ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ
ଓଡିଶା ସୃଷ୍ଟିର ଏକମାତ୍ର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ଓଡ଼ିଆଭାଷାରେ ତାର ସାମଗ୍ରିକ ପରିଚାଳନା । ଏହି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟକୁ ପଣ୍ଡ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ପ୍ରତି ଦଣ୍ଡବିଧାନ – ଏହି ଦାବି ଉପରେ ଗଢ଼ିଉଠିଛି ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ । ଏହାକୁ ଭଣ୍ଡୁର କରିବାପାଇଁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସବୁ ଅପକୌଶଳ ଆମେ ଅକାମି କରାଇ ଆସିଛୁ । ଏବେ ସେ ଆମ ଦାବି ମାନି ନେବାକୁ ବାଧ୍ୟ ; କାରଣ, ଏକ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ରାଜ୍ୟ ଚାଲେ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ଦ୍ଵାରା ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ଓ ରାଜ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ଆମ ଦାବି ସପକ୍ଷରେ ହିଁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇସାରିଛନ୍ତି । ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ଓଡ଼ିଶାର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଜନଆନ୍ଦୋଳନରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି ଓ ମାଆ ପାଇଁ ଲେଢ଼େଇରେ ତାର ସନ୍ତାନମାନେ ଯେ କେବେ ବି ହାରିବେ ନାହିଁ ତାହା ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଛି ।
ଏହି ଯେଉଁ ଐତିହାସିକ ଘଟଣା ଘଟିବାକୁ ଯାଉଛି , ଏବଂ ଘଟିବାକୁ ବାଧ୍ୟ , ତାହା ସହଜରେ ଘଟିବାକୁ ଯାଉନି ।ଦୁଇ ବର୍ଷର ଗଭୀର ତପସ୍ୟା , ବୀର ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ଯୋଗ୍ୟତମ ଦାୟାଦମାନଙ୍କର କଳାପତାକା ଅଭିଯାନ ଏବଂ କୄଛ୍ର ସାଧନା ଦ୍ଵାରା ସରକାରୀ କଳ ଓ ସରକାରୀ ଅନୁଚରମାନଙ୍କ ସମସ୍ତ କୁତ୍ସିତ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ରର ଅତିକ୍ରମଣ ହେତୁ ହିଁ ଏହା ଘଟିବାକୁ ଯାଉଛି । ଏହି ଅସାମାନ୍ୟ ଘଟଣାର କ୍ରମବିକାଶ ଉପରେ ସାମାନ୍ୟ ଦୃକ୍ ପାତ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ, କାରଣ ଏହାକୁ ଘଟାଇ ନଦେବାକୁ ଏବେ ବି ଚକ୍ରାନ୍ତ ଚାଲିଛି ।
ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳର ନିଦ୍ରା ଭଙ୍ଗ
ଓଡ଼ିଶା ସରକାରୀ ଭାଷା ଆଇନ ଉଲ୍ଲଙ୍ଘନକାରୀକୁ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ସକାଶେ ଆଇନ ସଂଶୋଧନପାଇଁ ସରକାରଙ୍କୁ ମୁଁ ପରାମର୍ଶ ଦେବାର ୮୪୬ ଦିନ ଓ ଏହା ସପକ୍ଷରେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ଚାଲିବାର ୬୨୨ ଦିନଠି ଓଡିଶା ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳର ନିଦ୍ରାଭଙ୍ଗ ହେଲା । ପ୍ରଥମଥର ପାଇଁ ଏହା ଗତ ୨୬. ୧ ୨. ୨୦୧୭ ତାରିଖରେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ଦାବି ସପକ୍ଷରେ ଆପାତତଃ ଠିଆହେଲା ଏକ ବିଶେଷ ବୈଠକରେ ପୁରୀଠାରେ ।
ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଏହା ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଲା କି, ଓଡ଼ିଆରେ କାମ ନକରିବା ଲୋକଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ “ବିହିତ ଦଣ୍ଡବିଧାନ” ପାଇଁ ଓଡିଶା ସରକାରୀ ଭାଷା ଆଇନ, ୧୯୫୪କୁ ଅବିଳମ୍ବେ ସଂଶୋଧିତ କରାଯାଉ । ମାତ୍ର ଆମେ ତାକୁ ଘୋର ବିରୋଧ କରିଥିଲୁ, ଯେହେତୁ ସରକାରୀ ଭାଷା ସଙ୍କ୍ରାନ୍ତୀୟ ପ୍ରସ୍ତାବରେ ଅତି ଧୂର୍ତ୍ତତାର ସହ ମୂଳ ଭାଷା ଆଇନଟିର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ପଣ୍ଡପାଇଁ କୌଶଳ ଖଞ୍ଜା ହୋଇଥିଲା ।
ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ଆଗେଇଚାଲିଲା ଓ ୭୦୦ ଦିନ ଅତିକ୍ରମ କଲା ।
ଡ଼. ଦେବୀ ପ୍ରସନ୍ନ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ପରି ଭାଷା ବେପାରୀ , ବୈଷ୍ଣବ ଚରଣ ପରିଡାଙ୍କ ପରି ରାଜନୈତିକ ପଶାଖେଳାଳୀ ଓ ସୌମ୍ୟ ରଞ୍ଜନ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ପରି ମେଡିଆ ମୋଗଲଙ୍କୁ ପ୍ରୟୋଗ କରି ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଭଣ୍ଡୁର କରିବାକୁ ଯେତେ ଚେଷ୍ଟା କରାହୋଇଥିଲା , ସେ ସବୁ କିଛି ବି କାମ କଲାନି । ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ବ୍ୟାପକତର ହେବାରେ ଲାଗିଲା ।
ଶେଷରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ନିର୍ବୋଧପଣିଆରେ ଅତିଷ୍ଠ ହୋଇ ରାଜ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ଗତ ୧୪. ୩ . ୨୦୧୮ ବୈଠକରେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ଦାବି କାହିଁକି ଗ୍ରହଣଯୋଗ୍ୟ ତାହା ଲିପିବଦ୍ଧ କଲେ ଓ ଘୋଷଣା କଲେ କି, “୧୯୫୪ରେ ପ୍ରଣୀତ ହୋଇ ତତ୍କାଳ ଲାଗୁହୋଇଥିବା ଓଡିଶା ସରକାରୀ ଭାଷା ଆଇନର ଉଲ୍ଲଂଘନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଖଞ୍ଜି ତୁରନ୍ତ ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ଆବଶ୍ୟକ ।”
ଠିକ୍ ଏହି କଥା ଗତ ୩. ୯. ୨୦୧୫ ତାରିଖରେ ଏହି ଆଇନ ସଂଶୋଧନପାଇଁ ଏକ ଚିଠା ଓ ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ପରେ ନିୟମାବଳୀ ପ୍ରଣୟନ ପାଇଁ ତହିଁର ଏକ ଚିଠା ପ୍ରଦାନ କରି ମନ୍ତ୍ରୀସ୍ତରୀୟ କମିଟିର ଜଣେ ସଦସ୍ୟ ଭାବେ ମୁଁ କହିଥିଲି । ମୋ ପ୍ରସ୍ତାବର ଯଥାର୍ଥତାକୁ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ସ୍ବୀକାର କଲେ ୩୧ ମାସ ପରେ ୧୪. ୩ . ୨୦୧୮ ତାରିଖରେ ; ଏବଂ ତାହା କେବଳ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ପ୍ରଭାବରେ ।
ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ବନାମ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ
ଆମର ବିଶ୍ଵାସ ଯେ , ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଛାଡି ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳର ଅନ୍ୟ ସମସ୍ତ ସଦସ୍ୟ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଏବେ ସମର୍ଥନ କରୁଛନ୍ତି । କାରଣ, ଆମେ ଦେଖୁଁ , ପୁରୀରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ବିଶେଷ କ୍ୟାବିନେଟରେ ଭାଷା ମାଫିଆଙ୍କୁ ସୁହାଇବା ପରି ଯେତେଗୁଡ଼ିଏ ପ୍ରସ୍ତାବ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା ଓ ଯାହାକୁ ଆମେ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିଥିଲୁ , ସେ ସବୁଗୁଡ଼ିକୁ ବର୍ଜନ କରି ୧୪. ୩ . ୨୦୧୮ର ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ପୂର୍ବ ବୈଠକର କେବଳ ଦୁଇଟି ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ବଳବତ୍ତର କରିଛନ୍ତି ; ଯଥା – (୧) ଓଡ଼ିଆ ଅସ୍ମିତାର ସୁରକ୍ଷା ଓ ସୁଦୃଢ଼ୀକରଣ ପାଇଁ ରାଜ୍ୟରେ ସମସ୍ତ ପ୍ରଜ୍ଞାପକ ଓ ଫଳକ ଓଡ଼ିଆରେ ଲେଖାହେବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ହେବ ଓ ତହିଁର ଖିଲାପକାରୀକୁ ପ୍ରଥମ ଭୁଲ ପାଇଁ ଏକହଜାରରୁ ପାଞ୍ଚହଜାର ଏବଂ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଭୁଲ ପାଇଁ ପାଞ୍ଚହଜାରରୁ ପଚିଶହଜାର ଟଙ୍କା ପରିମାଣର ଅର୍ଥଦଣ୍ଡରେ ଦଣ୍ଡିତ କରାଯିବ ଓ (୨) ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ନଥି କାମ ନ କଲେ ସୁନିଶ୍ଚିତ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ଓ ଏଥିପାଇଁ ଓଡିଶା ସରକାରୀ ଭାଷା ଆଇନରେ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ସଂଶୋଧନ ।
ଏହି ମନ୍ତ୍ରୀ ମଣ୍ଡଳର ପ୍ରକାଶିତ ପ୍ରେସ ବିଜ୍ଞପ୍ତିର ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୩ ହେଲା –
“Government have dcided to bring the amendment immediately providing penalties for such erring officers or employees who don’t obey the directions issued under sub-section (2) of section 2 , so that they will implement the provisions of the notifiation in its letter and spirit.”
