟକର ଚିଠା କଲାବେଳେ, ସମ୍ପୃକ୍ତ ଶାସନ ସଚିବ ଏକାକୀ ବା ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସହ ମିଶି ଏହି ୧୪.୦୩.୨୦୧୮ ତାରିଖର ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ଅତି ନିର୍ମମ ଭାବେ ହତ୍ୟା କରିଛନ୍ତି ଏବଂ ଏହି ଦିନର ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ୨୬. ୧୨ . ୨୦୧୭ ତାରିଖର ଯେଉଁ ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ବିଲୁପ୍ତ କରି ଥିଲା, ସେହି ଅପରିଣାମଦର୍ଶୀ ପ୍ରସ୍ତାବ ଉପରେ ନୂଆ ସଂଶୋଧନ ଠିଆ କରାଇଛନ୍ତି ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳର ସମ୍ପୂର୍ଣ ଅବଜ୍ଞା କରି । ଏହି ଦୁରାଚାର ଏତିକିରେ ଅଟକି ନାହିଁ । ଓଡ଼ିଆ ବିରୋଧୀ ଅମଲା ଓ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ରକ୍ଷାକବଚ ଯୋଗାଇବା ପାଇଁ ଏହି ଦୁଇ ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳର ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ବି ହେରଫେର୍ (Tampering) କରାଯାଇଛି ।
ଉଦାହରଣ ସ୍ଵରୂପ, ୨୬. ୧୨ . ୨୦୧୭ ତାରିଖର ଯେଉଁ ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ବିଲୋପ କରାଯାଇଥିଲା, ତହିଁରେ ଥିଲା “ବିଭାଗ ତଥା କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ” ଦଣ୍ଡିତ କରାଯିବ । ଅର୍ଥାତ୍ ବିଭାଗ ଏବଂ କର୍ମଚାରୀ- ଉଭୟେ ଦଣ୍ଡିତ ହେବେ । ସଂଶୋଧନ ବିଧେୟକଙ୍କୁ ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବ ଉପରେ ଅନଧିକୃତ ଭାବେ ଠିଆ କରାଇ କୁହାଗଲା, “କର୍ମଚାରୀ କିମ୍ବା ବିଭାଗ”କୁ ଦଣ୍ଡିତ କରାଯିବ । ଏହି “କିମ୍ବା” ଶବ୍ଦଟିକୁ ଶାସନ ସଚିବ / ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ କେଉଁଠୁ ଆଣିଲେ? ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ବୈଠକରେ ବିଲୁପ୍ତ କରାଯାଇଥିବା ଏକ ବିଭାବନକୁ ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳର କୌଣସି ଅନୁମୋଦନ ନଥାଇ ପୁନର୍ଜୀବିତ କରିବା ଓ ତହିଁର ଶବ୍ଦ ହେରଫେର୍ କରି “ଏବଂ” ସ୍ଥାନରେ “କିମ୍ବା” ଲେଖିବା ଏକ ଜଘନ୍ୟ ପ୍ରଶାସନିକ ଅପରାଧ । ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଯଦି ନିଜେ ଏହି ଅପରାଧ କରିନାହାନ୍ତି ତେବେ ଯେଉଁ ଶାସନ ସଚିବ ଏହା କରିଛନ୍ତି ତାଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ କଡ଼ା ଓ ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତମୂଳକ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ପାଇଁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ପକ୍ଷରୁ ମୋ ଚିଠିରେ ମୁଁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ କହିଛି । ସେ ନିରବ ରହିଛନ୍ତି ।
ଅପରପକ୍ଷେ , ଯେପରି ଉପରେ କୁହାହୋଇଛି, ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳର ଯେଉଁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଭାଷା ଆଇନର ଏହି ଶେଷ ସଂଶୋଧନରେ ପ୍ରତିଫଳିତ ହେବା କଥା ବା ଯେଉଁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଉପରେ ଏହି ସଂଶୋଧନ ଆଧାରିତ ହେବା କଥା, ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳର ଅଜାଣତରେ ସେହି ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ହତ୍ୟା କରାଯାଇଛି । ୧୪.୦୩.୨୦୧୮ ତାରିଖର ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବରେ ସ୍ପଷ୍ଟତଃ କୁହାହୋଇଥିଲା, “The same (Orissa Official Language Act, 1954) is not properly implemented, as there is no provision for imposing penalty against the Officers and employees who are violating the provisions of the notifications under the Act.” ଅତଏବ, ଏହି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଆମ ଯୁକ୍ତିକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣତଃ ଗ୍ରହଣ କରି ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ସ୍ବୀକାର କରିଥିଲା ଯେ, ଦଣ୍ଡବିଧାନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନଥିବା ହେତୁ ଭାଷା ଆଇନର ଅବାଧ ଅବମାନନା ହୋଇଚାଲିଛି । ସେଥିପାଇଁ, “Government have decided to bring the amendment immediately providing penalties for such erring officers and employees who don’t obey the directions issued under sub- section (2) of section 2 , so that they will implement the provisions of the notification in its letter and spirit” ଖୋଦିତ ହୋଇଥିଲା ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେହରେ । ଏହାର ଅର୍ଥ, “ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ କାମ ନ କଲେ ପଦାଧିକାରୀ ଓ କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ଏପରି ଦଣ୍ଡବିଧାନ ପାଇଁ ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ଅବିଳମ୍ବେ କରାଯିବ ବୋଲି ସରକାର ନିଷ୍ପତ୍ତି କରିଛନ୍ତି, ଯଦ୍ଦ୍ଵାରା ସେମାନେ ଧାରା-୨ର ଉପଧାରା-(୨) ଅନ୍ତର୍ଗତ ଅଧିସୂଚନାକୁ ଅକ୍ଷରେ ଅକ୍ଷରେ ଓ ମର୍ମେ ମର୍ମେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହେବେ । “ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଓ କାରଣ କଥନ”ର ସ୍ବରୂପ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ସହ ସଂଶୋଧନ କଣ ହେବ ତାହା ଏହି ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଦେଇଥିଲା । ଓଡ଼ିଆଦ୍ରୋହୀ ପଦାଧିକାରୀ ଓ କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ଦଣ୍ଡବିଧାନପାଇଁ ଯେହେତୁ ଏଥିରେ ସ୍ପଷ୍ଟ କରାହୋଇଥିଲା, ଓ ଯେହେତୁ ଓଡ଼ିଆଦ୍ରୋହୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକ ମଧ୍ୟ ଜଣେ ପଦାଧିକାରୀ , ସେହେତୁ ଓଡ଼ିଆଦ୍ରୋହୀ ଅମଲା ତଥା ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ମିଳିମିଶି ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ହତ୍ୟା କରିଦେଲେ ଓ “ଅବିଳମ୍ବେ” ଅର୍ଥାତ୍ ବିଧାନସଭା ଅଧିବେଶନ ଆରମ୍ଭ ହେବା ସଂଗେ ସଂଗେ ଚିହ୍ନିତ ସରକାରୀ ଦିବସରେ ସଂଶୋଧନ ବିଧେୟକଙ୍କୁ ଆଗତ କରିଥିଲେ କାଳେ ଏହି ଜଘନ୍ୟ ଅପରାଧ ଧରା ପଡିଯିବ, ସେହି ଭୟରେ ଏହାକୁ ଅଧିବେଶନର ଶେଷ ଦିନରେ ଆଗତ ଓ ପାରିତ କରାଇ ନେଲେ ଏବଂ ଯେଉଁ “ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଓ କାରଣ କଥନ” ରଖିଲେ ତାହା ବି ୧୪.