Tag: Language Movement

ତର୍କାତୀତ

ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ 

ଆମ ଜାତିକୁ ନିରଙ୍କୁଶ ଭାଷା ଅଧିକାର ପ୍ରାପ୍ତି ଆମର ଦାବି । ଏହା ନଦେବା ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ବହୁବିଧ ଉଦ୍ୟମ କଲା ପରେ ଯେତେବେଳେ ଭାଷାପ୍ରାଣ ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ଏହି ଦାବି ସପକ୍ଷରେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ପ୍ରସାରିତ କରିବାରେ ଲାଗିଛି, ସେତେବେଳେ ରାଜ୍ୟରେ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାଧିପତ୍ୟ କାଏମ ରଖିବା ପାଇଁ ସରକାର ନାନା ଅଭିନବ ପନ୍ଥା ଅନୁସରଣ କରୁଛନ୍ତି । ଭାଷାଆନ୍ଦୋଳନର ଦାବି ଉପରୁ ଦୃଷ୍ଟି ଅପସାରଣ ପ୍ରଚେଷ୍ଟା ତନ୍ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ । ଏହି କ୍ରମରେ ଏଠାରେ ପ୍ରକାଶିତ ଏକ ଆଲୋଚନାର ଉତ୍ତରରେ ସାମାଜିକ ଗଣମାଧ୍ୟମ ‘ଫେସବୁକ’ରେ ସାମ୍ବାଦିକ ସନ୍ଦୀପ ସାହୁ ମୋତେ ଏକ ଖୋଲା ଚିଠି ଦେଇଛନ୍ତି । ଏବଂ ସମ ତାଳରେ ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ସେ ଯାହା କହିଛନ୍ତି ତହିଁ ଉପରେ ଆଉ କୌଣସି ତର୍କ ତାଙ୍କର କାମ୍ୟ ନୁହେଁ । ତେଣୁ ଏହି ତର୍କାତୀତ ଉପସ୍ଥାପନାରେ ମୋତେ ଅଗତ୍ୟା ଏହି ସ୍ପଷ୍ଟୀକରଣ ଦେବାକୁ ହେଉଛି, ଯେହେତୁ ତାଙ୍କ ଉତ୍ତରରେ କେତେକ ଅଭିଯୋଗ ଓ ଆକ୍ଷେପ ଏପରି ଦୃଶ୍ୟମାନ ଯେ, ତାହା ତହିଁ ଉପରେ ମୋର ଅଭିମତ ଆବଶ୍ୟକ କରୁଛି । ଅବଧାନକୁ ଆସୁ –

ଆଦରଣୀୟ ଭାଇ ସନ୍ଦୀପ ସାହୁ,
ମୋ ଲେଖା ଆପଣଙ୍କୁ ଦୁଃଖ ଦେଇଥିବା ହେତୁ ମୁଁ ଦୁଃଖ ପ୍ରକାଶ କରୁଛି । କାରଣ, ମୋର କହିବା ନିଷ୍ପ୍ରୟୋଜନ ଯେ, ସାମୟିକ ମତପାର୍ଥକ୍ୟ ସତ୍ତ୍ୱେ ଆପଣ ମୋର ଅତ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରିୟ ଓ ବୃତ୍ତିନିଷ୍ଠ ସମ୍ମାନର ଅଧିକାରୀ । ଥିଲେ, ଅଛନ୍ତି ଓ ରହିବେ ।

ଆପଣ ଏକ କିମ୍ଭୂତକିମାକାର ପ୍ରସ୍ତାବ ଥୋଇଛନ୍ତି । ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନରେ ମୋର ପ୍ରାୟ ସବୁ ଘନିଷ୍ଠ ସହଯୋଗୀ ମୋତେ କାହିଁକି ଛାଡ଼ିଚାଲିଗଲେ ବୋଲି ମୁଁ ନିଜକୁ ପ୍ରଶ୍ନ କରିବା ଉଚିତ ବୋଲି ଆପଣ ଯାହା କହିଛନ୍ତି ତାହା ବେଶ୍ କୌତୁହଳୋଦ୍ଦୀପକ । ସେମାନେ ମୋତେ କେହି ଛାଡ଼ିକରି ଯାଇନାହାନ୍ତି ; ସେମାନଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ପୂର୍ଣ ହୋଇଗଲା ପରେ ସେମାନେ ଚାଲିଗଲେ । ମୋ ପାଇଁ ମୋ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ ହୋଇନାହିଁ , କାରଣ ଆମ ଭାଷାରେ ଆମ ରାଜ୍ୟ ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ମୁଁ ସରକାରଙ୍କୁ ଦେଇଥିବା ପ୍ରସ୍ତାବ ଏଯାଏଁ ବିଧିକୃତ ହୋଇନାହିଁ , ତେଣୁ ମୁଁ ଆନ୍ଦୋଳନ ଚଳାଇଛି । ଓଡ଼ିଶାର ନିରୋଳା ନିସ୍ଵାର୍ଥପର ଭାଷାପ୍ରାଣ ଭାଇଭଉଣୀମାନେ ମୋ ସହ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଅଛନ୍ତି, କଳାପତାକା ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ ପଥରେ ଅବିଚଳିତ ଭାବେ ଆଗେଇ ଚାଲିଛି । ପାର୍ଶ୍ଵବର୍ତ୍ତୀ ପ୍ରକାଶିତ ସମ୍ବାଦରେ ସେମାନେ ନିଜକଥା ନିଜେ କହିଛନ୍ତି ଓ ସରକାରଙ୍କୁ ଚିଠି ଲେଖି ସରକାରୀ କରୁଣା ପାଇଁ କୃତଜ୍ଞତା ବି ଜ୍ଞାପନ କରିଛନ୍ତି । ସୁତରାଂ ସେମାନେ କାହିଁକି ମୋତେ ଛାଡ଼ିଚାଲିଗଲେ ବୋଲି ମୁଁ ନିଜକୁ ପ୍ରଶ୍ନ କରିବାର କିଛି ଆବଶ୍ୟକତା ଅଛି କି ?

ଆପଣ ଆପଣଙ୍କ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାର ଶେଷରେ ଲେଖିଛନ୍ତି , ”ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଦିଏ ଯେ ଏ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ମୋର ଯାହା କିଛି କହିବାର ଥିଲା, କହିଦେଲି । ଏହାପରେ ଆପଣଙ୍କ ସହ ମୁଁ ଆଉ ଯୁକ୍ତି, ତର୍କ କରିବାକୁ ଚାହୁଁନାହିଁ ।“

ଏପରି ସ୍ଥଳେ ତର୍କ ଆଗକୁ ଚାଲୁ ବୋଲି କହିବାର କୌଣସି ସମୀଚୀନତା ମୁଁ ଆଉ ଦେଖୁନି, ଯଦିଓ ଆମ ଜାତିର ବୃହତ୍ତର ସ୍ଵାର୍ଥ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏହା ଚାଲିବା ଉଚିତ ବୋଲି ମୁଁ ଅନୁଭବ କରୁଛି । ଆପଣଙ୍କ ଇଚ୍ଛାକୁ ସମ୍ମାନ ଦେଇ ମୁଁ ଏହାକୁ ‘ତର୍କାତୀତ’ ବର୍ଗରେ ରଖୁଛି ।

କୌଣସି ଏକ ବିଶେଷ ପ୍ରଭାବ କବଳରେ ପଡ଼ିନଥିଲେ ଆପଣଙ୍କ ପରି ବ୍ୟକ୍ତି ଯାହା ଲେଖିଛନ୍ତି ତାହା ହୁଏତ ଲେଖିନଥାନ୍ତେ ବୋଲି ମୁଁ ଲେଖିବା ଆପଣଙ୍କ integrity ଉପରେ ଆଦୌ ଆକ୍ରମଣ ନୁହେଁ । ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଆମେ ୧୯୬୦ ଦଶକର ଆଦ୍ୟଭାଗରେ କରିଥିବା ଆଂଦୋଳନର ବିଶେଷ ପ୍ରଭାବରେ ଲାଲ୍ ବାହାଦୁର ଶାସ୍ତ୍ରୀ ତାଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସି.ବି.ଆଇ. ତଦନ୍ତ କରାଇଥିଲେ । ଏହା କହିଲେ କ’ଣ ଶାସ୍ତ୍ରୀଜୀଙ୍କ integrity ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ ବୋଲି କୁହାଯିବ? ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀଙ୍କ ବିଶେଷ ପ୍ରଭାବ କବଳରେ ପଡ଼ି ଭାରତୀୟ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କର ତଦାନୀନ୍ତନ ଗଭର୍ଣର ବିମୁଦ୍ରୀକରଣ ପାଇଁ ରାଜି ହୋଇଥିଲେ । ଏହା କହିଲେ କ’ଣ ସେହି ଗଭର୍ଣରଙ୍କ integrity ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ ବୋଲି କୁହାଯିବ? ଆପଣ କୌଣସି ଏକ ବିଶେଷ ପ୍ରଭାବ କବଳରେ ପଡ଼ି ଜାନୁଆରୀ ୯ ତାରିଖର ନିବନ୍ଧର ବିବାଦୀୟ ଅଂଶଟି ଲେଖିଥାଇପାରନ୍ତି ବୋଲି ପ୍ରକଟିତ ମୋର ଆଶଙ୍କା ଆପଣଙ୍କ integrity ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ ହେଲା କିପରି?

ମୁଁ ଲେଖିଥିଲି, “ଏ ଭିତରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଦଳୀୟ ଅନୁଗତ ବାବୁ ସୌମ୍ୟରଞ୍ଜନ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ସମ୍ବାଦ କାଗଜରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ନେଇ ଏପରି ଏକ ଲେଖା ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି ଯାହା ବାହାରକୁ ନିରିହ ଜଣା ପଡୁଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସରକାରଙ୍କ ଶେଷ ଚାତୁରୀର ଝଲକ ଦେଖିହେଉଛି ତାର ଶବ୍ଦଜାଲରେ ।“ ଏହା କହି କେଉଁଠି ମୁଁ ଆପଣଙ୍କ integrity ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କଲି? କିନ୍ତୁ ଆପଣଙ୍କ ଲେଖାର ଅନୁଭବ୍ୟ ବାର୍ତ୍ତା ଏପରି ଥିଲା ଯେ, ଆପଣଙ୍କ ବିଦଗ୍ଧ ପାଠକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ ସକ୍ରିୟ ସାଥୀ ସବ୍ୟସାଚୀ ଅମିତାଭ ତଦ୍ଦ୍ଵାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଏକ “ପ୍ରହସନ” ବୋଲି ଆଖ୍ୟାୟିତ କରି ଏହି “ପ୍ରହସନ” ସମ୍ପର୍କରେ ଲୋକଙ୍କ “ଆଖି ଖୋଲୁ” ବୋଲି ମତ ରଖିଥିଲେ, ଯଦିଓ ଆପଣ ସେହି ନିବନ୍ଧରେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ନାମ ନେଇନଥିଲେ ।

ଆପଣ କେଉଁ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଲେଖାଟି ଲେଖିଥିଲେ ତାହା କେବଳ ଆପଣଙ୍କୁ ହିଁ ଜଣା; ମାତ୍ର ଆପଣଙ୍କ ଏହି ଲେଖା ଯେଉଁ ଶୈଳୀରେ ଆମ ସମାଜର ସବ୍ୟସାଚୀ ଅମିତାଭମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ କଲା , ତାହା ହିଁ ଥିଲା ମୋ ଲେଖାର ଆଧାର । ଏହି ଅମିତାଭମାନଙ୍କୁ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଦେବା ପାଇଁ ଯେ, ଆମ ଜାତିର ଭାଷା ଅଧିକାର ହାସଲ କରିବାକୁ ସରକାରଙ୍କ ସହ ତର୍କ  ଚଳାଇଥିବା ଏବଂ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଜାତୀୟତାର ସତର୍କ ପ୍ରହରୀ ଭୂମିକା ନିର୍ବାହ କରୁଥିବା ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ଏକ “ପ୍ରହସନ” ନୁହେଁ, ମୁଁ ଏହି ନିବନ୍ଧରେ ଆମ ଭାଷା ବିରୁଦ୍ଧରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ପ୍ରୟୋଗ କରିଥିବା ୧୨ ଗୋଟି ଅପକୌଶଳର ବିଶ୍ଲେଷଣାତ୍ମକ ଉପସ୍ଥାପନା କରିଥିଲି, ଯହିଁ ଉପରେ ଆପଣ ସମ୍ପୂର୍ଣ ନୀରବ ରହିଛନ୍ତି ଓ ଏହି ପ୍ରତ୍ୟୁତ୍ତରରେ ଆପଣଙ୍କ integrity ଉପରେ ମୁଁ ଆକ୍ରମଣ କରିଛି ବୋଲି ଅଭିଯୋଗ କରି ଅସଲ ପ୍ରସଙ୍ଗରୁଦୃଷ୍ଟି ଅପସାରିତ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଛନ୍ତି ।

ଶ୍ରଦ୍ଧାସ୍ପଦ ସନ୍ଦୀପବାବୁ, ଆପଣଙ୍କ ଘୋଷଣା ହେତୁ ଆଉ ଯେହେତୁ ଆଲୋଚନାର ଅବକାଶ ନାହିଁ, ସେହେତୁ ମୁଁ କେବଳ ଉପରୋକ୍ତ ସ୍ପଷ୍ଟୀକରଣ ଦେଇଛି; ଯୁକ୍ତି ନୁହେଁ । ଆଉ ଗୋଟିଏ ସ୍ପଷ୍ଟୀକରଣ ସହ ଏହି ତର୍କାତୀତ ଆଲୋଚନାଟି ସାରିବି ।

“ସରକାରଙ୍କୁ “ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ହତ୍ୟାକାରୀ” ଆଖ୍ୟା ଦେଇ କଟୁ ଭାଷାରେ ସମାଲୋଚନା କରିବା ସତ୍ତ୍ୱେ” ମୁଁ “ଏଯାଏଁ ସରକାରୀ ଘରେ” ରହିଛି ବୋଲି ଆପଣ ମୋତେ ଆକ୍ଷେପ କରିଛନ୍ତି ।

ମୁଁ କ’ଣ ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରଚାର କରିବା ସର୍ତ୍ତରେ ସରକାରୀ ଘର ଗ୍ରହଣ କରିଛି, ଭାଇ?

କେବଳ ଭାଷା କାହିଁକି, ଯେ କୌଣସି ସରକାରୀ ଭୁଲ ଯେତେବେଳେ ବି ମୋ ଦୃଷ୍ଟିକୁ ଆସିଛି ଓ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରି ମୁଁ ସେହି ଭୁଲତ୍ରୁଟି ଠାବ କରିଛି, ସରକାରୀ ଘରେ ଥାଇ ମଧ୍ୟ ମୁଁ ତାହା ଉପରେ ନିଶଙ୍କ ଆଲୋକପାତ କରୁଛି, କାରଣ ତାହା ହିଁ ମୋର କାମ ଏବଂ ମୋର ଧର୍ମ ।

ଯାହା ଜାଣିବାର ଅଧିକାର ଲୋକଙ୍କର ଅଛି ତାହା ସେମାନଙ୍କୁ ଜଣାଇବା ମୋର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ବୋଲି ମୁଁ ଜାଣିଛି ଓ ଏହା ହିଁ ମୋ ବୃତ୍ତିର ଧର୍ମ । ଏହି ଧର୍ମ ପାଳନ ପାଇଁ ମୋ ରାଜ୍ୟବାସୀ ମୋତେ ଏହି ରହଣୀସ୍ଥାନ ଦେଇଛନ୍ତି ଯାହା ମୋ ପ୍ରତି ସେମାନଙ୍କ ବିଶ୍ଵାସର ପ୍ରତୀକ ଏବଂ ମୁଁ କେବେ ମୋ ଲୋକଙ୍କ ପ୍ରତି ବିଶ୍ଵାସଘାତକତା କରିନି ।

ସରକାରୀ ଘରେ ଥାଇ ମଧ୍ୟ ମୁଁ ଇମର୍ଜେନ୍ସିକାଳୀନ ଅପଶାସନକୁ ସମାଲୋଚନା କରୁଥିଲି ଓ ସେହେତୁ ମୁଁ ସରକାରୀ ଷଡଯନ୍ତ୍ରର ଶିକାର ହୋଇ ଚାକିରି ହରାଇଥିଲି ଏବଂ ଯୌବନର ମୁଖ୍ୟ ଭାଗ ବିତାଇଦେଇଥିଲି ସେହି ଅନ୍ୟାୟ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସଂଗ୍ରାମ କରି ।

ବିଜୁବାବୁଙ୍କ ଲଗାମହୀନ ଦୁର୍ନୀତି ଉପରେ ସରକାରୀ ଘରେ ଥାଇ ମଧ୍ୟ ସପ୍ରମାଣ ତଥ୍ୟ ଉପସ୍ଥାପିତ କରୁଥିଲି ଓ ସେହେତୁ ପିଛିଲା ତାରିଖରୁ ପ୍ରେସ ଆକ୍ରୀଡିଟସନ ନିୟମାବଳୀ ସଂଶୋଧନ କରାଯାଇ ମୋତେ ବୃତ୍ତିଗତ ସଙ୍କଟରେ ପକାଯାଇଥିଲା ।

ଉଭୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଓଡ଼ିଶା ହାଇ କୋର୍ଟ ମୋ ସପକ୍ଷରେ ରାୟ ଦେଇଥିଲେ ।

ବିଦ୍ୟୁତ ବୋର୍ଡ ଉପରୁ ରାଜ୍ୟବାସୀଙ୍କ ମାଲିକାନା ଲୋପ ପାଇଁ ବିଜୁ ବାବୁ ଯେଉଁ ଚାଲ୍ ଚଳାଇଲେ ଓ ବିଲାତର କେ. ପି. ଏମ. ଜି. ମ୍ୟାନେଜମେଣ୍ଟ କନ୍ସଲଟାଣ୍ଟକୁ ବେଆଇନ ଭାବେ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଇ ତା ମାଧ୍ୟମରେ ସେତେବେଳର ମୁଦ୍ରାରେ ପ୍ରାୟ ୧୦ କୋଟି ଟଙ୍କାର ସ୍କାମ କରିଥିଲେ, ମୁଁ ଯଦି ସରକାରୀ ଘରେ ରହି ମଧ୍ୟ ତାକୁ ପଦାକୁ ଆଣି ନଥାନ୍ତି ତେବେ କ’ଣ ସେ ସ୍କାମ ସେଇଠି ସରିଥାନ୍ତା? ମୋ ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ କେହି ତାହା ପଦାକୁ ଆଣିଥିଲା କି?

ଅତଏବ ସରକାରୀ ଘରେ ରହୁଛି ବୋଲି ସରକାରଙ୍କୁ ସମାଲୋଚନା ନ କରିବା , ଭିନ୍ନ୍ନାର୍ଥରେ, ସରକାରଙ୍କ ଚାଟୁକାର ବନିବା ମୋ ପାଇଁ କେବେ ବି ସ୍ପୃହଣୀୟ ହୋଇନାହିଁ ।

ରକାରୀ ଘରେ ରହି ସରକାରଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ତ୍ରୁଟିବିଚ୍ୟୁତି ଦେଖାଇବା କେବଳ ଜଣେ ବୃତ୍ତିନିଷ୍ଠ ଓ ପ୍ରତିବଦ୍ଧ ସାମ୍ବାଦିକ ପକ୍ଷେ ସମ୍ଭବ, ଯାହା ମୁଁ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କରିଆସିଥିବା ହେତୁ ଜଣେ ବୃତ୍ତିନିଷ୍ଠ ବନ୍ଧୁ ଭାବେ ଖୁସି ହେବା ଆପଣଙ୍କୁ ଅଧିକ ଶୋଭା ପାଇଥାନ୍ତା । କେଉଁ ମାନସିକ ଚାପରେ ଆପଣ ଏପରି ବୃତ୍ତିବିରୋଧୀ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ପ୍ରକଟ କରିଛନ୍ତି ତାହା ଆପଣ ହିଁ ଜାଣନ୍ତି ।

ଅମିତାଭମାନଙ୍କ ପାଇଁ ମୁଁ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଦେବାକୁ ଚାହେଁ ଯେ, ସ୍ପେଶିଆଲ ଆକୋମୋଡ଼େସନ ରୁଲ୍ସ ଅନୁଯାୟୀ ମୋ ଯୋଗ୍ୟତା ଭିତ୍ତିରେ ମୁଁ ଏହି ସରକାରୀଘର ପାଇଛି, କାହାରି ଦୟାରେ ନୁହେଁ । ଏବଂ ଏଥିପାଇଁ ମୁଁ କାହାର ଦୟା ଭିକ୍ଷା ବି କରିନାହିଁ ।

ଆପଣଙ୍କ ଲେଖା ଦ୍ଵାରା ସବ୍ୟସାଚୀ ଅମିତଭାମାନେ କେତେଦୂର ପ୍ରଭାବିତ, ତାହା ଅନୁଧ୍ୟାନ କରିବା ପାଇଁ ମୁଁ ଏହି ସ୍ପଷ୍ଟୀକରଣ ଦେବା ବିଳମ୍ବ କରିଥିଲି ।
ଆପଣଙ୍କର
ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ

ଭାଷା ପାଇଁ ଉଦାର ନ ହେବା ହିଁ ଆମ ନିଷ୍ପତ୍ତି

ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ

ଏ ଭିତରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଦଳୀୟ ଅନୁଗତ ବାବୁ ସୌମ୍ୟରଞ୍ଜନ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ସମ୍ବାଦ କାଗଜରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ନେଇ ଏପରି ଏକ ଲେଖା ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି ଯାହା ବାହାରକୁ ନିରିହ ଜଣା ପଡୁଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସରକାରଙ୍କ ଶେଷ ଚାତୁରୀର ଝଲକ ଦେଖିହେଉଛି ତାର ଶବ୍ଦଜାଲରେ । ଲେଖକ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଦକ୍ଷ ଓ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ପାଇଁ ତାଙ୍କ ମମତା ଲକ୍ଷ୍ୟଣୀୟ । ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସ୍ତରରେ ସେ ମୋର ଏକାନ୍ତ ପ୍ରିୟ ଓ ଆଦରଣୀୟ । ସୁତରାଂ ମୁଁ ଦେଖି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହେଉଛି ଯେ, ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ପ୍ରେକ୍ଷାପଟରେ ଲୋକଙ୍କୁ ବିଭ୍ରାନ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ସରକାର ପ୍ରୟୋଗ କରୁଥିବା ଶେଷ କୌଶଳ ମୋ ଭ୍ରାତୃତୁଲ୍ୟ ବନ୍ଧୁଙ୍କ ଲେଖାରେ ପ୍ରତିବିମ୍ବିତ ହୋଇଛି ।

