ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ
ଓଡ଼ିଆ ଓ ଇଂରାଜୀରେ ଆମକୁ ପ୍ରବୀଣ ହେବାକୁ ପଡ଼ିବ – ଏହି ଶୀର୍ଷକ ତଳେ ବିଦିତ ସାହିତ୍ୟିକ ହରପ୍ରସାଦ ଦାସଙ୍କ ନିମ୍ନୋକ୍ତ ଉକ୍ତିକୁ ଅଗ୍ରପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେଇଛି ଦୈନିକ ସମ୍ବାଦ ତା’ର ୧୫.୧.୨୦୨୦ ତାରିଖର ସଂସ୍କରଣରେ । ଉକ୍ତିଟି ହେଲା,
“ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରଚଳନ କରିବା ପରି ମାନସିକତାରୁ ଦୂରେଇ ରହି ଆମକୁ ଦ୍ଵିଭାଷୀ ହେବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଉଭୟ ଓଡ଼ିଆ ଓ ଇଂରାଜୀରେ ଆମକୁ ପ୍ରବୀଣ ହେବାକୁ ପଡ଼ିବ ।“
ଏହି କାଗଜରେ ମୁକ୍ତବୃତ୍ତ ସାମ୍ବାଦିକ ସନ୍ଦୀପ ସାହୁ ୯.୧.୨୦ ତାରିଖରେ ଲେଖିଥିଲେ, “ଗଲା କିଛି ବର୍ଷ ହେଲା ଦେଖାଯାଉଛି ଯେ,ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ବେଶ୍ କିଛି ଲୋକ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଓ ସଂସ୍କୃତିର ଭବିଷ୍ୟତକୁ ନେଇ ସନ୍ଦିହାନ ହୋଇ ପଢ଼ିଛନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କ ବିଚାରରେ ‘ବିଦେଶୀ’ (ଅଣ-ଓଡ଼ିଆ) ପ୍ରଭାବ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଓ ସଂସ୍କୃତିର ମୌଳିକତାକୁ ବିପନ୍ନ କରୁଛି, ଓଡ଼ିଆ ଅସ୍ମିତା ପ୍ରତି ଗୁରୁତର ବିପଦ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି ଓ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିକୁ ଏକ ପରାଙ୍ଗପୁଷ୍ଟ ଜାତିରେ ପରିଣତ କରୁଛି । ଏ ଆଶଙ୍କାର ଦ୍ଵିମୁଖୀ ପରିପ୍ରକାଶ ଘଟୁଛି । ପ୍ରଥମ: ‘ବିଦେଶୀ’ ଭାଷା ଓ ସଂସ୍କୃତି ବିରୋଧରେ ବିଷୋଦ୍ଗାର ଓ ଦ୍ଵିତୀୟ: ଯେଉଁ ଓଡ଼ିଆମାନେ ଏହାକୁ ବିରୋଧ କରିବା ବଦଳରେ ଏହାକୁ ସହର୍ଷ ସ୍ଵୀକାର କରିନେଉଛନ୍ତି ସେମାନଙ୍କ ବିରୋଧରେ ମଧ୍ୟ ବିଷୋଦ୍ଗାର ।”