୦୩.୨୦୧୮ ତାରିଖ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳର ଅବମାନନା କଲା ।
ଆରୁଖ ମୁଣ୍ଡରେ ପଣସ ଅଠା
ପଳାତକ ଆସାମୀ ପରି ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକ ନିଜେ ଏହି ଜାଲିଆତି କଳୁଷିତ ବିଧେୟକ ପାରିତୀକରଣ ପାଇଁ ଆଗତ ନ କରି , ତାଙ୍କ ନିଜ ଜିଲ୍ଲାବାସୀ ଓ ଅନୁଗତ ମନ୍ତ୍ରୀ ବିକ୍ରମ ଆରୁଖଙ୍କୁ ଦାୟିତ୍ବ ଦେଇ ପଳାଇଲେ ଓ ଏହି ଜାଲିଆତି ସହ ସମ୍ପୃକ୍ତ ଶାସନ ସଚିବ ଆଗରୁ ଲେଖିରଖିଥିବା ଖଣ୍ଡେ କାଗଜ ପଢ଼ି ଆରୁଖ ବିତର୍କର ଉତ୍ତର ରଖିଲେ । କେହି ଜଣେ ବି ବିଧାୟକ ପ୍ରଶ୍ନ କଲେନାହିଁ , ମୌଖିକ ବିତର୍କର ଲିଖିତ ଉତ୍ତର ବିତର୍କ ପୂର୍ବରୁ ମନ୍ତ୍ରୀ କେଉଁଠୁ ଆଣିଥିଲେ । ଲଜ୍ଜ୍ୟା ଲାଗୁଛି କହିବାକୁ ଯେ, ଏହି ପରି ସଭ୍ୟମାନଙ୍କୁ ନେଇ ଓଡିଶା ବିଧାନସଭା ଚାଲିଛି ।
ବିଧାନସଭାର ସ୍ବାଧୀକାର ଭଙ୍ଗ
ଏହି ଜାଲିଆତିର ଅଠା , ଯାହା ଅରୁଖଙ୍କ ମୁଣ୍ଡରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ବୋଳିଛନ୍ତି, ତାହା ସେ କିପରି ଧୋଇବେ ତାଙ୍କୁ ଜଣା । କିନ୍ତୁ ୧୪.୦୩.୨୦୧୮ ତାରିଖ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳର ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ ଗୋପନ ରଖି ୨୬. ୧୨ . ୨୦୧୭ ତାରିଖର ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ସଂଶୋଧନ ବିଧେୟକ ଆଧାରିତ ବୋଲି ସମ୍ପୃକ୍ତ ବିଧେୟକର ‘ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଓ କାରଣ କଥନ’ରେ ଯେଉଁ ଉଲ୍ଳେଖନା ଅଛି ତାହା ପବିତ୍ର ସାର୍ବଭୌମ ଗୃହର ଅବଗତିରୁ ‘ବାସ୍ତବ ତଥ୍ୟ ସଂଗୋପନ’ (suppression of material facts) ଦୋଷରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ।
ଏପରି ଦୋଷ ଜାଣିଶୁଣି କରିଥିବା ହେତୁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକ ଗୃହର ସ୍ବାଧୀକାର ଭଙ୍ଗ କରିଛନ୍ତି କିମ୍ବା ସେ ଯାହା ମୁଣ୍ଡରେ ପଣସ ଅଠା ବୋଲିଛନ୍ତି, ସେ ନିଜେ ସାଂସଦୀୟ ବ୍ୟାପାର ମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏବଂ ୧୪.୦୩.୨୦୧୮ ତାରିଖ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳର ନିଷ୍ପତ୍ତି ୨୬. ୧୨ . ୨୦୧୭ ତାରିଖର ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ ପରିବର୍ତ୍ତିତ କରିଥିବା ଅବଗତ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ, ଉପରୋକ୍ତ ‘ବାସ୍ତବ ତଥ୍ୟ ସଂଗୋପନ’ ପ୍ରତି ଆଖି ବୁଜି ଦେଇ , ସେ ସମ୍ପର୍କରେ ବିଧାନସଭାକୁ ଅନ୍ଧକାରରେ ରଖି, ଶାସନ ସଚିବଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ପୂର୍ବରୁ ଲିଖିତ ବିତର୍କ-ଉତ୍ତର ପାଠ କରି ଓ ତଦ୍ଦ୍ଵାରା ବିଧାନସଭାକୁ ପ୍ରତାରିତ କରି, ବିଧାନସଭାର ସ୍ବାଧୀକାର ଭଙ୍ଗ କରିଛନ୍ତି ତାହା ବିଧାନସଭାର ଆଗାମୀ ଅଧିବେଶନ ସ୍ଥିର କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
ବିଧାନସଭାର ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ ଦାୟିତ୍ବ
ଯଦି ଓଡିଶା ବିଧାନସଭା ଏହି ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ ଦାୟିତ୍ବ ନତୁଲାଏ , ତେବେ ଜୀଇଁ ଥାଉଁ ଥାଉଁ ଏହା ଏକ ମଲା ବିଧାନସଭା ବୋଲି ମନେହେବ । ଯଦି ଏ ବିଧାନସଭାଟି ପ୍ରକୃତରେ ମରିନଥାଏ, ତେବେ ଏହାକୁ ଆଉ ଏକ ଅଧିକ ଦାୟିତ୍ବ ନିର୍ବାହ କରିବାକୁ ହେବ । ତାହା ହେଲା, ଏହି ବିବାଦୀୟ ସଂଶୋଧନ ମାଧ୍ୟମରେ ଓଡିଶା ସରକାରୀ ଭାଷା ଆଇନଟିକୁ ମାରିଦେବାପାଇଁ ଯେଉଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଖଞ୍ଜା ହୋଇଛି ବିଧେୟକଟିରେ ତାହାର ମୁଳୋତ୍ପାଟନ । ଆଇନଟି ସାରା ଓଡ଼ିଶା ପାଇଁ ପ୍ରବର୍ତ୍ତିତ ଏବଂ ଓଡ଼ିଶାର ସମସ୍ତ ଓ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦପ୍ତରରେ ସରକାରୀ ଭାଷା ହିଁ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ବୋଲି ଯେଉଁ ଅନୁବନ୍ଧ ଅଛି ତାହାକୁ “ବ୍ୟାପକ ବ୍ୟବହାର” (extensive use) ପରି ଧୂର୍ତ୍ତ ଶବ୍ଦ ଦ୍ଵାରା ସଂକୁଚିତ କରିଛି ଏହି ଅଯୌକ୍ତିକ ତଥା ଜାଲିଆତୀପ୍ରସୁତ ସଂଶୋଧନ । ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ପକ୍ଷରୁ ରାଜ୍ୟପାଳ ଓ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଏହା ଅବଗତ କରାଯାଇ ଏହି ପ୍ରମାଦପୂର୍ଣ ସଂଶୋଧନକୁ ପୁନଃ ସଂଶୋଧନ ଦ୍ଵାରା ଭାଷା ଆଇନଟିକୁ ନିର୍ଭୁଲ କରାଇବା ପାଇଁ ଅନୁରୋଧ କରାଯାଇଛି ।
ଆମ ବିଧାନ ପ୍ରଣୟନ ସଭା ଏହି ପ୍ରେକ୍ଷାପଟରେ ତାର ଦାୟିତ୍ବ ନିଵାହ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ବିରୁଦ୍ଧରେ ଉଭୟ ସରକାର ଓ ବିଧାନସଭାର ପ୍ରବଞ୍ଚନା ପ୍ରତି ଜନସଚେତନତା ହିଁ ପୁନଶ୍ଚ କଳାପତାକା ଅଭିଯାନର ମୂଳ ଲକ୍ଷ୍ୟ । ଏହି ଉଭୟ ସାମ୍ବିଧାନିକ ସଂସ୍ଥା ଯେତେଶୀଘ୍ର ସୁଧୁରିଯିବେ, ସେତେ ମଙ୍ଗଳ ।
ନିଉଜ ସିଣ୍ଡିକେଟ
ଓଡ଼ିଶା ସରକାରୀ ଭାଷା ଆଇନରେ ହୋଇଥିବା ଭୁଲ ସଂଶୋଧନକୁ ସାନି ସଂଶୋଧନ ଦ୍ଵାରା ନିର୍ଭୁଲ କରିବା ପାଇଁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କୁ ଚିଠି ଲେଖିଛନ୍ତି । ତାହା ନିମ୍ନରେ ପ୍ରଦତ୍ତ ହେଲା ।
To
The Hon’ble Chief Minister, Orissa,
Bhubaneswar.