ଲେଖାଟିର ଶୀର୍ଷକ: ଭାଷା ନେଇ ଉଦାର ହେବା ।

କିନ୍ତୁ ଭାଷା ନେଇ ଉଦାର ନ ହେବା ହିଁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ । ଏହାର କାରଣ, ଭାଷା ନେଇ ଆମେ ଯଦି ଅଧିକ କାଳ ଉଦାର ରହୁଁ, ଆମ ଭାଷା ମରିଯିବ ।

ଆମ ଭାଷାକୁ ମାରିଦେବା ମତଲବରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ

ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ମାରିଦେବା ପାଇଁ , ଅଣଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇକରି ହେଉ ବା ନିଜ ଅଭିସନ୍ଧି ହେତୁ ହେଉ, ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକ ନାନା ଅପକୌଶଳ ପ୍ରୟୋଗ କରିଚାଲିଛନ୍ତି । କେତୋଟି ଉଦାହରଣ:

ଅପକୌଶଳ ୧: ମନ୍ତ୍ରୀସ୍ତରୀୟ କମିଟି

ଭାଷା ସଂଗ୍ରାମ ସମିତି ସହ ସରକାରଙ୍କ ଚୁକ୍ତି ଅନୁସାରେ ସମିତିର ୭ ଜଣ ପ୍ରତିନିଧି ଓ ୫ ଜଣ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ନେଇ ଏକ ମନ୍ତ୍ରୀସ୍ତରୀୟ କମିଟି ଗଠନ କରି ଭାଷା ଆଇନର କାର୍ଯ୍ୟକାରୀତା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବାକୁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ।  ମାତ୍ର ଯେତେବେଳେ କମିଟି ଗଠନ ହେଲା, ତହିଁରେ ସଂଗ୍ରାମ ସମିତିର ପ୍ରତିନିଧିତ୍ଵ ଲୋପ କରାଯାଇ ଆମ୍ଭମାନଙ୍କୁ ଆମ୍ଭ ନିଜ ନିଜ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଭିତ୍ତିରେ ରଖାଗଲା । ଏହା ଥିଲା ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ପାଇଁ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ଯୌଥ ଉଦ୍ୟମ ପ୍ରତି ନବୀନ ବାବୁଙ୍କ ଅସହିଷ୍ଣୁତାର ପ୍ରଥମ ଉଦ୍ଘୋଷଣ ।

ଅପକୌଶଳ ୨: ମନ୍ତ୍ରୀସ୍ତରୀୟ କମିଟିର ବିଲୋପନ

ଏହି କମିଟିର ଜଣେ ସଦସ୍ୟ ଭାବେ ମୁଁ ୩.୯.୨୦୧୫ ତାରିଖରେ ଦୁଇଟି ପରାମର୍ଶ ଦେଲି ; ଯଥା:- (କ) ଆଇନଟିର ଉଲ୍ଲଂଘନ ପାଇଁ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ହେଉ ଓ ସେଥିପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ନିୟମାବଳୀ ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଉ ; (ଖ) ନିୟମାବଳୀ ପ୍ରଣୟନ ପାଇଁ ଯେହେତୁ ଆଇନଟିରେ ସରକାରଙ୍କ କ୍ଷମତା ନଥିଲା, ସେହେତୁ ସେହି କ୍ଷମତା ପ୍ରାପ୍ତି ସକାଶେ ସରକାର ପ୍ରଥମେ ଆଇନ ସଂଶୋଧନ କରନ୍ତୁ । ଏହି ପରାମର୍ଶ ଦେଇ ମୁଁ ମୋ ପ୍ରସ୍ତାବିତ ଦୁଇଟିଯାକ ବିଧାନ ପାଇଁ ଚିଠା ଦେଇଥିଲି ।  ମୋ ପ୍ରଦତ୍ତ ପ୍ରସ୍ତାବ ପାଇଲା ପରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ସେହି ମନ୍ତ୍ରୀସ୍ତରୀୟ କମିଟିଟିକୁ ଲକ୍ଷଭ୍ରଷ୍ଟ କରାଇବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କଲେ ଓ ଏକ ବିଧିକ ସଂକଲ୍ପ ଭିତ୍ତିରେ ତିଆରି ହୋଇଥିବା ସେହି ମନ୍ତ୍ରୀସ୍ତରୀୟ କମିଟି ସେହି ସଂକଲ୍ପ ପ୍ରତ୍ୟାହୃତ ନହୋଇ ମଧ୍ୟ ନିଶ୍ଚିହ୍ନ ହୋଇଗଲା ।

ଅପକୌଶଳ ୩ : ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଦୁର୍ଭାଷା ପ୍ରୟୋଗ

ମୁଁ ଯେଉଁ ଚିଠା ବିଧାନ ଦେଇଥିଲି ତାହାକୁ ବିଧିକୃତ କରିବା ପାଇଁ ଜନମତ ସୃଷ୍ଟି ସକାଶେ ୧.୪.୨୦୧୬ରେ ମୁଁ ମୋ ନିଜସ୍ଵ ନିଶବ୍ଦ କଳାପତାକା ଅଭିଯାନ ପଦ୍ଧତ୍ତିରେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କଲି ଓ ତାହାପାଇଁ ଜନସମର୍ଥନ ଲୋଡ଼ିଲି ସେହିଦିନ ମୋ ଫେସ୍ ବୁକ୍ ପୃଷ୍ଠାରେ ।  କବି ଗଜାନନ ମିଶ୍ର ଓ ପ୍ରଖ୍ୟାତ ପରିବେଶବିତ୍ ତଥା ସି. ଏ. ବିଶ୍ଵଜିତ ମହାନ୍ତି ସର୍ବପ୍ରଥମେ ସମର୍ଥନ ଜଣାଇଲେ ଏବଂ ଦୁହିଙ୍କ ମତ ସମସମୟରେ ମୋତେ ପ୍ରାପ୍ତ ହେଲା । ପରେ ପରେ ଅବସରପ୍ରାପ୍ତ ଆଇ. ଏ. ଏସ୍. ଅଫିସର୍ ପ୍ରମୋଦ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ ଏବଂ ଅବସରପ୍ରାପ୍ତ ପ୍ରଫେସର ଡଃ କମଳା ପ୍ରସାଦ ମହାପାତ୍ର ଏବଂ ଅନେକଙ୍କ ସମର୍ଥନ ମିଳିଲା । ୬.୪.୨୦୧୫ ଥିଲା ଏକ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଦିବସ , ଯେଉଁ ଦିନ କବି ଗଜାନନ ମିଶ୍ର ସାଙ୍ଗରେ ଓଡ଼ିଆ ଅସ୍ମିତାର ଅନ୍ୟତମ ଗନ୍ତାଘର କବି ଉମାକାନ୍ତ ରାଉତ (ଅରୂପ)ଙ୍କୁ ସାଙ୍ଗରେ ଧରି ମୋ ପଢାଘରକୁ ଆସି ରଣକୌଶଳ ଚୂଡ଼ାନ୍ତ କରିବାରେ ମୋତେ ସାହାଯ୍ୟ କଲେ । ଏହି ରଣକୌଶଳ ଅନୁସାରେ ଆରମ୍ଭ ହେଲା ଆମ ଭାଷା ଅଧିକାର ପାଇଁ କଳାପତାକା ଅଭିଯାନ ।

ଏହି ଅଭିଯାନ ପାଇଁ ମୋତେ ମୋ ସତୀର୍ଥ ଓ ସୁହୃଦ ପ୍ରଶାନ୍ତ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ଅପମାନିତ କରାଯାଇଥିଲା । ସେ ଚାକିରି କରୁଥିବା ସଂଚାର କାଗଜର ମାଲିକ ଦାମୋଦର ରାଉତ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପ୍ରୀତିଭାଜନ ହୋଇ ରହିବାକୁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ବିରୋଧ କରୁଥିବା ହେତୁ ତହିଁରେ ସମ୍ପାଦକ ଚାକିରି କରୁଥିବା ପ୍ରଶାନ୍ତ ପଟ୍ଟନାୟକ ଏପରି ଏକ ଦାୟିତ୍ଵହୀନ ସଂପାଦକୀୟ ନିଜେ ଲେଖିଥିଲେ କି ରାଉତ ଲେଖି ତାଙ୍କ ନାମରେ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ, ତାହା ଏଯାଏଁ ଜାଣିନାହିଁ । ଦିନକ ପରେ ରାଉତେ କଟକର ଏକ ସଭାରେ ଅନାବଶ୍ୟକ ଭାବେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଭାଷଣ ଦେଇଥିଲେ ।  ମୋ ପ୍ରତି ହୋଇଥିବା ଆକ୍ଷେପର ମୁଁ ଯେଉଁ ଜବାବ ପଠାଇଥିଲି, ସମ୍ପାଦକ ତାହା ପ୍ରକାଶ କରିନଥିଲେ ।

ସମ୍ପର୍କରେ ମୋର ନମସ୍ୟ ବଢ଼ଭାଇ, ବିଶିଷ୍ଟ ଭାଷାତତ୍ତ୍ଵବିତ୍ ଡ. ଦେବୀ ପ୍ରସନ୍ନ ପଟ୍ଟନାୟକ ତାଙ୍କ ଚେଲାଚାମୁଣ୍ଡାଙ୍କୁ ଧରି ମୋ ପ୍ରତି କୁତ୍ସିତ ଶବ୍ଦ ପ୍ରୟୋଗ କରୁଥିଲେ ସାମାଜିକ ଗଣମାଧ୍ୟମରେ , କାରଣ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସୁନଜରରେ ରହିବା ତାଙ୍କ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ଥିଲା ।

ଅପକୌଶଳ ୪: ଭାଷା ଆଇନର ବିକୃତ ସଂଶୋଧନ ୨୦୧୬

ଏପରି ଯେତେ ଅପକୌଶଳ ପ୍ରୟୋଗ କରି ମଧ୍ୟ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଆମ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଦବାଇ ପାରିଲେ ନାହିଁ । ମୁଁ ଦେଇଥିବା ଚିଠା ବିଧାନକୁ କବର ଦେବା ପାଇଁ ତାଙ୍କର ସବୁ ଚକ୍ରାନ୍ତ ବ୍ୟର୍ଥ ହେବା ପରେ, ବାଧ୍ୟ ହୋଇ ତାହାକୁ ଆଇନ ବିଭାଗକୁ ପଠାଇଥିଲେ । ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ପାଇଁ ମୁଁ ଦେଇଥିବା ପ୍ତାସ୍ତାବର ୪ ଧାରାକୁ ଆଇନ ବିଭାଗ ଅନୁମୋଦିତ କରି ତଦନୁଯାୟୀ ବିଧେୟକ ପ୍ରସ୍ତୁତି ପାଇଁ ପଠାଇଲା ସାଧାରଣ ପ୍ରଶାସନ ବିଭାଗକୁ, ଯାହାର ମନ୍ତ୍ରୀ ଥିଲେ ନିଜେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ । ଅଥଚ ଆଇନ ବିଭାଗ ଅନୁମୋଦିତ ଧାରା -୪ କୁ ଧାରା-୫ କରି ସେହି ୪ଧାରାରେ ଆମ ଭାଷାର ପ୍ରଶାସନିକ ବ୍ୟବହାର୍ଯ୍ୟତା ନଷ୍ଟ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ବିଷମଞ୍ଜି ପୋତାହେଲା ୨୧.୫.୨୦୧୬ରେ, ଅଧ୍ୟାଦେଶ ବଳରେ । ଏପରି ତଞ୍ଚକତା ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶା କାର୍ଯ୍ୟ ନିୟମାବଳୀର ସମ୍ପୂର୍ଣ ଉଲ୍ଲଂଘନ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ତାହାକୁ ଅନୁମୋଦନ କଲେ ଓ ବିଧାନସଭାକୁ ମିଛ କହି ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ବଳରେ ତାହାକୁ ହିଁ ଆମ ବିରୋଧ ସତ୍ତ୍ୱେ ଓଡ଼ିଶା ସରକାରୀ ଭାଷା (ସଂଶୋଧନ) ଆଇନ,୨୦୧୬ର ରୂପଦେଲେ ।

ଅପକୌଶଳ ୫: ଭାଷା ନିୟମାବଳୀ ୨୦୧୬

ଅତ୍ୟନ୍ତ ବେଆଇନ ଭାବେ ତିଆରି ଏହି ୪ ଧାରା ପ୍ରୟୋଗ କରି ଭାଷା ଆଂଦୋଳନର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ପଣ୍ଡ ପାଇଁ ୧୨.୮.୨୦୧୬ରେ ବିଧାନସଭା ଉହାଡ଼ରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଓ ପ୍ରବର୍ତ୍ତିତ ହେଲା ଓଡ଼ିଶା ସରକାରୀ ଭାଷା ନିୟମାବଳୀ, ୨୦୧୬, ଯାହା ମୁଁ ଦେଇଥିବା ଚିଠା ନିୟମାବଳିକୁ ପ୍ରଶାସନର ନଥି ଗଦାରେ କବର ଦେଇ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ଭାଷା ଅଧିକାରକୁ ଭୟଙ୍କର ଭାବେ କ୍ଷତାକ୍ତ କରିଥିଲା । ଗୋଟେ ଭୀଷଣ ଓଡ଼ିଆ ବିଦ୍ଵେଷୀ ଲୋକ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇନଥିଲେ ଆମ ଜାତି ବିରୋଧୀ ଏହି କୁତ୍ସିତ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର କେବେ ବି ଏପରି ବିଧିକରୂପ ପାଇପାରିନଥାନ୍ତା । ଏହାକୁ ସେ ଜାଣିଶୁଣି କରିଥିଲେ ମୁଁ ଦେଇଥିବା ଚିଠା ନିୟମାବଳୀକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଇନଦେବା ପାଇଁ ।

ଅପକୌଶଳ ୬: ସ୍ମାରକପତ୍ର ସଂଗୋପନ

ମୋର ସନ୍ଦେହ ହେଲା ଯେ, ତାଙ୍କ ବାପା ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ସରକାରୀ ଭାଷା କରାଇନଦେବା ପାଇଁ ଯେଉଁ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର କରିଥିଲେ ତାହାକୁ ସଫଳ କରିବାକୁ ନବୀନବାବୁ ଆମ ଭାଷାକୁ ମାରିଦେବା ପାଇଁ ଚକ୍ରାନ୍ତ ଚଳାଇଛନ୍ତି । ତେଣୁ, ବିଜୁଙ୍କ ସେହି ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର ସମ୍ପର୍କରେ ଆମ ଭାଇଭଉଣୀମାନଙ୍କୁ ମନେ ପକାଇଦେବା ପାଇଁ ‘ବିଜୁଙ୍କ ଛୁରା’ ଶୀର୍ଷକରେ ମୁଁ କ୍ରମନିବନ୍ଧ ପରିବେଷଣ କଲି ଦୈନିକ ସୂର୍ଯ୍ୟପ୍ରଭାରେ ଓ bhashaandolan.comରେ, ଯାହା ଏହି ୱେବସାଇଟ୍ ପକ୍ଷରୁ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଛି ।

ଏହି କ୍ରମନିବନ୍ଧର ୩ଟି କିସ୍ତି ପ୍ରକାଶ ପାଇବା ପରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ମୋତେ ୧୯.୫.୨୦୧୭ ତାରିଖରେ ଅଲୋଚନାକୁ ଡାକିଲେ ଓ ତାଙ୍କୁ ମୁଁ ତତ୍କାଳୀନ ମନ୍ତ୍ରୀ ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ ସାମଲ, ପୂର୍ବତନ ମନ୍ତ୍ରୀ ଦେବୀ ପ୍ରସାଦ ମିଶ୍ର ଓ ତତ୍କାଳୀନ ସାଂସଦ ପି. କେ. ଦେବଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତିରେ ପୁନଶ୍ଚ ଏକ ସ୍ମାରକପତ୍ର ଦେଇ ସେ ବିଧିବିଭାଗର ଅନୁମୋଦନ ନଥାଇ ଭାଷା ଆଇନରେ ଖଞ୍ଜିଥିବା ଅବୈଧ ଧାରା ୪କୁ ବିଲୋପ କରିବାକୁ ବା ମୁଁ ସେହି ସ୍ମାରକପତ୍ରରେ ଖୋଦିତ କରିଥିବା ଶବ୍ଦ ଦ୍ଵାରା ତାହାର ସଂଶୋଧନ କରିବାକୁ ଏବଂ ୩.୯.୨୦୧୫ରେ ମୋ ପ୍ରଦତ୍ତ ନିୟମାବଳୀକୁ ବିଧିକୃତ କରିବାକୁ କହିଲି । ତହିଁ ପରଦିନ ଦେବୀ ପ୍ରସାଦ ମିଶ୍ର ମୋ ବସାଘରକୁ ଆସି ମୋତେ କହିଥିଲେ କି, ମୁଁ ଦେଇଥିବା ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ଆଇନରେ ରୂପାନ୍ତରିତ କରିବା ପାଇଁ ଆଇନ ବିଭାଗକୁ ପଠାଇବାକୁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ପାଣ୍ଡିଆନଙ୍କୁ ଦେଇଛନ୍ତି । ସେ ଦୃଷ୍ଟିରୁ କଳାପତାକା ଅଭିଯାନକୁ ବନ୍ଦ କରାଯାଉ । ମୁଁ ବାସ୍ତବ ସଂଶୋଧନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତାହା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ ବୋଲି କହିଥିଲି । ଏହି ସ୍ମାରକପତ୍ରର ଭାଗ୍ୟ କ’ଣ ହେଲା ବୋଲି ଜାଣିବାକୁ ମୋ ସହ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପାଖକୁ ଯାଇଥିବା ପବିତ୍ର ମହାରଥା ସୂଚନା ଅଧିକାର ପ୍ରୟୋଗ କରିଥିଲେ । ତାହା ମିଳୁନଥିଲା ବୋଲି ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଦପ୍ତର ତାଙ୍କୁ ଉତ୍ତର ଦେଇଥିଲା ।

ଅପକୌଶଳ ୭: ଭାଷା ଆଇନର ପକ୍ଷଚ୍ଛେଦ ଉଦ୍ୟମ

ଆମ ଭାଷା ବିରୁଦ୍ଧରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଏହି ଆଚରଣ ସମ୍ପର୍କରେ ଆମେ ମନ୍ତ୍ରୀ ଓ ବିଧାୟକମାନଙ୍କୁ ଅବଗତ କରାଇବା ପରେ ୨୬.୧୨.୨୦୧୭ ତାରିଖରେ ପୁରୀଠାରେ ହଠାତ୍ ଏକ କ୍ୟାବିନେଟ୍ ବୈଠକ କରାଯାଇ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସହ ଭାଷା ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ପାଇଁ ଗୋଟିଏ ପ୍ରସ୍ତାବ ବିଭିନ୍ନ ବିଭାଗ ସମ୍ବନ୍ଧିତ ୨୦ଟି ପ୍ରସ୍ତାବ ଭିତରେ ରଖାଯାଇ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାପ୍ରେମର ପ୍ରଚାର ହେଲା । ମାତ୍ର ଅସଲରେ ଏହା ଆମ ଭାଷା ଆଇନର ପକ୍ଷଚ୍ଛେଦ କରି ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ଭାଷା ଅଧିକାରକୁ ପଣ୍ଡ କରିବାକୁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଥିଲା ଓ କର୍ମଚାରୀମାନେ ଓଡ଼ିଆରେ କାମ ନକଲେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ଦଣ୍ଡିତ କରିବା ପରି ଏକ ଧୂର୍ତ୍ତ ବ୍ୟବସ୍ଥା ବହନ କରିଥିଲା । ଅଧିକନ୍ତୁ, ଭାଷା ଆଇନର କାର୍ଯ୍ୟକାରୀତାକୁ ଅମଲାତନ୍ତ୍ରର ଦୟା ଉପରେ ଛାଡ଼ିଦିଆଯାଇଥିଲ୍ଲୀ । ମୁଁ ଏହାକୁ ଭୟଙ୍କର ବିରୋଧ କଲି । ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବର କୌଣସି ଆଇନ ସମ୍ମତ ଭିତ୍ତି ନଥିଲା ଓ ମୋତେ କେତେଜଣ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଏହା କାହିଁକି ଆଇନତଃ ଗ୍ରହଣଯୋଗ୍ୟ ନୁହଁ ତାହା ପାଠ ପଢେଇବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା ।