ଏତଦ୍ଦ୍ରୁଷ୍ଟିରୁ , ୨୦. ୩. ୨୦୧୮ରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ବିଧାନସଭା ଅଧିବେଶନରେ ଏହି ସଂଶୋଧନ ବିଧେୟକ ନିଶ୍ଚୟ ଆସିବା କଥା ଓ ପ୍ରଥମ ସରକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟ ଦିବସରେ ଆଗତ ଓ ପାରିତ ହେବା କଥା । ଏହା ହୋଇ ନାହିଁ । ଏହା ହିଁ ସ୍ପଷ୍ଟ କରୁଛି ଯେ, ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ବିଷୟକୁ ଅଗ୍ରାଧିକାର ଦେଇନାହାନ୍ତି । ତା ନ ହୋଇଥିଲେ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦ ପୂର୍ବରୁ ବିଧାନସଭାରେ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ବିଧେୟକ ଉପସ୍ଥାପିତ କରି ପ୍ରଥମ ସରକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟ ଦିବସରେ ପାରିତ କରାଯାଇପାରିଥାନ୍ତା ଓ ମାର୍ଚ୍ଚ ୩୧ର ଦାଖଲ ହୋଇଥିବା ବିଧେୟକ ଅବିଳମ୍ବେ ପାରିତ କରିବା ପାଇଁ ବିଧାନସଭାର କାର୍ଯ୍ୟ ନିର୍ଘଣ୍ଟରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟାଯାଇ ପାରିଥାନ୍ତା । କେତେଦୂର ଠିକ୍ ଭୁଲ୍ ମୋତେ ଜଣା ନାହିଁ , ମାତ୍ର ବିଶ୍ଵସ୍ତ ସୂତ୍ରରୁ ମୁଁ ଯାହା ଖବର ପାଇଛି , ୩୧.୩.୨୦୧୮ ତାରିଖରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ବିଧାନସଭାକୁ ଯେଉଁ ବିଧେୟକର ଚିଠା ପଠାଇଥିଲେ ସେହି ଚିଠା ବଦଳାଇବାକୁ କେତେକ ଅଣଓଡ଼ିଆ ଅଫିସର ଚେଷ୍ଟା କରୁଛନ୍ତି । ଏହା ଅସମ୍ଭବ ନୁହେଁ, କାରଣ ଏହି କୁଚକ୍ରୀଗୋଷ୍ଠୀର ହାତବାରିସି ପରି କାମ କରୁଛନ୍ତି ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ବା ଏମାନଙ୍କ ସହାୟତାରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର କ୍ଷତି ଘଟାଇବାକୁ ସେ ଚାହୁଞ୍ଛାନ୍ତି । ତା ନ ହୋଇଥିଲେ, ୧୭.୧୨.୨୦୧୭ ତାରିଖରେ ମନ୍ତ୍ରୀସ୍ତରୀୟ କମିଟିକୁ ଆଦୌ ନ ଭେଟି , ନିଜ ଲୋକସମ୍ପର୍କ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ସେ ସେହି କମିଟି ନାଁରେ ୯ ଟିକିଆ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଘୋଷଣା କରିନଥାନ୍ତେ କି ତାହାକୁ ଅନଧିକୃତ ଭାବେ ତହିଁ ପରଦିନ ଜଣେ ଅଣଓଡ଼ିଆ କର୍ମଚାରୀ ୧୪ ଦଫାରେ ପରିଣତ କରି ମନ୍ତ୍ରୀସ୍ତରୀୟ କମିଟି ଉପରେ ଚାପିବାକୁ ସାହସ କରିନଥାନ୍ତେ କି ଏହା ତାଙ୍କୁ ମୁଁ ଜଣାଇଲା ପରେ ବି ସେ ନିରବ ରହିନଥାନ୍ତେ ।
ଅତଏବ ଆମ ଭାଷାକୁ କେନ୍ଦ୍ରକରି ଗୋଟେ ପଟେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଓ ଗୋଟେ ପଟେ ଏବେ ଓଡ଼ିଶାର ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ।
ଚାଟୁକାରଙ୍କ ଗୋତ୍ରମାରୁ କାମ
ନବୀନ ବାବୁଙ୍କ ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳରେ କେବଳ ଜଣେ ମନ୍ତ୍ରୀ ଥିଲେ ଯେ କି ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ବିରୋଧ କରୁଥିଲେ । ସେ ହେଲେ ଦାମୋଦର ରାଉତ । ସେ ପ୍ରଥମେ ତାଙ୍କ ପାଖେ ଚାକିରୀ କରୁଥିବା ସାମ୍ବାଦିକ ପ୍ରଶାନ୍ତ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କୁ ଲଗାଇ ସଂଚାର କାଗଜରେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ବିରୋଧ କଲେ ଓ ତହିଁର ଦିନକଠି ସେ ନିଜେ ବିରୋଧ କଲେ, କୌଣସି ପ୍ରସଙ୍ଗ ନ ଥାଇ, କଟକର ଏକ ସଭାରେ । ଏହି ଉଭୟେ ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କର ଚାଟୁକାର । ପେଟପାଟଣା ଦାଉରେ ଏମାନେ ଗୋତ୍ରମାରୁ କାମ କରିବାକୁ ପଛେଇ ନଥିଲେ – ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ଇତିହାସ ଏହା ସ୍ମରଣ ରଖିବ ।
ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ପିଠିରେ ବିଜୁଙ୍କ ଛୁରା
ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକ ସୁବିଧାରେ ପଇସା ରୋଜଗାର ପାଇଁ ବେପାର ଛାଡ଼ି ରାଜନୀତିକ କ୍ଷମତା ଅକ୍ତିଆର କରିଥିଲେ ଓ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ହେଉ ହେଉ ଓଡିଶା ରାଜକୋଷର ଏପରି ଲୂଟପାଟରେ ଲାଗିଯାଇଥିଲେ ଯେ, ତାଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଆମେ ସେତେବେଳର ଯୁବକ ଓ ଛାତ୍ରମାନେ ଏକ ନାହିଁନଥିବା ଆନ୍ଦୋଳନ ଚଳାଇ ପଦବୀ ଛାଡି ପଳାଇବାକୁ ତାଙ୍କୁ ବାଧ୍ୟ କରିଥିଲୁ ।
ଭାରତରେ ରାଜନୈତିକ ଦୁର୍ନୀତିର ଜନ୍ମଦାତା ଜବାହାରଲାଲ ନେହରୁଙ୍କ ଛତ୍ରଛାୟାରେ ଥିବାରୁ ତାଙ୍କ ମୁଖଲଜ୍ଜ୍ୟା ନିବାରଣ ପାଇଁ କାମରାଜ ଯୋଜନାର ଘୋଡ଼ଣୀ ତାଙ୍କୁ ଅବଶ୍ୟ ଯୋଗେଇ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ସେ ନିଜ ଦୁର୍ନୀତିର ଭାଗିଦାର ବୀରେନ ମିତ୍ରଙ୍କୁ ଯେପରି ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ କରାଯାଏ ସେଥିପାଇଁ କଂଗ୍ରେସର କୋଷାଧ୍ୟକ୍ଷ ଥିବା ଅତୁଲ୍ୟ ଘୋଷଙ୍କୁ ଧରି ଚେଷ୍ଟା ଚଳାଇଥିଲେ; କାରଣ କେବଳ ତଦ୍ଦ୍ଵାରା ହିଁ ତାଙ୍କ ଦୁର୍ନୀତିକୁ ଘଣ୍ଟ ଘୋଡେଇ ରଖାଯାଇପାରେ ବୋଲି ତାଙ୍କର ବିଶ୍ଵାସ ଥିଲା ।
ନୂଆ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଦାୟିତ୍ବ ନେବାଯାଏଁ ପଦାସୀନ ହୋଇରହିବାକୁ ତାଙ୍କୁ ଯେଉଁ ସୁଯୋଗ ମିଳିଥିଲା ତହିଁର ଦୁରୁପଯୋଗ କରି, ତାଙ୍କୁ କ୍ଷମତାରୁ ନିକାଲି ଦେଉଥିବା ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ଉପରେ ପ୍ରତିଶୋଧ ନେବାପାଇଁ ସେ ମାତୃଭାଷାପ୍ରିୟ ଓଡ଼ିଆଙ୍କୁ ମରଣ ଆଘାତ ଦେବା ସକାଶେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ପଛରୁ ଛୁରି ମାରିଦେଲେ ୧୯୬୩ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୭ ତାରିଖରେ, ଯାହାଫଳରେ କି ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ସରକାରୀ ଭାଷା ରୂପେ ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ପୁନର୍ଜନ୍ମ ଲାଭକଲା । “ବିଜୁଙ୍କ ଛୁରା” ଶିରୋନାମାରେ ମୁଁ ଏହାର ଚର୍ଚ୍ଚା ରଖିଚାଲିଥିଲି ଦୈନିକ ସୂର୍ଯ୍ୟପ୍ରଭାରେ ୧୫. ୪. ୨୦୧୭ ତାରିଖରୁ କ୍ରମାଗତ ଭାବେ, ମାତ୍ର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଦପ୍ତରର ଚାପରେ ତାହା ବନ୍ଦ ହୋଇଗଲା ୪. ୮. ୨୦୧୭ ତାରିଖରୁ ୧୧ଟି କିସ୍ତି ପରେ । ଫଳରେ ଏହି ଇଣ୍ଟର୍ନେଟ ପତ୍ରିକାରେ ଅବଶିଷ୍ଟ ଆଠୋଟି କିସ୍ତି ମୋତେ ପ୍ରକାଶ କରିବାକୁ ହେଲା । ସୂର୍ଯ୍ୟପ୍ରଭା ଉପରେ ମୋ ଲେଖା ପ୍ରକାଶନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଚାପ ପ୍ରୟୋଗ ସାବ୍ୟସ୍ତ କରିଛି କି ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକ ଜାଣନ୍ତି ଯେ, ଆମ ମାତୃଭାଷାକୁ ମାରିଦେବାପାଇଁ ତାଙ୍କ ପିତା ଅତି ଅବୈଧ ଶୈଳୀରେ ଯେଉଁ ଚକ୍ରାନ୍ତ କରିଥିଲେ ତାହାରି ହେତୁ ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ଏବେ ବି ଆମକୁ ଗ୍ରାସ କରି ରହିଛି ଓ ଭାଷା ଜନନୀ ଓଡ଼ିଆ ମୁମୂର୍ଷୁ ଅବସ୍ଥାରେ ପଡ଼ିଛି ।
ସୁତରାଂ ବିଜୁଙ୍କ ଚାଟୁକାର ଦାମୋଦର ରାଉତ (ଓ ତାଙ୍କ ପାଖେ ଚାକିରୀ କରିଥିବା ସଂଚାର ସମ୍ପାଦକ ପ୍ରଶାନ୍ତ ପଟ୍ଟନାୟକ) ଇଂରେଜୀ ଭାଷାଧିପତ୍ୟରୁ ଓଡିଶାକୁ ଉଦ୍ଧାର କରିବାକୁ ଚାଲିଥିବା ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ବିରୋଧ କରିବା ଥିଲା ସ୍ବଭାବିକ ।
ଚାଟୁକାର ଚାଲିଗଲା ପରେ
ଏହି ଚାଟୁକାର ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳରୁ ତଡ଼ା ଖାଇଲା ପରେ ଅବଶିଷ୍ଟ ମନ୍ତ୍ରୀମାନେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ଦାବିକୁ ସମର୍ଥନ କରୁଛନ୍ତି । ତେଣୁ ସେମାନେ ୨୬. ୧ ୨. ୨୦୧୭ ତାରିଖରେ ଭାଷା ଆଇନ ଖିଲାପକାରୀକୁ “ବିହିତ ଦଣ୍ଡବିଧାନ” ପାଇଁ ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ସକାଶେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିବାବେଳେ ୧୪. ୩ . ୨୦୧୮ ତାରିଖରେ ଏ ଦଣ୍ଡବିଧାନ କାହିଁକି ଆବଶ୍ୟକ ତାହା ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଦେଇଛନ୍ତି । ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳର ଏହି ଯୁଗାନ୍ତକାରୀ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକୁ ଅମାନ୍ୟ କରିବା ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପକ୍ଷେ ଆଉ ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ ।
ପାରିସ୍ଥିତିକ ସନ୍ଦେହ
ତେବେ, ଏହି ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଅନୁସାରେ ଆଇନ ସଂଶୋଧନ କରିବାକୁ ବିଳମ୍ବ କାହିଁକି ?
ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକ ଯେହେତୁ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ୧୯୬୩ରେ ଛୁରୀ ମାରି ଅକାମି କରିଦେବାକୁ ଚାହିଁଥିଲେ, ତାଙ୍କ ନାମ ଜପ କରିବାରେ ଲାଗିଥିବା ନବୀନ ବାବୁ “ବିଜୁଙ୍କ ସ୍ବପ୍ନ” ସାକାର କରିବା ମତଲବରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣତଃ ମାରିଦେବାପାଇଁ ଅଣଓଡ଼ିଆ ଅମଲାଙ୍କ ସହ ହାତମିଳାଇଛନ୍ତି କି ?
ଏପରି ଏକ ପାରିସ୍ଥିତିକ ସନ୍ଦେହ ଆମକୁ ଦଂଶନ କରିଚାଲିଥିବା ବେଳେ କି କି ଘଟଣା ଘଟିଛି ଯେ,ଏହି ସନ୍ଦେହ ଉପୁଜୁଛି ତାହା ଆମେ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିବାକୁ ଚାହିଁବୁ । ଆମ ସଂଘର୍ଷର ତିନୋଟି ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଏଥିପାଇଁ ପରିଦ୍ରଷ୍ଟବ୍ୟ ।
ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟାୟ
ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ଭାଷା ଆଇନର କାର୍ଯ୍ୟକାରୀତା ଉପରେ ଗଠିତ ମନ୍ତ୍ରୀସ୍ତରୀୟ କମିଟିର ଜଣେ ସଦସ୍ୟ ଭାବେ ମୁଁ ଯେଉଁଦିନ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ଅଭାବରୁ ଆଇନଟିକୁ କେହି ମାନୁନାହାନ୍ତି ବୋଲି କହି ଏଥି ସକାଶେ ଆଇନ ସଂଶୋଧନର ଚିଠା ଓ ନିୟମାବଳୀର ଏକ ଚିଠା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲି । ସେଦିନ ଥିଲା ୩. ୯. ୨୦୧୫ ତାରିଖ । ସେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆମ ରାଜନୈତିକ ନେତୃତ୍ବକୁ ଆଦୌ ଜଣା ନଥିଲା ଯେ, ଆଇନଟିକୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ କରିବା ପାଇଁ ଦଣ୍ଡବିଧାନର ଆବଶ୍ୟକତା ଅଛି ଓ ସେଥିପାଇଁ ନିୟମାବଳୀ ପ୍ରଣୟନର ବି ଆବଶ୍ୟକତା ଅଛି ; ଅଥଚ ନିୟମାବଳୀ ପ୍ରଣୟନ ପାଇଁ ଆଇନଟିରେ ସରକାରଙ୍କୁ କୌଣସି ଅଧିକାର ଦିଆଯାଇନଥିଲା ଓ ବିନା ଅଧିକାରରେ ସରକାର ବି ନିୟମାବଳୀ ପ୍ରଣୟନ କରିବା ଥିଲା ଅସମ୍ଭବ ।
ତେଣୁ ମୁଁ ତିନୋଟି ଧାରା ବିଶିଷ୍ଟ ଆଇନଟିରେ ଆଉ ଏକ ଧାରା ଯୋଡ଼ି ଏହି ଅଭାବ ଦୂର କରିବାକୁ କହିଥିଲି । ମୋ ପ୍ରସ୍ତାବ ଥିଲା :
ଓଡିଶା ସରକାରୀ ଭାଷା ଆଇନ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବାକୁ ହେଲେ ତହିଁରେ ଧାରା ୩କ ପରେ ଏକ ନୂଆ ଧାରା (ଧାରା ୪) ଯୋଗ କରାଯାଉ ଓ ଏହି ଧାରାରେ ଦୁଇଟି ଉପଧାରା ରହୁ । ଯଥା:
ଉପଧାରା (୧):
ଆଇନଟିର ନାମ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇ ତାହା ‘ଓଡିଶା ସରକାରୀ ଭାଷା ଆଇନ’ (Orissa Official Language Act) ସ୍ଥାନରେ ‘ଓଡିଶା ଜନ ଭାଷା ଆଇନ’ (Orissa Public Language Act) ହେବ ।
ଉପଧାରା (୨):
ଆଇନଟିକୁ ସମଗ୍ରତଃ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ପାଇଁ ବା ତାର ଯେ କୌଣସି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ସାଧନ ପାଇଁ ବା ଏହି ଆଇନର ଯେ କୌଣସି ବା ସମସ୍ତ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ସଠିକ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ବା ଏହି ଆଇନର ପରିସର ବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ପରିବର୍ଦ୍ଧିତ କରିବା ପାଇଁ ଓ ଏହି ଆଇନର କୌଣସି ଉଲ୍ଲଙ୍ଘନ ହେଲେ ତା ବିରୁଦ୍ଧରେ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ପାଇଁ ସରକାର ନିୟମାବଳୀ ପ୍ରଣୟନ କରିବେ ।
ଏହାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ
ଉପଧାରା (୧) ମୂଳରେ ମୋର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା , ପ୍ରଶାସନ ଶବ୍ଦକୋଷରେ ସ୍ଥାନିତ ହୋଇଥିବା ଏବଂ କଟକ ଓ ଭୁବନେଶ୍ଵରରେ ମୁଖ୍ୟତଃ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥିବା ଓଡ଼ିଆ ଶବ୍ଦ ପରିବର୍ତ୍ତେ ଓଡ଼ିଶାର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ଜନସାଧାରଣ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବା ଶବ୍ଦ ଯଥା ଜଳେଶ୍ଵରୀ , ସମ୍ବଲପୁରୀ , କୋଶଲି, ଦେଶିଆ , ଗଂଜାମିଆ ଆଦି ଶବ୍ଦ ସାଙ୍ଗକୁ ସବୁ ଜିଲ୍ଲାର ଆଞ୍ଚଳିକ ଶବ୍ଦ ତଥା ଆଦିବାସୀ ଓ ଦଳିତମାନଙ୍କର ସମସ୍ତ ମୌଳିକ ଶବ୍ଦ ଓଡ଼ିଶାର ସବୁ ଅଫିସ ଓ ଅଦାଲତରେ ଚାଲୁ; କାରଣ ତଦ୍ଦ୍ଵାରା ହିଁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଓଡ଼ିଆ – ଯିଏ ଯେଉଁ ଶବ୍ଦରେ ତାର ଭାବ ଆଦାନପ୍ରଦାନ କରୁଛନ୍ତି – ସେହି ଶବ୍ଦ ମାଧ୍ୟମରେ ନିଜର ବାଂଛିତ ସେବା ହାସଲ କରି ପାରିବେ ଓ ଓଡିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ସଫଳ ହେବ ।
ଉପଧାରା (୨)ର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା, ଆଇନଟିର ଉଲ୍ଲଙ୍ଘନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଆଇନଟି ଦେହରେ ଖଞ୍ଜିବା ଓ ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ପାଇଁ ନିୟମାବଳୀ ପ୍ରଣୟନର କ୍ଷମତା ସରକାରଙ୍କୁ ଦିଆଇବା । କାରଣ , ଆଇନଟି ଦେହରେ ନିୟମାବଳୀ ପ୍ରଣୟନର ଅଧିକାର ସରକାରଙ୍କୁ ଦିଆଯାଇନଥିବାରୁ ନିୟମାବଳୀ ପ୍ରଣୟନ ଥିଲା ଅସମ୍ଭବ ଓ ଦଣ୍ଡବିଧାନର ଉପାଦାନ ଖଞ୍ଜା ହୋଇ ନଥିବାରୁ , ନିୟମାବଳୀ ଦ୍ଵାରା ତାହା ସଜ୍ଞାୟିତ ହେବା ବା ନିର୍ବାହିତ ହେବା ବି ଥିଲା ଅସମ୍ଭବ ।
ଏହି ଚିଠାଟିକୁ ମନ୍ତ୍ରୀସ୍ତରୀୟ କମିଟିର ସମସ୍ତଙ୍କ ସମର୍ଥନ କ୍ରମେ ଏକ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ୱେବ୍ସାଇଟ୍ – odia.odisha.gov.in – ରେ ରଖାହେଲା ଓ ଏହାକୁ ଆଇନ ସଚିବ ଅନୁଶୀଳନ କରି ଏକ ବିଧିବଦ୍ଧ ବିଧେୟକ ରୂପେ ବିଧାନସଭା ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାକୁ କୁହାଗଲା । ଏହାକୁ ଆଧାର କରି , ଆଇନ ସଂଶୋଧନର ବ୍ୟବସ୍ଥା ହେଉଛି ବୋଲି ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ବିଧାନସଭାକୁ ୧୪. ୧୨ . ୨୦୧୫ରେ ଏକ ଉତ୍ତର ଛଳରେ ଅବଗତ କରାଇଲେ ।
ଖଳବୁଦ୍ଧି
କିନ୍ତୁ ଅତି ବିସ୍ମୟଜନକ ଭାବେ ସେ ଓଲଟିଗଲେ ମାତ୍ର ଦୁଇଦିନ ଭିତରେ ।
ମନ୍ତ୍ରୀସ୍ତରୀୟ କମିଟିକୁ ଆଦୌ ନ ଡାକି, କମିଟିର ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ବୋଲି କହି, ୧୭. ୧୨ . ୨୦୧୫ ତାରିଖରେ ସେ ଏକ ନଅଟିକିଆ ସୂତ୍ର ଜାରିକଲେ, ଯାହା ଭିତରେ ମୁଁ ଦେଇଥିବା ପ୍ରସ୍ତାବର ନାମଗନ୍ଧ ନ ଥିଲା । ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ କଥା, ତହିଁ ପରଦିନ ସାଧାରଣ ପ୍ରଶାସନର ପ୍ରମୁଖ ଶାସନ ସଚିବ ଜି. ଭି. ଭି. ଶର୍ମା ନିଜ ଆଡୁ ଏହି ନଅଟିକିଆ ଖସଡ଼ାକୁ ଚଉଦଟିକିଆ କରିଦେଲେ ଓ ତାହାକୁ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ମନ୍ତ୍ରୀସ୍ତରୀୟ କମିଟିକୁ ବାଧ୍ୟ କଲେ । କମିଟିରେ ସ୍ଥାନିତ ହୋଇଥିବା ଭାଷା ମାଫିଆ ଗୋଷ୍ଠୀକୁ ଏହା ସୁହାଉଥିଲା । ତେଣୁ ସେମାନେ ଏହି ହୀନ ଚକ୍ରାନ୍ତଙ୍କୁ ବିରୋଧ କଲେନାହିଁ । ଉପରୋକ୍ତ ଯେଉଁ ନଭମଞ୍ଚରେ ମୋ ପ୍ରଦତ୍ତ ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ଓ ନିୟମାବଳୀର ଚିଠା ସ୍ଥାନିତ , ତାହାକୁ ସର୍ବସାଧାରଣଙ୍କ ପାଇଁ ନିଷିଦ୍ଧ କରାଗଲା । ଯେଉଁ ବିଭାଗ ଏହା କରିଛି ତାହା ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଅଧୀନରେ । ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଆଦେଶ ବିନା ଏପରି ବଦମାସୀ କରିବାକୁ କୌଣସି କର୍ମଚାରୀ ସାହସ କରିବେନି । ଅତଏବ, ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକ ହିଁ ଆମ ଭାଷା ବିରୁଦ୍ଧରେ ଖଳନାୟକ ସାଜିଛନ୍ତି ।
