[ଆମ ଭାଷାକୁ ମାରିଦେବା ପାଇଁ ଆମ ରାଜ୍ୟ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଯେଉଁ ଚକ୍ରାନ୍ତ ଚଳାଇଛନ୍ତି ତା କବଳରେ ପଡ଼ି ଆମ ଜାତିର ପରିଚୟ ଏବେ ବିପଦାପନ୍ନ । ତାକୁ ବିପଦମୁକ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ଆମେ ଯେଉଁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ଚଳାଇଛୁ, ତାହା ପ୍ରତ୍ୟାହୃତ ହୋଇସାରିଛି ବୋଲି ଏକଦା ଆନ୍ଦୋଳନ ପ୍ରତିଷ୍ଠତାଙ୍କ ଦୁଇ ସହଯୋଗୀଙ୍କଠାରୁ କଳା ଟଙ୍କା ଦେଇ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଲେଖେଇନେଇଛନ୍ତି । ଗୋଟିଏ ରାଜ୍ୟର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ସେହି ରାଜ୍ୟର ମାତୃଭାଷାକୁ ମାରିଦେବା ପାଇଁ ଏପରି କୁତ୍ସିତ ଚକ୍ରାନ୍ତ କରିବା ସାରା ବିଶ୍ଵରେ ବିରଳ । ବିଶ୍ଵରେ ବିରଳ ମଧ୍ୟ ଆମ ଆନ୍ଦୋଳନ ପରି ଏକ ଆନ୍ଦୋଳନ, ଯାହା ନିଜର ମାତୃଭାଷାକୁ ସରକାରୀ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର କବଳରୁ ରକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବେ ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ନୀରବରେ ନିଜର ଦାବି ନିବେଦନ କରିପାରେ । ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ଏତେ ନୀତିନିଷ୍ଠ ଯେ, କରୋନା ପରିଚାଳନାରେ ସରକାରଙ୍କୁ ଚାପମୁକ୍ତ ରଖିବା ପାଇଁ ଏହା ପ୍ରତ୍ୟହ ଚଳାଇଥିବା କଳାପତାକା ଅଭିଯାନକୁ କାୟିକତଃ ସ୍ଥଗିତ ରଖିଛି ; କିନ୍ତୁ ଅବ୍ୟାହତ ରଖିଛି ବୌଦ୍ଧିକ ସ୍ତରରେ । ପ୍ରତିଦିନ ଆନ୍ଦୋଳନର ଦାବି ଅଦ୍ୟତନ କରାଯିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ପ୍ରତି ରବିବାର ସନ୍ଧ୍ୟା ୭ରୁ ଚାଳୁଛି ନଭମଞ୍ଚ ମାଧ୍ୟମରେ ଏହାର ସାରସ୍ଵତ ସାଙ୍ଗଠନିକ ଅଧିବେଶନ ; ଏବଂ ପ୍ରତି ସୋମବାର ପୂର୍ବାହ୍ନ ୧୦ରେ ଫେସବୁକରେ ଥିବା ‘ଭାଷା ମାଆ ପାଇଁ ପଦେ’ ପୃଷ୍ଠାରୁ ଜଣେ ବିଜ୍ଞ ଓଡ଼ିଆ ଆନ୍ଦୋଳନର ଦାବି ଯଥାର୍ଥ ଓ ତାହାକୁ ସରକାର ମାନିନିଅନ୍ତୁ ବୋଲି ସାରଗର୍ଭକ ପରାମର୍ଶ ଦେଉଛନ୍ତି ସରକାରଙ୍କୁ । ବିଶ୍ଵର ଆନ୍ଦୋଳନ ଇତିହାସରେ ଏହା ଯେତିକି ବିରଳ, ସେତିକି ଅଭିନବ । ଏହି କ୍ରମରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ରବିବାସରୀୟ ଅଧିବେଶନରେ ଯେଉଁ ସମସ୍ତ ଭାଷାମନସ୍କ ଭାଷଣ ଉପସ୍ଥାପିତ ହେବ, ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଏହି ମଞ୍ଚରେ ଆମେ 'ଭାଷା ମାଆ ପାଇଁ ଚିନ୍ତାଖିଏ ' ପୃଷ୍ଠାରେ ସ୍ଥାନିତ କରିବୁ । (ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ )]
ଆମ ଭାଷା ଆମ ପରିଚୟ
“ମାତୃଭୂମି ମାତୃ ଭାଷାରେ ମମତା
ଯା ହୃଦେ ଜନମି ନାହିଁ
ତାକୁ ଯଦି ଜ୍ଞାନୀ ଗଣରେ ଗଣିବା
ଅଜ୍ଞାନୀ ରହିବେ କାହିଁ।”
ବାସ୍ତବିକ୍ ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେରଙ୍କ ଏହି ଉକ୍ତିଟି ଆମ ସମସ୍ତଙ୍କ ମନକୁ ଆନ୍ଦୋଳିତ କରେ ।ମୋ ଭାଷା ହିଁ ମୋ ଅସ୍ମିତା – ଏହା ଏହି ପଙ୍କ୍ତିଟି ଆମକୁ ସୂଚାଇ ଦିଏ ।
ଆମେ ଜୀବନକାଳ ଭିତରେ ତିନୋଟି ମାଆକୁ ଭେଟିଥାଉ । ଯିଏ ଆମକୁ ଜନ୍ମ ଦିଏ ସିଏ ମାତୃଦେବୀ , ଯିଏ ଆମକୁ ତା କୋଳରେ ଚାଲିବା ପାଇଁ ସ୍ଥାନ ଦିଏ ସିଏ ମାତୃଭୂମି ଏବଂ ଆଉ ଜଣେ ଯିଏ ଆମର କଣ୍ଠରୁ ଶବ୍ଦ ହୋଇ ଝରିପଡେ ସେ ଆମର ମାତୃଭାଷା । ଏ ତିନି ଜଣ ଯାକ ଆମର ଚିର ନମସ୍ୟା ।
ଆମ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଏକ ପ୍ରାଚୀନ ଏବଂ ସମୃଦ୍ଧ ଭାଷା । ଶହ ଶହ ବର୍ଷ ଧରି ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ଏକ ସୁଦୀର୍ଘ ପରମ୍ପରା ରହି ଆସିଛି । ଏହି ମହାନ୍ ପରମ୍ପରାକୁ ଉଜ୍ଜୀବିତ କରି ରଖିଛନ୍ତି ଏହି ମାଟିର ବହୁ ସ୍ମରଣୀୟ ସାହିତ୍ୟସାଧକ । ଆମ ଭାଷାରେ ଆମ ପରିଚୟ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ପାଇଁ ଏଇ ମାଟି ତା କୋଳରେ ଅନେକ ପ୍ରଥିତ ଯଶା ସାହିତ୍ୟିକ ଓ ଭାଷାପ୍ରେମୀମାନଙ୍କୁ ଜନ୍ମ ଦେଇଛି । ତାଙ୍କ ପାଇଁ ଆମ ଭାଷା, ଆମ ପରମ୍ପରା, ପାଲଟି ଯାଇଛି ଏକ ଅତୁଳନୀୟ ଐଶ୍ୱର୍ଯ୍ୟ ଓ ମହାର୍ଘ ସମ୍ପଦ ।
ଯେଉଁମାନଙ୍କ ପ୍ରାଥମିକ ପ୍ରୟାସ ପାଇଁ ଆମ ଭାଷା ବିଶ୍ୱଦରବାରରେ ଅଣ୍ଟା ସଳଖି ଛିଡ଼ା ହୋଇ ପାରିଛି, ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଆମେ ଗର୍ବିତ ଓ ଗୈାରବାନ୍ୱତ । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅଗ୍ରସାରଥି ରୂପେ ଆମେ ମାଟିର ମହାକବି ସାରଳା ଦାସଙ୍କୁ ନେଇ ପାରିବା; କାରଣ, ସେ କେବଳ ଶୂଦ୍ରମୁନି ସାରଳା ଦାସ ନୁହଁନ୍ତି, ସେ ଓଡ଼ିଶା ମାଟିର ଦର୍ଶନବନ୍ତ ମହାପୁରୁଷ । ସେ ହିଁ ଆଦି ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଓଡ଼ିଆ ସଭ୍ୟତା ତଥା ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପିତା ଓ ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା । ମହାଭାରତ ପରି ମହାକାବ୍ୟର ସ୍ରଷ୍ଟା ହିସାବରେ ଆମେ ତାଙ୍କୁ ଜାଣୁ । ଏହା କେବଳ ଏକ ମହାକାବ୍ୟ ନୁହେଁ , ବରଂ ଓଡ଼ିଶାର ଜନ ଜୀବନର ଏକ ମହାନ୍ ଆଲେଖ୍ୟ । ତେଣୁ କୁହାଯାଏ-
“ଯାହା ନାହିଁ ଭାରତେ
ତାହା ନାହିଁ ଭାରତେ ।”
ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଓ ଓଡ଼ିଆ ପରମ୍ପରାକୁ ଜୀବନ୍ୟାସ ଦେଇ ଚଳପ୍ରଚଳ କରାଇବା ପାଇଁ ଏହା ଥିଲା ପ୍ରଥମ ମୂଳଦୁଆ ।
ଷୋଡ଼ଶ ଶତାବ୍ଦୀର କଥା ଯଦି ଆମେ ଆଲୋଚନା ପରିସରଭୁକ୍ତ କରିବା ତାହେଲେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସାହିତ୍ୟର ସୈ।ଧର ଭିତ୍ତି ପ୍ରସ୍ତର ଏହି ସମୟରେ ହିଁ ପଡିଥିଲା । ନଦୀରେ ଜୁଆର ଆସିଲେ ଯେଉଁ ଭଳି ଭାବେ ଦୁଇ କୂଳ ପ୍ଲାବିତ ହୋଇଥାଏ, ଠିକ୍ ସେହିଭଳି ଭାବେ ଏ ସମୟରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସାହିତ୍ୟରେ ପ୍ରବଳ ପ୍ଲାବନ ଦେଖା ଦେଇଥିଲା । ଆମେ ଯେତେବେଳେ ବଳରାମ ଦାସଙ୍କ କଥା ଆଲୋଚନା କରୁ, ସେତେବେଳେ ଆମ ନଜରକୁ ସେ ନିଶ୍ଚଚ ଆସନ୍ତି ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରଥମ ନାରୀବାଦୀ କବି ଭାବେ । ତାଙ୍କର ଲକ୍ଷ୍ମୀ ପୁରାଣରେ କି ଭଳି ଜଣେ ନାରୀକୁ ସମ୍ମାନ ଦିଆଯିବା ଉଚିତ୍ ତାହା ସେ ତାଙ୍କ ପୁରାଣ ମାଧ୍ୟମରେ ଲୋକଙ୍କୁ ଅବଗତ କରାଇଥିଲେ ।
ଓଡ଼ିଆ ଜାତିକୁ ପାଠୁଆ ଓ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ସଂସ୍କୃତିସମ୍ପନ୍ନ କରିବା ପାଇଁ ଯଦି କିଏ ଓଡ଼ିଶାର ଆବାଳବୃଦ୍ଧବନିତାଙ୍କ ପାଖରେ ପରିଚିତ, ସେ ହେଉଛନ୍ତି ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ଭିତରେ ବଡ଼ ଓଡ଼ିଆ ଜଗନ୍ନାଥ ଦାସ, ଯେ କି ଓଡ଼ିଆ ଭାଗବତର ସ୍ରଷ୍ଟା । ଭାଗବତ କିଭଳି ଭାବେ ଯୁଗ ଯୁଗ ଧରି ତା’ର ଯାଦୁକରୀ ସ୍ପର୍ଶରେ ଆମ ସମସ୍ତଙ୍କ ଜୀବନକୁ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ପ୍ରାଣପୂର୍ଣ୍ଣତା ଦେଇଛି, ତାହା ନିଶ୍ଚିତ ରୂପେ ସଭିଙ୍କୁ ଜଣାଅଛି । ଓଡ଼ିଶାର ଜନ ସାଧାରଣଙ୍କ ସରଳ ନୀତିନିଷ୍ଠ ଜୀବନ ଉପରେ ଭାଗବତ ଯେ ଗଭୀର ପ୍ରଭାବ ପକାଏ ଏଥିରେ ଦ୍ୱିମତ ହେବାରେ କିଛିନାହିଁ ।