ଅପକୌଶଳ ୮: କ୍ୟାବିନେଟ୍ ସ୍କାମ୍ ଭିତ୍ତିରେ ସଂଶୋଧନ ୨୦୧୮

ସେମାନେ ମୋ ସହ ଏକମତ ହୋଇ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ସାନି ପ୍ରସ୍ତାବ ପାଇଁ ଚାପ ପକାଇବାରୁ , ବିଶେଷତଃ ଅବଲୁପ୍ତ ମନ୍ତ୍ରୀସ୍ତରୀୟ କମିଟିର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଦେବୀ ପ୍ରସାଦ ମିଶ୍ର ମୋ ଯୁକ୍ତିକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ ସମର୍ଥନ କରି କେଇଜଣଙ୍କ ସହ କଥା ହେବାରୁ ୧୪.୩.୨୦୧୮ରେ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ସାନି କ୍ୟାବିନେଟ୍ ବସି ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ପାଇଁ ନୂଆ ପ୍ରସ୍ତାବ ହେଲା ଓ ତାହା ଆଇନ ବିଭାଗର ଅନୁମୋଦନ ଅନୁଯାୟୀ ହୋଇଥିବା ହେତୁ ଏବଂ ବିଭାଗ ପରିବର୍ତ୍ତେ ରାଜକୋଷରୁ ବେତନ ପାଉଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ଦଣ୍ଡ ପାଇବା ସମଗ୍ର ରାଜ୍ୟଭିତ୍ତିକ ହୋଇଥିବା ହେତୁ ଓ ଭାଷା ଆଇନଟି କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ମର୍ଜି କବଳରୁ ମୁକ୍ତ ରହିବାକୁ ଘୋଷିତ ହୋଇଥିବା ହେତୁ ମୁଁ ତାହାକୁ କେତେକ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ଆପତ୍ତି ସହ ସ୍ଵାଗତ କରିଥିଲି । ମାତ୍ର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଅତ୍ୟନ୍ତ ବେଆଇନ ଭାବେ ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ସମସ୍ତଙ୍କ ଅଲକ୍ଷ୍ୟରେ କବର ଦେଇଦେଲେ ଓ ୨୬.୧୨.୨୦୧୭ ତାରିଖରେ ପୁରୀଠାରେ ଗୃହୀତ ପ୍ରସ୍ତାବ ଉପରେ ଭାଷା ଆଇନର ୨୦୧୮ ସଂଶୋଧନକୁ ଆଧାରିତ କରି ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ଭାଷା ଅଧିକାରକୁ ଭୟଙ୍କର ଭାବେ ବିପର୍ଯ୍ୟସ୍ତ କଲେ । ଭାରତର ବିଧାନ ପ୍ରଣୟନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏପରି ଏକ କ୍ୟାବିନେଟ୍ ସ୍କାମ୍ ଅଶ୍ରୁତପୂର୍ବ । କିନ୍ତୁ ଆମ ଭାଷା ଅଧିକାର କ୍ଷୁର୍ଣ କରିବା ପାଇଁ ଶାଙ୍ଖ୍ୟଗରିଷ୍ଠତା ବଳରେ ଏପରି ବେଆଇନ ଘଟନା ଘଟିଗଲା ।

ଅପକୌଶଳ ୯: ଅମଲାତନ୍ତ୍ରର ହୁକୁମ ପାଳନ

ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନିଜେ ଏହି ବିଧେୟକ ଆଲୋଚନା ଓ ଗ୍ରହଣ ପାଇଁ ୧.୫.୨୦୧୮ ତାରିଖରେ ରଖିବାର ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କ ପକ୍ଷରୁ ମନ୍ତ୍ରୀ ବିକ୍ରମ ଆରୁଖ ଏହାକୁ ରଖିଥିଲେ । ବିଧେୟକଟିକୁ ଉପସ୍ଥାପନ କଲାବେଳେ ସେ ପକେଟରୁ ଖଣ୍ଡେ କାଗଜ ବାହାର କରି ପଢିଥିଲେ ଓ ବିତର୍କର ଉତ୍ତର ବି ଦେଇଥିଲେ ପକେଟରୁ ବାହାର କରିଥିବା ଆଉ ଦିଖଣ୍ଡ କାଗଜ ପାଠ କରି । ଜାଣିଲେ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହେବାକୁ ହେବ ଯେ, ବିତର୍କର ଉତ୍ତର ଦେଇ ସାରିବା ପରେ ବିଧାନସଭା ତାହାକୁ ଗ୍ରହଣ କରୁ ବୋଲି ସେ ଯେଉଁ ପ୍ରସ୍ତାବ ରଖିବା କଥା ତାହା ମଧ୍ୟ ପକେଟରୁ ଆଉ ଖଣ୍ଡେ କାଗଜ ବାହାର କରି ପଢିଥିଲେ । ଅତଏବ, ଏହି ବିଧେୟକ (Bill) ଅମଲାତନ୍ତ୍ରର ହୁକୁମ ଅନୁସାରେ ବିଧାନସଭାରେ ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା ଓ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସମଗ୍ର କ୍ରିୟାକଳାପ ଅମଲାତନ୍ତ୍ର ଦ୍ଵାରା ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ହୋଇଥିଲା । ମନ୍ତ୍ରୀ ବନିଯାଇଥିଲେ ଅମଲାତନ୍ତ୍ରର କଥାକୁହା ଶାରୀ ।

ଅପକୌଶଳ ୧୦: ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଦଲାଲ ମୁତୟନ

ଏହାକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିବା ପାଇଁ ମୁଁ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲି ।

ତାହା ବ୍ୟର୍ଥ ହେବାରୁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲି ସାନି ସଂଶୋଧନ ଦ୍ଵାରା ୧.୫.୨୦୧୮ ତାରିଖର ଭୁଲ ସୁଧାରିବାକୁ , କିନ୍ତୁ ନିଜର ଭୁଲ ସୁଧାରିବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଭାଙ୍ଗିଦେବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ମୋର ଦୁଇ ତୁଙ୍ଗ ସାହକର୍ମୀ ପବିତ୍ର ମହାରଥା ଓ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀଙ୍କ ଅର୍ଥଲୋଲୁପତାର ଉପଯୋଗ କଲେ ଓ ଏ ଦୁଇ ଖଳ ମୁଁ ସେମାନଙ୍କୁ ଦେଇଥିବା ପଦବୀର ଦୁରୁପଯୋଗ କରି ଭାଷା ଆଇନ ନିର୍ଭୁଲ ଭାବେ ସଂଶୋଧିତ ହୋଇସାରିଥିବାରୁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ପ୍ରତ୍ୟାହୃତ ହୋଇସାରିଛି ବୋଲି ମିଛ ପ୍ରଚାର ଚଳାଇ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିକୁ ବିଭ୍ରାନ୍ତ କରିବାକୁ ସରକାରଙ୍କ ହତିଆର ପାଲଟିଗଲେ ।

ଅପକୌଶଳ ୧୧: ପୁନଶ୍ଚ ଭୁଲ ସଂଶୋଧନ

ଏହା ସତ୍ତ୍ୱେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ବନ୍ଦ ନ ହୋଇ ଚାଲିରହିବାରୁ, ମୁଁ ଦର୍ଶାଇଥିବା ଭୁଲ ସୁଧାରିବା ଆଳରେ ୧.୫.୨୦୧୮ତାରିଖର ସଂଶୋଧନକୁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ୧୯.୯.୨୦୧୮ରେ ପୁନରାୟ ସଂଶୋଧନ କଲେ । ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକ କରିଥିବା ଭୁଲକୁ ସଂଶୋଧନ କରିବା ପାଇଁ ମୁଁ ଯେଉଁ ଦାବି ରଖିଥିଲି , ତାହାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ‘ସରକାରୀ ଭାଷା’ ସଜ୍ଞାୟିତ କରିବାକୁ ଏଥିରେ ଉଦ୍ୟମ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ ନିଯମାବଳୀ ଅନୁସାରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଚିଠା ସ୍ମାରକପତ୍ରରେ ବିଧିବହିର୍ଭୂତ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇ ପ୍ରଥମ ସଂଶୋଧନରେ ବେଆଇନ ଭାବେ ଖଞ୍ଜା ହୋଇଥିବା ‘ବିଭାଗ’କୁ ଦଣ୍ଡସୀମାରେ ଅତି ଚତୁରତାର ସହ ସ୍ଥାନିତ ରଖାଗଲା । ତାହାକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିବାକୁ ୨୫.୯.୨୦୧୮ରେ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କଲି ।  ବିଧାନସଭାର ଆୟୁଷ ସରିଗଲା ।

ଅପକୌଶଳ ୧୨: ଅବୈଧ ନିୟମାବଳୀର ବୈଧିକରଣ

ସରିଯାଇଥିବା ବିଧାନସଭାରେ ଗୃହୀତ ସଂଶୋଧନର ଭୁଲ ସୁଧାରି ସାନି ସଂଶୋଧନ ଦ୍ଵାରା ଭାଷା ଆଇନକୁ ଅଲଙ୍ଘ୍ୟ କରିବାକୁ ମୁଁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଲେଖିଲି ( ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ମୋ ଇ-ମେଲ୍ -ତା୧୧.୧.୨୦୧୯) । ଏହି ପତ୍ର ପାଇଲା ପରେ ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ପାଇଁ ପଦକ୍ଷେପ ନ ନେଇ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଆଉ ଏକ ନୂଆ ଚାଲ୍ ଦ୍ଵାରା ସାଧାରଣଲୋକଙ୍କୁ ତଥା ତାଙ୍କ ନୂଆ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳକୁ ଭୁଆଁ ବୁଲାଇବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କଲେ । ତଦନୁଯାୟୀ ଭାଷା ଆଇନ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ପାଇଁ ନିୟମାବଳୀ ସଂଶୋଧନ ପ୍ରସ୍ତାବ ୨୬.୨.୨୦୧୯ରେ କ୍ୟାବିନେଟ୍ ସମ୍ମୁଖରେ ରଖାଗଲା । ମନ୍ତ୍ରୀମାନେ ମଥା ନ ଖେଳେଇ ଅନୁମୋଦନ ଦେଲେ । ଏଣିକି ସବୁକାମ ଓଡ଼ିଆରେ ହେବ ବୋଲି ଧୁମ୍ ପ୍ରଚାର ହେଲା । କିନ୍ତୁ ଅସଲରେ ଏହା ଥିଲା ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ପ୍ରତି ଆଉ ଏକ ପ୍ରଚଣ୍ଡ ପ୍ରତାରଣା ଯାହା ୨୦୧୬ର ଅବୈଧ ନିୟମାବଳୀର ସଶକ୍ତିକରଣ ତଥା ଭାଷା ଆଇନର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଖର୍ବୀକରଣ ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଥିଲା । ‘ସଙ୍କଟାବର୍ତ୍ତରେ ସରକାରୀ ଭାଷା ଆଇନ’ ଶୀର୍ଷକରେ ୧୩.୪.୨୦୧୯ ତାରିଖରେ ମୁଁ ଏହି ଚକ୍ରାନ୍ତ ଉପରୁ ପର୍ଦ୍ଦା ହଟାଇଦେଲି । ସରକାର ଆମ ଭିତରୁ ଯେଉଁ ପେଟପାଟଣାବାଦୀମାନଙ୍କୁ ପୋଷାମନାଇଛନ୍ତି ସେମାନଙ୍କୁ ଲଗାଇ ଏହି ନିୟମାବଳୀ ସଂଶୋଧନ ସପକ୍ଷରେ ପ୍ରଚାର ଚଳାଇଲେ । ଯିଏ ବି ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗ ଦେଲା ତାକୁ ନିରୁତ୍ସାହିତ କରିବା ପାଇଁ ସବୁପ୍ରକାର ବେସରକାରୀ କୌଶଳ ପ୍ରୟୋଗ କରିଥିଲେ ସରକାର । ଏବଂ ଯେତେବେଳେ ଏହା ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଗଲା ଯେ, ଓଡ଼ିଶାବାସୀଙ୍କୁ ଭୁଆଁବୁଲେଇଦେଇହେବ, କ୍ୟାବିନେଟ୍ ପ୍ରସ୍ତାବ ଗୃହୀତ ହେବାର ୬ ମାସଠି ତାହା ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ସ୍ଵୀକୃତି ପାଇଁ ପଠା ହେଲା ୮.୮.୨୦୧୯ରେ । ତହିଁ ପରଦିନ ରାଜ୍ୟପାଳ ତହିଁରେ ସ୍ଵାକ୍ଷର କଲେ । ଆମ ଭାଷା ଅଧିକାର ବିରୁଦ୍ଧରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକ ଓ ଅମଲାତନ୍ତ୍ର ଚଳାଇ ଆସିଥିବା ଚକ୍ରାନ୍ତର ଏହା ହିଁ ହେଉଛି ଶେଷ ସ୍ଥିତି । ମୁଁ ଏହି ଭୟଙ୍କର ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶାର ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ ରଖିଛି ୨୨.୮.୨୦୧୯ରେ  ଏବଂ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଓ ତାଙ୍କ ସୁପାରିଖିଆ ଦଲାଲମାନଙ୍କ ସବୁ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର ସତ୍ତ୍ୱେ, କଳାପତାକା ଅଭିଯାନ ଚାଲିଛି ଏବଂ ଓଡ଼ିଶାର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନକୁ ପ୍ରସାରିତ ହେବାରେ ଲାଗିଛି ।

ଅପକୌଶଳ ୧୩: ଶେଷ ଚାଲ୍ – ଉଦାରୀକରଣ ପ୍ରବଚନ

ଆମ ଭାଷା ଆଇନରୁ ଏହି ସବୁ ଭୁଲ ସଂଶୋଧନ ଲୋପ ହୋଇ ଆଇନ ନିର୍ଭୁଲ ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କଳା ପତାକା ଅଭିଯାନ ଚାଲିବ ବୋଲି ମାତୃଭାଷାପ୍ରାଣ ଓଡ଼ିଆମାନେ ନିଷ୍ପତ୍ତି କରିଛନ୍ତି । କାରଣ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ଆମ ମୁକ୍ତିର ଆନ୍ଦୋଳନ । ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଧ୍ଵଂସ କରିଦେବା ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସବୁ ଅପକୌଶଳ ବ୍ୟର୍ଥ ହୋଇଗଲା ପରେ ଆଉ ଏକ ନୂଆ କୌଶଳ ପ୍ରୟୋଗ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଆମେ ଅନୁଭବ କରୁଛୁ । ତାହା ହେଲା , ଓଡ଼ିଆମାନଙ୍କୁ ଧୀରେ ଧୀରେ କୁହା ହେଉ ଯେ, ଇଂରେଜୀ ଭାଷା ବିରୁଦ୍ଧରେ ରଣହୁଙ୍କାର ଦିଆ ନଯାଇ ଉଦାରତା ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହେଉ । ଏହା ଆମ ଭାଷା ବିରୁଦ୍ଧରେ ଇଂରାଜୀମନସ୍କ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଶେଷ ଚାଲ୍ ।

ମୃତ୍ୟୁମୁଖରେ ଆମ ଭାଷା: ଆମେ ଉଦାର ହେବୁ?

ମୁଁ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଦେବାକୁ ଚାହେଁ ଯେ, ଜନ୍ମତଃ ଉଦାରଚେତା ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ପୃଥିବୀର ସବୁ ଭାଷା ପାଇଁ ସବୁବେଳେ ଉଦାର । ତେଣୁ କୌଣସି ଭାଷାର ସାରସ୍ଵତ ଗରିମା ସମ୍ପର୍କରେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର କୌଣସି ଅନୁଦାରତା ନାହିଁ ।

ମୁଁ ବାରମ୍ବାର କହିଛି ଯେ, ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ଭାଷାଫୁଟାଣିର ଆନ୍ଦୋଳନ ନୁହେଁ । ଆମର ଏକମାତ୍ର ଲକ୍ଷ୍ୟ , ଆମ ଭାଷାରେ ଆମ ରାଜ୍ୟର ପରିଚାଳନା । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଓଡ଼ିଆ ତା ନିଜ ଭାଷାରେ ପ୍ରଶାସନିକ, ନ୍ୟାୟିକ ଓ ବ୍ୟବସାୟିକ ସେବା ପାଇବ – କେବଳ ଏହି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଆମ ପୂର୍ବପୁରୁଷେ ସୃଷ୍ଟିକରିଛନ୍ତି ଓଡ଼ିଶା । ଓଡ଼ିଆରେ ଓଡ଼ିଶାର ପରିଚାଳନା ନ ହେବା ହିଁ ଆମ ପୂଜ୍ୟ ପୂର୍ବପୁରୁଷଙ୍କ ପାଇଁ ସବୁଠୁ ବଡ଼ ଉତ୍କଟ ଅପମାନ । ଏ ଅପମାନର ପରିସମାପ୍ତି ଆମର ଲକ୍ଷ୍ୟ ।

କାଳଜୟୀ ବୌଦ୍ଧ ସାହିତ୍ୟ ଏବେ ବି ବଞ୍ଚିଛି, କିନ୍ତୁ ଆମ ଭାଷା ପାଲି, ଯେଉଁ ଭାଷାରେ ଆମ ମାଟିର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ସନ୍ତାନ ବୁଦ୍ଧ ତାଙ୍କ ବାଣୀ ପ୍ରସାର କରିଥିଲ୍ଲେ, ତାହା ମରିଯାଇଛି ।  ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ବିଦ୍ଵେଷୀ ସମ୍ରାଟମାନଙ୍କ ଦରବାରରେ ସଂସ୍କୃତ ରାଜଭାଷା ହୋଇ ରହିବା ଫଳରେ ତାହା ପ୍ରଶାସନ ଓ ବ୍ୟବସାୟର ଭାଷା ହୋଇରହିଲାନାହିଁ । ତେଣୁ ମରିଗଲା ।

ସେଦିନ ଭାଷପ୍ରାଣ ଗବେଷକ ସୌଭାଗ୍ୟ ରାଉତ ଠିକ୍ ଏହିକଥା କହିଥିଲେ । ବିପୁଳ ସାହିତ୍ୟ ଓ ଶାସ୍ତ୍ରସମ୍ଭାର ସତ୍ତ୍ୱେ ସଂସ୍କୃତ ମରିଯାଇଛି , କାରଣ ବିଦେଶୀ ଶାସନ କାଳରେ ତାହା ଆମ ପ୍ରଶାସନ ଓ ବ୍ୟବସାୟର ଭାଷା ହୋଇରହିଲା ନାହିଁ ।

ପ୍ରଶାସନ ଓ ବ୍ୟବସାୟର ଭାଷା ହୋଇ ନରହିଲେ ସାହିତ୍ୟ-ସମ୍ପଦ ସତ୍ତ୍ୱେ ଭାଷା କେମିତି ମରିଯାଏ ଏହି ଦୁଇଟି ଭାଷାର ମୃତ୍ୟୁ ତାର ପ୍ରକୃଷ୍ଟ ଉଦାହରଣ ।

ଆମ ଭାଷା ମାରି ନା ଯାଉ, ଆମ ପ୍ରଶାସନ ଓ ବ୍ୟବସାୟର ଭାଷା ହୋଇରହୁ, ଏଥିପାଇଁ ୧୮୭୦ରୁ ସଂଘର୍ଷ କରି କରି ବିଲାତି ସରକାରକୁ ଆମେ ବାଧ୍ୟ କରିଥିଲୁ ଆମ ଭାଷା ଭିତ୍ତିରେ ଆମ ରାଜ୍ୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବାକୁ ।

ବିଲାତି ଶାସନରୁ ମୁକ୍ତି ପରେ ସ୍ଵାଧୀନ ଭାରତରେ ପାଳିତ ପ୍ରଥମ ଉତ୍କଳ ଦିବସରେ ଅଧିବେଶନରତ ବିଧାନସଭାରେ ବରଗଡ଼ ପ୍ରତିନିଧି ପଣ୍ଡିତ ଲକ୍ଷ୍ମୀନାରାୟଣ ମିଶ୍ର ଆମ ଭାଷାକୁ ସରକାରୀ ଭାଷା କରିବା ପାଇଁ ଆଇନ ପ୍ରଣଯନ କରିବାକୁ ପ୍ରଥମ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲେ । ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପରେ ଗଠିତ ଆମ ପ୍ରଥମ ବିଧାନସଭାରେ ୧୯୫୪ରେ ଆମେ ସରକାରୀ ଭାଷା ଆଇନ କରି ଓଡ଼ିଶାର ସମସ୍ତ ଓ ଯେକୌଣସି ଦାପ୍ତରୀକ କାମ ଓଡ଼ିଆରେ ହେବ ବୋଲି ଧାର୍ଯ୍ୟ କରିଛୁ । ଅଥଚ ଅତି ଅବୈଧ ଭାବେ ଇଂରାଜୀରେ ଆମ ରାଜ୍ୟ ପରିଚାଳିତ ହେଉଛି, ଆମ ଭାଷାରେ ହେଉନି । ତେଣୁ ପାଲି ଓ ସଂସ୍କୃତ ପରି ବିପୁଳ ସାହିତ୍ୟ ସତ୍ତ୍ୱେ ଆମ ମାତୃଭାଷା ମରିଯିବା ସୁନିଶ୍ଚିତ, ଯଦି ତୁରନ୍ତ ଏହା ଆମ ପ୍ରଶାସନ ଓ ବ୍ୟବସାୟର ଭାଷା ନ ହୁଏ । ଏହି କାରଣ ହେତୁ , ପ୍ରଶାସନ ଓ ବ୍ୟବସାୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆମ ଭାଷା ହିଁ ଆମ ପାଇଁ ଏକମାତ୍ର ଭାଷା ହେବା ଆମ ଅଭିପ୍ରାୟ ।

ମୋ ବନ୍ଧୁଙ୍କ ନିବନ୍ଧର ଶୀର୍ଷକ ହେଲା, “ଭାଷା ନେଇ ଉଦାର ହେବା” । ଉପରୋକ୍ତ କାରଣ ଭିତ୍ତିରେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ନିଷ୍ପତ୍ତି ହେଲା “ଭାଷା ପାଇଁ ଉଦାର ନ ହେବା” ।

ଟଙ୍କା ପାଇଁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଛୁରୀ ମାରିଛନ୍ତି ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ : ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ସଫେଇ ରଖନ୍ତୁ – ଶେଷ ଭାଗ

ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ 

ଅଡ଼ଶପୁର କଲେଜର ଶାସନ-ନିକାୟ (Governing Body) ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କୁ ଚାକିରିରୁ ବହିସ୍କାର କରିବା ପାଇଁ ୯.୧୦.୨୦୧୩ ତାରିଖରେ ଯେଉଁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ ତାହା ଓଡ଼ିଶା ସରକାରୀ ସେବା (ବର୍ଗୀକରଣ , ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଓ ପୁନର୍ବିଚାର ପାଇଁ ଆବେଦନ) ନିୟମାବଳୀ, ୧୯୬୨(Orissa Govt. Service (Classification, Control and Appeal) Rules 1962)ର ନିୟମ ୭୨ ଉପରେ ଆଧାରିତ ଥିଲା । ସେ ସମ୍ପୂର୍ଣ ସରକାରୀ ଅନୁଦାନ ପ୍ରାପ୍ତ ଅଧ୍ୟାପିକା ହୋଇଥିବା ହେତୁ ଏହା ତାଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ ଥିଲା । ଏହା ହେଲା:

୧. କୌଣସି କର୍ମଚାରୀ ୫ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ସମୟ ପାଇଁ କୌଣସି ଛୁଟି ପାଇପାରିବେ ନାହିଁ ;
୨. ଯଦି କୌଣସି କର୍ମଚାରୀ ନେଇଥିବା ଛୁଟି ପରେ କାମରେ ଯୋଗ ନଦିଅନ୍ତି ବା କର୍ମନିବୃତ୍ତ ହୋଇ ରହନ୍ତି ଯାହା ଛୁଟି ସମୟକୁ ମିଶାଇ ୫ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ହୁଏ, ତେବେ କେଉଁ ଅସାଧାରଣ ପରିସ୍ଥିତିରେ ତାହା ଘଟିଲା ସେକଥା ବିଚାର କରି ସରକାର କୌଣସି ଭିନ୍ନ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନ ନେଇଥିଲେ, ସେହି କର୍ମଚାରୀ ଛୁଟିରେଯାଇଥିବାଦିନଠାରୁ ଇସ୍ତଫା ଦେଇଥିବା ଧରିନିଆଯିବ ଓ ତାଙ୍କ ଚାକିରି ତଦ୍ଦୃପ ରଦ୍ଦ ହେବ।“

ତେଣୁ , ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷର ଅନୁପସ୍ଥିତି ଭିତ୍ତିରେ ୩.୭.୨୦୧୩ ତାରିଖରେ ହିଁ ଶାସନ-ନିକାୟ ମାନସୀଙ୍କ ଚାକିରିକୁ ୨.୭.୨୦୦୮ ତାରିଖରୁ ରଦ୍ଦ କରିପାରିଥାନ୍ତେ । କିନ୍ତୁ ଓଡ଼ିଶା ଶିକ୍ଷା ଆଇନ ଅନୁଦାନପ୍ରାପ୍ତ ଘରୋଇ କଲେଜର ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କ ଏତାଦୃଶ ଚାକିରିସମାପ୍ତିକୁ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ଅନୁମୋଦନ ସାପେକ୍ଷ କରିଛି । ସୁତରାଂ ତାଙ୍କୁ ସମସ୍ତ ପ୍ରାକୃତିକ ନ୍ୟାୟ ଦେଇ ଶାସନ-ନିକାୟ ୯.୧୦.୨୦୧୩ରେ ପ୍ରସ୍ତାବ କଲେ କି, ୧୯୬୨ ନିୟମାବଳୀର ନିୟମ-୭୨ ଅନୁସାରେ ସେ ଅନୁପସ୍ଥିତ ଥିବା ଦିନରୁ ଚାକିରି ହରାଇବେ । ଓଡ଼ିଶା ଶିକ୍ଷା ଆଇନର ଧାରା ୧୦-କ (୧) ଅନୁସାରେ କଲେଜର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଓଡ଼ିଶା ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ଅନୁମୋଦନ ପାଇଁ ଏହି ନିକାୟ ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ପଠାଇଥିଲେ ୨୮.୧୦.୨୦୧୩ର ୮୧୨ ସଂଖ୍ୟକ ପତ୍ରରେ । ଆଇନତଃ ୩ ମାସ ମଧ୍ୟରେ , ଅର୍ଥାତ୍ ୨୮.୧.୨୦୧୪ ସୁଦ୍ଧା ଅନୁମୋଦନ ଦେବା ବା ନ ଦେଉଥିବା ଜଣାଇବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ବାଧ୍ୟ । ମାତ୍ର ସେ ରହସ୍ୟଜନକ ଭାବେ ଶୋଇରହିବାରୁ ୯.୪.୨୦୧୪ (ପତ୍ରାଙ୍କ ୧୬୫)ରେ କଲେଜ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କୁ ଜଣାଇଲେ ଯେ, ଉପରୋକ୍ତ ଆଇନ ଦୃଷ୍ଟେ ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀ ୨.୭.୨୦୦୮ରୁ ଇସ୍ତଫା ଦେଇଛନ୍ତି ବୋଲି କଲେଜ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ଗ୍ରହଣ କରି ସେହିଦିନଠାରୁ ତାଙ୍କ ଚାକିରି ରଦ୍ଦ ପାଇଁ ନିଷ୍ପତ୍ତି କରିଥିବାରୁ ତହିଁର ଅନୁମୋଦନ ନ କରି ସେ କଲେଜର ଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅଯଥା ସଙ୍କଟ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛନ୍ତି । ଏହା ଉପରେ ମଧ୍ୟ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଆହୁରି ୪ ମାସ କାଳ ଶୋଇରହିଲେ । ଏହି ବିଶୃଙ୍ଖଳାର ଅନ୍ତ ପାଇଁ କଲେଜ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ଅଡ଼ିବସିବାରୁ କଲେଜର ୮୧୨ ସଂଖ୍ୟକ ପତ୍ର ପାଇବାର ପ୍ରାୟ ୧୦ ମାସ ପରେ ସେ ମାନସୀଙ୍କ ବହିଷ୍କରଣ ପାଇଁ (“for taking a decision on approval of termination of services of Smt. Manasi Sarangi”) ଆବଶ୍ୟକୀୟ ପଦ୍ଧତ୍ତି ପରିପାଳିତ ହୋଇଥିଲା କି ନାହିଁ ତାହା ଜାଣିବାକୁ ଚାହିଁଥିଲେ (ପତ୍ରାଙ୍କ ୨୯୨୩୩, ୨୧.୮.୨୦୧୪ । କଲେଜ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ୩.୯.୨୦୧୪ ତାରିଖରେ ତାହାର ଉତ୍ତର ଦେଇ, ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଚାହିଁଥିବା ସମସ୍ତ ତଥ୍ୟ ଓ ଦସ୍ତାବିଜ ୨୮.୧୦.୨୦୧୩ରେ ଦିଆ ସରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ମାନସୀଙ୍କ ବହିଷ୍କରଣ ପ୍ରସ୍ତାବ ଉପରେ ସେ ଏପରି ଟାଳଟୁଳ କରୁଥିବା ହେତୁ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ଘୋର ଅସୁବିଧାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଛନ୍ତି ବୋଲି ଅଭିଯୋଗ କରିଥିଲେ । ସେ ସ୍ପଷ୍ଟତଃ ଲେଖିଥିଲେ, “The College is suffering for the continuous unauthorized absence of the lecturer for such a long time which the undersigned is sure that the Director shall appreciate. Secondly, the College is also losing a sanctioned post till the sanctioned post of the teacher is terminated or shifted.” ଏ ଚିଠି ପାଇଲା ପରେ ମଧ୍ୟ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ କରିନଥିବା ଯେତିକି ବିସ୍ମୟଜନକ ଥିଲା ସେତିକି ଶିକ୍ଷାବିରୋଧୀ ଥିଲା ।

ଗଗନ କୁମାର ଧଳଙ୍କ ସଚିବୀୟ ଆଦେଶ

ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ତଦାନୀନ୍ତନ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ସଚିବ ଗଗନ କୁମାର ଧଳ ୨୨.୬.୨୦୧୫ ତାରିଖରେ ଦେଇଥିବା ଆଦେଶ ହେଲା:,
୧. କର୍ମକ୍ଷେତ୍ରରୁ ତାଙ୍କର (ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କର) ଅନୁପସ୍ଥିତି କାଳ ଚାକିରି କାଳରୁ ବାଦ୍ ପଡ଼ିବ ଓ ସେ ସେହି ସମୟ ପାଇଁ କୌଣସି ବେତନ ବା ଫାଇଦା ଦାବି କରିବେ ନାହିଁ;
୨ . ଏଥିପାଇଁ ସ୍ଵୀକୃତିନାମାର ସେ ଏକ ସତ୍ୟପାଠ ଦାଖଲ କରିବେ ;
୩. ଏହି ସତ୍ୟପାଠ ହାସଲ କଲା ପରେ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ତାଙ୍କୁ ଏକ ସମବର୍ଗୀୟ କଲେଜରେ ନିୟୋଜିତ କରିବେ;
୪. ସେ ସେଠାରେ ଯୋଗଦେବା ପରେ, ଓଡ଼ିଶା ଶିକ୍ଷା (ସରକାରୀ ସାହାଯ୍ୟ ପ୍ରାପ୍ତ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନର ଶିକ୍ଷକ ଓ କର୍ମଚାରୀ ନିଯୁକ୍ତି ଓ ଚାକିରି ସର୍ତ୍ତ) ନିୟମାବଳୀ, ୧୯୭୪ର ନିୟମ ୨୨ ବଳରେ ତାଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଶୃଙ୍ଖଳାଗତ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଆରମ୍ଭହେବ।

ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟର ଅଳିନ୍ଦରେ

ଦୀର୍ଘ ତିନିବର୍ଷ ଧରି ଏହି ଆଦେଶର ଅବମାନନା କରିଚାଲିଥିଲେ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ , କାରଣ ସରକାରଙ୍କ ବାରମ୍ବାର ତାଗିଦା ସତ୍ତ୍ୱେ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟର ସମ୍ପୃକ୍ତ କର୍ମଚାରୀ ଧରାଧରି ହେତୁ ଏହି ସରକାରୀ ଆଦେଶକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ପାଖରେ ପେଶ୍ କରୁନଥିଲେ । କରିଥିଲେ, ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀ ଉପରୋକ୍ତ ନିୟମାବଳୀ ଅନୁସାରେ ଶୃଙ୍ଖଳାଗତ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଭୋଗିଥାନ୍ତେ ଓ ୨.୭.୨୦୦୮ ତାରିଖରୁ ଚାକିରିରୁ ତଡ଼ା ଖାଇଥାନ୍ତେ କେବଳ ନୁହେଁ, ନିୟମାବଳୀର ୨୦(୧)(ଝ) ବଳରେ ଅନ୍ୟତ୍ର ଚାକିରି କରିବାର ଯୋଗ୍ୟତା ବି ହରାଇଥାନ୍ତେ । ତେଣୁ, ମଉକା ଦେଖି ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ଏହି ଆଦେଶକୁ ବଦଳାଇବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହା ଉପରେ ଯେପରି କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ନ ହୁଏ, ସେଥିପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟର ସମ୍ପୃକ୍ତ କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ଆପ୍ୟାୟିତ କରି ଏହି ଆଦେଶକୁ ଚପାଇ ରଖାହୋଇଥିଲା । ଖୋଦ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟ ଏହା ସ୍ଵୀକାର କରି କହିଛି, ସରକାରଙ୍କ ୨୨.୬.୨୦୧୫ତାରିଖର ୧୨୩୯୦ ସଂଖ୍ୟକ ଆଦେଶ ଉପରେ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟରେ କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ହୋଇନାହିଁ ( “On the basis of the Govt. letter No.12390/HE dtd. 22.6.2015, no action has been taken at this directorate level”) (ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ପତ୍ରାଙ୍କ ୩୩୯୨୦ ତା. ୩୦.୮.୨୦୧୯) ।

ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନରୁ ମିଳିଗଲା ମଉକା

ଏହି ଚପେଇ ରଖା ହୋଇଥିବା ଆଦେଶକୁ ବଦଳାଇଦେବାର ମଉକା ମାନସୀଙ୍କୁ ସେତେବେଳେ ମିଳିଗଲା, ଯେତେବେଳେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଭାଙ୍ଗିବା ସର୍ତ୍ତରେ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଚାକିରିରେ ସବେତନ ପୁନର୍ବସତିର ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦେଇ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକ ପୋଷା ମନାଇଲେ ।

ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଦପ୍ତରର ଚାପରେ କିପରି ଲଙ୍ଗଳାମୁକୁଳା ହୋଇ ଲାଗିପଡ଼ିଥିଲା ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ବିଭାଗ ଯେକୌଣସି ପ୍ରକାରେ ବି ମାନସୀଙ୍କୁ ଯୋଗଦାନ କରାଇବାକୁ , ତାହା ମୁଁ ଆଗରୁ ଦର୍ଶାଇଛି ଏବଂ ଏହି କ୍ରମିକ ଉପସ୍ଥାପନାର ପ୍ରତି ଭାଗର ଶୀର୍ଷକରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ସଫେଇ ରଖନ୍ତୁ ବୋଲି ଦାବି କରୁଛି । ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଏହି ଆହ୍ଵାନ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ଅସମର୍ଥ ।

ସ୍ପଷ୍ଟ ଅଭିଯୋଗ

ମୋର ସ୍ପଷ୍ଟ ଅଭିଯୋଗ ଯେ, ଓଡ଼ିଆ ଜାତିକୁ ତାର ଭାଷା ଅଧିକାରରୁ ବଞ୍ଚିତ କରି ରଖିବା ପାଇଁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଛୁରୀ ମାରିବା ସକାଶେ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀଙ୍କୁ ବ୍ୟବହାର କରିବା ମତଲବରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଶିକ୍ଷା ବିଭାଗର ପ୍ରଶାସନକୁ ଏପରି କଳୁଷିତ କରିଛନ୍ତି । ଏହାର ସତ୍ୟାସତ୍ୟ ଯାଞ୍ଚ ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଯଦି ନିଜ ଆଡୁ ଏକ ଉଚ୍ଚ କ୍ଷମତାସମ୍ପନ୍ନ ତଦନ୍ତ ନ କରାନ୍ତି, ପରିପାର୍ଶ୍ଵିକ ପ୍ରମାଣ ଆଧାରରେ ସେ ସବୁଦିନ ପାଇଁ ସନ୍ଦିଗ୍ଧ ହୋଇରହିବେ । ଏବଂ ହୁଏତ ଆଇନ ଅଦାଲତରେ ଅପଦସ୍ତ ହେବେ । କାରଣ, ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ତା ଭାଷା ବିରୁଦ୍ଧରେ କ୍ଷମତାଚକ୍ରର ଏହି ଦୁଷ୍କର୍ମକୁ କେବେ ବି ବରଦାସ୍ତ କରିବ ନାହିଁ ।

ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଚୈତନ୍ୟ ଉଦୟ ହେଉ ଓ ମୁଁ ଉପସ୍ଥାପିତ କରିଆସିଥିବା ପରିପାର୍ଶ୍ଵିକ ପ୍ରମାଣଗୁଡ଼ିକ ତାଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ ନୁହେଁ ବୋଲି ଯଦି ସେ ଦର୍ଶାଇବାକୁ ଚାହାନ୍ତି ତେବେ କାଳ କ୍ଷୟ ନ କରି ୨୨.୬.୨୦୧୫ ତାରିଖର ଆଦେଶକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ତହିଁର ରହିତକରଣ (“in supersession of”) କରି ନିମ୍ନୋକ୍ତ ଆଦେଶ ଦେଇଥିବା ତଦାନୀନ୍ତନ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ସଚିବ ବିଷ୍ଣୁପଦ ସେଠୀଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ କରନ୍ତୁ । ତାଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ଦଫାଗୁଡ଼ିକୁ ମୁଁ ପୂର୍ବ ଅଧ୍ୟାୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛି । ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଓ ତାଙ୍କ ପରିଷଦବର୍ଗଙ୍କ ନଗଦ ଜ୍ଞାନ ପାଇଁ ବିଷ୍ଣୁପଦ ଦେଇଥିବା ସେହି ଧୂର୍ତ୍ତ ଆଦେଶକୁ ମୁଁ ପୁନର୍ବାର ଉପସ୍ଥାପନ କରୁଛି ।

ବିଷ୍ଣୁପଦ ସେଠୀଙ୍କ ସଚିବୀୟ ଆଦେଶ

୧. କ୍ଷମତାପନ୍ନ କର୍ତ୍ତୁପକ୍ଷଙ୍କଠାରୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ଥିବାର ଡାକ୍ତରୀ ପ୍ରମାଣପତ୍ର ସହ ଶ୍ରୀମତୀ ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟରେ ଅବିଳମ୍ବେ ଯୋଗଦାନ ପତ୍ର ପ୍ରଦାନ କରିବେ, ଯାହା ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ଗୃହୀତହେବ ;
୨. ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ କୌଣସି ସମବର୍ଗୀୟ କଲେଜରେ ସ୍ଥାନ ଠାବ କରି ତାଙ୍କୁ ସେଠାରେ ସ୍ଥାନିତ କରିବେ ;
୩. ତାଙ୍କୁ ଯେଉଁ ଦିନ ଠାରୁ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ସମ୍ପାଦନରୁ ଦୂରେଇ ରଖାଯାଇଥିଲା ସେହିଦିନ ଠାରୁ ଅର୍ଥାତ୍ ୨.୭.୨୦୦୮ ତାରିଖଠାରୁ ସେ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟରେ ଯୋଗଦେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅନ୍ତର୍ବର୍ତ୍ତୀ ସମୟ ପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟର ଉପଯୁକ୍ତ ତଦନ୍ତ ଶେଷରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଯିବ । (ଆଦେଶ ସଂଖ୍ୟା ୨୦୪୪୫, ତ। ୧୮.୭.୨୦୧୮) ।

ଦଣ୍ଡ ପରିବର୍ତ୍ତେ ପଦୋନ୍ନତି

ଏହି ଆଦେଶ ତିଆରି କରିବା ପାଇଁ ଉପରୋକ୍ତ ମହାପାତ୍ର-ମିଶ୍ର-ବାଳକୃଷ୍ଣାନ ଗ୍ୟାଙ୍ଗ ସହ ମିଶି ବିଭାଗୀୟ ସଚିବ ବିଷ୍ଣୁପଦ ସେଠୀ ଯେଉଁ ଗାଲୁକଳ୍ପ ପ୍ରୟୋଗ କରିଥିଲେ ତାହା ଓଡ଼ିଶାର ସ୍ଵାର୍ଥରେ ନୁହେଁ , ମାନସୀଙ୍କ ସ୍ଵାର୍ଥ ସାଧନ ପାଇଁ ତିଆରି ହୋଇଥିଲା ବୋଲି ପରବର୍ତ୍ତୀ ଶାସନ ସଚିବ ଶାଶ୍ଵତ ମିଶ୍ର ତାଙ୍କ ୧୩.୯.୨୦୧୯ରେ ୧୮୭୫୭ ସଂଖ୍ୟକ ଆଦେଶର ମୁଖଶାଳାରେ ସ୍ଵୀକାର କରିଥିବା ହେତୁ ସେଠୀଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ କଠିନ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଆବଶ୍ୟକ ଥିବା ବେଳେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ତାଙ୍କୁ ପଦୋନ୍ନତି ଦେଇଛନ୍ତି । ମିଶ୍ର ଦେଇଥିବା ଆଦେଶ ପ୍ରତି ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଗଭୀର ଦୃଷ୍ଟିପାତ କରନ୍ତୁ ।

ଶାଶ୍ଵତ ମିଶ୍ରଙ୍କ ସଚବୀୟ ଆଦେଶ

“ତା ୦୨.୦୭.୨୦୦୮ରିଖରୁ ୨୩.୦୭.୨୦୧୮ ତାରିଖ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ (ଶ୍ରୀମତୀ ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀ) ଅନଧିକୃତ ଭାବେ ଅନୁପସ୍ଥିତ ଥିବା ହେତୁ ଏହି ଗର୍ହାଜିରା ସମୟ ତାଙ୍କ ଚାକିରିକାଳରୁ ବାଦ୍ ପଡ଼ିବ । କାମ ନାହିଁ ତ ମଜୁରି ନାହିଁ ନୀତିରେ ସେ ସେହି ସମୟ ପାଇଁ କୌଣସି ବେତନ ବା ଆନୁଷଙ୍ଗିକ ଫାଇଦା ପାଇବେ ନାହିଁ । ଏହି କାଳଖଣ୍ଡ ତାଙ୍କ ପଦୋନ୍ନତି ବା ପେନସନ୍ ପାଇଁ ହିସାବକୁ ଯିବ ନାହିଁ“ (ଆଦେଶାଙ୍କ ୧୮୭୫୭, ତା. ୧୩.୯.୨୦୧୯) ।

ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଯଦି ସଚିବଙ୍କ ୧୮.୭.୨୦୧୮ ଆଦେଶର ୩ୟ ଭାଗର ଅଭିସନ୍ଧି ଅନୁରୂପ ସାନି ତଦନ୍ତ କରି, ଏଥିପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ୧.୩.୨୦୧୯ ତାରିଖରେ ଲିଖିତ ଭାବେ ଦିଆଯାଇଥିବା ହୁକୁମ ଅନୁସାରେ, ଜଣାଇ ପାରିଥାନ୍ତେ ଯେ, ମାନସୀଙ୍କୁ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ସମ୍ପାଦନରୁ ଦୂରେଇ ରଖାଯାଇଥିଲା, ତେବେ ୧୩.୯.୨୦୧୯ ଆଦେଶଟି ଏପରି ନ ହୋଇ ୧୮.୭.୨୦୧୮ ଆଦେଶ କାଏମ ରଖି ସମସ୍ତ ପିଛିଲା ବେତନ (idle salary) ସହ ତାଙ୍କ ଯୋଗଦାନ ସମୟର ପରିବର୍ଦ୍ଧନ (extension of joining time) ମଞ୍ଜୁର କରାଯାଇ ଅର୍ଥ ବିଭାଗର ୯.୧୦.୨୦୦୨ ତାରିଖର ୪୭୩୫୨ ସଂଖ୍ୟକ ନିର୍ଦ୍ଦେଶରେ ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ କରାହୋଇଥିବା ସତ୍ୟସ୍ଵୀକୃତିନାମା (Certificate) ମଧ୍ୟ ସଚିବ ଶାଶ୍ଵତ ମିଶ୍ର ପ୍ରଦାନ କରିଥାନ୍ତେ ଓ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଛୁରୀ ମାରିବା ପାଇଁ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀଙ୍କୁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକ ଦେଇଥିବା ଅଘୋଷିତ ବିଶ୍ଵାସଘାତକ ଜାଗିରି ପୂର୍ଣତଃ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଥାନ୍ତା । କିନ୍ତୁ ଭୟଙ୍କର ବଦଳି ଛାଟ ଭୋଗିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ପାଞ୍ଚ ପାଞ୍ଚ ଜଣ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ଭିତରୁ କେହି ଜଣେ ହେଲେ ଏପରି ଡାହାମିଛ କହି ସଚିବ ବା ସରକାରଙ୍କୁ ଏହି ଜାଲିଆତିରେ ସାହାଯ୍ୟ କଲେନାହିଁ ଓ ମୋ ଅଭିଯୋଗ ଉପରେ ତୁରନ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ପାଇଁ ରାଜ୍ୟପାଳ ଦେଇଥିବା ଆଦେଶ ସମ୍ପର୍କରେ ମୋର ସୂଚନା ଅଧିକାର ପ୍ରୟୋଗହିଁ ୧୩.୯.୨୦୧୯ରେ ଉପରୋକ୍ତ ଆଦେଶ ଦେଇ ଅବସ୍ଥା ସମ୍ଭାଳିବାକୁ ସଚିବଙ୍କୁ ବାଧ୍ୟ କଲା ।