ଶ୍ରୀ ସାହୁ ଆମକୁ (ଆମ ଭାଷାରେ ଆମ ରାଜ୍ୟ ପରିଚାଳନା ପାଇଁ କଳାପତାକା ଅଭିଯାନ ଚଳାଇଥିବା ଭାଷାନ୍ଦୋଳନକାରୀମାନଙ୍କୁ) ନାମ ଧରି ଏପରି ଅଯଥା ଭର୍ତ୍ସନା କରିନଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସବ୍ୟସାଚୀ ଅମିତାଭ ନାମକ ଅନ୍ୟଜଣେ ସାମ୍ବାଦିକ ସାହୁଙ୍କ ଲେଖାକୁ ସମର୍ଥନ ଜଣାଇ “କଳାପତାକା ପ୍ରହସନ ବନ୍ଦ ହେଉ, ଭାଷାପ୍ରେମୀଙ୍କ ଆଖି ଖୋଲୁ” ବୋଲି ଟିପ୍ପଣୀ ଦେବା ଓ ଶ୍ରୀ ସାହୁ ତାହାକୁ ସ୍ଵାଗତ ଜଣାଇବା ଦ୍ଵାରା ସାବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଯାଇଛି କି ଶ୍ରୀ ସାହୁ ତାଙ୍କ ଲେଖାଟି ଆମ୍ଭ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଲେଖିଥିଲେ, ଯାହାକୁ ସମ୍ବାଦ କାଗଜ ତା ସଂପାଦକୀୟ ପୃଷ୍ଠାରେ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲା । ଲେଖାଟିର ଶୀର୍ଷକ: “ଭାଷା ନେଇ ଉଦାର ହେବା” ।
“ଭାଷା ପାଇଁ ଉଦାର ନ ହେବା ହିଁ ଆମ ନିଷ୍ପତ୍ତି” ଶୀର୍ଷକରେ ମୁଁ ତାର ଜବାବ ରଖିଛି । ବାବୁ ଅମିତାଭ ପଳାୟନ ପନ୍ଥା ଆଦରିଥିବା ବେଳେ, ଶ୍ରୀ ସାହୁ ମୋ ଲେଖାକୁ ପସନ୍ଦ କରି ପରୋକ୍ଷରେ ସୁଚାଇଛନ୍ତି ଯେ, ତାଙ୍କ ଏହି ବିବାଦୀୟ ଲେଖାଟିକୁ ସେ ସମ୍ଭବତଃ ପୂର୍ଣତଃ ସମର୍ଥନ କରୁନାହାନ୍ତି । ଶ୍ରୀ ସାହୁଙ୍କୁ ମୁଁ ଯାହା ଜାଣେ, କୌଣସି ଏକ ବିଶେଷ ପ୍ରଭାବ କବଳରେ ନ ପଢ଼ିଥିଲେ, ସେ ଉପରୋଦ୍ଧୃତ୍ତ ବାକ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଲେଖିବାକୁ ହୁଏତ ଉଚିତ ମଣି ନଥାନ୍ତେ । କାରଣ, ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସ୍ଵାର୍ଥ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସେ ଏପରି କେବେ କେଉଁଠି ଲେଖିନଥିଲେ ।
ମାତ୍ର ଶ୍ରୀ ହରପ୍ରସାଦ ଦାସ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ଜଣେ ଅଭ୍ୟାସଗତ ବିରୋଧୀ , ଯେ କି ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଇଙ୍ଗିତ କରି ସମାଜ କାଗଜରେ ୪.୯.୨୦୧୬ ଓ ୫.୯.