ଏହା ମଧ୍ୟ ଆମର ଏକ ଭିନ୍ନ ପରିଚୟ । ଏହାର ରସାଣିତ ଓ ଅମୃତମୟ ଭାଷା ସମସ୍ତ ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକଙ୍କୁ ଆପ୍ୟାୟିତ କରିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଆମମାନଙ୍କର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ତୃଷ୍ଣାକୁ ଅନେକ ପରିମାଣରେ ମେଣ୍ଟାଇବା ସହ ଓଡ଼ିଶାର ଘରେ ଘରେ ତଥା ପ୍ରତି ଜନ ମାନସକୁ ସ୍ପର୍ଶ କରିଛି । ସେହି ପରି ମୋ ଭାଷାର ଅନ୍ୟ ଜଣେ ବରପୁତ୍ର ସନ୍ଥ କବି ଭୀମ ଭୋଇଙ୍କୁ ଆଲୋଚନାକୁ ନିଆଯାଏ । ଏକ ଦରିଦ୍ର ପରିବାରରେ ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ କରି ପ୍ରାଣୀ ମାନଙ୍କର ଉଦ୍ଧାର ପାଇଁ ଏଭଳି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପଦ ଲେଖିବା କେବଳ ମୋ ଭାଷାର କବିଟିଏ ହିଁ କରିପାରେ-
“ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ଆରତ ଦୁଃଖ ଅପ୍ରମିତ ଦେଖୁଦେଖୁ କେବା ସହୁ
ମୋ ଜୀବନ ପଛେ ନର୍କେ ପଡ଼ିଥାଉ ଜଗତ ଉଦ୍ଧାର ହେଉ ।”
ଆମ ଭାଷାର ବିଲୋପୀକରଣ ପାଇଁ ଚକ୍ରାନ୍ତ ଚାଲିଥିବା ବେଳେ ଆମ ମାତୃଭାଷାର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ପ୍ରତିପାଦନ କରି ତାର ସୁରକ୍ଷା ଓ ତହିଁରେ ଆମ ଜାତିର କାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ଯେଉଁମାନେ ଆମ ଭାଷା ଭିତ୍ତିରେ ଏକ ଶାସନାଧୀନ ରାଜ୍ୟ ଗଠନ ପାଇଁ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ଯେଉଁମାନେ ଅଗ୍ରଗାମୀ ହୋଇ ଆମ ଭାଷାକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବା ପାଇଁ ଆଗେଇ ଆସିଥିଲେ, ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ସେନାପତି ସାଜି ଭାଷା ସାହିତ୍ୟର ରଣାଙ୍ଗନରେ ଯିଏ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ, ସେ ଥିଲେ କୁଳବୃଦ୍ଧ ମଧୁସୂଦନ ,ବ୍ୟାସ କବି ଫକିର ମୋହନ ସେନାପତି , କବିବର ରାଧାନାଥ ରାୟ , ସ୍ବଭାବକବି ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେର ପ୍ରଭୃତି ବହୁ ମନୀଷୀ । ସେମାନଙ୍କ କଣ୍ଠରୁ ସ୍ଫୁରିଥିବା ମହାମିଳନର ମହାମନ୍ତ୍ରଟିକୁ ଆମକୁ ମୁକ୍ତ କଣ୍ଠରେ ଗାନ କରିବାକୁ ପଡ଼ବ ।
ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ସେତୁ ବନ୍ଧରେ ଗୁଣ୍ଡୁଚି ମୂଷାର ପ୍ରୟୋଜନୀୟତା ଭଳି ଛୋଟ ପ୍ରୟାସ ହିଁ ଆମକୁ ନିଶ୍ଚିତ ରୂପେ ଆମର ଲକ୍ଷ୍ୟ ସ୍ଥଳରେ ପହଁଞ୍ଚାଇ ପାରିବ । ଆମକୁ ଆମ ଭାଷାର ଲାଳିତ୍ୟ ଓ କୋମଳତା ସମ୍ପର୍କରେ ପାଶୋରି ପକାଉଥିବା ଜାତିକୁ ଆଉଥରେ ଚେତାଇ ଦେବାକୁ ହେବ ଓ ପୁରୁଣା ସ୍ମୃତିକୁ ରୋମନ୍ଥନ କରି ମୋ ଭାଷାର ନବ କଳେବର ରୂପକୁ ଆଗାମୀ ପିଢ଼ି ହାତରେ ଟେକି ଦେବା ସହ ଏହାର ଉତ୍ତୋରତର ଉନ୍ନତି ନିମନ୍ତେ ଆମ ଓଡିଶାର ସମସ୍ତ ଜନସାଧାରଣ ନିଜଭାଷାର ପ୍ରୟୋଗ ପ୍ରତି ଯତ୍ନବାନ ହେବାକୁ ପଡିବ। ଏବଂ ମୋ ଭାଷା ମୋ ପରିଚୟ ହେଉ, ଏହି ଆତ୍ମିୟତା ଭାବ ଆଗାମୀ ପିଢ଼ିକୁ ବୁଝାଇବା ପାଇଁ ପଡିବ । ଏଥିପାଇଁ ପ୍ରଥମେ ଆମକୁ ଆମ ପରିବାରରୁ ହିଁ ଉଦ୍ୟମ ଆରମ୍ଭ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଆମ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ମମି ଡାଡିର ଡାକକୁ ଭୁଲାଇ ବାପ ମା ଡାକର କୋମଳତା ସମ୍ପର୍କରେ ଅବଗତ କରାଇବାକୁ ପଡ଼ିବ।
ଆଜିର ପିଢ଼ି ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ସଭ୍ୟତାକୁ ଓ ବିଦେଶୀ ଭାଷାକୁ ବହୁ ମାତ୍ରାରେ କଥାରେ, ଶୈଳୀରେ, ପରମ୍ପରାରେ ଅନୁକରଣ କରୁଛି; ଯାହା ଫଳରେ କି ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ପ୍ରତି ସେମାନଙ୍କର ବିମୁଖତା ଭାବ ବଢ଼ି ବଢ଼ି ଯାଉଛି । ଆଜିକାଲି ଇଂରେଜ ମାଧ୍ୟମ ସ୍କୁଲ ମାନଙ୍କରେ ପିଲାମାନଙ୍କର ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ବୈର ମନୋଭାବ ବାସ୍ତବିକ କଷ୍ଟ ଦାୟକ ।
ଏଣୁ ଆମ ସମସ୍ତଙ୍କର ଏହିଭଳି ଭାବେ ଅଙ୍ଗିକାରବଦ୍ଧତା ରହିବା ଉଚିତ ଯେ, ଆମ ଭାଷା ହିଁ ହେବ ସର୍ବତୋଭାବେ ଆମ ପରିଚୟ ।
“ଭାଷା ଲଙ୍ଘି ଦିଏ
ଯନ୍ତ୍ରଣାର ସିନ୍ଧୁ
ଏଣୁ ଭାଷାରେ ମୋ
ଜାତି ପ୍ରାଣ ବିନ୍ଦୁ ।
ଭାଷାରୁ ଝରଇ
ଅମୃତର ଧାର
ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନେ
ଜାଗ ଭାଷାବୀର ।
ଭାଷା ମହାନତା
ଆମରି ହାତରେ
ସମର୍ପଣଭାବ
ରଖହେ ଭାଷାରେ।”
“ଜୟ ଉକ୍ତଳ ଜନନୀ”