ସଚିବଙ୍କ ଭୟଙ୍କର ଭୁଲ୍

କିନ୍ତୁ ସଚିବ ଶାଶ୍ଵତ ମିଶ୍ର ଏହି ଆଦେଶ ଦେଇ ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କୁ ଆଖିମିଟିକା ମାରିଥିବା ସାଙ୍ଗକୁ ଆଉ ତିନୋଟି ଭୟଙ୍କର ଭୁଲ୍ କରିଛନ୍ତି ।

ପ୍ରଥମତଃ , ଓଡ଼ିଶା ଶିକ୍ଷା (ସରକାରୀ ଅନୁଦାନ ପ୍ରାପ୍ତ ଶିକ୍ଷକ ଓ କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କ ନିଯୁକ୍ତି ଓ ଚାକିରି ସର୍ତ୍ତ) ନିଯମାବଳୀ, ୧୯୭୪ (The Orissa Education (Recruitment and Conditions of Service of Teachers and Members of the Staff of Aided Educational Institutions) Rules, 1974) ଏପରି ଏକ ଆଦେଶ ଦେବା ପାଇଁ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ବିଭାଗର ଶାସନ ସଚିବଙ୍କୁ ଆଦୌ କ୍ଷମତା ଦେଇନାହିଁ ।

ଏହି ବିଧାନର ନିୟମ ୨୧ର ଉପନିୟମ (୨)(ଖ) ଅନୁସାରେ କଲେଜ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ହେଉଛନ୍ତି ଶାସ୍ତିପ୍ରଦାନକାରୀ ପ୍ରାଧିକାରୀ (Disciplinary Authority); ସଚିବ ନୁହନ୍ତି । ତେଣୁ “କାମ ନାହିଁ ତ ବେତନ ନାହିଁ “ ପରି ଏକ ଶାସ୍ତି ପ୍ରଦାନ କରି ସଚିବ ଶାଶ୍ଵତ ମିଶ୍ର ଏହି ବିଧାନର ଉଲ୍ଲଙ୍ଘନ କରିଛନ୍ତି ଓ ସମ୍ପୂର୍ଣ ଅନଧିକୃତ କମ କରିଛନ୍ତି । ତାଙ୍କର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ଥିଲା , ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କ ଆଦେଶର ନକଲ ପାଇବା ପରେ ସେ ସମଗ୍ର ବିଷୟକୁ ତର୍ଜମା କରିଥାନ୍ତେ, ଓଡ଼ିଶା ଶିକ୍ଷା (ସରକାରୀ ଅନୁଦାନ ପ୍ରାପ୍ତ ଶିକ୍ଷକ ଓ କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କ ନିଯୁକ୍ତି ଓ ଚାକିରି ସର୍ତ୍ତ) ନିଯମାବଳୀ, ୧୯୭୪ର ଉଲ୍ଲଂଘନ କରି ସଚିବ ଗଗନ କୁମାର ଧଳ ୨୨.୬.୨୦୧୫ ତାରିଖରେ ଦେଇଥିବା ଅନଧିକୃତ ଆଦେଶକୁ କଲେଜ ଅଧ୍ୟକ୍ଷଙ୍କ ୮.୭.୨୦୧୫ ତାରିଖର ଆପତ୍ତି ଭିତ୍ତିରେ ରଦ୍ଦ କରି ସମାନ କାରଣ ହେତୁ ସଚିବ ବିଷ୍ଣୁପଦ ସେଠୀଙ୍କ ୧୮.୭.୨୦୧୮ ତାରିଖର ଆଦେଶକୁ ମଧ୍ୟ ବାତିଲ କରିଥାନ୍ତେ ଓ ନିଯମାବଳୀ ୧୯୭୪ ଅନୁସାରେ ମାନସୀଙ୍କ ଉପରେ ଦଣ୍ଡ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କୁ ଦାୟିତ୍ଵ ଫେରାଇଥାନ୍ତେ । ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କ ଆଦେଶ ଏଥିପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ସୁଯୋଗ ଦେଇଥିଲା ; ମାତ୍ର ଯେଉଁ ଚାପର ବଶବର୍ତ୍ତୀ ହୋଇ ବିଷ୍ଣୁପଦ ସେଠୀ ୧୮.୭.୨୦୧୮ରେ ମାନସୀଙ୍କ ହିତ ପାଇଁ (“to her benefit”) ଉପର ଲିଖିତ ଆଦେଶ ଦେଇଥିଲେ, ସେହି ଚାପ ପ୍ରଭାବରେ ମାନସୀଙ୍କ ଅବୈଧ ପୁନର୍ବସତିକୁ କାଏମ ରଖିବା ପାଇଁ ସେ ୧୩.୯.୨୦୧୯ର ଆଦେଶ ଜାରିକଲେ, ଏହା ଜାଣି ବି ଯେ, ୧୯୭୪ର ନିୟମାବଳୀ ତାଙ୍କୁ ସେ କ୍ଷମତା ଦେଇନାହିଁ ।

ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀ ଏହି ନିୟମାବଳୀର ନିୟମ ୧୧(୧)ର ଦଫା (କ)ରେ ଅନୁବନ୍ଧନ କରାଯାଇଥିବା ଚାକିରି ସର୍ତ୍ତର ସମ୍ପୂର୍ଣ ଉଲ୍ଲଂଘନ କରିଥିବା ହେତୁ ନିୟମ ୨୨(୧୨) ଅନୁସାରେ କଲେଜ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କଠାରୁ ପରାମର୍ଶ ମାଗିଥିଲେ । ଏହାର ଉତ୍ତରରେ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ୧୯.୩.୨୦୧୩ ତାରିଖରେ ୧୨୯୩୪ ସଂଖ୍ୟକ ପତ୍ରରେ ତାଙ୍କୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ କି, ଏପରି ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଅନଧିକୃତ ଅନୁପସ୍ଥାନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଉପଯୁକ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ପାଇଁ ସେ କଲେଜର ଶାସନ-ନିକାୟ ସମ୍ମୁଖରେ ସମସ୍ୟାଟି ତୁରନ୍ତ ରଖନ୍ତୁ । ଫଳରେ ଶାସନ-ନିକାୟ ୯.୧୦.୨୦୧୩ ତାରିଖରେ ଓଡ଼ିଶା ସରକାରୀ ସେବା (ବର୍ଗୀକରଣ , ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଓ ପୁନର୍ବିଚାର ପାଇଁ ଆବେଦନ) ନିଯମାବଳୀ, ୧୯୬୨ ଅନୁଯାୟୀ ୨.୭.୨୦୦୮ ତାରିଖରୁ ମାନସୀଙ୍କ ଚାକିରି ରଦ୍ଦ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଗ୍ରହଣ କଲେ (ପ୍ରସ୍ତାବ -୩) । ଏବଂ ସେହି ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ଓଡ଼ିଶା ଶିକ୍ଷା ଆଇନର ଧାରା ୧୦-କ (୧) ଅନୁଯାୟୀ ଅନୁମୋଦନ ଦେବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ପାଖକୁ ସମସ୍ତ ସହାୟକ ଦସ୍ତାବିଜ ସହ ୨୮.୧୦.୨୦୧୩ ତାରିଖରେ ପଠାଗଲା (ପତ୍ରାଙ୍କ ୮୧୨) । ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ୩ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ଅନୁମୋଦନ ଦେବେ ବା ନ ଦେବାର କାରଣ ଦର୍ଶାଇ କଲେଜକୁ ନିଜ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଅବଗତ କରାଇବେ ବୋଲି ଶିକ୍ଷା ଆଇନର ଧାରା ୧୦-କ (୨)ରେ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରାହୋଇଛି । ଏହି ଦଫାରେ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଯଦି ମାନସୀଙ୍କ ଚାକିରି ସମାପ୍ତି ପାଇଁ କଲେଜର ପ୍ରସ୍ତାବ ଉପରେ କିଛି ଆଦେଶ ଦେଇଥାନ୍ତେ, ତେବେ ନିୟମାବଳୀର ୨୨(୧୪) ଅନୁସାରେ କଲେଜର ଶାସ୍ତିପ୍ରଦାନକାରୀ ପ୍ରାଧିକାରୀ (disciplinary authority) ମାନସୀଙ୍କୁ ତଦନୁଯାୟୀ ବହିସ୍କାର କରିଥାନ୍ତେ ବା ବହିସ୍କାର ପ୍ରସ୍ତାବ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିଥାନ୍ତେ । ଏଠି ଶାସନ ସଚିବ ମଥା ଖେଳାଇବାର ଅଧିକାର ନାହିଁ । ଶାସନ ସଚିବଙ୍କୁ ଏହି ବିଧାନ କେବଳ ଗୋଟିଏ ସ୍ତରରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରିବାର ଅଧିକାର ଦେଇଛି । ଯଦି ମାନସୀଙ୍କ ପ୍ରତି ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ସ୍ଵୟଂ କୌଣସି ଦଣ୍ଡ ବିଧାନ କରିଥାନ୍ତେ, ତେବେ ହିଁ କେବଳ ସେହି ଦଣ୍ଡବିଧାନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସେ ସରକାରଙ୍କ ନିକଟରେ ଅପିଲ୍ କରିଥାନ୍ତେ ଓ ସଚିବ ସେ କ୍ଷେତ୍ରରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରିଥାନ୍ତେ (ନିୟମ ୨୨(୧୫)ର ପରନ୍ତୁକ) । ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଯେହେତୁ ଏପରି କୌଣସି ଆଦେଶ ଦେଇ ନଥିଲେ, ସେହେତୁ ମାନସୀଙ୍କ ପକ୍ଷରୁ କୌଣସି ଅପିଲ୍ ମଧ୍ୟ ନଥିଲା । ଏହି ଭିତ୍ତିରେ ସଚିବ ଗଗନ କୁମାର ଧଳଙ୍କ ୨୨.୬.୨୦୦୮ର ଆଦେଶ ଯେମିତି ଥିଲା ଅଧିକାର ବହିର୍ଭୂତ ସଚିବ ବିଷ୍ଣୁପଦ ସେଠୀଙ୍କ ୧୮.୭.୨୦୧୮ର ଆଦେଶ ବି ସେମିତି ଥିଲା ଅବୈଧ । ତଫାତ୍ ଏତିକି ଯେ, ସଚିବ ଗଗନ କୁମାର ଧଳଙ୍କ ଆଦେଶରେ କୌଣସି ଦୁରଭିସନ୍ଧି ନଥିବା ବେଳେ, ସଚିବ ବିଷ୍ଣୁପଦ ସେଠୀଙ୍କ ଆଦେଶ ଥିଲା ଦୁରଭିସନ୍ଧିପ୍ରସୂତ ।

ଏହି ଦୁରଭିସନ୍ଧିର ତୋଢ଼ ଏମିତି ଯେ, , ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀ ସଚିବ ବିଷ୍ଣୁପଦ ସେଠୀଙ୍କ ଆଦେଶକୁ ବି ଉଲ୍ଲଂଘନ କରି ଚାକିରିରେ ପୁନଃ ସଂସ୍ଥିତ ହୋଇଛନ୍ତି ।

ଆଦେଶଟିର ପ୍ରଥମ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଥିଲା, “କ୍ଷମତାପନ୍ନ କର୍ତ୍ତୁପକ୍ଷଙ୍କଠାରୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ଥିବାର ଡାକ୍ତରୀ ପ୍ରମାଣପତ୍ର ସହ ଶ୍ରୀମତୀ ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟରେ ଅବିଳମ୍ବେ ଯୋଗଦାନ ପତ୍ର ପ୍ରଦାନ କରିବେ, ଯାହା ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ଗୃହୀତହେବ” । ଏହି ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ସମ୍ପୂର୍ଣ ଖିଲାପ କରିଛନ୍ତି ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀ । ସେ ଦେଇଥିବା ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପ୍ରମାଣପତ୍ର କ୍ଷମତାପନ୍ନ କର୍ତ୍ତୁପକ୍ଷଙ୍କଠାରୁ ପ୍ରାପ୍ତ ଆଇନାନୁମୋଦିତ ଡାକ୍ତରୀ ପ୍ରମାଣପତ୍ର ନୁହେଁ । ଡାକ୍ତରୀ ପ୍ରମାଣପତ୍ରରେ ଜାଲିଆତି ବନ୍ଦ କରିବା ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବିଭାଗର ୧୩.୩.୨୦୧୮ ତାରିଖର ୭୯୮୧ ସଂଖ୍ୟକ ଅଧିସୂଚନା (Notification)ରେ ଯେଉଁ ଅଲଙ୍ଘ୍ୟ ଆଦେଶ ଦେଇଛନ୍ତି ମାନସୀ ଦେଇଥିବା ଡାକ୍ତରୀ ପ୍ରମାଣପତ୍ର ତହିଁର ସମ୍ପୂର୍ଣ ଉଲ୍ଲଂଘନ ଓ ଜାଲ୍ ପ୍ରମାଣପତ୍ର ଭାବେ ବିବେଚ୍ୟ । ଯେହେତୁ ସେ ଚାକିରିରେ ଯୋଗଦାନ ପାଇଁ କ୍ଷମତାପନ୍ନ କର୍ତ୍ତୁପକ୍ଷଙ୍କଠାରୁ ପ୍ରାପ୍ତ ଡାକ୍ତରୀ ପ୍ରମାଣପତ୍ର ଦାଖଲ ନ କରି ମଧ୍ୟ ଧରାଧରି କରି ଚାକିରିରେ ଯୋଗ ଦେଇଛନ୍ତି ସେହେତୁ ସେହି ଯୋଗଦାନକୁ ଅସିଦ୍ଧ ଘୋଷଣା କରିବା ଥିଲା ସଚିବ ଶାଶ୍ଵତ ମିଶ୍ରଙ୍କର ସର୍ବନିମ୍ନ ଦାୟିତ୍ଵ , ଯେଉଁ ଦାୟିତ୍ଵ ସେ ତୁଲାଇ ନାହାନ୍ତି ।

ଏହି ବିଧିକ ବାସ୍ତବତା ଦୃଷ୍ଟିରୁ, ଉପରୋକ୍ତ ଉଭୟ ଆଦେଶକୁ ବାତିଲ କରି, ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କ ଆଦେଶର ମର୍ଯ୍ୟାଦା ରଖି , ମାନସୀଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଅଡ଼ଶପୁର କଲେଜର ଶାସନ-ନିକାୟ ନେଇଥିବା ପ୍ରସ୍ତାବ ଉପରେ ଉପଯୁକ୍ତ ଆଦେଶ ପ୍ରଦାନ ପାଇଁ ସଚିବ ଶାଶ୍ଵତ ମିଶ୍ର ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କୁ ଆଦେଶ ଦେବା ଥିଲା ତାଙ୍କ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ଏବଂ ତାହା ହିଁ ହୋଇଥାନ୍ତା ସମୁଚିତ ଆଦେଶ । ତାହା ନ କରି, ୧୩.୯.୨୦୧୯ରେ ସେ ଯେଉଁ ଆଦେଶ ଦେଇଛନ୍ତି ତାହା ସମସ୍ତ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ ଅଧିନିୟମ (Act), ନିଯମାବଳୀ (Rules), ଅଧିସୂଚନା (Notification) ଓ ପରିପତ୍ର (Circular)ର ଉଲ୍ଲଂଘନ କରିଛି ।

ଦ୍ଵିତୀୟତଃ, ସେ ଭାବିଛନ୍ତି ଯେ, କାମ ନାହିଁ ତ ଦରମା ନାହିଁ ବୋଲି କହି ଅର୍ଥ ବିଭାଗର ଉପରୋକ୍ତ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକୁ ଏଡ଼େଇ ଦେଇହେବ । କାରଣ ଅର୍ଥ ବିଭାଗ ଆପତ୍ତି ଉଠାଇଥିବା ‘ନିକମା ବେତନ’ (idle salary) ବୋଝ ବୋହିବାରୁ ଏତଦ୍ଦ୍ଵାରା ରାଜକୋଷକୁ ରକ୍ଷା କରାଯାଇଛି । ରାଜକୋଷକୁ ‘ନିକମା ବେତନ’ ଚାପରୁ ରକ୍ଷା କରିବା ଯଦି ଶାଶ୍ଵତ ମିଶ୍ରଙ୍କ ନିରୋଳା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହୋଇଥାନ୍ତା , ତେବେ ତ ସେ ୨୨.୬.୨୦୧୫ ତାରିଖର ନିଷ୍ପତ୍ତି – ୧ ଓ ୨କୁ କାଏମ ରଖି କହିଥାନ୍ତେ , କର୍ମକ୍ଷେତ୍ରରୁ (ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କର) ଅନୁପସ୍ଥିତି କାଳ ତାଙ୍କ ଚାକିରି କାଳରୁ ବାଦ୍ ପଡ଼ିବ ଓ ସେ ସେହି ସମୟ ପାଇଁ କୌଣସି ପିଛିଲା ବେତନ ତଥା ଫାଇଦା ପାଇ ପାରିବେ ନାହିଁ ; “କାମ ନାହିଁ ତ ଦରମା ନାହିଁ” ବୋଲି ଲେଖିବାର କି ଆବଶ୍ୟକତା ଥିଲା?

ଏହି କଥାଟି ଲେଖି , ଏବଂ ଗ୍ରାଚ୍ୟୁଇଟି ପ୍ରଦାନ ବେଳେ ଏହି ସମୟ ହିସାବକୁ ନିଆଯିବ ନାହିଁ ବୋଲି ନ ଲେଖି , ସେ ଅତି ଚତୁରତାର ସହ ମାନସୀଙ୍କ ଦୀର୍ଘ ଅନୁପସ୍ଥିତି ସମୟକୁ ବେତନରହିତ ଚାକିରି ସମୟରେ ରୂପାନ୍ତରିତ କରିଛନ୍ତି ଓ ତାଙ୍କୁ ପରିବର୍ଦ୍ଧିତ ଯୋଗଦାନ ସମୟ (extended joining time) ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି ।

ଅର୍ଥ ବିଭାଗର ଉପର ଉଦ୍ଧୃତ୍ତ ଅଲଙ୍ଘ୍ୟ ନିର୍ଦ୍ଦେଶର ଏହା ସ୍ପଷ୍ଟ ଉଲ୍ଲଙ୍ଘନ । ଯେହେତୁ ଏତଦ୍ଦ୍ଵାରା ୬୦ ଦିନରୁ ଅଧିକ ଅନୁପସ୍ଥିତି ସମୟ ପାଇଁ ଯୋଗଦାନ ସମୟକୁ ପରିବର୍ଦ୍ଧିତ କରାଯାଇଛି , ସେହେତୁ ଅର୍ଥ ବିଭାଗର ୨୯.୫.୧୯୯୯ର ୨୪୫୯୪ ଆଦେଶ ଅନୁଯାୟୀ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ସଚିବ ନୁହନ୍ତି, ଅର୍ଥ ସଚିବ ହିଁ ଦୀର୍ଘ ୧୦ ବର୍ଷର ଅନୁପସ୍ଥିତି ପରେ କାମରେ ମାନସୀଙ୍କୁ ଚାକିରିରେ ଯୋଗଦେବାକୁ ଅନୁମତି ଦେବା ପାଇଁ ଏକମାତ୍ର ଅଧିକାରୀ । ବେତନସହିତ ହେଉ ବା ବେତନରହିତ ହେଉ, ୬୦ ଦିନରୁ ଅଧିକ ଅନୁପସ୍ଥିତି ପରେ କାମରେ ଯୋଗଦେବାର ଅନୁମତି କେବଳ ଅର୍ଥ ବିଭାଗ ହିଁ ଦେଇପାରେ । ଅତଏବ, ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କ ଆଦେଶକୁ ସାଞ୍ଜୁ ଭାବେ ବ୍ୟବହାର କରି, ସଚିବ ଶାଶ୍ଵତ ମିଶ୍ର ୨୨.୬.୨୦୧୫ ଆଦେଶର ପ୍ରଥମ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକୁ ବିକୃତ କରି ଅତ୍ୟନ୍ତ ଅବୈଧ ଭାବେ ମାନସୀଙ୍କ ଯୋଗଦାନ ସମୟ ପରିବର୍ଦ୍ଧିତ କରିଛନ୍ତି ଓ ଶେଷ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକୁ ଅନଧିକୃତ ଭାବେ କବର ଦେଇ ଓଡ଼ିଶା ସରକାରୀ ସେବା (ବର୍ଗୀକରଣ , ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଓ ପୁନର୍ବିଚାର ପାଇଁ ଆବେଦନ) ନିଯମାବଳୀ, ୧୯୬୨ର ନିୟମ ୭୨ର ଭୟଙ୍କର ଉଲ୍ଲଙ୍ଘନ କରିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ତାଙ୍କ ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶା ଶିକ୍ଷା (ସରକାରୀ ସାହାଯ୍ୟ ପ୍ରାପ୍ତ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନର ଶିକ୍ଷକ ଓ କର୍ମଚାରୀ ନିଯୁକ୍ତି ଓ ଚାକିରି ସର୍ତ୍ତ) ନିୟମାବଳୀ, ୧୯୭୪ର ନିୟମ ୨୨ର ପୂର୍ବଘୋଷିତ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟତାକୁ ଅଭିସନ୍ଧିମୂଳକଭାବେ ନିଶ୍ଚିହ୍ନ କରିଛନ୍ତି ।

ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଭାଙ୍ଗିବା ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକ ଯେହେତୁ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀଙ୍କୁ ଓଡ଼ିଶାବାସୀଙ୍କ ଅଗୋଚରରେ ତାଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସ୍ଥାୟୀ ଆୟ ପରି ଏକ ବିଶ୍ଵାସଘାତକ ଜାଗିରି ଦେଇଛନ୍ତି, ସେହେତୁ ଓଡ଼ିଶାବାସୀଙ୍କ ରାଜକୋଷରୁ ବେତନ ପାଉଥିବା ପଲେ କର୍ମଚାରୀ ରାଜ୍ୟର ସମସ୍ତ ଆଇନକାନୁନକୁ ଗୋଇଠା ମାରି ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ନିଯୁକ୍ତିଦାତାଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତି (୮୧୨/ ୟୁଏନସି /୨୮.୧୦.୨୦୧୩ ରେ ପ୍ରେରିତ ଶାସନ-ନିକାୟ ପ୍ରସ୍ତାବ ୩/୦୯.୧୦.୨୦୧୩) ଓ ଆପତ୍ତି (୩୦୫/ୟୁଏନସି/୦୮.୦୭.୧୫) ସତ୍ତ୍ୱେ ଦେଇଥିବା ଚାକିରି ଆଇନତଃ ଅଗ୍ରାହ୍ୟ । ଏଣୁ ମାନସୀଙ୍କ ଚାକିରି ସେ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ଦପ୍ତରରେ ଯୋଗଦାନ ଦେବା ଦିନଠାରୁ ବାଜ୍ୟାପ୍ତ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ ଓ ଧରାଧରି ମାଧ୍ୟମରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିବା ହେତୁ ସେହି ଦିନଠାରୁ ସେ ଗ୍ରହଣ କରିଥିବା/କରୁଥିବା ସମସ୍ତ ଟଙ୍କା ତାଙ୍କଠାରୁ ଆଦାୟକରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ । ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀଙ୍କ ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶା ରାଜକୋଷରୁ ପଇସାଏ ମଧ୍ୟ ଏପରି ବରବାଦ ହେବା ଆଦୌ ଗ୍ରହଣଯୋଗ୍ୟ ନୁହେଁ ।

ତୃତୀୟତଃ, ବିଷ୍ଣୁପଦ ସେଠୀଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତି – ମାନସୀ ଅନୁପସ୍ଥିତ ନଥିଲେ, ତାଙ୍କୁ ଅନୁପସ୍ଥିତ ରଖା ଯାଇଥିଲା – ଯେହେତୁ ଅମୂଳକ ଥିଲା ବୋଲି ସଚିବ ଶାଶ୍ଵତ ମିଶ୍ରଙ୍କ ଆଦେଶରେ ସ୍ପଷ୍ଟ କରାହୋଇଛି, ଏବଂ କୁହାହୋଇଛି ଯେ, ତାହା କେବଳ ମାନସୀଙ୍କ ହିତରେ , ତାଙ୍କୁ ଶୃଙ୍ଖଳାଗତ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ କବଳରୁ ବଞ୍ଚାଇବାକୁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଥିଲା, ସେହେତୁ ଏପରି ଗର୍ହାଜିରା ପାଇଁ ଯେଉଁ ନିୟମ ଅନୁସାରେ ତାଙ୍କୁ ବହିସ୍କାର ଦଣ୍ଡ ଦେବାକୁ କଲେଜ କର୍ତ୍ତୁପକ୍ଷ ପ୍ରସ୍ତାବ କରିଥିଲେ, ସେହି ନିୟମର ବିପରୀତ କୌଣସି ନ୍ୟାୟିକ ଆଇନ (case law) ଦେଶରେ ରାଜୁତି କରୁଛି କି ନାହିଁ ତାହା ଦେଖିବା ବି ତାଙ୍କର ଉଚିତ ଥିଲା, ଯାହା ସେ କରିନାହାନ୍ତି ।

ଭାରତର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ଏପରି ଘଟଣାରେ ପ୍ରଦାନ କରିଥିବା ଦୁଇଟି ନ୍ୟାୟିକ ଆଇନର ଉଲ୍ଲେଖ ଯଥେଷ୍ଟ ହେବ । ଯଥା-
୧. ଜଣେ କର୍ମଚାରୀ ଅନଧିକୃତ ଭାବେ ଅନୁପସ୍ଥିତ ଥିବା ଯଦି ଥରେ ମଧ୍ୟ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ହୃଦବୋଧ ହେଲା ଯେ, ତେବେ ତାଙ୍କ ଚାକିରି ଶେଷ କରାଯିବା ହିଁ ଏକମାତ୍ର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ (Pyare Lal Sharma Vrs MD, J&K Industries Ltd, 1989 AIR 1854) ;
୨. କର୍ମସ୍ଥଳରୁ ଦୀର୍ଘଦିନ ଅନୁପସ୍ଥିତ ଥିବା କର୍ମଚାରୀ ସ୍ଵେଚ୍ଛାରେ ଚାକିରି ଛାଡ଼ିଥିବା ଧରାଯିବ ଓ ତଦନ୍ତ ବିନା ବି ତାଙ୍କ ନିଯୁକ୍ତି ରଦ୍ଦ ହେବ (Vijay S. Sathaye v. Indian Airlines Limited and others, (2013) 10 SCC 253) ।

ଏତଦ୍ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଦେଖିଲେ, ମାନସୀଙ୍କ ଚାକିରି ରଦ୍ଦ ପାଇଁ ଅଡ଼ଶପୁର କଲେଜର ଶାସନ-ନିକାୟ ଯେଉଁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ ତାହା ସମ୍ପୂର୍ଣତଃ ଆଇନସମ୍ମତ, ଯାହା ସହ ୨୦୧୩ରୁ ୨୦୧୯ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅମତ ହେବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିମଧ୍ୟ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଅମତ ହୋଇପାରିନାହାନ୍ତି ।

ଅତଏବ, ନିଜର କୌଣସି ଆଇନସମ୍ମତ ଅଧିକାର ନଥାଇ, ସମସ୍ତ ଆଇନକାନୁନକୁ ଅବଜ୍ଞା କରି ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କୁ ପିଛିଲା ତାରିଖରୁ ପରିବର୍ଦ୍ଧିତ ଯୋଗଦାନ ସମୟ (extended joining time with retrospective effect) ଯୋଗାଇବାକୁ ସଚିବ ଶାଶ୍ଵତ ମିଶ୍ର ଯେପରି ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କ ଆଦେଶର ବି ଦୁରୁପଯୋଗ କରିଛନ୍ତି ତାହା ଏକ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଭୟଙ୍କର ଭୁଲ୍ ।

ପ୍ରିୟାପ୍ରୀତିତୋଷଣ ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶାରେ କିପରି ପ୍ରଶାସନିକ ଅରାଜକତା ଲଗାମଛଡ଼ା, ଏହା ତାହାର ଏକ ନଗ୍ନ ନମୁନା ।

ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଯଦି ନିଜେ ସମ୍ପୃକ୍ତ ନୁହନ୍ତି …

ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଯଦି ଏହି ଅରାଜକତା ସହ ନିଜେ ସମ୍ପୃକ୍ତ ନୁହନ୍ତି, ତେବେ ସେ ସଫେଇ ଦିଅନ୍ତୁ ଓ ଏଥିରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରି ଉପରଚର୍ଚ୍ଚିତ ବିଧିକ ଭିତ୍ତି ଉପରେ, ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ ଛୁରୀ ମାରିବାର ଅବ୍ୟବହିତ ପୂର୍ବରୁ ସେହି କଳଙ୍କିତ ଜୁଲାଇ ୧୬,୨୦୧୮ ତାରିଖରେ ଶିକ୍ଷାମନ୍ତ୍ରୀ ଅନନ୍ତ ଦାସ ସ୍ଵାକ୍ଷର କରି ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କୁ ଯେଉଁ ପଦବୀରେ ପୁନଃସ୍ଥାପିତ କରିଛନ୍ତି ତାହାକୁ ତୁରନ୍ତ ବାତିଲ କରନ୍ତୁ, ଏବଂ ତାଙ୍କୁ ଏପରି ଅବୈଧ ଭାବେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିବା ତଦାନୀନ୍ତନ ଅନୁଶାସନସଚିବ ସୂର୍ଯ୍ୟ ନାରାୟଣ ମହାପାତ୍ର, ଅତିରିକ୍ତ ଶାସନ ସଚିବ କୃପାସିନ୍ଧୁ ମିଶ୍ର, ଶାସନ ସଚିବ ବିଷ୍ଣୁପଦ ସେଠୀ ଓ ଅତିରିକ୍ତ ମୁଖ୍ୟ ଶାସନ ସଚିବ ଆର୍. ବାଳକୃଷ୍ଣାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କ ସହ ମିଶି ଓଡ଼ିଶା ଟ୍ରେଜେରୀରୁ ପ୍ରାୟ ଦେଢକୋଟି ଟଙ୍କା ଲୁଟ୍ କରିବାକୁ ଯୌଥ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର କରିଥିବା ଅପରାଧ ସକାଶେ ଦଣ୍ଡ ସଂହିତା ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଆଇନ ଅନୁସାରେ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ପାଇଁ ପଦକ୍ଷେପ ନିଅନ୍ତୁ ଏବଂ ତତ୍ ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ବର୍ତ୍ତମାନର ଶାସନ ସଚିବ ଶାଶ୍ଵତ ମିଶ୍ରଙ୍କ ୧୩.୯.୨୦୧୯ ତାରିଖର ଆଦେଶକୁ ଉପର ଚର୍ଚ୍ଚିତ ବିଧିକ ସ୍ଥିତି ଭିତ୍ତିରେ ବାତିଲ କରି ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଅଡ଼ଶପୁର କଲେଜର ଶାସନ-ନିକାୟଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ସମୁଚିତ ନିର୍ଣୟ ପ୍ରଦାନ ପାଇଁ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କୁ ଆଦେଶ ଦିଅନ୍ତୁ । ଅବୈଧ ପୁନର୍ବସତି ହେତୁ ଶିଶୁ ଅନନ୍ତ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ ମାଧ୍ୟମରେ ସେ ପାଇଥିବା ସମସ୍ତ ବେତନ ଭତ୍ତା ତୁରନ୍ତ ତାଙ୍କଠାରୁ , ନଚେତ ଉପରୋକ୍ତ ଅଫିସରମାନଙ୍କ ଠାରୁ ଆଦାୟ ହେବ ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଯଦି ଆଦେଶ ନଦିଅନ୍ତି , ତେବେ ଏହି ବେଆଇନ କାମରେ ସେ ସମ୍ପୃକ୍ତ ନୁହନ୍ତି ବୋଲି ସାବ୍ୟସ୍ତ କରିବା ତାଙ୍କ ପକ୍ଷେ ଅସମ୍ଭବ ହେବ ।

ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ଭାଷା ଅଧିକାରକୁ କ୍ଷୁର୍ଣ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀଙ୍କୁ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଚାକିରି ରୂପକ ଯେଉଁ ସୁପାରି ଦେଇଛନ୍ତି ତାହାକୁ ପ୍ରଶ୍ରୟ ଦିଆଯାଇନପାରେ । (ସମାପ୍ତ) ।

ଟଙ୍କା ପାଇଁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଛୁରୀ ମାରିଛନ୍ତି ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ : ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ସଫେଇ ରଖନ୍ତୁ – ଦ୍ଵାତ୍ରିଂଶ ଭାଗ

ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ 

ଶ୍ରୀମତୀ ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀ ଯଦି ଶୁଣାଣି ବେଳେ ନିଜ ରିଟ୍ ମାମଲାରୁ ନିଜେ ମୁହଁ ମୋଡ଼ି , ତାହାକୁ ହାଇକୋର୍ଟ ନିଜେ ବିଚାର ନକରି, ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ସଚିବଙ୍କୁ ଏକ ସମୟସୀମା ଭିତରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦିଆଯାଉ ବୋଲି ଅନୁରୋଧ କରିନଥାନ୍ତେ, ତେବେ ୨୨.୬.୨୦୧୫ର ସମ୍ପୂର୍ଣ ଆଦେଶ ଉପରେ ହାଇକୋର୍ଟ ବିଚାର କରିଥାନ୍ତେ , କେବଳ ତହିଁର ପ୍ରଥମ ଭାଗ ଉପରେ ନୁହେଁ । ତେଣୁ ହାଇକୋର୍ଟରୁ ତାଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତି ପାଇଁ ପ୍ରେରିତ ହୋଇଥିବା ସମଗ୍ର ଆଦେଶ ଉପରେ ହିଁ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ସଚିବ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାକୁ ବାଧ୍ୟ ଥିଲେ । ସେ ପ୍ରଥମ ଭାଗଟି ଉପରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିବା ବେଳେ ଶେଷ ଭାଗଟି ଉପରେ ନୀରବ ରହି ସାବ୍ୟସ୍ତ କରିଛନ୍ତି ଯେ, ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କୁ ମୋହରା (pawn) ବନାଇଥିଲେ ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀ ତାଙ୍କ ରିଟ୍ ମାମଲାରେ, ଯେଉଁ ଷଡଯନ୍ତ୍ରରେ ସାମିଲ ହୋଇଥିଲେ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ସଚିବ ଓ ଅନ୍ୟମାନେ ।

ଦଣ୍ଡବିଧାନ ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ

କ’ଣ ଥିଲା ଏହି ଶେଷ ଭାଗ ? ଏହା ଥିଲା – ୨.୭.୨୦୦୮ ତାରିଖରୁ ପିଛିଲା ବେତନ ଓ ପ୍ରମୋଶନ ଇତ୍ୟାଦି ଦାବି କରିବେ ନାହିଁ ବୋଲି ତାଙ୍କଠାରୁ ସତ୍ୟପାଠ ହାସଲ କଲା ପରେ ତାଙ୍କୁ ଏକ ନୂଆ କଲେଜରେ ନିୟୋଜିତ କରି, “ଓଡ଼ିଶା ଶିକ୍ଷା (ସରକାରୀ ସାହାଯ୍ୟ ପ୍ରାପ୍ତ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନର ଶିକ୍ଷକ ଓ କର୍ମଚାରୀ ନିଯୁକ୍ତି ଓ ଚାକିରି ସର୍ତ୍ତ) ନିୟମାବଳୀ, ୧୯୭୪ର ନିୟମ ୨୨ ବଳରେ ତାଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଶୃଙ୍ଖଳାଗତ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଆରମ୍ଭ ହେବ” ।

ଏହି ନିୟମରେ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ହୋଇଥିଲେ କ’ଣ ହୋଇଥାନ୍ତା? ସେ ନିୟମ ୨୦ ଅନ୍ତର୍ଗତ ଦଣ୍ଡ ସମୂହ ଭିତରୁ କେଉଁ ଦଣ୍ଡରେ ଦଣ୍ଡିତା ହେବେ ତାହା ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ହେବା ପାଇଁ ତଦନ୍ତର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥାନ୍ତେ । କାରଣ, ଏପରି ତଦନ୍ତ ଭିନ୍ନ ନିୟମ ୨୦ (୧)ର ଦଫା (ଚ) ରୁ (ଝ) ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ହୋଇଥିବା ଦଣ୍ଡଗୁଡ଼ିକ ଦିଆଯାଇପରିବନି ବୋଲି ଏହି ନିୟମରେ କୁହା ହୋଇଛି । ଏହା ହେଲା –

22. (1) No order imposing any of the penalties specified in clauses (f) to (j) of sub-rule (1) of rule 20 shall be imposed except after an enquiry held as far as may be in the manner hereinafter provided.

ଅତଏବ, ଏହି ୨୨ ନିୟମଟି ଧାରା ୨୦ରେ ଥିବା ଦଣ୍ଡବିଧାନର ପଦ୍ଧତ୍ତି ପ୍ରଦାନ କରିଛି । ମାନସୀଙ୍କ ଅପରାଧପାଇଁ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ ଦଫା ହେଲା ୨୦ (ଜ) – ଭବିଷ୍ୟତ ଚାକିରି ପ୍ରତି ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ନ ଲଗାଇ ତାଙ୍କୁ ଚାକିରିରୁ ବହିଷ୍କରଣ ଓ ୨୦ (ଝ) – ଭବିଷ୍ୟତ ଚାକିରି ପ୍ରତି ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲଗାଇ ତାଙ୍କୁ ଚାକିରିରୁ ବରଖାସ୍ତିକରଣ । ଏଥିରୁ କେଉଁଟି ବା ଦୁଇଟିଯାକ ତାଙ୍କପ୍ରତି ପ୍ରଯୁକ୍ତ ହେବ କେବଳ ସେତିକି ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିବା ଥିଲା ଏହି ତଦନ୍ତର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ । ଅତଏବ, ୨୨.୬.୨୦୧୫ ତାରିଖର ଆଦେଶଟି ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ଭୟଙ୍କର ଉଛୃଙ୍ଖଳ ଆଚରଣ ହେତୁ ଚାକିରିରୁ ବହିସ୍କାର ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଥିଲା, ତାଙ୍କୁ ନିୟମିତ ନିଯୁକ୍ତି ଦେବାକୁ ନୁହେଁ ।

ମାନସୀଙ୍କ ହିତରେ ବାବୁ ବିଷ୍ଣୁପଦ

ମାନସୀଙ୍କ ହିତରେ (to her benefit) ଏହି ଆଦେଶକୁ ୧୮.୭.୨୦୧୮ ଦିନ ବଦଳାଇ ଦିଆଯାଇଥିଲା ବୋଲି ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ସଚିବ ଶାଶ୍ଵତ ମିଶ୍ର ୧୩.୯.୨୦୧୯ରେ ୧୮୭୫୭ ଆଦେଶାଙ୍କରେ ସ୍ଵୀକାର କରିଛନ୍ତି । ଅତଏବ ସେ ସ୍ଵୀକାର କରିଛନ୍ତି ଯେ, ତାଙ୍କ ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀ ସଚିବ ବିଷ୍ଣୁପଦ ସେଠି ରାଜ୍ୟ ହିତରେ ନୁହେଁ, ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କ ହିତରେ ୨୨.୬.୨୦୧୫ ତାରିଖର ଆଦେଶକୁ ବଦଳାଇ ଦେଇଥିଲେ ।

ଏହି ପ୍ରେକ୍ଷାପଟରେ ୧୮.୭.୨୦୧୮ରେ ବାବୁ ବିଷ୍ଣୁପଦ ଦେଇଥିବା ଆଦେଶର ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାନ୍ତର ଦେଖାଯାଇପାରେ । ଏହା ହେଲା –

୧. କ୍ଷମତାପନ୍ନ କର୍ତ୍ତୁପକ୍ଷଙ୍କଠାରୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ଥିବାର ଡାକ୍ତରୀ ପ୍ରମାଣପତ୍ର ସହ ଶ୍ରୀମତୀ ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟରେ ଅବିଳମ୍ବେ ଯୋଗଦାନ ପତ୍ର ପ୍ରଦାନ କରିବେ, ଯାହା ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ଗୃହୀତହେବ ;
୨. ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ କୌଣସି ସମବର୍ଗୀୟ କଲେଜରେ ସ୍ଥାନ ଠାବ କରି ତାଙ୍କୁ ସେଠାରେ ସ୍ଥାନିତ କରିବେ ;
୩. ତାଙ୍କୁ ଯେଉଁ ଦିନ ଠାରୁ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ସମ୍ପାଦନରୁ ଦୂରେଇ ରଖାଯାଇଥିଲା ସେହିଦିନ ଠାରୁ ଅର୍ଥାତ୍ ୨.୭.୨୦୦୮ ତାରିଖଠାରୁ ସେ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟରେ ଯୋଗଦେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅନ୍ତର୍ବର୍ତ୍ତୀ ସମୟ ପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟର ଉପଯୁକ୍ତ ତଦନ୍ତ ଶେଷରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଯିବ । (ଆଦେଶ ସଂଖ୍ୟା ୨୦୪୪୫, ତ। ୧୮.୭.୨୦୧୮) ।

ଏହି ଆଦେଶ ବଳରେ ମାନସୀଙ୍କ ହିତରେ ଦିଆଯାଇଥିଲା ବୋଲି ବର୍ତ୍ତମାନର ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ସଚିବ ସ୍ଵୀକାର କରିଛନ୍ତି, କାରଣ ଏତଦ୍ଦ୍ଵାରା ଶୃଙ୍ଖଳାଗତ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ କବଳରୁ, ଅର୍ଥାତ୍ ଓଡ଼ିଶା ଶିକ୍ଷା (ସରକାରୀ ସାହାଯ୍ୟ ପ୍ରାପ୍ତ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନର ଶିକ୍ଷକ ଓ କର୍ମଚାରୀ ନିଯୁକ୍ତି ଓ ଚାକିରି ସର୍ତ୍ତ) ନିୟମାବଳୀ, ୧୯୭୪ର ଧାର୍ଯ୍ୟ ଦଣ୍ଡବିଧାନରୁ ତାଙ୍କୁ ବଞ୍ଚାଇ ଦିଆ ହୋଇଥିଲା:

“This order modified the condition inposed vide letter No, 13290 dt. 22.06.2015, the impunged order, to her benefit, as the direction to initiate disciplinary proceeding against her was dropped.”

ତେଣୁ, ମାନସୀ ହାଇକୋର୍ଟକୁ ଯାଇଥିଲେ କାହିଁକି ଓ ଯଦି ଗଲେ, ଆଦେଶକୁ କୋର୍ଟଙ୍କ ନଜରରୁ ଲୁଚେଇରଖିବାକୁ ବ୍ୟଗ୍ର ଥିଲେ କାହିଁକି?

କୌତୁହଳର କଥା ଯେ, ଏହି ଆଦେଶ ବଳରେ ୨୨.୬.୨୦୧୫ ତାରିଖର ସରକାରୀ ଆଦେଶକୁ କାର୍ଯ୍ୟତଃ ରଦ୍ଦ କରାଇ ସେ ବାଲିପାଟଣାରେ ଥିବା ଶିଶୁ ଅନନ୍ତ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଜଣେ ନିୟମିତ ଅଧ୍ୟାପିକା ଭାବେ ଯୋଗଦେଇଥିଲେ ଓ ତହିଁର ପ୍ରାୟ ସାଢେ ଚାରିମାସ ପରେ କାର୍ଯ୍ୟତଃ ରଦ୍ଦ ହୋଇସାରିଥିବା ୨୨.୬.୨୦୧୫ ତାରିଖର ସରକାରୀ ଆଦେଶକୁ ରଦ୍ଦ କରାଯାଉବୋଲି ହାଇକୋର୍ଟରେ ରିଟ୍ ମାମଲା କରିଥିଲେ । ପୁଣି କ’ଣ ହେଲା ଯେ, ମାମଲାଟିରେ ପ୍ରତିପକ୍ଷ ଥିବା ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ସଚିବ ସରକାରଙ୍କ ପକ୍ଷ ନରଖିଥିବା ବେଳେ, ସେହି ସଚିବ ଯେଉଁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବେ ତାହା ତାଙ୍କ ପାଇଁ ଗ୍ରହଣୀୟ ହେବ ବୋଲି କହି ସେ ଏ ମାମଲାଟିକୁ ସଚିବଙ୍କ ପାଖକୁ ପଠାଯାଉ ବୋଲି ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କୁ କହିଲେ?