ଅଣଓଡ଼ିଆଙ୍କ ଷଡଯନ୍ତ୍ର
ଦଣ୍ଡବିଧାନ ପାଇଁ ମୋ ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ଅଣଓଡ଼ିଆ ଆଇ .ଏ .ଏସ . ଅଫିସର ଶର୍ମା ବିରୋଧ କରିଥିବା ଓ ତାହାକୁ ଆଇନ ସଚିବଙ୍କ ପାଖକୁ ଯିବାବେଳେ ବାଟବଣା କରାଇଥିବା ପ୍ରମାଣ ହସ୍ତଗତ ହେଲାପରେ ଆମେ ତାହା ଓଡିଶାବାସୀଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ ରଖିଛୁ । ଏହା ଅବଗତ ହୋଇ ମଧ୍ୟ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ତାଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ କରିନାହାନ୍ତି । ତେଣୁ ଅଣଓଡ଼ିଆ ଅଫିସରମାନଙ୍କ ସହ ହାତମିଳାଇ ସେ ତାଙ୍କ ବାପାଙ୍କ ଓଡିଆବିରୋଧୀ “ସ୍ବପ୍ନ”କୁ ସାକାର କରିବାକୁ ଚାହାନ୍ତି ବୋଲି ସନ୍ଦେହ ଉପୁଜିବା ସ୍ବଭାବିକ ।
ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ
ଉପରୋକ୍ତ ପ୍ରମାଣ ହସ୍ତଗତ ହେବା ପୂର୍ବରୁ , ନିର୍ଭରଯୋଗ୍ୟ ସୂତ୍ରରୁ ଏହା ଯେତେବେଳେ ମୁଁ ଜାଣିପାରିଲି , ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ସକାଶେ ଜନମତ ସୃଷ୍ଟିପାଇଁ ଏକ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଆନ୍ଦୋଳନର ପରିକଳ୍ପନା କଲି ଓ ୧.୪.୨୦୧୬ ତାରିଖରେ ସାମାଜିକ ଗଣମାଧ୍ୟମ ଫେସ୍ ବୁକ୍ ପୃଷ୍ଠାରେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ମତ ଲୋଡ଼ିଲି । ମୋତେ ଇ-ମେଲ ମାଧ୍ୟମରେ ତତ୍କାଳ ସମର୍ଥନ ଜଣାଇଲେ ଟିଟିଲାଗଡ଼ ନିବାସୀ ଗଜାନନ ମିଶ୍ର , ଯେ କି ୧.୭.୨୦୧୫ରେ ମଧୁମିତା ସାମଲ ଓ ସଂଜୀବ ପରିଡ଼ାଙ୍କ ସହ ମିଶି ଭାଷା ଆଇନର କାର୍ଯ୍ୟକାରୀତା ପାଇଁ ଅନଶନ କରିଥିଲେ । ଚାଟାର୍ଡ଼ ଅକଉଣ୍ଟାଣ୍ଟ ବିଶ୍ଵଜିତ ମହାନ୍ତି, ପ୍ରଫେସର କମଳା ପ୍ରସାଦ ମହାପାତ୍ର , ଅବସରପ୍ରାପ୍ତ ଆଇଏଏସ ଅଫିସର ପ୍ରମୋଦ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ ଇତ୍ୟାଦି ବନ୍ଧୁମାନେ ବି ସେମାନଙ୍କ ମୁଲ୍ୟବାନ ପରାମର୍ଶ ଦେଲେ । ତହିଁରୁ ମୋର ହୃଦବୋଧ ହେଲା କି ମୁଁ ସରକାରଙ୍କୁ ଦେଇଥିବା ପରାମର୍ଶ ସପକ୍ଷରେ ଏକ ଆନ୍ଦୋଳନ ଠିଆ କରାଯାଇପାରିବ । ୧୯୮୦ ଦଶକରେ ତଦାନୀନ୍ତନ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଜନଚେତନା ଜାଗ୍ରତ କରିବା ପାଇଁ ମୁଁ ସୃଷ୍ଟିକରିଥିବା ନୀରବ କଳାପତାକା ଅଭିଯାନ ପଦ୍ଧତ୍ତିରେ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଲି ।
ସମାଜ କାଗଜରେ ଚାଲିଥିବା କର୍ମଚାରୀଶୋଷଣ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସୃଷ୍ଟିହୋଇଥିବା ‘ସେଭ ଦି ସମାଜ ଫୋରାମ’ (https://savethesamaja.wordpress.com/ ଦ୍ରଷ୍ଟବ୍ୟ) ହେତୁ ମୋର ନିକଟତର ହୋଇଥିବା ବିଜ୍ଞାପନ ସଂଗ୍ରାହକ ପବିତ୍ର ମୋହନ ମହାରଥା ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମୋର ପ୍ରଥମ ସହଯୋଗୀ ସାଜିଲେ । ସୁବାର୍ତ୍ତା ସମ୍ପାଦକ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ, ସ୍ତମ୍ଭକାର ତୁଷାରକାନ୍ତ ଶତପଥୀ ଓ ସାମ୍ବାଦିକ ସାଗର ଶତପଥୀ, ଯେଉଁମାନେ କି ମଧୁବାବୁଙ୍କ ବିଜେସ୍ଥଳୀରୁ ମୋଦୀ ଓ ନବୀନଙ୍କ ପ୍ରଚାର-ପ୍ରାଚୀର ହଟାଇବାରେ ମୋତେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ, ସେମାନେ ଏଥିପାଇଁ ସହଯୋଗର ହାତ ବଢାଇଲେ । ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ମୁମୂର୍ଷୁ ଅବସ୍ଥା ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି ଭାଷାଭିତ୍ତିକ ଜାତୀୟତା ଉଦ୍ରେକ କରିବା ସକାଶେ ‘ଓଡିଶା ପ୍ରଦେଶ ସୃଷ୍ଟିରେ ଗଣମାଧ୍ୟମ’ ଶୀର୍ଷକ ଏକ ପ୍ରାମାଣିକ ନିବନ୍ଧରେ ଆମ ଭାଷାକୁ ରକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ କିପରି ଆମ ସାମ୍ବାଦିକୀୟ ପୂର୍ବସୂରୀମାନେ ନେତୃତ୍ବ ଦେଇଥିଲେ ତାହାର ଅବତାରଣା କରି ଏଥିପାଇଁ ଆମ ସାମ୍ବାଦିକମାନଙ୍କୁ ଜାଗ୍ରତ କରାଇବାକୁ ମୁଁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲି ୨୦୦୯ରେ ନଭମଞ୍ଚରେ । ସୁତରାଂ ସାମ୍ବାଦିକୀୟ ବୃତ୍ତିରେ ଥିବା ଆମେ ପାଞ୍ଚଜଣ ଏକାଠି ହେବା ଥିଲା ସ୍ବପ୍ନ ସାର୍ଥକ ହେଲାପରି ଏକ ରୋମାଞ୍ଚକର ଉପଲବ୍ଧି ।
ଇ-ମେଲ ଯୋଗେ ସଂସ୍ଥାପିତ ସମ୍ପର୍କ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ସମାବେଶରେ ଓ କାର୍ଯ୍ୟାନ୍ତ ଅନୁମୋଦନରେ ରୁପାୟିତ ହେଲା ୮.୪.୨୦୧୬ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ, ଯେତେବେଳେ ଆମ ସହ ଯୋଗ ଦେଲେ ଡ଼. ନିତ୍ୟାନନ୍ଦ ପଟ୍ଟନାୟକ, ଶ୍ରୀମତୀ ମଧୁମିତା ସାମଲ, କାଳିପ୍ରସାଦ ସାମନ୍ତରାୟ,ସୁବ୍ରତ ଛାଟୋଇ, କାହ୍ନୁ ବେହୁରା । ସ୍ଥାନ ଥିଲା : ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନବାବୁଙ୍କ ସୁବାର୍ତ୍ତା କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ, କାରଣ ମୁଁ ରହୁଥିବା ସରକାରୀ ଘର ସେଥିପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ନଥିଲା । ମୌଖିକ ଅନୁମୋଦନ ଅନୁସାରେ ମୁଖ୍ୟ ଶାସନ ସଚିବଙ୍କୁ ଦିଆସରିଥିଲା ସ୍ମାରକପତ୍ର ଦିନବେଳେ ତାଙ୍କ ସଚିବାଳୟ ପ୍ରକୋଷ୍ଠରେ ।
ଆରମ୍ଭ ହେଲା ଚାରି ଦିନ ପରେ ୧୩. ୪. ୨୦୧୬ (ପଣା ସଂକ୍ରାନ୍ତି – ଓଡ଼ିଆ ନୂଆ ବର୍ଷ)ରେ କଳାପତାକା ଅଭିଯାନ ।
ଏପରି ଏକ ଯୁଗାନ୍ତକାରୀ ଅତୁଳନୀୟ ଜନ ଆନ୍ଦୋଳନ ବିଶ୍ଵରେ କେବେ ବି କେଉଁଠି ଘଟିନାହିଁ । ସମଗ୍ର ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ଜାତୀୟ ଭାବାବେଗ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ସହ ଜଡିତ ।
ଦ୍ଵିତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟ
ଏହି ଜାତୀୟ ଭାବାବେଗ ଏତେ ତୀବ୍ର ଯେ, ୩୯ ଦିନ କାଳ କଳାପତାକା ଚାଲିଲା ପରେ ଓ ତହିଁରେ ଓଡ଼ିଶାର ବହୁ ପ୍ରଥିତଯଶା ବ୍ୟକ୍ତି ଯୋଗ ଦେଇ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଜନନୀର ସାର୍ବଭୌମତା ତଳେ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରଶାସନ କାମ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ବୋଲି ନିରବରେ ଲେଖିଦେଲାପରେ ସମୟର ଛାତିରେ ଗଭୀର ଭାବେ, ନବୀନ ବାବୁଙ୍କ ପ୍ରବଳ ଅହଙ୍କାରୀ ସରକାର ପ୍ରଥମଥର ପାଇଁ ମୁଣ୍ଡ ନୂଆଇଁଲା ୨୧. ୫. ୨୦୧୬ ତାରିଖ ଦିନବେଳେ ।