Sub: Orissa Official Language Act violated through Amendment, 2018 : Request for re-amendment to do away with the defects and for action against the Officer(s) responsible for rendering even the Hon’ble Chief Minister inconsequential
Ref: Cabinet Resolution Dated 14.3.2018 read with the CMO letter No. 773/CM dt.19.5.2017 and Resolution No.18715/G.A. dt.31.7.2015
Hon’ble Sir,
With a heavy heart, I am writing you to say that, your noble intention to remove all defects from the Orissa Official Language Act, 1954 in order to make it flawlessly functional has been derailed by mischievous brains in bureaucracy and resultantly, its amendment passed by the Assembly and assented to by the Governor, has become a more notorious instrument to destroy the original purpose of the Act , while rendering you absolutely inconsequential in the matter of the Resolution of the Cabinet you had presided over on March 14, 2018.
In looking back to the chain of events, I may state that, against the backdrop of ‘Fast oto Death’ by famous language activist Gajanan Mishra in July 2015, the new phase of official action on working of the Official Language Act commenced with creation of a Ministerial Committee by you under the Resolution referred to above, to find out how the Act could be implemented.
You were kind enough to nominate me as a member to the said Committee and in that capacity, I had conducted a deep research into why the Act, being de jure in force since 1954, was de facto defunct and found out the following defects:
The Government was not empowered in the Act to frame Rules to implement the Act; and
(2) There was no provision of punishment against contravention of the Act.
Accordingly, I had given my advice on 3.9.2015 with draft outlines of two legislations – one, for empowering the Government to frame the Rules and the other, for provision of punishment against nonuse of Oriya as official language.
For the first time the Government could know the above two inherent defects in the Act from my communication and you were kind enough to inform the Assembly on 14.12.2015 that necessary amendment of the Act was on the anvil.
From the notes in the concerned file it transpires that, the then officer-in-charge of the aforesaid Ministerial Committee Sri G.V.V.Sharma had objected to the proposal for punishment and the file was then thus strangulated that the Committee went into oblivion.
There was no other way for us than starting a movement in the name of Bhasha Andolan and commencing a campaign known as Black-Flag-Campaign for propounding the cause.
After 39 days of this campaign, on 21.5.2016, you were kind enough to get apprised of the serious situation and appreciating the extraordinary urgency the campaign had generated for official action, you promulgated an Ordinance of Amendment to the Act that implemented my advice and empowered the Government to frame Rules to drive the Act ahead. We had postponed the Black-Flag-Campaign till August 15th, 2016, as, to our comprehension, which official indication to the Press had generated, all obstacles to implementation of the Act were to have been removed by then.
Bureaucracy foiled your noble attempt by producing a stillborn set of Rules that was so ineffectual and illcocieved that, even the Government did not prefer to apprise the Assembly of it, when the Ordinance was laid as a Bill.
As our Black Flag Campaign continued, you were kind enough to discuss the matter with us vide communication dated 19.5.2017 under reference. We appraised you of the lacunae in the Law and gave you a fresh memorandum detailing why and how the amendment, 2016 should be further amended. A draft of the proposed amendment was submitted to you on that occasion.
After lapse of a period of six months, you held a Cabinet meeting at Puri on 26.12.2017 that almost agreed with our demand and decided to provide for suitable punishment to whosoever employee and Department fail to impart service in Oriya Language. We objected to that in view of the fact that, (1) there was an attempt to reduce the scope of the Act by shrewd coinage of words like “extensive use”, (2) Departments being run with people’s money, the contemplated punishment to ‘Department’ would lead to punishing the people for offences of the employees. And, the Black-Flag Campaign continued.
The State Cabinet met again under your Presidentship on 14.3.2018. It superseded the defective Resolution dated 26.12.2017 on the Act and almost entirely agreeing to our demand, it made it clear that for nonworking in Oriya, only the erring employee and official will be punished, not the Department. In complete acceptance of our argument it resolved, “as there is no provision for imposing penalty against the Officers and employees who are violating the provisions of the notifications under the Act, Government have decided to bring the amendment immediately providing penalties for such erring Officers and employees…so that they will implement the provisions of the notification in its letter and spirit” (Para 2 and 3 of the Press Note of the GA & PG Department, dated 14.3.2018).
But, Sir, your above noble decision has been rendered inconsequential in the amendment drafted by bureaucracy and adopted by the Assembly, as detailed below:
Firstly, the Statement of Object and Reasons of the Amendment do not carry the Reasons spelt out in the above quoted resolution of the Cabinet meeting presided over by you on 14.3.2018. It is based on the superseded resolution of 26.12.2017, completely suppressing the resolution dated 14.3.2018.
Secondly, while illegally using the superseded resolution dated 26. 12.2017, the officer concerned has also tampered with the said resolution. When, even that Resolution had laid down that for nonuse of Oriya the Department AND the employees will be suitably punished, the amendment , claiming to have been based on that resolution, provides for punishment to employees OR Department, which is blatantly unauthorised and illegal.
Thirdly, the scope of the Act originally covering the whole of Orissa and all and every Office in the State of Orissa, the amendment has reduced this scope to “extensive use of Oriya Language”, which clearly means that the Act will not be used in whole of Orissa and in all and every office in the State. No amendment can kill the basic purpose of the Act.
Thus Sir, your intention to amend the Act to make it flawless for implementation of the Act “in its letter and spirit” has been brutally done away with by the mandarins while drafting the amendment.
These gross mistakes were overlooked by the Minister Mr. Arukh who moved the Bill in your absence and who just read out the reply to the debate as obviously prepared by the scheming mandarin that had drafted the amendment with a deliberate design against the people of Orissa.
On behalf of Bhasha Andolan, which has been spearheading the movement for inviolable implementation of the Act, I had brought these defects to the notice of the Governor with a request for returning the Bill for reconsideration of the Assembly to make the Law flawless. But, the anti-Oriya mentality of the bureaucracy is such that, the said memorandum was not put up properly before the Governor.
With these words, Sir, I request you on behalf of Bhasha Andolan and the people of Orissa, to please review the entire matter and take suitable and exemplary action against the Secretary concerned, who has rendered the Chief Minister of the State absolutely inconsequential in matter of amendment of the Act as per Resolution of the Cabinet on 14.3.2018;
And, to please ensure that the Amendment, 2018 is put afresh before the Assembly in its coming session for amendment thereon or for fresh amendment of the Act to do away with the defects enumerated and detailed supra.
With this hope and deep regards,
Yours,
Subhas Chandra Pattanayak,
Chairman,
Bhasha Andolan, Orissa.
28.6.2018
Bhubaneswar.
ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ
ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶର ଚାରି ପ୍ରମୁଖ ଅଙ୍ଗ ହେଲେ ଉତ୍କଳ, ତୋଷଳ, କଳିଙ୍ଗ, ଓ କୋଶଳ । “ବନ୍ଦେ ଉତ୍କଳ ଜନନୀ” ଗୀତର କବି ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର ‘ଉତ୍କଳ’ ଖଣ୍ଡର ବାସିନ୍ଦା । ତେଣୁ ଓଡ଼ିଶା ନ ଲେଖି ସାବଲୀଳ ଓ ସ୍ଵାଭାବିକ ଶୈଳୀରେ ସେ ଉତ୍କଳ ଶବ୍ଦଟିକୁ ତାଙ୍କ କବିତାରେ ବ୍ୟବହାର କରିଥିଲେ । ଏହା ଆଞ୍ଚଳିକବାଦର ଥିଲା ଏକ ସୁକ୍ଷ୍ମ ସ୍ଵାକ୍ଷର ।
ଏପରି ଆଞ୍ଚଳିକବାଦ ଅନେକଙ୍କ ଜୀବନରେ ଥାଏ । ସେଥିପାଇଁ ଗଞ୍ଜାମଜନ୍ମିତ ବିଜୁବାବୁ ତାଙ୍କ ଶିଳ୍ପବେପାର ପ୍ରତିଷ୍ଠାନଗୁଡିକୁ ତଥା ପୁରସ୍କାର ପ୍ରକଳ୍ପକୁ କଳିଙ୍ଗ ନାମରେ ନାମିତ କରିଥିବା ବେଳେ ତୋଷଳ ଓ କୋଶଳ ଅଂଚଳରେ ସେହି ସେହି ନାମରେ ନାମିତ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକଳ୍ପ ଦୃଷ୍ଟିଗୋଚର ହୁଏ । ତେଣୁ ଏହି ନାମଗୁଡ଼ିକ ଆଞ୍ଚଳିକ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟର ପ୍ରଜ୍ଞାପକ ହୋଇଥିବାବେଳେ ଏବଂ ବେଳେବେଳେ ସେଗୁଡିକର ନାମୋଚ୍ଚାରଣରେ ଅଧିକ ପୁଲକିତ ହେଊଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ଆଞ୍ଚଳିକବାଦର ଅନୁବର୍ତ୍ତୀ ହେଉଥିବାବେଳେ, ଏହି ଚାରି ନାମଚେତନାକୁ ହୃଦୟରେ ସାଇତି ରଖି ସମଗ୍ର ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ମାତୃଭୂମି ଭାବେ ପରିଚିତ ହୋଇଥିବା ଭୂଖଣ୍ଡର ନାମ ହେଉଛି ଓଡ଼ିଶା ।
ଓଡ଼ିଶା ହେଉଛି ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ଐକ୍ୟର ରୂପକଳ୍ପ , ଅଂଶବିଶେଷର ନୁହେଁ ।
ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର କଳାପତାକା ଅଭିଯାନ ଏକ ନୂତନ ସର୍ବବ୍ୟାପି ଜାତୀୟଅସ୍ମିତାର ସୁଖଦ ସ୍ପର୍ଶ ଦେଇ ସାରା ଓଡ଼ିଶାକୁ ଦୀର୍ଘ ନିଦ୍ରାରୁ ଜାଗ୍ରତ କରାଇଲାପରେ କେହି କେହି ଭାଷାପ୍ରେମୀ ‘ଉତ୍କଳ’ ସ୍ଥାନରେ ‘ଓଡ଼ିଶା’ ଲେଖି ରାଜ୍ୟ-ସଂଗୀତ ପ୍ରବର୍ତ୍ତିତ ହେଉ ବୋଲି ମତଦେବା ଆରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି ।ଏହା ଏକ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସ୍ଵାଗତଯୋଗ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତାବ ।
ମାତ୍ର ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ସର୍ବାନ୍ତଃକରଣରେ ଗ୍ରହଣ କରିବା ପରିବର୍ତ୍ତେ କେତେକ ବ୍ୟକ୍ତି ବିଭାଜନବାଦୀମାନେ ହିଁ ଏପରି ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଉଥିବା କହୁଛନ୍ତି ଓ ଓଡ଼ିଶାର ସୃଷ୍ଟିତତ୍ତ୍ବ ନ ଜାଣିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ହିଁ ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ବେଶୀ ବିରୋଧ କରୁଥିବା ଦେଖାଯାଉଛି । ତେଣୁ ଓଡ଼ିଶାର ସୃଷ୍ଟି ଇତିହାସ ଉପରେ ସାମାନ୍ୟ ଦୃଷ୍ଟି ଦେବା ।
ଓଡ଼ିଶାର ସୃଷ୍ଟି ଇତିହାସ
ଏହି ଇତିହାସ ସ୍ପଷ୍ଟ କରେ ଯେ, ‘ଉତ୍କଳ’ ପ୍ରଦେଶ ସୃଷ୍ଟିପାଇଁ କେବେ କୌଣସି ଦାବି ହୋଇନଥିଲା । ଦାବି ହୋଇଥିଲା ‘ଓଡ଼ିଶା’ ପ୍ରଦେଶ ସୃଷ୍ଟିପାଇଁ । ପ୍ରଦେଶଟି ‘ଉତ୍କଳ’ ପ୍ରଦେଶ ଭାବେ ଗଠିତ ହୋଇନଥିଲା । ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ‘ଓଡିଶା’ ପ୍ରଦେଶ ଭାବେ । ୧୮୭୦ରେ ଦୀନବନ୍ଧୁ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ନେତୃତ୍ବରେ ପାରିତ ‘ଘୁମୁସର ପ୍ରସ୍ତାବ’ ପ୍ରଭାବରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ଭୂଖଣ୍ଡର ଏକୀକରଣ ପାଇଁ କୁଳଗୌରବ ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ନେତୃତ୍ବରେ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ ଯେଉଁ ଆନ୍ଦୋଳନ କରିଥିଲା, ତାହା ‘ଉତ୍କଳ’ ସୃଷ୍ଟି ପାଇଁ ନୁହେଁ , ‘ଓଡ଼ିଶା’ ସୃଷ୍ଟିପାଇଁ ଚାଲିଥିଲା ।
‘ଓଡ଼ିଶା’ ସୃଷ୍ଟି ହେଲେ ତାର ସୀମା କଣ ହେବ, ପ୍ରଶାସନିକ ବ୍ୟବସ୍ତା କଣ ହେବ ଓ ତାର ଆର୍ଥିକ ପରିଚାଳନା କିପରି ହେବ ତାହା ସ୍ଥିର କରିବାପାଇଁ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାର ଏହା କମିଟି ଗଠନ କରିଥିଲେ, ଯାହାର ନାମ ଥିଲା ‘ଓଡିଶା ବାଉଣ୍ଡରୀ କମିଶନ” (ଭାରତ ଶାସନର ସଂକଳ୍ପ, ୧୮. ୯. ୧୯୩୧), ଯହିଁରେ ଭାରତର ପୂର୍ବତନ ସ୍ବରାଷ୍ଟ୍ର ସଚିବ ସାମୁଏଲ ଓ’ଡୋନ୍ନେଲ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଥିବା ହେତୁ ତାକୁ ଓ’ଡୋନ୍ନେଲ କମିଟି ଓ ସଂକ୍ଷେପରେ ‘ଓଡ଼ିଶା କମିଟି’ ବୋଲି କୁହା ହେଉଥିଲା । ଲକ୍ଷ୍ୟ କରିବାର କଥା, ଏହି କମିଟି ନିଯୁକ୍ତିର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଓ କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହରେ କେବଳ ‘ଓଡ଼ିଶା’ ଥିଲା, ‘ଉତ୍କଳ’ ନ ଥିଲା । ତେଣୁ ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ମାତୃଭୂମି ଦେବାପାଇଁ ଯେଉଁ ପ୍ରଶାସନିକ ପଦକ୍ଷେପ ନିଆହୋଇଥିଲା ତାହା ଥିଲା ‘ଓଡ଼ିଶା’ ସୃଷ୍ଟି ପାଇଁ, ‘ଉତ୍କଳ’ ପାଇଁ ନୁହେଁ । ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଯେ, ଏହି କମିଟି ବିରୁଦ୍ଧରେ ସ୍ଵର ଉଠିଥିଲା ‘ଉତ୍କଳ’ ଅଂଚଳରୁ । ‘ଉତ୍କଳ କେଶରୀ’ ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ ଏହାକୁ କିପରି ବିରୋଧ କରୁଥିଲେ ତାହା ତାଙ୍କରି କାଗଜ ‘ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର’ରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା ୧୯୩୧ ନଭେମ୍ବର ୨୩ ତାରିଖରେ ।ଏକଦା ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ନିକଟତମ ହୋଇପାରିଥିବା ସେତେବେଳର ବିଶିଷ୍ଟ କଂଗ୍ରେସ ନେତା ନିରଞ୍ଜନ ପଟ୍ଟନାୟକ ୨୧.୩.୧୯୩୩ ତାରିଖରେ କଂଗ୍ରେସ ବିରୁଦ୍ଧରେ ତୀବ୍ର ଅଭିଯୋଗ ଆଣି ଏହି ଦଳ କିପରି ଓଡ଼ିଶାର ଭୌଗୋଳିକ ସମିଶ୍ରଣକୁ ଭଣ୍ଡୁର କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଥିଲା ତାହା ଦର୍ଶାଇ ଥିଲେ ( ଆଶା , ୨୫.୩.୧୯୩୩ ) । ସେ ମହତାବଙ୍କ ନାମ ନ ନେଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ , ଗୋପବଂଧୁଙ୍କ ତିରୋଧାନ ପରେ ସେ ଯେହେତୁ ଥିଲେ କଂଗ୍ରେସର ବାସ୍ତବ ନିୟନ୍ତା, ସେହେତୁ ଏହା ଅକ୍ଲେଶ ଅନୁମେୟ ଯେ, ନିରଞ୍ଜନ ନାମ ନେଇନଥିବା ଖଳନାୟକ ଥିଲେ ମହତାବ । ଏହି ମହତାବ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଥାଇ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ସରକାରୀ ଭାଷା କରିବାକୁ ବିଧାନସଭାରେ ଆଗତ ପ୍ରଥମ ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ଭୟଙ୍କର ବିରୋଧ କରାଯାଇ ତାହାକୁ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତାବକ , ସମ୍ବଲପୁରବାସୀ ପଣ୍ଡିତ ଲକ୍ଷ୍ମୀନାରାୟଣ ମିଶ୍ରଙ୍କୁ ବାଧ୍ୟ କରିଯାଇଥିଲା (ବିଧାନସଭା ବିବରଣୀ , ୧.୧.୧୯୪୮) ।
ଓଡ଼ିଶା ସୃଷ୍ଟି ପୂର୍ବରୁ ବି ‘ଓଡ଼ିଶା ସରକାର’
ଅପରପକ୍ଷେ ବିହାର ସହ ‘ଓଡ଼ିଶା’ ମିଶି “ବିହାର-ଓଡ଼ିଶା ସରକାର” ଚାଲିଥିଲା , ଯାହାର କୌଣସି ଫର୍ଦ୍ଦରେ ‘ଉତ୍କଳ’ ନଥିଲା । ଏହି “ବିହାର-ଓଡ଼ିଶା” ବିଧାନ ପରିଷଦରେ ୨.୯.୧୯୩୨ରେ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ‘ଓ଼ଡ଼ିଶା’ ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ ପାଇଁ ତୁରନ୍ତ ପଦକ୍ଷେପ ନେବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ମୀଧର ମହାନ୍ତି ଏକ ପ୍ରସ୍ତାବ ଆଗତ କରିଥିଲେ (ବିହାର ଏବଂ ଓଡିଶା ବିଧାନ ପରିଷଦ ବିବରଣୀ , ଖଣ୍ଡ-୧, ଭାଗ-୨୫, ସଂଖ୍ୟା -୫, ପୃ.- ୩୦୭) । ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବରେ କେଉଁଠିହେଲେ ସେ ‘ଉତ୍କଳ’ ନାମ ନେଇନଥିଲେ।
ଭାରତ ଦାୟିତ୍ଵରେ ଥିବା ସ୍ଵରାଷ୍ଟ୍ର ସଚିବ ସାର୍ ସାମୁଏଲ ହୋରେ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ‘ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ’ ସୃଷ୍ଟି ପାଇଁ ୨୪.୧୨.୧୯୩୨ତାରିଖରେ ଲଣ୍ଡନରେ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ , ଯହିଁ ଉପରେ ବିଚାରବିମର୍ଶ ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶାର ନେତାମାନେ ଭୁବନାନନ୍ଦ ଦାସଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଏକାଠି ହୋଇଥିଲେ ୨.୨.୧୯୩୩ରେ । ହୋରେଙ୍କ ବିବୃତ୍ତିରେ ବା ଓଡିଶା ନେତାମାନଙ୍କ ଏହି ବୈଠକରେ ଯେଉଁ ଭୂଖଣ୍ଡର ନାମ ଆଲୋଚିତ ହୋଇଥିଲା ତାହା ଥିଲା କେବଳ ‘ଓଡ଼ିଶା’ , ‘ଉତ୍କଳ’ ନୁହେଁ ।
‘ତୃତୀୟ ଗୋଲ ଟେବୁଲ ବୈଠକ’ରେ ଯେଉଁ ଶ୍ୱେତପତ୍ର ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା, ତାହା ଏକ ସ୍ଵତନ୍ତ ପ୍ରଦେଶ ଭାବେ ‘ଓଡ଼ିଶା’ ସୃଷ୍ଟିର ଉଦ୍ଘୋଷଣ କରିଥିଲା ଓ ତାର ସୀମା ସରହଦ ବି ଘୋଷଣା କରିଥିଲା (ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରେସ ନୋଟ ୧୮.୩.୧୯୩୩) । ଏଥିରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ଅଂଚଳମାନଙ୍କରୁ ବହୁ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଥାନ ବାଦ ପଡ଼ିଯାଇଥିବାରୁ ଆମ ତତ୍କାଳୀନ ନେତୃତ୍ଵ ତହିଁର ତୀବ୍ର ପ୍ରତିବାଦ କରିଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ଯାହା ଲକ୍ଷ୍ୟଣୀୟ ତାହା ହେଲା, ଏହି ସମଗ୍ର କାରବାରରେ ‘ଉତ୍କଳ’ କେଉଁଠି ବି ନଥିଲା , ଥିଲା କେବଳ ‘ଓଡ଼ିଶା’।