୨୦୧୬ ତାରିଖରେ ଏକ ଦୁଇକିସ୍ତିଆ ନିବନ୍ଧ ଲେଖି, ଆମ ନାମ ନେବାକୁ ସାହସ ନ କରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ, “ସରକାରୀ ବାଡ଼ିଆ ବନ୍ଦ ହେଉ” ବୋଲି ଆମ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ବଚନିକା ଶୁଣାଇଥିଲେ । ବିଶିଷ୍ଟ ସାହିତ୍ୟିକ, “ସମାଜ ସାହିତ୍ୟ ରାଜନୀତି” ଗ୍ରନ୍ଥର ସୁଯୋଗ୍ୟ ପ୍ରଣେତା ଡଃ ଗୋବିନ୍ଦ ଭୂୟାଁ ସେହି ସମାଜ କାଗଜରେ ୧୫.୯.୨୦୧୬ ତାରିଖରେ “ଆମ ଭାଷା ସମ୍ପର୍କରେ ଦି ଚାରି ପଦ” ଶୀର୍ଷକରେ ଶ୍ରୀ ଦାସଙ୍କୁ ଯେଉଁ ଜବାବ ଦେଇଥିଲେ, ତାହା ହୁଏତ ତାଙ୍କୁ ଏଯାଏଁ ଏପରି ବାଚନିକ କେଳାଖେଳରୁ ନିବୃତ୍ତ ରଖିଥିଲା । ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଭାଙ୍ଗିବା ପାଇଁ ସବୁ ପ୍ରକାରର ଅପକୌଶଳ ପ୍ରୟୋଗ କରି ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକ ଏବଂ ତାଙ୍କ ସରକାରୀ କାର୍ପଟଦାର ଓ ପୋଷାମନା ଦଲାଲମାନେ ବ୍ୟର୍ଥ ହେବା ପରେ ବର୍ତ୍ତମାନ ସମ୍ଭବତଃ ସେହି ପୁରୁଣା କଥା କହି ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ମଗଜରେ ବିଭ୍ରାନ୍ତି ଭରିବାକୁ ତାଙ୍କୁ କାମରେ ଲଗାହୋଇଛି । ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ଆଭିଜାତ୍ୟପୂର୍ଣ ପ୍ରଯୋଗରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସୁଦକ୍ଷ ଶ୍ରୀ ଦାସ ଆମ ଭାଷା-ସାହିତ୍ୟର ନିଜେ ଏକ ସୁଖପାଠ୍ୟ ଅଧ୍ୟାୟ । ସେଥିପାଇଁ ଆମ ଦୁଃଖ ଯେ, ଇଂରାଜୀ ଭାଷାଧିପତ୍ୟରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇଁ ଚାଲିଥିବା ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ବିଭିନ୍ନ ଘଡ଼ିସନ୍ଧି ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ତାଙ୍କ ପରି ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ସରକାରୀ ମତଲବବାହକ ହେବାକୁ କୁଣ୍ଠା କରୁନାହାନ୍ତି ।
ଫକୀରମୋହନଙ୍କ ମୁହଁ ଉପରେ ଗୋପାଳିଆ ଘୁଷି