ପଶାପାଲିର ଗୋଟି ବନିଗଲେ ହାଇକୋର୍ଟ

ତାଙ୍କ ହିତରେ ତ ୧୮.୭.୨୦୧୮ର ଆଦେଶ ତ ଦିଆ ହୋଇଥିଲା । ଓଡ଼ିଶା ଶିକ୍ଷା (ସରକାରୀ ସାହାଯ୍ୟ ପ୍ରାପ୍ତ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନର ଶିକ୍ଷକ ଓ କର୍ମଚାରୀ ନିଯୁକ୍ତି ଓ ଚାକିରି ସର୍ତ୍ତ) ନିୟମାବଳୀ, ୧୯୭୪ର ଦଣ୍ଡବିଧାନ ବ୍ୟବସ୍ଥାରୁ ତ ସେ ମୁକ୍ତ ହୋଇଯାଇଥିଲ୍ଲେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଭାଙ୍ଗିବା ପାଇଁ ତାଙ୍କ ସ୍ଵାମୀ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀଙ୍କୁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଦେଇଥିବା ଅଘୋଷିତ ବିଶ୍ଵାସଘାତକ ଜାଗିରି ଅନୁରୂପେ । ସେ ଅନୁପସ୍ଥିତ ନଥିଲେ, କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ସମ୍ପାଦନରୁ ତାଙ୍କୁ ଦୂରେଇ ରଖାଯାଇଥିଲା ବୋଲି ଏହି ଆଦେଶରେ ସ୍ପଷ୍ଟ କରା ହୋଇଥିବା ହେତୁ ତାଙ୍କ ଅନୁପସ୍ଥିତି କାଳ ପାଇଁ ସେ ତ ସମସ୍ତ ପିଛିଲା ବେତନ ପାଇବା ସୁନିଶ୍ଚିତ ଥିଲା । ଏ ସବୁ ସତ୍ତ୍ୱେ ସେ ପୁଣି କାହିଁକି ୨୨।୬।୨୦୧୫ର ଆଦେଶକୁ ରଦ୍ଦ କରାଯାଉ ବୋଲି ପ୍ରାର୍ଥନା କରି ହାଇକୋର୍ଟରେ ମାମଲା ଦାଏର କରିଥିଲେ?

ଏହାର ଉତ୍ତର ନିହିତ ଅଛି ଓଡ଼ିଶା ସରକାରଙ୍କ ଅର୍ଥ ବିଭାଗର ୯.୧୦.୨୦୦୨ ତାରିଖର ୪୭୩୫୨ ସଂଖ୍ୟକ ନିର୍ଦ୍ଦେଶରେ । ଅର୍ଥ ବିଭାଗର ଓ. ଏମ୍. ୫୭୧୧/୫.୨.୧୯୮୦ ସଂଖ୍ୟକ ନିର୍ଦ୍ଦେଶର ଅଲଙ୍ଘ୍ୟତା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇ ଏହି ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଛି ଯେ, ଅନୁପସ୍ଥିତି ପରେ କୌଣସି କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ଯୋଗଦାନ କାଳ ୬୦ ଦିନରୁ ଯଦି ଅଧିକ ହୋଇଥାଏ , ତେବେ ଅର୍ଥବିଭାଗର ଅନୁମତି / ଅନୁମୋଦନ ବ୍ୟତୀତ ତାହା ମଞ୍ଜୁର ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ । ଏଥିପାଇଁ ସମ୍ପୃକ୍ତ ପ୍ରଶାସନିକ ବିଭାଗ କେଉଁ ପରିସ୍ଥିତିରେ ସମ୍ପୃକ୍ତ କର୍ମଚାରୀ ୬୦ ଦିନରୁ ଅଧିକ ସମୟ ଅନୁପସ୍ଥିତ ଥିଲେ ଓ ତାଙ୍କ ବିଳମ୍ବିତ ଯୋଗଦାନ କାହିଁକି ଯଥାର୍ଥ ତାହା ଓ. ଏମ୍. ୫୭୧୧/୫.୨.୧୯୮୦ରେ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ସମସ୍ତ ଦସ୍ତାବିଜ ସହ ପଇଠ କରିବେ ଏବଂ କେବଳ ସେତିକି ନୁହଁ, ସେ ସମସ୍ତ ଦସ୍ତାବିଜକୁ ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ ଯତ୍ନ ଓ ନିୟମନିଷ୍ଠତା ସହ ଯାଞ୍ଚ କରାଯାଇ ତାହା ଠିକ୍ ଥିବା ହେତୁ ଯୋଗଦାନ ସମୟର ପରିବର୍ଦ୍ଧନ ପାଇଁ ସୁପାରିଶ କରାଯାଇଥିବା ଲିଖିତ ଭାବେ ପ୍ରମାଣୀକୃତ ବି କରିବେ । ଏହି ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାମାର ଆବଶ୍ୟକୀୟ ଅଂଶ ଉଦ୍ଦୃତ୍ତ ହେଲା –

The Administrative Departments are, therefore, requested to scrupulously follow the instruction contained in Finance Department O.M.No.5711 dt.5.2.80 refered to above and furnish proposal to the Finance Department ffor sanction of joining time beyond 60 days with supporting documents in respect of each item as enumerated therein. While submitting the proposal the recommending authority may give a Certificate as under.

“Certified that instructions contained in Finance Department O.M.No.5711 dt. 5.2.80 have been  scrupulously followed and supporting documents have been furnished in support of the issue in question.”

ସୂର୍ଯ୍ୟ ନାରାୟଣ ମହାପାତ୍ର ନାମକ ଜଣେ ଦୁର୍ନୀତିପ୍ରବଣ ତଳିଆ ପଦଧିକାରୀଙ୍କ ଖଳବୁଦ୍ଧିର ଉପଯୋଗ କରି ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ବିଭାଗର ନିୟନ୍ତାମାନେ ସିନା ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀ ନିଜ ଆଡ଼ୁ ଅନୁପସ୍ଥିତ ନଥିଲେ, ବରଂ ତାଙ୍କୁ ନିକମା କରି ରଖା ହୋଇଥିଲା ବୋଲି ଗାଲୁକଳ୍ପ ସହାୟତାରେ ପିଛିଲା ବେତନ ପାଇଁ ତାଙ୍କର ହକ୍ ସୃଷ୍ଟି କରାଇଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ଅର୍ଥ ବିଭାଗର ଉପରୋକ୍ତ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ମୁତବକ ଏପରି ଏକ ସାର୍ଟିଫିକେଟ ଦେବା ଶାସନ ସଚିବଙ୍କ ପକ୍ଷେ ସମ୍ଭବ ନ ଥିଲା । ତେଣୁ ବହୁ ଭାବିଛିନ୍ତି ଓଡ଼ିଶା ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କୁ ମୋହରା (ପଶାପାଲିର ଗୋଟି) ବନାହୋଇଥିଲା ମାନସୀଙ୍କ ଟିଟ୍ ମାମଲାରେ । ତଦନୁଯାୟୀ ୧୮.୭.୨୦୧୮ର ଆଦେଶକୁ ପ୍ରଶ୍ନାତୀତ କରି ରଖି ୨୨.୬.୨୦୧୫ର ଆଦେଶକୁ ରଦ୍ଦ କରିବାକୁ ରିଟ୍ ଦାଖଲ ହୋଇଥିଲା । ତହିଁରେ ପ୍ରତିପକ୍ଷ ଥାଇ ମଧ୍ୟ ଶାସନ ସଚିବ ମୁହଁ ଖୋଲି ନଥିଲେ । ଯୋଜନା ମୁତାବକ ସେହି ମାମଲାରେ ନିର୍ବିବାଦ ଶୁଣାଣି ଆରମ୍ଭ ହେବା ପରେ, ସରକାରଙ୍କର ଯେହେତୁ ଆପତ୍ତି ନାହିଁ , ସେହେତୁ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟ ଭିତରେ ଆପତ୍ତିର ସମାଧାନ କରିବାକୁ ସଚିବଙ୍କୁ କୁହାଯାଉ ବୋଲି କହି ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କୁ ପ୍ରବର୍ତ୍ତା ଯାଇଥିଲା ମାମଲାଟିକୁ ଶିକ୍ଷା ସଚିବଙ୍କ ପାଖକୁ ପଠାଇଦେବା ପାଇଁ ଓ ତାହା ହୋଇଥିଲା । ଏତଦ୍ଦ୍ଵାରା ଶିକ୍ଷା ସଚିବ ଯେଉଁ ଆଦେଶ ଦେବେ ତାହା ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ଅଧିକୃତ ଆଦେଶ ବୋଲି ବିଚାରି ଅର୍ଥ ବିଭାଗ ତାହାକୁ ଅନୁମୋଦିତ କରିବେ ବୋଲି ସୁନିଶ୍ଚିତ ଥିଲେ ମାନସୀ ଓ ଶିକ୍ଷା ସଚିବ । ତେଣୁ ଜାଣିଶୁଣି ସେମାନେ ରାଜକୋଷ ଲୁଟ ପାଇଁ ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ପଶାପାଲିର ଗୋଟି ବନାଇଥିଲେ ଓ ସେମାନଙ୍କ ଚକ୍ରାନ୍ତ ବୁଝି ନପାରି ଓଡ଼ିଶା ହାଇକୋର୍ଟ ମଧ୍ୟ ୩.୪.୨୦୧୮ରେ ମାମଲାଟିକୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରିଦେଇଥିଲେ ଶିକ୍ଷା ସଚିବଙ୍କୁ, ଯିଏ ମାନସୀଙ୍କ “ହିତ ପାଇଁ” ବିବାଦିତ ଆଦେଶର ଶୃଙ୍ଖଳାଗତ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ବିଭାବନାକୁ ନିଶ୍ଚିହ୍ନ କରାଯାଇଥିବା ସ୍ଵୀକାର କରିଛନ୍ତି । ମାନସୀଙ୍କ ରିଟ୍ ମାମଲାକୁ ପୁନରୁଜ୍ଜୀବିତ କରି ହାଇକୋର୍ଟ ଯଦି ତାର ବିଧିବଦ୍ଧ ବିଚାର ନକରନ୍ତି, ତେବେ ଓଡ଼ିଶାର ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ସଚିବ ଓ ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କ ପଶାପାଲିର ଗୋଟି ବନିଥିବା ଆଶଙ୍କା ବଳବତ୍ତର ହେବ ।

ଅପରାଧିକ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର ,ବିଶ୍ଵାସଘାତକତା ଓ ଦୁର୍ନୀତି

ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଭାଙ୍ଗିବା ପାଇଁ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀଙ୍କୁ ପ୍ରୟୋଗ କରି ତାଙ୍କୁ ବିଶ୍ଵାସଘାତକ ଜାଗିରି  ସ୍ୱରୂପ ମାନସୀଙ୍କ ଚାକିରି ଉପହାର ଦିଆ ହୋଇଥିବା ହେତୁ ଓ ଏହି ଉପହାର ଦେବା ପାଇଁ ସବୁ ନିୟମକାନୁନର ସମ୍ପୂର୍ଣ ଉଲ୍ଲଂଘନ କରାହୋଇଥିବା ହେତୁ ରାଜ୍ୟପାଳ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରନ୍ତୁ ବୋଲି ମୁଁ ଦେଇଥିବା ଚିଠି ଉପରେ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ପାଇଁ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଆଦେଶ ଅବଶ୍ୟ ଓଡ଼ିଶା ରାଜକୋଷରୁ ପ୍ରାୟ ଦେଢକୋଟି ଟଙ୍କାର ଲୁଣ୍ଠନ ( ଅର୍ଥ ବିଭାଗ ଭାଷାରେ idle salary)  ଅଟକାଇ ଦେଇ ପାରିଲା , ମାତ୍ର ଗର୍ହାଜିରା ପୂର୍ବରୁ ଅଡ଼ଶପୁର କଲେଜରେ ମାସିକ ୮,୯୦୦ ଟଙ୍କା ବେତନ ପାଇଥିବା ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀ ବାଲିପାଟଣା କଲେଜରେ ଯୋଗ ଦେଇ ତାର ୫ ଗୁଣରୁ ଅଧିକ (ପ୍ରାୟ ଅଧ ଲକ୍ଷ ) ଟଙ୍କା ସର୍ବନିମ୍ନ ହାରରେ ଦରମା ବାବଦକୁ ପ୍ରତିମାସରେ ପାଉଛନ୍ତି, ଯାହା ଆମ ରାଜକୋଷର କ୍ରମାଗତ ଲୁଣ୍ଠନ ଭାବେ ବିବେଚ୍ୟ । ତେଣୁ ଏହା ହିଁ କୁହାଯିବା ଯଥାର୍ଥ ଯେ, ଆମ ରାଜକୋଷ ଲୁଣ୍ଠନରେ ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କ ସହ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ବିଭାଗର ତଦାନୀନ୍ତନ ଅନୁଶାସନ ସଚିବ ସୂର୍ଯ୍ୟ ନାରାୟଣ ମହାପାତ୍ର, ଅତିରିକ୍ତ ଶାସନ ସଚିବ କୃପାସିନ୍ଧୁ ମିଶ୍ର, ଶାସନ ସଚିବ ବିଷ୍ଣୁପଦ ସେଠୀ, ଅତିରିକ୍ତ ମୁଖ୍ୟ ଶାସନ ସଚିବ ଆର୍. ବାଳକୃଷ୍ଣନ୍, ଓ ବର୍ତ୍ତମାନର ଶାସନ ସଚିବ ଶାଶ୍ଵତ ମିଶ୍ର ତଥା ସେତେବେଳର ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରୀ ଅନନ୍ତ ଦାସ ଏକତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ରାଜକୋଷର ଲୁଣ୍ଠନ ପାଇଁ ଅପରାଧିକ ଷଡଯନ୍ତ୍ରରେ ଲିପ୍ତ ଓ ସେମାନେ ସମସ୍ତେ ବେତନପ୍ରାପ୍ତ ଲୋକସେବକ ସେବକ ହୋଇଥିବା ହେତୁ ଓଡ଼ିଶାର ଲୋକଙ୍କ ପ୍ରତି ବିଶ୍ଵାସଘାତକତା କରିଥିବା ଅପରାଧରେ ଅପରାଧୀ । ଏହା ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କ ଯୌଥ ଦୁର୍ନୀତି ପର୍ଯ୍ୟାୟଭୁକ୍ତ । ଭାରତୀୟ ଦଣ୍ଡ ସଂହିତାଡ଼ ୧୨୦ଖ, ୪୦୯, ୫୧୧ ଆଦି ଦଫାରେ ଏହି ସମସ୍ତେ ଦଣ୍ଡନୀୟ । ଅଧିକନ୍ତୁ ଏମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଦୁର୍ନୀତି ନିବାରଣ ଆଇନର ୭(ଗ) , ୭କ ଓ ୮(୧) ଆଦି ଧାରା ବି ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ, ଯେହେତୁ ୧୮.୭.୨୦୧୮ ତାରିଖର ଆଦେଶରେ ଗାଲୁକଳ୍ପ ପ୍ରୟୋଗ କରି ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କ ନଥିକୁ ତାଙ୍କ ସ୍ଥାୟୀ ଆୟପନ୍ଥା ଆଡ଼କୁ ମୁହାଁଇ ନେଇଥିବା ଅନୁଶାସନସଚିବ ସୂର୍ଯ୍ୟ ନାରାୟଣ ମହାପାତ୍ର ଓ ଶାସନ ସଚିବ ବିଷ୍ଣୁପଦ ସେଠୀଙ୍କୁ ଏକା ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ରାଜୁତିରେ ଉପର ପାହ୍ୟାକୁ ପଦୋନ୍ନତି ଦିଆ ଯାଇଛି ଓ ପଦୋନ୍ନତି ଆଶାରେ ସେମାନେ ଏପରି ଦୁର୍ନୀତିମୂଳକ କାମ କରିଥିବାର ଆଶଙ୍କା କରାଯାଉଛି ।

ମାନସୀଙ୍କ ରିଟ୍ ମାମଲା ପୁନର୍ଜୀବିତ ହେଉ

ଏହି ସବୁ ଅପରାଧରେ ଜଡ଼ିତ ଥିବା ଉପରନାମିତ ସମସ୍ତ  ପଦଧିକାରୀ ଅନୁଭୂତି ସମ୍ପନ୍ନ କର୍ମଚାରୀ ଓ ପ୍ରଶାସନିକ ବିଧିବ୍ୟବସ୍ଥା ସମ୍ପର୍କରେ ଅଭିଜ୍ଞ । ସେମାନେ ପ୍ରଚୁର ଚାପ କବଳରେ ପଡ଼ି ନଥିଲେ, ଜଣେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ମହିଳାଙ୍କ ପାଇଁ ଏତେଗୁଡ଼େ ବେଆଇନ କାମ କାହିଁକି କରିଥାନ୍ତେ? ଏହି ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ପାଇବାରେ ଓଡ଼ିଶା ହାଇକୋର୍ଟ ଆମକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରନ୍ତୁ , କାରଣ ଏପରି ଅପରାଧିକ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇ ଏହି ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ତାକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ପାଇଁ, ପୂର୍ବ ଆଲୋଚନାମତେ, ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କୁ ମୋହରା ବନାଇଥିବା ଦୃଶ୍ୟମାନ ହେଉଛି । ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କ ସମ୍ମାନ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ମାନସୀଙ୍କ ରିଟ୍ ମାମଲା ପୁନର୍ଜୀବିତ ହେବା ଦରକାର ଓ ତହିଁରେ ନିଜ ପକ୍ଷ ରଖିବାକୁ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ସଚିବଙ୍କୁ ତଥା ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କୁ ବାଧ୍ୟ କରାଯିବା ଦରକାର । ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଛୁରୀ ମାରିବା ପାଇଁ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀଙ୍କୁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକ ଏହି ଯେଉଁ ଅଘୋଷିତ ବିଶ୍ଵାସଘାତକ ଜାଗିରି ଦେଇଛନ୍ତି , ତାହାର ସମ୍ପୂର୍ଣ ବିବସ୍ତ୍ରୀକରଣ ପାଇଁ ମାନସୀଙ୍କ ଟିଟ୍ ମାମଲାର ପୁନର୍ଜୀବନ ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ  । (କ୍ରମଶଃ)

ଟଙ୍କା ପାଇଁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଛୁରୀ ମାରିଛନ୍ତି ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ : ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ସଫେଇ ରଖନ୍ତୁ – ଏକତ୍ରିଂଶ ଭାଗ

ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ 

ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଆଦେଶ ଉପରେ ବି ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ବିଭାଗ ଶୋଇରହିଥିଲା । କାରଣ, ୧.୩.୨୦୧୯ ତାରିଖରେ ୫୪୭୦ ସଂଖ୍ୟକ ପତ୍ର ମାଧ୍ୟମରେ ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କ ଅନୁପସ୍ଥିତି ସମ୍ପର୍କରେ ସାନି ଅନୁସନ୍ଧାନ କରି ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ୧୪.୨.୨୦୧୯ ତାରିଖରେ ଦେଇଥିବା ରିପୋର୍ଟ (ପତ୍ରାଙ୍କ ୬୩୫୮) ବଦଳାଇବାକୁ ତୃତୀୟ ମହଲା (ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଦପ୍ତର)ର ଚାପରେ ନୂଆ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ରାଜି ହୋଇଯିବେ ବୋଲି ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଉଥିଲା । ଏହା କରିବାକୁ କୁଣ୍ଠିତ ହୋଇ ୪ ମାସରେ ଚାରି ଚାରି ଜଣ ଆଇ.ଏ.ଏସ୍. ଅଫିସର , ବିଶେଷ କରି ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ନିକଟ ବଳୟରେ ଥିବା ନିରଞ୍ଜନ ସାହୁ ଯେହେତୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ପଦରୁ ବିଦା ହୋଇଯାଇଥିଲେ, ସେହେତୁ ନୂଆ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ (ଜଣେ ଓ. ଏ. ଏସ୍. ଅଫିସର) ସରକାରଙ୍କ ୧.୩.୨୦୧୯ ତାରିଖର ଆଦେଶ ପ୍ରତି ଅବଜ୍ଞା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବାକୁ ସାହସ କରିବେ ନାହିଁ ବୋଲି ଭାବିଥିଲା ଏହି ବିଭାଗ ।

ହରଡ଼ଘଣାରେ ପଡ଼ିଲା ପରେ

ମାତ୍ର, ମୋ ଚିଠି ଉପରେ ରାଜ୍ୟପାଳ ଯେଉଁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ତଦନୁଯାୟୀ କି କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ହୋଇଛି ତାହା ଜାଣିବାକୁ ମୁଁ ସୂଚନା ଅଧିକାର ପ୍ରୟୋଗ କରିବା ପରେ ସଚିବଙ୍କ ନିଦ ଭାଙ୍ଗିଲା । ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ୧୪.୨.୨୦୧୯ ତାରିଖରେ ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଦେଇଥିବା ରିପୋର୍ଟ ବଦଳାଇବାକୁ ଆଦେଶ ଦିଆଯିବା ପରେ ତତ୍କାଳୀନ ସଚିବ ବିଷ୍ଣୁପଦ ସେଠୀଙ୍କ ସ୍ଥାନରେ ଶାଶ୍ଵତ ମିଶ୍ର ନୂଆ ସଚିବ ଭାବେ ବିଭାଗର ଦାୟିତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ । ମୋ ସୂଚନା ଅଧିକାର ବିଭାଗକୁ ହରଡ଼ଘଣାରେ ପକାଇଲା ପରେ ସେ ଆଦେଶ ଦେଲେ :

“ତା ୦୨.୦୭.୨୦୦୮ରିଖରୁ ୨୩.୦୭.୨୦୧୮ ତାରିଖ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ (ଶ୍ରୀମତୀ ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କର ) ଅନଧିକୃତ ଭାବେ ଅନୁପସ୍ଥିତ ଥିବା ହେତୁ ଏହି ଗର୍ହାଜିରା ସମୟ ତାଙ୍କ ଚାକିରିକାଳରୁ ବାଦ୍ ପଡ଼ିବ । କାମ ନାହିଁ ତ ମଜୁରି ନାହିଁ ନୀତିରେ ସେ ସେହି ସମୟ ପାଇଁ କୌଣସି ବେତନ ବା ଆନୁଷଙ୍ଗିକ ଫାଇଦା ପାଇବେ ନାହିଁ । ଏହି କାଳଖଣ୍ଡ ତାଙ୍କ ପଦୋନ୍ନତି ବା ପେନସନ୍ ପାଇଁ ହିସାବକୁ ଯିବ ନାହିଁ“ (ଆଦେଶାଙ୍କ ୧୮୭୫୭, ତା. ୧୩.୯.୨୦୧୯) । କାରଣ , ଅନୁସନ୍ଧାନରୁ ଜଣା ପଡ଼ିଛି ଯେ, ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀ ନିଜ ଇଚ୍ଛାରେ ୧୦ ବର୍ଷ ଧରି କର୍ମକ୍ଷେତ୍ରରୁ ଅନୁପସ୍ଥିତ ଥିଲେ ।

ବିଷ୍ଣୁପଦ କ’ଣ କହିଥିଲେ?