କନିକା ରାଜା ରାଜେନ୍ଦ୍ର ନାରାୟଣ ଭଞ୍ଜ ଦେଓ ୨୨.୩.୧୯୩୩ ତାରିଖରେ ଶ୍ଵେତପତ୍ର ଉପରେ ଆଲୋଚନା ପାଇଁ ‘ବିହାର-ଓଡ଼ିଶା ବିଧାନ ପରିଷଦ’ରେ ଯେତେବେଳେ ପ୍ରସ୍ତାବ ଆଗତ କଲେ , ରାଏ ବହାଦୁର ଲୋକନାଥ ମିଶ୍ର ତହିଁରେ ଏକ ସଂଶୋଧନ ଆଗତ କରିଥିଲେ, ଯହିଁରେ କୁହା ହୋଇଥିଲା, ପ୍ରସ୍ତାବ ଶେଷରେ ଯୋଡ଼ାହେଉ: “and that having considered it, this Council is of opinion that the boundary demarcated for the new Province is highly disappointing in as much as it does not include even the areas unanimously recommended by the Orissa Boundary Committee and also excludes the Parlakimedi estate proposed by the majority of the said Committee” (ବିହାର ଏବଂ ଓଡିଶା ବିଧାନ ପରିଷଦ ବିବରଣୀ, ଖଣ୍ଡ ୩୬, ସଂଖ୍ୟା -୨୪, ପୃ -୧୫୨୯) । ଏଠି ବି ‘ଉତ୍କଳ’ ଶବ୍ଦ ନଥିଲା , ଥିଲା କେବଳ ‘ଓଡ଼ିଶା’ ।
ଏହି ବିତର୍କରେ ‘ଓଡ଼ିଶା’ର ସୀମା ସମ୍ପର୍କରେ ସରକାର ପୁନର୍ବିଚାର କରନ୍ତୁ ବୋଲି ବିଧାୟକୀୟ ଅଭିମତ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିବାବେଳେ, ‘ଓଡ଼ିଶା କମିଟି’ର ସଦସ୍ୟ ଥିବା ଶ୍ରୀ ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ସିହ୍ନା ଏହି ସୀମା ସଂକୋଚନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଓଡ଼ିଆମାନେ ନିଶ୍ଚୟ ପ୍ରତିବାଦ କରିବା ଉଚିତ ବୋଲି ମତ ଦେଇଥିଲେ (A selection from the speeches and writings of Sachchidananda Sinha, (Patna, 1942), pp.165-165) ଏବଂ ଅନ୍ୟତମ ସଦସ୍ୟ ଶ୍ରୀ ଟି .ଆର ଫୁକୁନ ମଧ୍ୟ ତାଦ୍ଦୃଶ ମତ ରଖିଥିଲେ (ଆଶା , ୨୭.୩.୧୯୩୩) ।
ଶ୍ଵେତପତ୍ର ଉପରେ ବିଚାର କରି, ଏ ସବୁକୁ ବିଚାରକୁ ନେଇ , ଜଏଣ୍ଟ ପାର୍ଲିଆମେଣ୍ଟାରୀ କମିଟି ବାଦ ପଡ଼ିଯାଇଥିବା ଓଡ଼ିଶା ସଂଲଗ୍ନ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକୁ ଗଢ଼ା ହେବାକୁ ଥିବା ‘ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ’ରେ ମିଶାଇଦେବାକୁ ସୁପାରିଶ କଲେ ଓ ୧୯୩୪ ନଭେମ୍ବର ୨୨ରେ ଏହି ଜଏଣ୍ଟ କମିଟିର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଲିନ୍ଲିଥଗୋ ଯେତେବେଳେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀଙ୍କ ଦାବିର ସଫଳତା ଘୋଷଣା କଲେ , ସେ କହିଥିଲେ, “A separate Province of ‘Orissa’ would, however, be perhaps the most homogeneous Province in the whole of British India, both racially and linguistically”, ଯହିଁରେ ‘ଉତ୍କଳ’ ଶବ୍ଦର ନାମଗନ୍ଧ ନ ଥିଲା, ଥିଲା ‘ଓଡ଼ିଶା’ ।
ଏହି କମିଟିର ସୁପାରିସ ଅନୁସାରେ ସାନ୍ଧ୍ରତାସମ୍ପନ୍ନ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ଅଂଚଳର ଏକତ୍ରୀକରଣ ବଳରେ ନୂଆ ପ୍ରଦେଶ ସୃଷ୍ଟିପାଇଁ ବ୍ରିଟିଶ ପାର୍ଲିଆମେଣ୍ଟରେ ଅନୁମୋଦନ ପାଇଁ ଯେଉଁ ଚିଠା ଆଦେଶ ଉପସ୍ଥାପିତ ହେଲା ତାହାର ନାମ ଥିଲା “The Government of India (Constitution of Orissa) Order, 1936” ଏବଂ ଏହିପରି ଭାବେ, ୧୮୭୦ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୧ ତାରିଖରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଭାଷୀ ଭୂଖଣ୍ଡକୁ ଏକତ୍ର କରି ଏକ ଶାସନାଧୀନ କରିବାକୁ ଗଞ୍ଜାମର ଘୁମୁସରରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଅଭିଯାନ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଜାତୀୟତାର ପାବନପୀଠ ସମ୍ବଲପୁରରେ ସଶକ୍ତିକୃତ ହୋଇ ବ୍ରିଟିଶ ପାର୍ଲିଆମେଣ୍ଟରେ ସଫଳତା ଅର୍ଜନ କରିଥିଲା ୧୯୩୬ ଜାନୁଆରୀ ପହିଲାରେ । ତାର ୧୩ ବର୍ଷ ପରେ ୧୯୪୮ଜାନୁଆରୀ ପହିଲାରେ ଗଡ଼ଜାତ ମିଶ୍ରଣ ସମାପ୍ତ ହେବା ପରେ ଆମ ମାତୃଭୂମି ‘ଓଡ଼ିଶା’ ତାର ଶେଷ ଭୌଗୋଳିକ ରୂପ ପାଇଛି ।
ଓଡ଼ିଶାର ଏହି ଜନ୍ମ ବୃତ୍ତାନ୍ତରେ କେଉଁଠି ‘ଉତ୍କଳ’ ଆସିନାହିଁ ଭୌମିକ ଚିତ୍ରରେ , ଭାଷାଭିତ୍ତିକ ରାଜ୍ୟଗଠନ ପ୍ରସ୍ତାବରେ , ପ୍ରଶାସନିକ କର୍ମସରଣୀରେ , ସୀମା ନିରୂପଣ କମିଟିରେ, ପାର୍ଲିଆମେଣ୍ଟାରୀ ବିବରଣୀରେ ଓ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ‘ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ’ ଗଠନ ସମ୍ପର୍କୀୟ କୌଣସି ଆଇନରେ ବା ଆଦେଶରେ ।
ଆମ ପ୍ରଦେଶର ନାମ ‘ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ’ , ଆମ ଶାସନର ନାମ ‘ଓଡ଼ିଶା ଶାସନ’ , ଆମ ବିଧାନସଭାର ନାମ ‘ଓଡ଼ିଶା ବିଧାନସଭା’ , ଆମ ହାଇକୋର୍ଟର ନାମ ଓଡ଼ିଶା ହାଇକୋର୍ଟ , ଆମ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପଦବୀ ‘ଓଡ଼ିଶା ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ’ , ଆମ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ପଦଵୀ ହେଲା ‘ଓଡ଼ିଶା ରାଜ୍ୟପାଳ’ । ସୁତରାଂ ଆମ ରାଜ୍ୟର ପ୍ରଶାସନିକ ବନ୍ଦନାରେ ‘ଓଡିଶା ବନ୍ଦନା’ ପରିବର୍ତ୍ତେ ‘ଉତ୍କଳ ବନ୍ଦନା’ ହେବ ବା କାହିଁକି ? ରାଜ୍ୟ ବନ୍ଦନାରେ ‘ଓଡ଼ିଶା’ ପରିବର୍ତ୍ତେ ‘ଉତ୍କଳ’ ଆଦୌ ସମୀଚିନ ନୁହେଁ । ଉତ୍କଳକୁ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରତିଶବ୍ଦ ବୋଲି କେହି କେହି ଯୁକ୍ତି କରୁଛନ୍ତି । ଅଂଶବିଶେଷ ପୂର୍ଣ୍ଣାବୟବର ପ୍ରତିଶବ୍ଦ କିପରି ହେବ ? ଯଦି ବି କେବଳ ଯୁକ୍ତିପାଇଁ ଏହି ଯୁକ୍ତି ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ, ତେବେ ମୂଳ ଶବ୍ଦ କବ୍ୟବହାର ନ କରି ପ୍ରତିଶବ୍ଦ ବ୍ୟବହାର କରାଯିବ କାହିଁକି ? ତେଣୁ ଆମ ରାଜ୍ୟ-ସଙ୍ଗୀତର ନାମ ଉତ୍କଳକୈନ୍ଦ୍ରିକ ନୁହେଁ, ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣତଃ ଓଡିଶାକୈନ୍ଦ୍ରିକ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ ।