ଫକୀରମୋହନଙ୍କ ଜୟନ୍ତୀରେ ‘ସାରଳା ସାହିତ୍ୟ ସଂସଦ’କୁ ‘ବ୍ୟାସକବି ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସମ୍ମାନ’ ଦେଇ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ତାଙ୍କ ଅଭ୍ୟାସଗତ ଓଡ଼ିଆବିଦ୍ଵେଷୀତା ପ୍ରଦର୍ଶିତ କରିଛନ୍ତି। ସେ ବିଷୟ ଆମେ ଏହା ପରେ ଦେଖିବା । ମାତ୍ର ତାଙ୍କ ନାମରେ ନାମିତ “ଭାଷା ସମ୍ମାନ” ପୃଷ୍ଠଭୂମିରେ ହରପ୍ରସାଦ ଦାସଙ୍କ ଇଂରେଜୀସପକ୍ଷବାଦୀ ପ୍ରବଚନ ଯେ ଫକୀରମୋହନଙ୍କ ମୁହଁ ଉପରେ ଏକ ବର୍ବର ଆଘାତ, ଏହା ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ତୁରନ୍ତ ଅନୁଭବ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଫକୀରମୋହନଙ୍କ ‘ଡାକ ମୁନ୍ସୀ’ ଗପଟି ପଢିଲେ, ତାଙ୍କ ଅନ୍ତରର ଭାବ କଣ ଓ ତାଙ୍କ ଜନ୍ମଦିନରେ ହରବାବୁଙ୍କ ଇଂରାଜୀ ସପକ୍ଷବାଦୀ ପ୍ରବଚନ କିପରି ତାଙ୍କ ମୁହଁ ଉପରେ ଏକ ଗୋପାଳିଆ ଘୁଷି ତାହା ଅକ୍ଳେଶ ଜାଣିହେବ । ସେହେତୁ ମୁଁ ତହିଁରୁ କିୟଦଂଶ ଉଦ୍ଧାର କରିବି ।
କଥାଟି ହେଲା, ହରି ସିଂହ ନାମକ ଜଣେ ଗରିବ ଗ୍ରାମବାସୀ ଓଡ଼ିଆ ଡାକ ବିଭାଗର ନିମ୍ନତମ କର୍ମଚାରୀ ଥିଲେ , ଯେ କି ଇଂରେଜୀରେ ଶିକ୍ଷା ଲାଭ କରିପାରିଲେ ତାଙ୍କ ଏକୋଇରବଳା – ଏକମାତ୍ର ପୁଅ – ଗୋପାଳ ହାକିମଟିଏ ହୋଇପାରିବ ବୋଲି ଭାବି ନିଜେ ଭୋକଉପାସରେ ରହି ତାକୁ ଶିକ୍ଷିତ କରାଉଥିଲେ । ସେହି ତକ ଇଂରାଜୀ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ସେ ଡାକ ବିଭାଗରେ ଚାକିରିଟିଏ ପାଇଲା ଓ ଡାକ ମୁନ୍ସୀ ବୋଲାଇଲା । ଇଂରେଜୀ ପଢି ପୁଅ ଚାକିରି ପାଇଲାବେଳକୁ ହରି ସିଂହଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀ ମରିଯାଇଥିଲେ ଓ ସେ ନିଜେ ବାର୍ଦ୍ଧକ୍ୟ ହେତୁ ଚାକିରି ହରାଇଥିଲେ । ପୁଅ ଗୋପାଳଙ୍କ ବସାରେ ରହିଲେ ହରି ସିଂହ । ତା ପରେ ଯାହା ହେଲା, ତାହା ଜାଣିବା ଫକୀରମୋହନଙ୍କ ଭାଷାରେ –
“ଏଣିକି ଗୋପାଳବାବୁଙ୍କର ଭାବ କିଛି କିଛି ବଦଳି ଗଲାଣି । ଏବେ ବାପକୁ ଦେଖିଲେ ମିଛଟାରେ ରଗ ରଗ ସିଁ ସିଁ ହୁଅନ୍ତି । ଏଟା ମୁର୍ଖ, ଇଂରେଜୀ ଜାଣେନାହିଁ – ମୂଲିଆ – ମଳିଆ ଲୁଗା ପିନ୍ଧିଥାଏ । ଏଟାକୁ ବାପ ବୋଲି ଡାକିବି, ଲୋକେ କଣ କହିବେ ! ସେଦିନ ଶିକ୍ଷିତା କେତେ ଜଣ ସ୍ତ୍ରୀଲୋକ ସେମିଜ ପିନ୍ଧି , ପୋଷାକ ପିନ୍ଧି ଠିଆ ହୋଇଥିଲେ – ବୁଢାଟା ଦିହରେ କୁରୁତା ନାହିଁ , ସେମାନଙ୍କ ଆଗ ଦେଇ ଚାଲିଗଲା । କି ଲଜ୍ଜା ! କି ଲଜ୍ଜା ! ଏଟାକୁ ବସାରୁ ନ ତଡ଼ିଲେ ଆଉ ଇଜ୍ଜତ ରହିବ ନାହିଁ ।