ବିଧାନସଭାରେ ଆଇନ ସଂଶୋଧନ କରିବାକୁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ସେଦିନ ତାଙ୍କ ଦଳୀୟ ସମାବେଶରେ କହିଲେ । ତା ପୂର୍ବଦିନ ୨୦.୫.୨୦୧୬ ତାରିଖରେ ତ ହଠାତ୍ ବନ୍ଦ କରିଦିଆଯାଇଥିଲା ବିଧାନସଭାକୁ ଅଧା ଅଧିବେଶନରେ । ପୁଣି କେଉଁ ବିଧାନସଭାରେ ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ହେବ? ରାତିରେ ଜାରି ହେଲା ଅଧ୍ୟାଦେଶ । ତାହା ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ଏକ ସୁନିଶ୍ଚିତ ବିଜୟ ଥିଲା ; କିନ୍ତୁ ତାହା ଥିଲା ଦୁରଭିସନ୍ଧି ଓ ଜାଲିଆତିର ବିଷରେ ଭରା । ମୁଁ ୩.୯.୨୦୧୫ରେ ଦେଇଥିବା ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ଚିଠାକୁ ଆଇନ ବିଭାଗ ସମାର୍ଜନ କରି ଅନୁମୋଦିତ କରିଥିବା ଧାରା ୪ କୁ ଅନଧିକୃତ ଭାବେ ଧାରା ୫କୁ ବଦଳାଇ ତା ସ୍ଥାନରେ ଭିନ୍ନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିବା ଏକ ନୂଆ ୪ ଧାରା ଖଞ୍ଜା ଯାଇଥିଲା । ଜାଲିଆତି ଦ୍ଵାରା ଖଞ୍ଜା ହୋଇଥିବା ଧାରା ୪ ଥିଲା ଆମ ଭାଷା ଆଇନକୁ ଖର୍ବ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ଧୂର୍ତ୍ତ ପ୍ରୟାସ ଏବଂ ଅବୈଧ ।
ଜାଲିଆତି ପ୍ରସୂତ ଧାରା ୪ ଥିଲା ଏହିପରି :
“୪. ରାଜ୍ୟ ସରକାର, ଏହି ଅଧିନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ ପ୍ରଣୀତ ନିୟମାବଳୀରେ ବିହିତ ହେବା ମତେ ସେପରି କାଳାବଧି ମଧ୍ୟରେ , ସେପରି ରୀତିରେ ଓ ସେପରି ପ୍ରାଧିକାରୀଙ୍କ ଦ୍ଵାରା , ଧାରା ୨ର ଉପଧାରା (୨) ଅନୁଯାୟୀ ନିର୍ଗମିତ ଅଧିସୂଚନାରେ ଥିବା ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଫଳପ୍ରଦଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଛି କି ନାହିଁ ସେ ବିଷୟରେ ସମୀକ୍ଷା ଓ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରିପାରିବେ ।”
ମୁଁ ଏହି ଅବୈଧ ଓ ଜାଲିଆତି ପ୍ରସୂତ ଧାରା ୪କୁ ତତ୍କାଳ ବିରୋଧ କରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ନିୟମାବଳୀ ପ୍ରଣୟନ ପାଇଁ ମୁଁ ଦେଇଥିବା ପ୍ରସ୍ତାବ ଧାରା ୫ ରୂପେ ତହିଁରେ ସ୍ଥାନିତ ହୋଇଥିବା ହେତୁ ମୋ ସାଥୀମାନେ ତାହାକୁ ଆମ ବିଜୟର ପ୍ରଥମ ଝଲକ ଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରି ବିଜଯ ଉତ୍ସବ ପାଳିବାକୁ ଚାହିଁଲେ। ବସ୍ତୁତଃ ଏହା ଥିଲା ସେହିମାନଙ୍କ ସହଯୋଗର ବିଜୟ । ସୁତରାଂ ଧାରା ୪ ପ୍ରତି ମାନସିକ ବିରୋଧ ସତ୍ତ୍ୱେ ମୁଁ ଏହି ଉତ୍ସବ ପାଳନ ସହମତ ହୋଇଥିଲି ; ବିଶେଷତଃ ଯେହେତୁ ଏହି ଅଧ୍ୟାଦେଶ ଜାରି କରି ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ସୁଚାଇଥିଲେ କି ଅଗଷ୍ଟ ୧୫,୨୦୧୬ ସୁଦ୍ଧା ଭାଷା ଆଇନର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ପଥରୁ ସମସ୍ତ ଅନ୍ତରାୟ ଅପସାରିତ ହେବ ।
ଯେହେତୁ ନିୟମାବଳୀ ପ୍ରଣୟନ ପାଇଁ ବାଟ ସଫା ହୋଇଗଲା, ଅଗଷ୍ଟ ୧୫ ସୁଦ୍ଧା ପ୍ରବର୍ତ୍ତିତ ହେବାକୁ ଥିବା ନିୟମାବଳୀରେ ଆଇନ ଖିଲାପକାରୀକୁ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ପାଇଁ କି ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିବ ତାହା ଦେଖିବାକୁ ଅପେକ୍ଷା କରିବା ଉଚ୍ଚିତ ହେବ ବୋଲି ଆମେ ବିଚାରିଲୁ ଓ ସେହି ଦିନ ଯାଏଁ କଳାପତାକା ସ୍ଥଗିତ ରଖିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି କଲୁ ।
ଓଡ଼ିଆ ଜାତିକୁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଚପୋଟାଘାତ
ଲଜ୍ଜ୍ୟା ଓ ଅନୁଶୋଚନାର କଥା , ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିକୁ ଚିତା କାଟିଦେଲେ ।
ଯେଉଁ ନିୟମାବଳୀ ପ୍ରଣୀତ ହେଲା ତହିଁରେ ମୁଖ୍ୟ ଶାସନ ସଚିବଙ୍କ ସମେତ ଭାଷା ଆଇନର ଅଭ୍ୟସ୍ତ ଉଲ୍ଲଙ୍ଘନକାରୀ ଛଅ ଜଣ ପଦପ୍ରଯୁକ୍ତ ଶାସନ ସଚିବଙ୍କୁ ନେଇ ଏକ କମିଟି ଗଠନ ପାଇଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଲା ଯେଉଁ କମିଟି କି ଏକ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଦିଥର ବୈଠକ କରିବେ ଓ “ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ସଫଳ କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ପାଇଁ ବୈଠକ ହେବାର ୨ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ରିପୋର୍ଟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ପରବର୍ତ୍ତୀ ଏକମାସ ମଧ୍ୟରେ ସରକାରଙ୍କୁ ପ୍ରଦାନ କରିବେ ।” ତା ପରେ କଣ ହେବ ସେ ସମ୍ପର୍କରେ ନିୟମାବଳୀ ନିରବ । ଏହିପରି ଏକ ବନ୍ଧ୍ୟା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଖଞ୍ଜି ସରକାରଙ୍କର ଉର୍ବର ମସ୍ତିଷ୍କ ଏହି ନିୟମାବଳୀରେ ଏକ ଜନ୍ମମୃତ ବ୍ୟବସ୍ଥା ବି ଖଞ୍ଜିଦେଲା । ତାହା ହେଲା ମୁଖ୍ୟ ଶାସନ ସଚିବଙ୍କ ଅଧୀନରେ ଏକ “ସରକାରୀ ଭାଷା ପ୍ରଭାଗ” ସ୍ଥାପନ ଯାହା କି , ତାଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଚାଲିଥିବା “କମିଟିର କାର୍ଯ୍ୟଧାରା ଉପରେ ସମୀକ୍ଷା ଓ ପର୍ଯ୍ୟାଲୋଚନା କରିବ ।” ଅର୍ଥାତ୍ , ଯେଉଁ ବନ୍ଧ୍ୟା ସମୀକ୍ଷା ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟ ଶାସନ ସଚିବଙ୍କୁ ଅଧିକୃତ କରାଯାଇଛି ତାହା ଉପରେ ସମୀକ୍ଷା ଓ ପର୍ଯ୍ୟାଲୋଚନା କରିବେ ତାଙ୍କର ଜଣେ ଅଧସ୍ତନ କର୍ମଚାରୀ ! ଜାଲିଆତି ବଳରେ ଧାରା ୪ ଖଞ୍ଜାଯାଇଥିବା ମୂଳରେ ଥିବା ଦୁରଭିସନ୍ଧି ଓ ପ୍ରବଞ୍ଚନା ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଗଲା ।
ଏପରି ପ୍ରବଞ୍ଚନାକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରି ଆହୁରି ବ୍ୟାପକ ହେଲା ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ।
ତୃତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟ
ଆମ ବିଧାୟକମାନେ ଯଦି ଅମଲାତନ୍ତ୍ରର ଆଜ୍ଞାବକା ପରି କାମ ନ କରି ୨୮. ୯. ୨୦୧୬ରେ ନିଜର ସାମାନ୍ୟ ବିଧାୟକୀୟ ଵିଜ୍ଞତା ପ୍ରୟୋଗ କରିଥାନ୍ତେ ତେବେ ଏହି ପ୍ରବଞ୍ଚନା କବଳରୁ ମୁକ୍ତି ମିଳିପାରିଥାନ୍ତା । ଓଡିଶା ସରକାର ସଠିକ ଆଇନ ଓ ନିୟମାବଳୀ ପ୍ରଣୟନ ପାଇଁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇଥାନ୍ତେ । ତା ହେଲା ନାହିଁ । ତେଣୁ କଳାପତାକା ଅଭିଯାନ ଭୁବନେଶ୍ଵରରେ ଚାଲି ରହିବା ସଂଗେ ସଂଗେ ଓଡ଼ିଶାର ଅନ୍ୟତ୍ର ମଧ୍ୟ ଦୃଢ଼ ଭାବେ ଆରମ୍ଭ ହେଲା ।
ବହୁ କଳକୌଶଳ ପ୍ରୟୋଗ ହେଲା ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଭାଙ୍ଗିବା ପାଇଁ । ଡ଼. ଦେବୀ ପ୍ରସନ୍ନ ପଟ୍ଟନାୟକ ଆମମାନଙ୍କୁ “ଭାଷା ବିରୋଧୀ” ବୋଲି ଆକ୍ଷେପ କଲେ (ସମାଜ, ୨୫. ୬. ୨୦୧୬), ତାଙ୍କ ସହଯୋଗୀ ସୁବ୍ରତ ପୃଷ୍ଟିଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ମୋ ଉପରେ ଅଶ୍ଳୀଳ ଭାଷା ପ୍ରୟୋଗ କରିଚାଲିଲେ ସାମାଜିକ ଗଣମାଧ୍ୟମରେ । ବୈଷ୍ଣବ ପରିଡା ଆମ ଦାବି ସପକ୍ଷରେ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ପରି ନାଟକବାଜି ଚଳାଇ ଆମ ଆନ୍ଦୋଳନର ଗରିମା ହ୍ରାସ ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କଲେ ।
କିନ୍ତୁ ସେ ସବୁ ଯେତେବେଳେ କିଛି କାମ କଲାନାହିଁ , ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ବାଧ୍ୟ ହୋଇ ମୋତେ ଆଲୋଚନାକୁ ଡାକିଲେ ୧୯. ୫. ୨୦୧୭ରେ । 
ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ ଓ ପବିତ୍ର ମହାରଥାଙ୍କୁ ସାଙ୍ଗରେ ନେଇ ମୁଁ ସେଦିନ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ୨୦୧୬ର ତ୍ରୁଟିପୂର୍ଣ୍ଣ ସଂଶୋଧନକୁ ପୁନର୍ବାର ସଂଶୋଧନ କରି ଧାରା ୪ ବିଲୋପ କରି ବା ବଦଳାଇ ଭାଷା ଆଇନଟିକୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ କରିବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଲି ଓ ଏହି ପୁନଃ ସଂଶୋଧନର ଏକ ଚିଠା ବି ଦେଲି । ଓଡ଼ିଆରେ ଅଜ୍ଞ ଅଥଚ ଇଂରେଜୀରେ ବିଜ୍ଞ ଆମ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ବୁଝିପାରିବାପାଇଁ ମୁଁ ଇଂରେଜୀରେ ଲେଖିଥିବା ଚିଠାଟିର ଓଡ଼ିଆ ରୂପ ଏହିପରି :
ଏହି ଆଇନ ସମ୍ଭୁତ ନିୟମାବଳୀରେ ସଂସ୍ଥିତ ପଦ୍ଧତ୍ତି ଓ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ସରକାର ଓଡ଼ିଶାର ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ଠାରୁ ଏହି ଆଇନର ଉଲ୍ଲଙ୍ଘନ ସଂକ୍ରାନ୍ତୀୟ ଅଭିଯୋଗ ଗ୍ରହଣ କରିପାରିବେ ଓ ଏପରି ଅଭିଯୋଗ ଅଧିକନ୍ତୁ , ଏହି ଆଇନର ଉଲ୍ଲଙ୍ଘନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଅଭିଯୋଜନ ଅଧିକାର ପ୍ରତି କୌଣସି ପ୍ରତିକୂଳ ପ୍ରଭାବ ବିନା, ନିଜ ଆଡୁ ସମୀକ୍ଷା ଓ ପର୍ଯ୍ୟାଲୋଚନା କରି ଏହି ଆଇନସ୍ଥ ଧାରା-୨ର ଉପଧାରା-(୨) ବଳରେ ଜାରିହୋଇଥିବା ଅଧିସୂଚନା ଉଲ୍ଲଙ୍ଘନ ହୋଇଛି କି ନାଁ ତାହା ନିରୂପଣ କରିପାରିବେ ଓ ଉଲ୍ଲଙ୍ଘନକାରୀ ବିରୁଦ୍ଧରେ ନିୟମାବଳୀରେ ଅନୁବଦ୍ଧ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରାଇବେ ।
ଏହି ତୃତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟର ଆବଶ୍ୟକତା ଦେଖାଦେଇନଥାନ୍ତା ଯଦି ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଦ୍ଵିତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟଟିକୁ ଦିଗହରା କରାଇ ନଥାନ୍ତେ ।
ଶେଷରେ ସୌମ୍ୟରଞ୍ଜନ
ଯେଉଁଦିନ ଏହି ଶେଷ ଚିଠା ମୋର ଦୁଇ ସହକର୍ମୀ, ଅବଲୁପ୍ତ ମନ୍ତ୍ରୀସ୍ତରୀୟ କମିଟିର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଦେବୀ ପ୍ରସାଦ ମିଶ୍ର, ମନ୍ତ୍ରୀ ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ ସାମଲ ଓ ସାଂସଦ ପ୍ରତାପ କେଶରୀ ଦେବଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତିରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ହାତରେ ଧରାଇଲି , ସେଦିନ ମୋର ଏକ ଚମକପ୍ରଦ ଅନୁଭୂତି ଅର୍ଜନ ହେଲା , ଯାହା ଉଲ୍ଲେଖ ନକଲେ କେଉଁ କିସମର ଷଡଯନ୍ତ୍ର ଟପି ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ଚାଲିଛି ତାହା କେହି ଜାଣିପାରିବେ ନାହିଁ ।
ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ମୋତେ ଡାକି ଏହି ତୃତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଆଲୋଚନା କରିସାରିଥିବା ହେତୁ ଆମେ ଆନ୍ଦୋଳନ ବନ୍ଦ କରିଦେବା ଉଚିତ ବୋଲି ଟେଲିଫୋନ ଯୋଗେ ପରାମର୍ଶ ଦେଲେ ସମ୍ବାଦ ଓ କନକ ଟିଭିର ସମ୍ପାଦକ/ମାଲିକ ବାବୁ ସୌମ୍ୟରଞ୍ଜନ ପଟ୍ଟନାୟକ । ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଠାରୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ ପାଇବା ପାଇଁ ଆମ ଆନ୍ଦୋଳନ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ କି? ବୋଲି ମୁଁ ତାଙ୍କୁ ପଚାରିଲି । ସେ କହିଲେ , “ଆପଣଙ୍କ ସହ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଆଲୋଚନା ମୁଁ ହିଁ ଯୋଗାଡ଼ କରିଥିଲି । ଏହା ପରେ ଯଦି ଆପଣ ଆନ୍ଦୋଳନ କରନ୍ତି, ମୋ କାଗଜରେ ଏ ଆନ୍ଦୋଳନର କୌଣସି ଖବର ଆଉ ପ୍ରକାଶ ପାଇବ ନାହିଁ ।” ମୁଁ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଗଲି । ପଚାରିଲି , ଆପଣଙ୍କ କାଗଜରେ ଆମ ଖବର ପ୍ରକାଶ ପାଇବାକୁ ଆମେ କଣ ଆନ୍ଦୋଳନ କରୁଛୁ ?” ସେ ତାଙ୍କ ଆଡୁ ସଂଗେ ସଂଗେ ଫୋନ ସଂଯୋଗ କାଟିଦେଲେ । ଏବଂ ସମ୍ବାଦରେ ଆମ ଆନ୍ଦୋଳନ ଖବର ବନ୍ଦ ହୋଇଗଲା ।
ପୁଣି କଣ ହେଲା କିଏ ଜାଣେ, ଚାଲିଲା ! ପୁଣି ଚାଲିଲା ମୋ ଉପରେ ଚାପପ୍ରୟୋଗ ! କିଛି କାମ କଲାନି । ଶେଷରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବନ୍ଦ ହୋଇଗଲା । ଏପରିକି, ୨୬. ୧ ୨. ୨୦୧୭ ତାରିଖରେ ପୁରୀ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ବୈଠକରେ ଯେତେବେଳେ ଆମ ଦାବି ଅନୁରୂପେ ରାଜ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ଭାଷା ଆଇନ ଉଲ୍ଲଙ୍ଘନକାରୀ ପ୍ରତି “ବିହିତ ଦଣ୍ଡବିଧାନ” ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଗ୍ରହଣ କଲା, କନକ ଟିଭି ଆଲୋଚନାକୁ ଆମକୁ ନ ଡାକି ତାଙ୍କ ଓଡ଼ିଆ ଦର୍ଶକମାନଙ୍କୁ ଆମ ମତ ସମ୍ପର୍କରେ ଅନ୍ଧକାରରେ ରଖିବା କାମ ବି କଲେ ବାବୁ ସୌମ୍ୟରଞ୍ଜନ । ଭିନ୍ନଭାବେ କହିଲେ, ନବୀନବାବୁଙ୍କ ଦଳରୁ ରାଜ୍ୟସଭା ପାଇଁ ଆଶାୟୀ ଥିବା ସୌମ୍ୟ ରଞ୍ଜନ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କୁ ସ୍ଵୟଂ ନବୀନ ବାବୁ ହିଁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ବନ୍ଦ କରାଇବା କାମରେ ଲଗାଇଥିଲେ । ପାରିଲେନି ।
ସୌମ୍ୟରଞ୍ଜନ ଓ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ
ଏ କଥା ସତ୍ୟ ଯେ, ସମ୍ବାଦ କାଗଜରେ ଆମ ଖବର ସବୁଦିନ ବାହାରୁଥିଲା ଓ ଆମ ସଭାସମିତିକୁ ବି ସବୁ ସମ୍ପାଦକଙ୍କୁ ଡାକିଲା ପରି ଆମେ ତାଙ୍କୁ ଡାକୁଥିଲୁ ଓ ମୁଖ୍ୟ ଅତିଥିର ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଦେଉଥିଲୁ । ଅନ୍ୟ ସମ୍ପାଦକମାନଙ୍କ ତୁଳନାରେ ତାଙ୍କ ସହ ଆମ ସମ୍ପର୍କ ଅଧିକ ନିବିଡ଼ ଥିଲା , କାରଣ ତାଙ୍କରି କାଗଜ ହିଁ ଥିଲା ମୋର ଅତୀତର ମୁକ୍ତବୃତ୍ତ ସାମ୍ବାଦିକୀୟ ଜୀବନର ରୋମଞ୍ଚର ରୂପାଧାର । ସୁତରାଂ ସେ ଚାହିଁଲେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ବନ୍ଦ କରାଇଦେଇପାରିବେ ବୋଲି ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ହୁଏତ କହିଥିବେ । ତା ନ ହେଲେ ନିଜ ମାଲିକାନାରେ ଥିବା କନକ ଟିଭି ମାଧମରେ ସେ ନିଜେ , ଓ କେତେକ କ୍ରୀତ ସାମ୍ବାଦିକଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ଏବଂ ତାଙ୍କ ସଂସ୍ଥାରେ ଚାକିରୀ ଆଶାୟୀ ଆଉ କିଛି ଛୋଟ ଛୋଟ ଚାନେଲ କର୍ମୀଙ୍କ ମୁହଁରେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ସେ ହିଁ କରୁଥିବା କଥା କାହିଁକି ଏପରି ପ୍ରଚାର ଚଳାଇଥିଲେ ରାଜ୍ୟସଭା ନିର୍ବାଚନ ପାଖାପାଖି ? କିନ୍ତୁ ରାଜନୀତିକ ସ୍ଵାର୍ଥ ତାଙ୍କୁ ଗ୍ରାସ କରିନଥିଲାବେଳେ ତାଙ୍କ ବିଚାରରେ କଣ ଥିଲା ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ? ତାଙ୍କରି ତୁଣ୍ଡରୁ ଜାଣିବା :