ଓଡ଼ିଶାକୁ ନେଇ ନୂଆ ଗାନ ହେଉ
କାନ୍ତକବିଙ୍କ ଲିଖିତ ‘ବନ୍ଦେ ଉତ୍କଳ ଜନନୀ’ ଗୀତଟି ଓଡ଼ିଶାର ରାଜ୍ୟ-ସଂଗୀତ ଭାବେ ଏଯାଏଁ ଆଇନସିଦ୍ଧ ହୋଇନାହିଁ , ଯଦିଓ ଓଡିଶା ବିଧାନସଭା ଏଥିପାଇଁ ଏକମତ ହୋଇଥିବାର ବହୁବର୍ଷ ବିତିଗଲାଣି । ଏହାକୁ ରାଜ୍ୟ-ସଂଗୀତ ଭାବେ ପ୍ରବର୍ତ୍ତୀତ କରିବାକୁ ହେଲେ ଏକ ବିଧେୟକ ଏଥିପାଇଁ ବିଧାନସଭାରେ ଆଗତ କରିବାକୁ ହେବ ଓ ତାହା ଯେ ନିଶ୍ଚୟ ସର୍ବସମ୍ମତିରେ ଗୃହୀତ ହେବ ତାହା କହିହେବନାହିଁ । କାରଣ , କୋଶଳ ଅଂଚଳ ପରି ଏକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ ଅଂଚଳରେ ‘ଉତ୍କଳ’ ଶବ୍ଦକୁ ଏବେ ପ୍ରବଳ ବିରୋଧକରାଯାଉଛି ଓ ଏହାକୁ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଂଚଳର ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦୀ ବିସ୍ତରଣ ବୋଲି ଅଭିଯୋଗ ହେଉଛି ଓ ଉପରୋକ୍ତ ଆଲୋଚନା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏ ଅଭିଯୋଗ ବି ଯଥାର୍ଥ ମନେହେଉଛି । ବିଧାନସଭାରେ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ ବ୍ୟତୀତ ବନ୍ଦେ ଉତ୍କଳ ଜନନୀ ଗୀତକୁ ସାରା ଓଡିଶା ଉପରେ ଲଦିଦିଆଯାଇ ପାରିବନି ଏବଂ ଓଡ଼ିଶାର ଉପସ୍ଥିତ ସ୍ଥିତି ଯାହା, ଏପରି ଯଦି ଏକ ଆଇନ ଆଗତ ହୁଏ, ସମଗ୍ର ବିଧାନସଭା ତାକୁ ସମର୍ଥନ କରିବ ନାହିଁ । ବହୁମତରେ ଏକୁ ଯଦି ଆଇନ କରାଯାଏ ଓଡ଼ିଶା ପାଇଁ ତାହା ଆତ୍ମଘାତୀ ହେବ ।
ସୁତରାଂ, ଏପରି ଉଦ୍ୟମ ନ ହେଉ । ଯଦି ଓଡ଼ିଶାର ଏକ ରାଜ୍ୟ-ସଂଗୀତ ନିଶ୍ଚୟ ଆବଶ୍ୟକ, ତେବେ ଓଡିଶା-କୈନ୍ଦ୍ରିକ ଏକ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ସଂଗୀତ ନୂଆକରି ରଚିତ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ । ଓଡ଼ିଶାରେ ସରସ୍ଵତୀ ସମ୍ମାନ , ଜ୍ଞାନପୀଠ ପୁରସ୍କାର , ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡ଼େମୀ ପୁରସ୍କାର ପ୍ରାପ୍ତ ବହୁ କବି ଏବଂ ଜାତୀୟ ଓ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଖ୍ୟାତିସମ୍ପନ୍ନ ବହୁ ସଙ୍ଗୀତଜ୍ଞ ଅଛନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କ ଭିତରୁ ସଭ୍ୟ ଚୟନ କରି ଓଡିଶା ସରକାର ରାଜ୍ୟ-ସଂଗୀତ ପ୍ରଣୟନ ପାଇଁ ଏକ କମିଟି ଗଠନ କରନ୍ତୁ ଓ ମାଆ ଓଡ଼ିଶାର ବନ୍ଦନାରେ ସେହି ସଂଗୀତ ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ମର୍ଯ୍ୟାଦା ସହ ଜାତୀୟ ସଂଗୀତ ସମ ସସମ୍ମାନେ ଗାନ କରାଯାଉ । ସେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବନ୍ଦେ ଉତ୍କଳ ଜନନୀ ସଂଗୀତକୁ ସାରା ଓଡ଼ିଶା ଉପରେ ଲଦିବା ବନ୍ଦ ହେବା ଉଚିତ ।
ତୁଷାରକାନ୍ତ ଶତପଥୀ
ତଥାଗତ ବୁଦ୍ଧ ଓ ଉତ୍କଳଗୌରବଙ୍କର ନାମକୁ ବିକି ସମାଜସେବୀ,ବୁଦ୍ଧିବାଦୀ,ପ୍ରବୁଦ୍ଧ ବୋଲି ନିଜକୁ ପ୍ରଚାରିତ କରିବାଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା 99.99% ଯାହାର ପ୍ରମାଣ ଆମେ ସେ ଦୁଇଜଣଙ୍କ ଜନ୍ମଜୟନ୍ତୀରେ ପାଇଥାଉ ।
କିନ୍ତୁ ହେ ବରିଷ୍ଠ ନାଗରିକ ଓ ସାମ୍ବାଦିକ ଶ୍ରୀଯୁକ୍ତ ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ ମହୋଦୟ! ଆପଣ ସେମାନଙ୍କର ପିଠିଆବଳଦ ସ୍ୱଋପର ଅକାରଣ ଅନୁଗାମୀ ନୁହନ୍ତି । ବୁଦ୍ଧଦେବ କହିଥିଲେ, “ବିନା ଯୁକ୍ତି,ଆଲୋଚନାରେ ମୋ କଥାକୁ ବି ଗ୍ରହଣ କର ନାହିଁ”। ସେଇ ଆଦର୍ଶରେ ଅନୁପ୍ରାଣୀତ ଆପଣ ,ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରଦର୍ଶୀତ ମାର୍ଗକୁ ତର୍ଜମା ଓ ଗବେଷଣା କରନ୍ତି ଓ ତା ପରେ ଯାହା କିଛି ଗ୍ରହଣୀୟ ସେ ଦିଗରେ ନିରବଛିନ୍ନ ଭାବରେ ଲାଗି ରହନ୍ତି । ତେଣୁ ଆପଣ ହିଁ କାୟମନୋବାକ୍ୟରେ ସେ ଦୁଇଜଣଙ୍କ ପ୍ରକୃତ ଅନୁଗାମୀ ।
ସେଇ ଧାରାରୁ ଖିଅଟିଏ ନେଇ, “1954 ଭାଷା ଆଇନରେ କି ପ୍ରକାର ଦୋଷତ୍ରୃଟି ରହିଛି ଯେ ତାହା କାର୍ଯକାରୀ ହୋଇପାରୁନାହିଁ” , ତାହାରି ଉପରେ ଆପଣ ତର୍ଜମା ଓ ଗବେଷଣା କରି ଜାଣିପାରିଲେ ଯେ, ସେହି ଆଇନରେ ପରିବର୍ତନ ଆଣିବାକୁ ସେତେବେଳେ କୌଣସି ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇନଥିଲା; ଫଳରେ ସରକାରମାନେ ଓଡିଆଭାଷାରେ ଓଡିଶାର ଶାସନ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ନିୟମ ପ୍ରଣୟନ କରିବାକୁ ଅଧୀକାରପ୍ରାପ୍ତ ନଥିଲେ ।