ଦିନେ ଡାକ ମୁନ୍ସୀ ବାବୁ ବାପକୁ କହିଦେଲେ , “ଦେଖ, ତୁମେ ମୋର କିଛି ଉପକାର କରିନାହଁ , ଇଚ୍ଛା ହେଲେ ବସାରେ ରହ, ନୋହିଲେ ଚାଲିଯାଅ । ଆଉ ଦେଖ, ବାବୁମାନେ ଆମ ଦୁଆରକୁ ଆସିଲେ, ତୁମେ ଘରୁ ବାହାରିବ ନାହିଁ ।“ ଗୋପାଳ କଥା ଶୁଣି ବୁଢାର କାନମୁଣ୍ଡା ଭାଁ ଭାଁ କଲା , ଗୁମ୍ ହୋଇ ବସି ପଡ଼ିଲା । କାହାକୁ କହିବ? ପୁଅ କଥା; ଅଜାଗା ଘା ଦେଖି ହୁଏନାହିଁ , ଦେଖେଇ ହୁଏନାହିଁ ।”
କିନ୍ତୁ ଇଂରେଜୀ ପଢୁଆ ପୁଅ କଣ ଏତିକିରେ ଅଟକିଥିଲେ? ଡାକ ମୁନ୍ସୀ ବାବୁ ବନିଗଲା ଉତ୍ତାରୁ ବାବୁ ଗୋପାଳଙ୍କର ଏକ ମଫସଲ ଡାକଘରର ମୁଖ୍ୟ ପଦକୁ ବଦଳି ହେଲା । ବାବୁ ଚହଟ ଚିକ୍କଣ ହୋଇ ବାହାରିପଡ଼ିଲେ ନୂଆ ଦାୟିତ୍ଵ ନେବାକୁ । ବାପକୁ ହୁକୁମ ଦେଇଗଲେ ପୁରୁଣା ବସାରେ ଥିବା ସମସ୍ତ ଜିନିଷପତ୍ର ନିଜେ ମୁଣ୍ଡାଇ ନୂଆ ଠିକଣାରେ ପହଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ । କହିଦେଲେ ଯଦି ତା ନ ହୁଏ, ଯଦି ମୂଲିଆ କରି ସେ ଜିନିଷ ବୁହାନ୍ତି, ତେବେ ହରି ସିଂହ ସେ ମଜୁରି ପାଇଁ ନିଜେ ଦାୟୀ ହେବେ । ପୁଅକୁ ଇଂରେଜୀ ପଢେଇ ହାକିମ କରାଇଥିବା ବୁଢା ବାପ ଦୁର୍ବଳ ଶରୀର ସତ୍ତ୍ୱେ ମୁଣ୍ଡରେ ମୁଣ୍ଡାଇ ସେ ସବୁ ଜିନିଷ ନେଇ ପୁଅଙ୍କ ନୂଆ ବସାରେ ସଜାଡ଼ି ରଖିଲେ । ତା ପରେ କଣ ହେଲା ତାହା ଫକୀରମୋହନଙ୍କ ଭାଷାରେ ଜାଣନ୍ତୁ –
“ବୁଢା ଦେହରେ ମଫସଲ ପାଣି ଚଳିଲା ନାହିଁ । ଜର ହେଲେ ଖୁଁ ଖୁଁ କରି କାଶେ, ସେ କାଶଟା ରାତିକି ବେଶୀ ହୁଏ , ବାବୁ ଶୋଇବାରେ ହରକତ ହେଲେ । ପିଆନକୁ ଡାକି ହୁକୁମ ଦେଲେ, “ବୁଢାଟାକୁ କିଆବୁଦାରେ ଫୋପାଡ଼ିଦେଇ ଆସ । “ସେ ପିଅନଟା ମୁର୍ଖ ; ଇଂରେଜୀ ପଢି ନାହିଁ , ତାର ଗୋଟାଏ ଦେଶୀ ହୃଦୟ ଅଛି । ବିଚାର କଲା, “କଣ ଏ? ବୁଢା ରୋଗୀଟିକୁ କିଆବୁଦାରେ ଶୁଆଇଦେବି?” ଦିନେ ବୁଢାର ଭାରି ଜର , ତିନି ଦିନ ଖାଇନାହିଁ, ଅଧ ରାତି , ଅନ୍ଧାର, ଥଣ୍ଡା ପାଇ ବୁଢାର କାଶ ବଳି ପଡ଼ିଲା । ବାବୁ ତ ଭାରି ଖପା , ବୁଢା ଛାତିରେ ଦୁଇଟା ଇଂରାଜୀ ଘୁଷି ମାରିଲେ , ବିଛଣାପତ୍ର ବାହାରକୁ ଫୋପାଡ଼ିଦେଲେ । ବୁଢା ଗାଁକୁ ପଳାଇଲା ।“