ଯେଉଁଦିନ ନିୟମାବଳୀ ପ୍ରଣୟନ ସକାଶେ ଭାଷା ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ପାଇଁ ଆମ ଦାବି ଅନୁସାରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଅଧ୍ୟାଦେଶ ଜାରି କଲେ ଓ ତାର ସାଙ୍କେତିକତା ବିଶ୍ଳେଷଣ କରିବାକୁ ଆମେ ସବୁ କଳାପତାକା ଅଭିଯାତ୍ରୀମାନେ ଏକ “ବିଜୟ ଉତ୍ସବ”ରେ ଏକାଠି ହେଲୁ , ସେଦିନ ଆମର ମୁଖ୍ୟ ଅତିଥି ଭାବେ ଯୋଗ ଦେଇ ସେ କହିଥିଲେ, “ସର୍ବପ୍ରଥମେ ସମସ୍ତେ ଜାଣିବା ଦରକାର, ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ଯଦି ମୁଣ୍ଡ ଟେକି ଉଠିପାରିଲା ଓ ଏତେବାଟ ଆଗେଇ ପାରିଛି , ତାର ଶ୍ରେୟ ଆପଣମାନଙ୍କ ପାଖକୁ ତ ଯିବ ହିଁ ଯିବ , କିନ୍ତୁ ସର୍ବାଗ୍ରେ ଯିବ ଶ୍ରୀଯୁକ୍ତ ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କୁ । ତାର କାରଣ ହେଲା , ତାଙ୍କରି ହେତୁ ହିଁ ଉତ୍ସବ ମନାଇବାର ସୁଯୋଗ ଆମକୁ ମିଳିଛି । ୧୯୫୪ ମସିହାର ଗୋଟିଏ ଆଇନକୁ କାହିଁକି ୨୦୧୬ ମେ ୨୧ ତାରିଖ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅପେକ୍ଷା କରିବାକୁ ହେଲା ସାମାନ୍ୟ ଗୋଟିଏ ସଂଶୋଧନ ପାଇଁ ? ଆମେ ଯେଉଁମାନେ ଓଡିଶା ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କରୁ , ମୋ ମନକୁ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହି ପ୍ରଶ୍ନ ଆନ୍ଦୋଳିତ କରୁଛି – ୧୯୫୪ ମସିହାରେ ତ ଆଇନଟି ହୋଇଥିଲା – ଓଡ଼ିଶାରେ ଏତେ ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ଥିଲେ, ଏତେ ବିଜ୍ଞଲୋକ ଥିଲେ, ଏତେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଗଲେଣି, କେହି କଣ ଜାଣିପାରିଲେନାହିଁ ଯେ, ଏହି ଆଇନଟି ସଂଶୋଧନ ନକଲା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ, ଏହାଦ୍ବାରା ସରକାରୀ ଭାଷା ବ୍ୟବହାର ସମ୍ପର୍କରେ କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇପାରିବନାହିଁ? ଏ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପାଇଁ ଆଜି ମୁଁ ଯଦି ଟିକେ ଚିନ୍ତା କରୁଛି , ତାର କାରଣ ହେଲେ ଶ୍ରୀ ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ । ସେ ସମସ୍ତ ବିଷୟକୁ ଗବେଷଣା କରି ଆମ ଆଖି ଖୋଲିଦେଇଛନ୍ତି । ସେ ଦେଖେଇ ଦେଇଛନ୍ତି – କେଉଁଠାରେ , କେଉଁ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବିନ୍ଦୁରେ ଆଘାତ ଦେଲେ କଥାଟି ପରିଷ୍କାର ହେବ ଏବଂ ତାର ସଂସ୍କାର ଓ ପରିବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ବାଟ ଫିଟିବ ।”
ତାଙ୍କ ଏହି ସ୍ବୀକାରୋକ୍ତି ସମେତ ସମଗ୍ର ଭାଷଣଟି soundcloud.com ସଂରକ୍ଷିତ କରିଛି । ବିଶ୍ଵର ଯେ କୌଣସି ଓଡ଼ିଆ ଶୁଣିପାରିବେ ।
ଏହି ସତ୍ୟ ନଜାଣିଥିବା ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ସୌମ୍ୟ ବାବୁଙ୍କୁ ବିଶ୍ଵାସ କରି ତାଙ୍କଦ୍ବାରା ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ବନ୍ଦ କରାଇଦେବାକୁ ଲାଗିଥିଲେ ; ହାରିଗଲେ , କାରଣ , ମାଆ ପାଇଁ ଲଢେଇରେ ଏକ ଜାତି କେବେ ହାରେନାହିଁ । ମାତ୍ର ଏ କଥା ଏଥିରେ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଗଲା କି, ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ହିଁ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ଓଡିଶା ପରିଚାଳନାର ଭାଷା କରାଇନଦେବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି ଓ ସେହେତୁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଭଣ୍ଡୁର କରାଇବାକୁ ବିଭିନ୍ନ ଲୋକଙ୍କୁ ବ୍ୟବହାର କରୁଛନ୍ତି । ତେଣୁ , ମାତୃଭାଷାକୁ କେନ୍ଦ୍ର କରି ଗୋଟିଏ ପଟେ ଏବେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଓ ଆର ପଟେ ସମଗ୍ର ଓଡିଶା ।
ଯଦି ବିଧେୟକଟି ଆସେ
ଧରିନିଆଯାଉ ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳର ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଅବମାନନା କରିବାକୁ ସବୁ ଚେଷ୍ଟା ସତ୍ତ୍ବେ ବିଧେୟକଟି ଉପସ୍ଥାପିତ ହେଲା ଓ ପାରିତୀକରଣର ପରିବେଶ ଉପୁଜିଲା । ତେବେ ଆମ ବିଧାୟକମାନେ କଣ କରିବେ ?
ଏହା ପୂର୍ବରୁ ଯେତେବେଳେ ଓଡିଶା ସରକାରୀ ଭାଷା ଆଇନ (ସଂଶୋଧନ) ବିଧେୟକ, ୨୦୧୬ ଆଗତ ହୋଇଥିଲା ସେତେବେଳେ ଯଦି ସେମାନେ ଅମଲାତନ୍ତ୍ରର କାଠପୁତ୍ତଳି ନ ସାଜି ନିଜର ବିଧାୟକୀୟ ଵିଜ୍ଞତା ପ୍ରୟୋଗ କରିଥାନ୍ତେ , ତେବେ ଆଜି ଏ ସଂଶୋଧନ ଆବଶ୍ୟକ ପଡ଼ିନଥାନ୍ତା ।
ଅଧ୍ୟାଦେଶଟିକୁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ୨୬. ୯. ୨୦୧୬ରେ ବିଧାନସଭାରେ ଉପସ୍ଥାପିତ କରିଥିଲେ ଓ ତତ୍ସମ୍ଭୁତ ବିଧେୟକ ୨୮. ୯. ୨୦୧୬ରେ ଆଗତ କରାଯାଇ ପାରିତ ହୋଇଥିଲା ।
ଆଇନତଃ ଏକ ଅଧ୍ୟାଦେଶକୁ ବିଧାନସଭାରେ ବିଧେୟକ ଭାବେ ବିବେଚନା କରି ପାରିତ କରାଇବାକୁ ହେଲେ, କେଉଁ “ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜରୁରୀ ପରିସ୍ଥିତି”ରେ ତାହା ଜାରି କରାହୋଇଥିଲା ତହିଁର ନିଖୁଣ ସ୍ପଷ୍ଟୀକରଣ ବିଧେୟକଟିରେ ସ୍ଥାନିତ ହେବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ । ସରକାର ଏହି ନିଖୁଣ ସ୍ପଷ୍ଟୀକରଣ ନ ଦେଇ ଏକ କାମତୁଲା କାରଣ ଦର୍ଶାଇଥିଲେ ଓ ଆମ ବିଧାୟକମାନେ ତାକୁହିଁ ମାନିନେଇଥିଲେ ।
ଯେଉଁ ସଂଶୋଧନ ପାଇଁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ଅଣଚାଳିଶ ଦିନ ଅତିକ୍ରମ କରିଥିଲା ଅଧ୍ୟାଦେଶଟି ଥିଲା ତାହାର ଆଂଶିକ ପରିପୂର୍ତ୍ତି । ଅଧ୍ୟାଦେଶ ମାଧ୍ୟମରେ ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ପାଇଁ ସରକାର କାହିଁକି ବାଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ ତାହା ଯଦି ଆମ ବିଧାୟକମାନେ ଜାଣିବାକୁ ଚାହିଁଥାନ୍ତେ ତେବେ ହୁଏତ ଅଧ୍ୟାଦେଶଟି ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ଦାବି ଅନୁରୂପ ସଂଶୋଧିତ ହୋଇପାରିଥାନ୍ତା ଓ ପୁନର୍ବାର ଏପରି ସଂଶୋଧନ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇନଥାନ୍ତା । ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ଆମ ବିଧାୟକମାନଙ୍କୁ ଅବଗତ କରାଇବାପାଇଁ ଓଡ଼ିଶାର ଜନପ୍ରିୟ ଖବରକାଗଜମାନଙ୍କରେ ମୁଁ ବହୁ ଆଲୋଚନା ରଖିଥିଲି ; ଯଥା : “ସଂଶୋଧିତ ଭାଷା ବିଧେୟକର ସଂଶୋଧନ ଆବଶ୍ୟକ” (ନିତିଦିନ ୨୫. ୯. ୨୦୧୬), “ଭାଷା ଅଧ୍ୟାଦେଶର ପ୍ରବଞ୍ଚନା ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାତ ହେଉ” (ସମ୍ବାଦ ୨୮. ୯. ୨୦୧୬) ଇତ୍ୟାଦି ।
ଦୁଃଖର କଥା ଆମ ବିଧାୟକମାନେ ନିଜ ବିଧାୟକୀୟ ଵିଜ୍ଞତା ପ୍ରୟୋଗ ନ କରି ଅମଲାତନ୍ତ୍ର ଯେଉଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଖଞ୍ଜିଥିଲା ତାକୁହିଁ ମାନିନେଲେ । ଫଳରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ସରକାରୀ ସ୍ତରରେ ପ୍ରଚଳନ କରିବା ପାଇଁ ପୂର୍ବରୁ ଥିବା ଦୁର୍ବଳତା ଯଥାପୂର୍ବ କାଏମ ରହିଲା ।” (ପ୍ରମେୟରେ ମୋ ନିବନ୍ଧ ,୨୩. ୧୧ . ୨୦୧୬) ।
ଏ ଥର ଏ ଭୁଲ ନ ହେଉ
ଏହି ଦୁର୍ବଳତାକୁ ହଟାଇବା ପାଇଁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ଚଳାଇଥିବା କଳାପତାକା ଅଭିଯାନ ଦୁଇବର୍ଷ ଅତିକ୍ରମ କରିସାରିଥିବାବେଳେ ଓଡ଼ିଶାର ସବୁ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ ସ୍ନାଯୁକେନ୍ଦ୍ରମାନଙ୍କରେ ବି ଏହି ଅଭିଯାନ ଚାଲିଛି । ଏହାରି ଚାପରେ ସରକାର ତାଙ୍କ ଭୁଲ ସଂଶୋଧନ ପାଇଁ ରାଜି ହୋଇଛନ୍ତି । ସୁତରାଂ ଏଥର ଯେମିତି ଓଡ଼ିଆ-ଵିଦ୍ଵେଷୀମାନଙ୍କ ଚକ୍ରାନ୍ତ ହେତୁ ଏପରି ଭୁଲ ନ ହୁଏ ତାହା ପ୍ରତି ଓଡ଼ିଆପ୍ରାଣ ବିଧାୟକମାନେ ସତର୍କ ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