ଆପଣ ତାହା ସରକାରଙ୍କୁ ଜଣାଇଲେ,ଓ ସରକାର ଅଧ୍ୟାଦେଶ ଜରିଆରେ ଓ ପରେ ବିଧାନମଭାରେ ତାହାକୁ ଗୃହୀତ କରାଇ ନିଜକୁ କ୍ଷମତାପ୍ରାପ୍ତ କରାଇ ତା 15-08 -2016 “ଓଡିଆଭାଷାରେ ଶାସନ ” ପାଇଁ ନିୟମ ପ୍ରଣୟନ କଲେ । ଆପଣଙ୍କ ମାନସ ପ୍ରସ୍ତୁତ “ଦୈନିକ ଚାରିଜଣିଆ କଳାପତାକା ସହ ନବବାବୁଙ୍କ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ଠାରୁ ମଧୁବାବୁଙ୍କ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ଯାଏ ନୀରବ ଯାତ୍ରା ରୂପକ ଗାନ୍ଧିବାଦୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ଯାହା 2016 ମସିହାର ଓଡିଆ ନୂଆବର୍ଷ ତା 13-4-2018ରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା, ତାହା ଜନମାନସକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରୁଥିବା ଖବର ପାଇ ସରକାର ଭୋଟ ହରେଇବା ଭୟରେ ନିୟମ ତ କଲେ କିନ୍ତୁ ଖିଲାପକାରୀଙ୍କ ପ୍ରତି ଦଣ୍ଡବିଧାନର ବ୍ୟବସ୍ଥା ନ କରି ତାକୁ ପାଣିଚିଆ କରିଦେଲେ।
ଏହାକୁ ତର୍ଜମା କରି ଆପଣ ଦୀର୍ଘ ଦୁଇ ବର୍ଷ ଓ ସତର ଦିନ କାଳ ସେଇ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଚଳେଇ ରଖିଲେ , ଯେଉଁଥିରେ ଭୟଭୀତ ହୋଇ ସରକାର ଦଣ୍ଡବିଧାନର ବ୍ୟବସ୍ଥା ତା 01-05-2018ରେ ବିଧାନସଭାରେ ପାରିତ କରେଇଛନ୍ତି।
ଗବେଷଣ ଓ ଯୋଜନା ଆପଣଙ୍କର , କିନ୍ତୁ ରେକର୍ଡ ସୃଷ୍ଟିକାରୀ “କଳାପତାକା ପ୍ରଦର୍ଶନ ଆନ୍ଦୋଳନ”ର ସଫଳତା ଯେଉଁମାନଙ୍କ ଯୋଗୁ, ସେମାନେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ହେଉଛନ୍ତି ପ୍ରକୃତ ଓଡ଼ିଆପ୍ରାଣମାନେ । ସେମାନଙ୍କ ଭିତରୁ ଆଗଧାଡ଼ିଆମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ସୀମାହିନ ହୋଇଥିବାରୁ କାହାରି ନାମ ଏଠି ଉଲ୍ଲେଖ ନକରିବା ଜନିତ ଦୋଷ ପାଇଁ ମୁଁ କ୍ଷମାପ୍ରାର୍ଥୀ।
ଆପଣଙ୍କ ପ୍ରତି ଅନେକ ଖରାପ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି, ଆପଣ ଅନେକ ବ୍ୟଙ୍ଗ , ସମାଲୋଚନା, କୁଭାଷାକୁ ,ଜାତିର ସ୍ୱାର୍ଥରେ ଅଣଦେଖା କରିଛନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଆପଣ ଓ ଅନ୍ୟମାନେ ଓଡ଼ିଆଭାଷା ପାଇଁ ଯାହା କରିଛନ୍ତି, ତାହା ଓଡ଼ିଶା ଇତିହାସରେ ସ୍ଥାନୀକୃତ ହେଉ ବା ନ ହେଉ, ଆପଣ ଓ ସହଯୋଗୀମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ପ୍ରକୃତ ଓଡ଼ିଆମାନେ ଚିରଋଣୀ ରହିବେ ।
ଆପଣଙ୍କ ଜରିଆରେ ସହଯୋଗୀଗଣ ତଥା ସବୁ ପ୍ରକୃତ ଭାଷାପ୍ରେମୀ ଓଡ଼ିଆଙ୍କୁ ଶତକୋଟି ପ୍ରଣାମ ଜଣାଉଛି ।
ବନ୍ଦେ ଉତ୍କଳ ଜନନୀ
ଜନ୍ମନୀ ଜନ୍ମନୀ ଭାଷା ଜନନୀ ।
ଉପରେ ଯାହା ଉଲ୍ଲିଖିତ ଅଛି ତାହାକୁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ଅନ୍ୟତମ ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ସଦସ୍ୟ ଶ୍ରୀ ତୁଷାରକାନ୍ତ ଶତପଥୀ ନଭମାଧ୍ୟମ (Internet)ରେ ଉପସ୍ଥାପିତ କରିଥିଲେ ଗତ ମଇ ୨ ତାରିଖରେ ।
ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଦାପ୍ତରିକ କାମ ନ କଲେ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ପାଇଁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର କଳାପତାକା ଅଭିଯାନ ତିନି ବର୍ଷରେ ପହଁଚିଲା ପରେ ଓ ଆମ ଭାଷାର ଏହି ମୁମୂର୍ଷୁ ଅବସ୍ଥା ପାଇଁ ବର୍ତ୍ତମାନର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ବାପା ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକ ୧୯୬୩ରେ ନେଇଥିବା ପଦକ୍ଷେପ କିପରି ଦାୟୀ ତାହାର ବିବରଣୀ ‘ବିଜୁଙ୍କ ଛୁରା’ ଶୀର୍ଷକ ଏକ ପ୍ରତିବେଦନରେ ମୁଁ କ୍ରମାଗତ ଲୋକଚକ୍ଷୁକୁ ଆଣିବା ପରେ , ତହିଁରେ ଅତର୍ଛି ଦଣ୍ଡବିଧାନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଖଞ୍ଜି ମଇ ପହିଲାରେ ସରକାର ଓଡିଶା ସରକାରୀ ଭାଷା ଆଇନ ସଂଶୋଧନ କରିଥିବାରୁ ତହିଁରେ ଖୁସି ହୋଇ ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ସଦସ୍ୟ ଭାବେ ତୁଷାରବାବୁ ଏହା ପ୍ରକାଶିତ କରିଛନ୍ତି ଓ ମୋତେ ସମ୍ବୋଧନ କରି ସ୍ପଷ୍ଟ କହିଛନ୍ତି କି, ଆଇନ ସଂଶୋଧନର ପ୍ରସ୍ତାବ ଓ ଆନ୍ଦୋଳନର ଯୋଜନା ଯଦିଓ ମୋ ବୁଦ୍ଧିପ୍ରସୁତ , “ରେକର୍ଡ ସୃଷ୍ଟିକାରୀ ‘କଳାପତାକା ପ୍ରଦର୍ଶନ ଆନ୍ଦୋଳନ’ର ସଫଳତା ଯେଉଁମାନଙ୍କ ଯୋଗୁ, ସେମାନେ ହେଉଛନ୍ତି ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରକୃତ ଓଡିଆପ୍ରାଣମାନେ ।” “ସେମାନଙ୍କ ଭିତରୁ ଆଗଧାଡିଆମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ସୀମାହୀନ ହୋଇଥିବାରୁ କାହାରି ନାମ ଏଠି ଉଲ୍ଲେଖ ନକରିବା ଜନିତ ଦୋଷ ପାଇଁ ମୁଁ କ୍ଷମାପ୍ରାର୍ଥୀ” ବୋଲି ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ।
ଭାଷାପ୍ରେମୀ କଳାପତାକା ଅଭିଯାତ୍ରୀମାନେ ଜନ ଅନ୍ଦୋଳନର ଇତିହାସରେ ବସ୍ତୁତଃ ଏକ ନୂତନ ଯୁଗ ସୃଷ୍ଟି କରିଛନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଭାଷା ଆଇନର ଏହି ସଂଶୋଧନ ଆମେ ଅଗ୍ରାହ୍ୟ କରିଛୁ । ତହିଁର କାରଣ ମୁଁ ଏହି ନଭମଞ୍ଚ ତଥା ମୋର ଅନ୍ୟ ନଭମଞ୍ଚରେ ରଖିଛି ।