ଆମ ଭାଷାର ଶାଶ୍ଵତ ପଥଦର୍ଶୀ ଫକୀରମୋହନ ଗପ ଲେଖିବା ପାଇଁ ‘ଡାକ ମୁନ୍ସୀ’ ଲେଖିନଥିଲେ । ଲେଖିଥିଲେ ଇଂରେଜୀପଢୁଆଙ୍କ ଦୌରାତ୍ମରୁ କିପରି ଆମ ଜାତି ବର୍ତ୍ତିବା ଆବଶ୍ୟକ , ତା ପାଇଁ ଦେବାକୁ ଆମକୁ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ସଚେତନତା ।
ସେହି ସଚେତନତାର ଅଭାବରୁ ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ଆମ ଭାଷଜନନୀ ମରିମରିଯାଉଛି । ଇଂରେଜୀ ପଢୁଆ ଲୋକମାନେ ଆମ ପ୍ରଦେଶ ଗଠନର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟକୁ ପଣ୍ଡ କରିବାରେ ଲାଗିଛନ୍ତି । ଏହି ଇଂରାଜୀ ପଢୁଆ ଲୋକଙ୍କ ହେତୁ ଓଡ଼ିଶା ସରକାରୀ ଭାଷା ଆଇନ ୧୯୫୪ରେ ପ୍ରବର୍ତ୍ତିତ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏଯାଏଁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇନାହିଁ । ଆମ ମାତୃଭୂମି ଓ ଆମ ମାତୃଭାଷାକୁ ଇଂରାଜୀ ଘୁଷି ମାରିବାରେ ଲାଗିଛନ୍ତି ଆମ ଇଂରେଜୀ ପଢୁଆ ପଦଧିକାରୀ ବର୍ଗ । ଆମ ମାତୃଭୂମି ଏଇନେ ଖୋଜୁଛି ଇଂରେଜୀ ପଢୁଆ ‘ଗୋପାଳ’ ଠାରୁ ମୁକ୍ତି ; ଖୋଜୁଛି “ଦେଶୀ ହୃଦୟ” , ଯେଉଁ ହୃଦୟର ସନ୍ଧାନ ଦେଇ ସେଦିନ ଫକୀରମୋହନ କହିଯାଇଛନ୍ତି , “ସେ ପିଅନଟା ମୁର୍ଖ ; ଇଂରେଜୀ ପଢି ନାହିଁ , ତାର ଗୋଟାଏ ଦେଶୀ ହୃଦୟ ଅଛି ।“ ଦେଶୀ ହୃଦୟ ।
ଏହି ଦେଶୀ ହୃଦୟ ଖୋଜୁଛି ଆମ ମା , ଆମ ମାତୃଭୂମି, ଆମ ମାତୃଭାଷା ।
ମତଲବବାହକମାନଙ୍କ ଗୋପାଳିଆ ଘୁଷି କବଳରୁ ଆମ ଜାତି ବର୍ତ୍ତିବାକୁ ଯେତେବେଳେ ଭାଷାଜନନୀଙ୍କ କଳାପତାକା ତଳେ ପନ୍ଥା ଖୋଜୁଛି , ସେତେବେଳେ ଆମ ସାହିତ୍ୟର ଜଣେ ବିଦିତ ବ୍ୟକ୍ତି ଆମ ଦର୍ଶନଦାତା ଫକିତମୋହନଙ୍କ ଜନ୍ମଦିନ ପାଳନ ଅବସରରେ ସେହି ଗୋପାଳିଆ ଘୁଷିର ଜୟଗାନ କରି ଯେଉଁ ପ୍ରବଚନ ଦେଇଛନ୍ତି ସେଥିପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ତିରସ୍କାର କରିବା କି ତାଙ୍କୁ ଏହି ପ୍ରବଚନ ଦେବାକୁ ଡାକିଥିବା ସରକାରଙ୍କୁ , କି ଏହାକୁ ପ୍ରସାରିତ କରିଥିବା ସମ୍ବାଦ କାଗଜକୁ?