ଆଇନ ସମତାଳରେ ନିୟମ ସଂଶୋଧନ ଆବଶ୍ୟକ
ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳର ୧୪. ୩ . ୨୦୧୮ ତାରିଖ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦୃଷ୍ଟେ ଦଣ୍ଡବିଧାନର ଉପାଦାନ ରଖି ଆଇନ ସଂଶୋଧନର ଚିଠା ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେବାକୁ ବାଧ୍ୟ । କିନ୍ତୁ ସମତାଳରେ ନିୟମାବଳୀ ସଂଶୋଧନ ନହେଲେ ଆଇନଟିକୁ ଠିକ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ ।
ମୁଁ ଦେଇଥିବା ନିୟମାବଳୀରେ ଗୋଟିଏ କଥା ସ୍ପଷ୍ଟ ଖୋଦିତ ହୋଇଛି । ତାହା ହେଲା ଏକ ଭାଷା ଅଦାଲତ ପ୍ରତିଷ୍ଠା, ଯହିଁରେ ବିଚାରପତି ଭାବେ ଅତି କମରେ ସହକାରୀ ଦୌରାଜଜ୍ ସ୍ତରୀୟ ଜଣେ ବିଚାରପତି ଓ ଜଣେ ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରଫେସର ବିଚାରକ ଭାବେ କାମ କରିବେ ଓ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ କାମ ନକରିବା ଏକ ଧର୍ତ୍ତବ୍ୟ ଅପରାଧ ଭାବେ ସେହି ଅଦାଲତରେ ବିଚାର ହୋଇ ଦଣ୍ଡ ପ୍ରଦାନ ହେବ । ମୋର ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବର ଅନୁକରଣ କରି ବୈଷ୍ଣବ ପରିଡ଼ା ଭାଷା କମିଶନ କଥା କହୁଛନ୍ତି । ଆଗରୁ କେବେ କହୁନଥିଲେ । ହୁଏତ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସହ ସଲାସୁତରାରେ ସେ ଭାଷା ଅଦାଲତ ଗଠନ ଦାବିକୁ ଛାୟାଛନ୍ନ କରିବାକୁ ଏପରି ନାଟକ କରୁଥାଇପାରନ୍ତି ।
କିନ୍ତୁ ମୁଁ ଦେଇଥିବା ପ୍ରସ୍ତାବ ଅନୁରୂପେ ଯଦି ଭାଷା ଅଦାଲତ ସ୍ଥାପନ ନ ହୁଏ ଏବଂ ଅବୈଧ ଧାରା ୪କୁ ବୈଧତା ପ୍ରଦାନ କରିବାକୁ ନୂଆ ଚିଠାଭୁକ୍ତ ଧାରା ୪କ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାତ ନହୁଏ, ତେବେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା କେବେ ବି ସେବା ପ୍ରଦାନର ବା ଆପତ୍ତି ଉତ୍ତୋଳନର ବା କାର୍ଯ୍ୟ ସାଧନର ବା ସାଧାରଣ ମଣିଷର ଦାପ୍ତରିକ ବ୍ୟବହାରର ଭାଷା ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ । ଭିନ୍ନ ଭାବେ କହିଲେ, ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ସେବା ଲାଭ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ ସାଧନ ପାଇଁ ଯେଉଁ ଏକମାତ୍ର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଆମ ପୁର୍ବପୁରୁଷେ ଅସୀମ କଷ୍ଟ ବରଣ କରି ଓଡିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ କରିଥିଲେ ତାହା ପଣ୍ଡ ହୋଇଯିବ ।
ତେଣୁ ଆମ ବିଧାୟକମାନେ ବିଧାନସଭାରେ ଉପସ୍ଥାପିତ ହେବାକୁ ଥିବା ‘ଓଡିଶା ସରକାରୀ ଭାଷା (ସଂଶୋଧନ) ବିଧେୟକ, ୨୦୧୮କୁ ମନମୋଟିଆରେ ନ ନେଇ ଗମ୍ଭୀରତା ସହ ନିଅନ୍ତୁ ଓ ଦୁଇଟି କଥା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରନ୍ତୁ , ଯେମିତି
(୧) ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ କାମ ନକରିଥିବା ବା ନକରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ବିରୁଦ୍ଧରେ ଯେ କୌଣସି ଆଜନ୍ମ ଓଡ଼ିଆ ବ୍ୟକ୍ତି ଦଣ୍ଡବିଧି ଅଭିଯୋଜନ (penal prosecution) ଆଗତ କରିପାରିବେ ଓ ତାହା ଏଥିପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଅଦାଲତ (Language Court/ Tribunal)ରେ ବିଚାର୍ଯ୍ୟ ହେବ । ଏବଂ (୨) ଚିଠାଭୁକ୍ତ ଧାରା ୪ କ ପ୍ରତ୍ୟାହାର ବା ପରିବର୍ତ୍ତନ କରି ସରକାର ଏହା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବେ ।
ସରକାରୀ ପ୍ରସ୍ତାବିତ ସଂଶୋଧନ ବିଧେୟକରେ ଯଦି ଏହି ଦୁଇଟି ବ୍ୟବସ୍ଥା ନଥାଏ , ଏବଂ ତାହା ୧୪.୩.୨୦୧୮ ତାରିଖର କ୍ୟାବିନେଟ୍ ପ୍ରସ୍ତାବ ଉପରେ ଆଧାରିତ ହୋଇନଥାଏ , ତେବେ ଏହା ଅବଗତ ହେବା ସଂଗେ ସଂଗେ ଜାତିପ୍ରେମୀ ବିଧାୟକମାନେ ନିଜ ଆଡୁ ସଂଶୋଧନ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇ ସରକାରୀ ଭାଷା (ସଂଶୋଧନ) ବିଧେୟକଟିକୁ ନିର୍ଭୁଲ କରାନ୍ତୁ ଓ ଆଇନଟି ଯେପରି ପୁନର୍ବାର ପ୍ରହସନରେ ପରିଣତ ନ ହୁଏ ତାହା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରନ୍ତୁ ।
ମୋର ଆଶଙ୍କା ଯେ, ଓଡ଼ିଆବିରୋଧୀ ଅମଲାତନ୍ତ୍ର ଓ ସ୍ଵୟଂ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଦପ୍ତର ୧୪.୩.୨୦୧୮ ତାରିଖର କ୍ୟାବିନେଟ୍ ପ୍ରସ୍ତାବ ଅନୁଯାୟୀ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିଲେ ବିଧେୟକଟିକୁ ପାରିତ ନ କରାଇବା ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କରିବେ ବା ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଫିସାଦିଖେଳ ଖେଳିବେ । ତା ନହେଲେ ତୁରନ୍ତ ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ପାଇଁ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେବାର ମାସେ ପୁରିଲାଣି, ୩୧.୩.୨୦୧୮ରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ସଂଶୋଧନ ବିଧେୟକ ଆଣିବାକୁ ନୋଟିସ ଦେଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ, ଏଥିପାଇଁ ସମୟ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ତତ୍ପରତା ପ୍ରକାଶ ପାଉନି କାହିଁକି?
ଯଦି ଦୃଶ୍ୟମାନ ବିଳମ୍ବ ସତ୍ତ୍ୱେ ବିଧେୟକଟି ଆଗତ ହୁଏ, ଆମ ବିଜ୍ଞ ବିଧାୟକମାନଙ୍କର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ହେବ, ସତର୍କତାର ସହ ସରକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟ ଦିବସଟିକୁ ଉପଯୋଗ କରି ଉପରୋକ୍ତ ଦୁଇଟି ଉପାଦାନ ସହ ସଂଶୋଧନ ବିଧେୟକଟିକୁ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ଗ୍ରହଣଯୋଗ୍ୟ ଅଧିନିୟମରେ ପରିଣତ କରାଇବା । ଅନ୍ୟଥା ଭବିଷ୍ୟତ ସେମାନଙ୍କୁ କ୍ଷମା ଦେବ ନାହଁ ।
ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳ ଯେହେତୁ ଆମ ସପକ୍ଷରେ ଅଛି, ଦେଖାଯାଉ ଶେଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କଣ ହେଉଛି !
ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ସଂହାର କରିବାର ମାରାତ୍ମକ ଅଭିସନ୍ଧି ନେଇ ଓଡ଼ିଶା କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ଭାଷା ଆଇନରେ ଜାଲିଆତି ଦ୍ଵାରା ଅପସଂଶୋଧନ କରାଯାଇଛି । ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ଷଷ୍ଠ ବର୍ଷ ପୂର୍ତ୍ତି ଅବସରରେ ଉତ୍କଳ ଦିବସ ଦିନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ମାତୃଭାଷାପ୍ରେମୀ (୨ୟ) ସମ୍ମିଳନୀରେ ଗୃହିତ ଏ ସମ୍ପର୍କୀୟ ପ୍ରସ୍ତାବଗୁଡ଼ିକୁ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ପାଇଁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ପକ୍ଷରୁ ଆଜି ମୁଖ୍ୟ ଶାସନ ସଚିବଙ୍କ ନିକଟକୁ ପ୍ରେରଣ କରାଯାଇଛି ଓ ଭାଷା ଆଇନରେ ହୋଇଥିବା ଜାଲିଆତିର ପ୍ରାମାଣିକ ପୁସ୍ତକ ‘ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ନବୀନଙ୍କ ମରଣଆଘାତ’ର କୋମଳ କିତା ମଧ୍ୟ ପ୍ରେରିତ ହୋଇଛି। ନିମ୍ନରେ ସେହି ପତ୍ର: 