ଏପରି ଏକ ଆଦେଶ ଦେବାକୁ ଯେ ନୂଆ ସଚିବ ଶାଶ୍ଵତ ମିଶ୍ରଙ୍କ ପାଇଁ କାଠିକର ପଥ ହୋଇଥିବ ତାହା ଅକ୍ଳେଶ ଅନୁମେୟ । କାରଣ ଏହି ଆଦେଶ ଦେଇ ସେ ସାବ୍ୟସ୍ତ କରିଦେଲେ ଯେ, ତାଙ୍କ ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀ ସଚିବ ବିଷ୍ଣୁପଦ ସେଠୀ ଦେଇଥିବା ଆଦେଶ ଥିଲା ଏକ ଭୁଲ ଆଦେଶ ଯାହାର ବାସ୍ତବତା ସହ କୌଣସି ସମ୍ପର୍କ ନଥିଲା ଓ ଯାହା ମିଛ ଉପରେ ଆଧାରିତ ଥିଲା । କ’ଣ ଥିଲା ସେହି ଆଦେଶ? ପ୍ରାସଙ୍ଗିକତା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ପୁନରାୟ ଦେଖାଯାଉ:

“ତାଙ୍କୁ (ଶ୍ରୀମତୀ ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କୁ) ଯେଉଁ ଦିନ ଠାରୁ ନିକମା କରି ରଖାଯାଇଥିଲା ସେହିଦିନ ଠାରୁ ଅର୍ଥାତ୍ ୨.୭.୨୦୦୮ ତାରିଖଠାରୁ ସେ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟରେ ଯୋଗଦେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅନ୍ତର୍ବର୍ତ୍ତୀ ସମୟ ପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟର ଉପଯୁକ୍ତ ତଦନ୍ତ ଶେଷରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଯିବ । (ଆଦେଶ ସଂଖ୍ୟା ୨୦୪୪୫, ତ। ୧୮.୭.୨୦୧୮) ।

ନୂଆ ସଚିବଙ୍କ ୧୩.୯.୨୦୧୯ ତାରିଖ ଆଦେଶରେ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଛି ଯେ, ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀ ନିଜ ଇଚ୍ଛାନୁଯାୟୀ ୧୦ ବର୍ଷ କାଳ କର୍ମକ୍ଷେତ୍ରରୁ ଅନୁପସ୍ଥିତ ନଥିଲେ, ବରଂ ତାଙ୍କୁ ନିକମା କରି ରଖା ହୋଇଥିଲା ବୋଲି ନିର୍ଣ୍ଣୟ ଦେଇ ବିଷ୍ଣୁପଦ ସେଠୀ ୧୮.୭.୨୦୧୮ରେ ଯେଉଁ ଆଦେଶ ଦେଇଥିଲା ତାହା ଇଚ୍ଛାକୃତ ମିଥ୍ୟା ଉପରେ ଆଧାରିତ ଥିଲା ।

ଦୁର୍ନୀତି ଓ ଦୁରାଚାର

ମୁଁ ପୂର୍ବରୁ ଦର୍ଶାଇଛି ଯେ, ଶାସନ ସଚିବଙ୍କ ଚାପରେ ନ ଦବି ଅନୁବିଭାଗୀୟ ଅଧିକାରୀ ମାନସୀଙ୍କ ବ୍ୟାପାରରେ ୨୨.୬.୨୦୧୫ ତାରିଖର ଆଦେଶ ପ୍ରତି ବାରମ୍ବାର ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିବାରୁ ସେହି ଆଦେଶକୁ ମୂଲ୍ୟହୀନ କରାଇବା ପାଇଁ ଦାୟିତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ନାରାୟଣ ମହାପାତ୍ର ନାମକ ଜଣେ ଅନୁଶାସନସଚିବ । ସେହି ବ୍ୟକ୍ତି କୌଣସି ଅନୁଧ୍ୟାନ ନ କରି ତାଙ୍କ ଟିପ୍ପଣୀରେ ଲେଖିଲେ, ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କ ଅନୁପସ୍ଥିତି ତାଙ୍କ ଇଚ୍ଛାକୃତ ନଥିଲା, ମନ୍ଦ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ତାଙ୍କୁ କାମରେ ଯୋଗଦେବାକୁ ନ ଦେଇ ନିକମା କରି ରଖା ହୋଇଥିଲା ଓ ସେ ବିନା ଦୋଷରେ ଦଣ୍ଡିତ ହୋଇଚାଲିଥିଲେ । ମହାପାତ୍ରଙ୍କ ଏହି ଗାଲୁକଳ୍ପକୁ ଅତିରିକ୍ତ ମୁଖ୍ୟ ଶାସନ ସଚିବ ବାଳକୃଷ୍ଣାନଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମଗ୍ର ପ୍ରଶାସନ ମାନିନେଲା ପରେ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷାମନ୍ତ୍ରୀ ଅନନ୍ତ ଦାସଙ୍କ ଅନୁମୋଦନ କ୍ରମେ ୧୮.୭.୨୦୧୮ରେ ଏହି ଆଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । ଏହି ଗାଲୁକଳ୍ପକୁ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ପରମେଶ୍ଵରମ୍ ନ ମାନି ତାଙ୍କ ଦଦନ୍ତ ରିପୋର୍ଟରେ ସତକଥା କହିବାରୁ ତାହାକୁ ବଦଳାଇବାକୁ ତାଙ୍କ ଉପରେ ଚାପ ପକାହୋଇଥିଲା ୧.୩.୨୦୧୯ର ୫୪୭୦ ସଂଖ୍ୟକ ପତ୍ର ମାଧ୍ୟମରେ । ଏହି ଗାଲୁକଳ୍ପ ଅନୁଯାୟୀ କାମ ନକରିବାରୁ ମାତ୍ର ୪ ମାସ ୬ ଦିନ ଭିତରେ ତାଙ୍କ ସମେତ କିପରି ୪ ଜଣ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଅନୁଚ୍ଚାରିତ ଦଣ୍ଡ ସ୍ୱରୂପ ବଦଳି ଆଦେଶର ଶିକାର ହୋଇଥିଲେ ତାହା ପୂର୍ବରୁ ଦର୍ଶାଯାଇଛି ।

ଯେହେତୁ ଏହି ଚାପ ପ୍ରଯୋଗରେ ନୂଆ ସଚିବଙ୍କର କୌଣସି ଭୂମିକା ନଥିଲା, ଏବଂ ସଚିବଙ୍କୁ ପଚାରି ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ବଦଳି ହୁଏନାହିଁ , ସେହେତୁ ଏହି ଗଣ୍ଡା ଗଣ୍ଡା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ବଦଳି ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ବା ତାଙ୍କ ଦପ୍ତର ହିଁ କରାଇଥିବା ସମ୍ଭବ ।

ମୁଁ ଯଦି ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିକୁ କଥାଟିକୁ ଆଣିନଥାନ୍ତି ତେବେ ମାନସୀଙ୍କୁ ପଦାସୀନ କରାଇବାକୁ ଆଇନ କାନୁନର ଆଖିବୁଜା ଉଲ୍ଲଂଘନ କରିଥିବା ଗ୍ୟାଙ୍ଗ ୧୪.୨.୨୦୧୯ର ତଦନ୍ତ ରିପୋର୍ଟ ବଦଳାଇବାକୁ ହୁଏତ ୫ମ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କୁ ବାଧ୍ୟ କରି ନପାରିଥିଲେ ୬ଷ୍ଠ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କୁ ବାଧ୍ୟ କରିଥାନ୍ତେ ଓ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ପ୍ରତି ବିଶ୍ଵାସଘାତକତା କରିଥିବା ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀଙ୍କୁ ପୁରସ୍କାର ସ୍ୱରୂପ ତାଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀ ମାନସୀଙ୍କୁ ୧୦ ବର୍ଷର ସବେତନ ଚାକିରି ଦିଆଇ ବରିଷ୍ଠତା ସହ ତାଙ୍କ ଚାକିରି ନିୟମିତ କରିଥାନ୍ତେ । ତା ହୋଇଥିଲେ, ଏଇ ୧୦ ବର୍ଷର ପିଛିଲା ବେତନ ବାବଦରେ ସେ ପାଇଥାନ୍ତେ ପ୍ରାୟ ଦେଢକୋଟି ଟଙ୍କା ।

ମୋ ହେତୁ ହୁଏତ ରାଜ୍ୟ ଟ୍ରେଜେରୀର ଏହି ଲୁଟ ବନ୍ଦ ହୋଇଗଲା । ମାତ୍ର ଏହି ଲୁଟ ପାଇଁ ଏହି ଗ୍ୟାଙ୍ଗ ଯେଉଁ ଷଡଯନ୍ତ୍ର ଭିଆଇଥିଲା , ସେଥିପାଇଁ ଗ୍ୟାଙ୍ଗର ପ୍ରତ୍ୟେକ ସଦସ୍ୟ , ବିଶେଷତଃ ତତ୍କାଳୀନ ବିଭାଗୀୟ ସଚିବ ବିଷ୍ଣୁପଦ ସେଠୀ ଯେ ଦଣ୍ଡନୀୟ, ଏଥିରେ କ’ଣ କିଛି ସନ୍ଦେହ ରହିପାରେ? ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ତାଙ୍କୁ ପ୍ରମୁଖ ଶାସନ ସଚିବ ପଦକୁ ପଦୋନ୍ନତି ଦେଇ ଏହି ସମଗ୍ର ଉଦଗ୍ର ପ୍ରଶାସନିକ ଦୁର୍ନୀତି ଓ ଦୁରାଚାରରେ ନିଜ ସମ୍ପୃକ୍ତିର ଝଲକ ଦେଇଛନ୍ତି ।

ହାଇକୋର୍ଟରେ ଉଠିଥିବା ମାମଲାର ହାଲ୍

ଯେଉଁ ସରକାରୀ ଆଦେଶ ରଦ୍ଦ କରିବାକୁ ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀ ହାଇକୋର୍ଟକୁ ଯାଇଥିଲେ ସେ ଆଦେଶର ଆଦ୍ୟ ଭାଗ ହେଲା:-

“କର୍ମକ୍ଷେତ୍ରରୁ ତାଙ୍କର ଅନୁପସ୍ଥିତି କାଳ ତାଙ୍କ ଚାକିରି କାଳରୁ ବାଦ୍ ପଡ଼ିବ ଓ ସେ ସେହି ସମୟ ପାଇଁ କୌଣସି ବେତନ ବା କୌଣସି ଫାଇଦା ଦାବି କରିପାରିବେନାହିଁ “ (ପତ୍ରାଙ୍କ୧୩୨୯୦, ତା ୨୨.୬.୨୦୧୫) ।

ଅତଏବ, ଏହି ଯେଉଁ ଆଦେଶକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣତଃ ରଦ୍ଦ କରିବା ପାଇଁ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ସଚିବ ମାନସୀଙ୍କ ସହ ହାତ ମିଳାଇଥିଲେ ତାଙ୍କ ରିଟ ମାମଲାରେ, ସେହି ଆଦେଶ ଠିକ୍ ଥିଲା ବୋଲି ୧୩.୯.୨୦୧୯ ତାରିଖର ଆଦେଶରେ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ବିଭାଗର ନୂଆ ସଚିବ ସ୍ଵୀକାର କରିଛନ୍ତି ।

ଏତଦ୍ୱାରା ସେ ଏକଥା ବି ସ୍ଵୀକାର କରିଛନ୍ତି ଯେ, ମାନସୀଙ୍କର କୌଣସି ଦୋଷ ନଥାଇ ତାଙ୍କୁ ନିକମା କରି ରଖାଯାଇଥିବାରୁ ତାଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ କୌଣସି ଶୃଙ୍ଖଳାଗତ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ହେବନାହିଁ ଓ ସେ ଏକ ନୂଆ କଲେଜରେ କାମ କରିବେ ବୋଲି ଅନୁଶାସନସଚିବ ସୂର୍ଯ୍ୟ ନାରାୟଣ ମହାପାତ୍ର, ଅତିରିକ୍ତ ଶାସନ ସଚିବ କୃପାସିନ୍ଧୁ ମିଶ୍ର ଓ ଅତିରିକ୍ତ ମୁଖ୍ୟ ଶାସନ ସଚିବ ଆର୍. ବାଳକୃଷ୍ଣାନଙ୍କ ଗ୍ୟାଙ୍ଗ ସହ ମିଶି ତଦାନୀନ୍ତନ ସଚିବ ବିଷ୍ଣୁପଦ ସେଠୀ ଓ ମନ୍ତ୍ରୀ ଅନନ୍ତ ଦାସଙ୍କ ଅନୁମୋଦନରେ ୧୮.୭.୨୦୧୮ ତାରିଖରେ ଯେଉଁ ଆଦେଶ ଜାରି ହୋଇଥିଲା, ତାହା କେବଳ ଗାଲୁକଳ୍ପ ଥିଲା ଏବଂ ଥିଲା ଅତି ଜଘନ୍ୟ ପ୍ରଶାସନିକ ଉଚ୍ଛୃଙ୍ଖଳା ଓ ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କୁ ଓଡ଼ିଶା ରାଜକୋଷରୁ ଅତି ଅବୈଧ ଭାବେ ପ୍ରାୟ ଦେଢକୋଟି ଟଙ୍କା ଲୁଟ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ସରକାରୀ ପଦରେ ଥିବା ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଗ୍ୟାଙ୍ଗର ଅପରାଧିକ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର ।

ଏହା ଭିନ୍ନ କଥା ଯେ, ମୋ ହେତୁ ଏହି ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର ଫସରଫାଟି ଯାଇଛି ଓ ଆମ ରାଜକୋଷରୁ ପ୍ରାୟ ଦେଢକୋଟି ଟଙ୍କା ଲୁଟ ହେବା ଏଯାଏଁ ସମ୍ଭବ ହୋଇନାହିଁ । ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଛୁରୀ ମାରି ଏହି ଅବୈଧ ଆୟ ହାସଲ ପାଇଁ ବିଷକୁମ୍ଭପୟୋମୁଖ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ ଯେଉଁ ଜାଲ ବିଛାଇଥିଲେ ତାହା ଏତଦ୍ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଆଂଶିକ ଭାବେ ବିଫଳ ହୋଇଛି ।

କିନ୍ତୁ, ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଛୁରୀ ମାରିବାକୁ ସରକାରୀ ଷଡଯନ୍ତ୍ର ସହ ସାମିଲ ହୋଇଥିବା ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପିଛିଲା ବେତନ ବାବଦରେ ପ୍ରାୟ ଦେଢକୋଟି ଟଙ୍କା ଓଡ଼ିଶା ରାଜକୋଷରୁ ଦିଆଇ ଦେବା ପାଇଁ ଅତିରିକ୍ତ ମୁଖ୍ୟ ଶାସନ ସଚିବ ଥିବା ଅଣଓଡ଼ିଆ ଆଇ. ଏ. ଏସ୍. ଅଫିସର ଆର୍. ବାଳକୃଷ୍ଣାନ, ଅତିରିକ୍ତ ଶାସନ ସଚିବ କୃପାସିନ୍ଧୁ ମିଶ୍ର ଓ ଅନୁଶାସନସଚିବ ସୂର୍ଯ୍ୟ ନାରାୟଣ ମିଶ୍ରଙ୍କ ସହ ମିଶି ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ସଚିବ ବିଷ୍ଣୁପଦ ସେଠି ଯେଉଁ ଅପରାଧିକ ଷଡଯନ୍ତ୍ର ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ, ସେହି ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର ବିରୁଦ୍ଧରେ କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଏ ଯାଏଁ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇନଥିବା ହେତୁ ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ନିଯୁକ୍ତିଦାତାଙ୍କ ଆପତ୍ତି ସତ୍ତ୍ୱେ ଏକ ନୂଆ କଲେଜରେ ଯୋଗଦିଆ କରାଇ ପ୍ରତିମାସରେ ଅଧଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ଟଙ୍କା ଆମ ରାଜକୋଷରୁ ବ୍ୟୟ କରାଯାଉଛି । ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କ ନାମ ବ୍ୟବହାର କରି ଏହି ବେଆଇନ କାମ ଚାଲିଛି । ଏହା ହିଁ ମାନସୀଙ୍କ ରିଟ୍ ମାମଲାର ଉପସ୍ଥିତ ହାଲ୍ ।

କ୍ରୀଡ଼ାକନ୍ଦୁକ ହାଇକୋର୍ଟ!

ଦେଖିଲେ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହେବାକୁ ପଡ଼େ ଯେ, ଏହି ବେଆଇନ କମ ପାଇଁ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ବିଭାଗ ଓଡ଼ିଶା ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ନିଜର କ୍ରୀଡ଼ାକନ୍ଦୁକ ବନାଇଛି । ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କୁ ଚିତାକଟିବା ପାଇଁ ନିଜେ ପକ୍ଷଭୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ନିଜ ପକ୍ଷ ନ ରଖି, ଏହି ବିଭାଗ କୌଶଳକ୍ରମେ ଛଡ଼ାଇ ଆଣିଛି ମାନସୀଙ୍କ ମାମଲାକୁ ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କ ବିଚାର ବଳୟରୁ ଓ ତାହାପରେ ତାହା ହିଁ କରିଛି, ଯାହା ହାଇକୋର୍ଟ ହୁଏତ କେବେ ବି କରିନଥାନ୍ତେ ।

ଏହାଙ୍କ ଚାଲ୍ ଭିତରକୁ ପଶି ନପାରି, ଗତ ୩.୪.୨୦୧୯ ତାରିଖରେ ମାନସୀଙ୍କ ଆବେଦନ କ୍ରମେ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ସଚିବଙ୍କ ପାଖକୁ ମାମଲାଟିକୁ ପଠାଇ ହାଇକୋର୍ଟ ଆଦେଶ ଦେଇଥିଲେ କି, ୨୨.୬.୨୦୧୫ ତାରିଖର ସରକାରୀ ଆଦେଶ ରଦ୍ଦ ପାଇଁ ମାନସୀଙ୍କ ଆବେଦନ ଉପରେ ସେ ୩ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ଉପଯୁକ୍ତ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଅନ୍ତୁ । ଏହି ସମୟସୀମାକୁ ବିଭାଗୀୟ ବାବୁମାନେ ସମ୍ପୂର୍ଣ ବେଖାତିର କରିଥିଲେ , ଯଦିଓ ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ସମୟସୀମାକୁ ବେଖାତିର କରିବା ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କ ଅବମାନନା ଭିନ୍ନ କିଛି ନୁହେଁ । ମାନସୀଙ୍କ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ଥିଲା ଏହି ଅବମାନନା ପ୍ରତି ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିବା ଓ ସଚିବଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଅଦାଲତ ଅବମାନନା ମାମଲା ଦାଏର କରିବା । ସେ ତାହା କରିନଥିଲେ, କାରଣ ସେ ଜାଣିଥିଲେ ଯେ, ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ୧୪.୨.୨୦୧୯ ତାରିଖର ରିପୋର୍ଟ ବଦଳିଗଲେ ସମ୍ପୂର୍ଣତଃ ତାଙ୍କ ସପକ୍ଷରେ ଏକ ଆଦେଶ ଦେବାକୁ ସଚିବ ସକ୍ଷମ ହେବେ, ଏବଂ ଏଥିପାଇଁ ଯେତେ ବିଳମ୍ବ ହେଲେ ବି ତାଙ୍କ ନିଜର ହିଁ ଲାଭ ହେବ । ମାମଲାଟିକୁ ସମାପ୍ତ କରିସାରିଥିବା ହେତୁ ହାଇକୋର୍ଟ ମଧ୍ୟ ଏହି ଭୟଙ୍କର କାରସାଦି ସମ୍ପର୍କରେ କିଛି ଜାଣିପାରିବେ ନାହିଁ । ତେଣୁ ଏହାହିଁ କୁହାଯାଇ ପାରିବ ଯେ, ହାଇକୋର୍ଟରେ ରିଟ୍ ମାମଲା ଦାଖଲ କରି ଏହି ପ୍ରଶାସନିକ ଉଚ୍ଛୃଙ୍ଖଳାକୁ ନିରଙ୍କୁଶ କରିବା ପାଇଁ ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କୁ କ୍ରୀଡ଼ନକ କରାଯାଇଥିଲା ।

ଯେହେତୁ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ତଦନ୍ତ ରିପୋର୍ଟ ବଦଳାଯାଇ ପାରିଲାନି, କାରଣ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ନିକଟରେ ମୋ ଅଭିଯୋଗ ତହିଁର ପଥ ଓଗାଳିଲା, ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ସଚିବ ନିରୂପାୟ ଅବସ୍ଥାରେ ୨୨.୬.୨୦୧୫ର ସରକାରୀ ଆଦେଶର ଆଦ୍ୟଭାଗ ଅନୁଯାୟୀ ତାଙ୍କ ୧୩.୯.୨୦୧୯ ତାରିଖର ଆଦେଶ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ପ୍ରେରିତ ହୋଇଥିବା ସେହି ଆଦେଶର ପ୍ରାନ୍ତଭାଗକୁ ସେ ଅନଧିକୃତ ଭାବେ କବର ଦେଇଛନ୍ତି, ଯାହା ଓଡ଼ିଆ ଜାତୀୟ ସ୍ଵାର୍ଥର ପରିପନ୍ଥୀ ଓ ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କ ଆଦେଶର ବିରୁଦ୍ଧାଚରଣ । (କ୍ରମଶଃ)