କାନ୍ଦୁଛି କବିର କଲମ

ରାଜେଶ କୁମାର ଶତପଥୀ 

ଅଶୀଠାରୁ ମସୀ ଅଟେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ
ଏ କଥା ଜାଣେ ଜଗତ,
ଅସମ୍ଭବ କର୍ମ ସମ୍ଭବ କରିଣ
ଜଗତେ ସିଏ ବିଖ୍ୟାତ ।

ମସୀ ଅସ୍ତ୍ର ରୂପେ ଧରି ନିଜ ହାତେ
ଯୁଦ୍ଧ କରେ ମର୍ତ୍ତ୍ୟେ ଜଣେ,
ଅସତ୍ୟରୁ ସତ୍ୟ ଅଧର୍ମରୁ ଧର୍ମ
ଦୁର୍ନୀତିରୁ ନୀତି ଆଣେ ।

କେତେ ଯେ ବିପ୍ଳବ କେତେ ଆନ୍ଦୋଳନ
କରିଅଛି ଏ କଲମ,
ଇତିହାସ ପୃଷ୍ଠା ଭିତରେ କେବଳ
ରହିଯାଇଛି ତା ନାମ ।

ବଦଳି ଯାଇଛି ଆଜିର ସାହିତ୍ୟ
ବଦଳିଛି କବିମତ,
କମିଯାଉଅଛି ସାହିତ୍ୟ ସାଧନା
ହୋଇଛି କ୍ଷତ ବିକ୍ଷତ ।

କି ସୁନ୍ଦର ସତେ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ
ଅଟେ କେତେ ପୁରାତନ,
କେତେ ଯେ ସୁଯୋଗ୍ୟ ସାହିତ୍ୟସାଧକ
ରଖି ଯାଇଛନ୍ତି ନାମ ।

ସାହିତ୍ୟ ସାଧନା ଧର୍ମ ଥିଲା ତାଙ୍କ
ଲେଖନୀ ଯେ ଭଗବାନ,
ସମାଜ ଉନ୍ନତି ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ତାଙ୍କ
ଥିଲେ ବଡ଼ ତ୍ୟାଗବାନ ।

ଆଜି ବି ଅଛି ଏ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ
ଅଛନ୍ତି କବି, ଲେଖକ,
ନାହିଁ ଆଜି ସେହି ସାହିତ୍ୟ ଆଦର
ନାହିଁ ତ ଆଉ ପାଠକ ।

ଉନ୍ନତି ନାମରେ ଡିଣ୍ଡିମ ବଜାଇ
ହେଉଛନ୍ତି ଅନୁନ୍ନତ,
ନିଜ ଭାଷା ପାଇଁ ସମୟ ତ ନାହିଁ
ଇଂରାଜୀରେ ସର୍ବେ ବ୍ୟସ୍ତ ।

ନିଜକୁ ପଛେ କେ ଚିହ୍ନି ନ ପାରନ୍ତୁ
ନ ଜାଣନ୍ତୁ ପରିଚୟ,
ସଭିଙ୍କର ଇଚ୍ଛା ପଢିବେ ଇଂରାଜୀ
ବଢିବ ନିଜର ମୂଲ୍ୟ ।

ଓଡ଼ିଆ ପୁସ୍ତକ, ଓଡ଼ିଆ ପତ୍ରିକା
ପଢ଼ିବାକୁ ନାହିଁ କେହି,
ଓଡ଼ିଶାର ଛାତ୍ର ବାଧ୍ୟ ତ ନୁହନ୍ତି
ଓଡ଼ିଆ ପଢିବା ପାଇଁ ।

ପାଠକମାନେ ତ ଅଟନ୍ତି ଏମିତି
ଲେଖକ ବି କମ୍ ନୁହେଁ,
ଭାଷା ସାହିତ୍ୟର ଅବନତି ପାଇଁ
ତାଙ୍କର ବି ଦୋଷ ଥାଏ।

କାହାର ଲେଖାରେ ନ ଥାଏ ମାଧୁର୍ଯ୍ୟ
କିଏ ଲେଖେ ସ୍ଵାର୍ଥ ପାଇଁ,
ଟଙ୍କା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଲେଖା ବ୍ୟବସାୟ
କରେ କିଏ କବି ହୋଇ !

ଲେଖକ ମାନଙ୍କ ଚିନ୍ତା ବଦଳିଲା
ବଦଳିଗଲେ ପାଠକ ,
ଏମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟେ ଛନ୍ଦି ହୋଇ ଆଜି
କଲମର ବଢେ ଦୁଃଖ ।

ସମାଜ ଉନ୍ନତି ଜାତୀୟ ପ୍ରଗତି
ଲକ୍ଷ୍ୟ ଅଟେ କଲମର,
ଭୁଲ ଚିନ୍ତାଧାରା ଦୂର କରିବାକୁ
ସବୁବେଳେ ଚେଷ୍ଟା ତାର ।

କଲମର ଦୁଃଖ କିଏ ବା ବୁଝିବ
କାହାର ସେ ଚିନ୍ତାଧାରା?
ଟଙ୍କା ପଛେ ଆଜି ଧାଇଁ ଧାଇଁ ପରା
ଜାତି ହୋଇଛି ବେସୁରା ।

ନିଜ ଘରେ ଆଜି ଭିକାରୀ ସାଜିଛି
ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସାହିତ୍ୟ,
କବିର କଲମ କାନ୍ଦୁଅଛି ଆଜି
ସବୁ ଥାଇ ସେ ଅନାଥ ।

(ମାଲପଡା, ଧଣ୍ଡାମୁଣ୍ଡା, ଖପ୍ରାଖୋଲ, ବଲାଙ୍ଗୀର)

ଓଡ଼ିଶାର ସ୍ଵର ହିଁ ଓଡ଼ିଆ : ମହାନ ଆମ ମାତୃଭାଷା ସଂଘ

ଓଡ଼ିଶାର ସବୁ ଗଡ଼ଜାତ ପରି ଗଡ଼ଜାତ ମିଶ୍ରଣ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବଲାଙ୍ଗିରର ରାଜଭାଷା ଥିଲା ଓଡ଼ିଆ । ସେତେବେଳର ମହାରାଜା ରାଜେନ୍ଦ୍ର ନାରାୟଣ ସିଂହଦେଓ ଓଡ଼ିଶାର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ହେବ ପରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ କମ ନ କରୁଥିବା ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ଦଣ୍ଡ ବିଧାନ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରଥମ ବୈଧିକ ଆଦେଶ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ସେହି ବଲାଙ୍ଗୀରରେ ଗଢ଼ିଉଠିଛି ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସାହିତ୍ୟର ଏକ ଅନୁପମ ସଙ୍ଗଠନ, ଯାହାର ନାମ – ମହାନ୍ ଆମ ମାତୃଭାଷା ସଙ୍ଘ । ବହୁବିଧ ପ୍ରତିଭାଧର ଯୁବ କବି ରାଜେଶ କୁମାର ଶତପଥୀ ଏହାର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ।

ଏହାଙ୍କ ସଭାପତିତ୍ଵରେ ଗତ ୩ ତାରିଖରେ ନଭମଞ୍ଚ (internet) ଉପଯୋଗ କରି ଏହି ସଙ୍ଘର ନିୟମିତ ପାଠଚକ୍ର ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା । ସଂଘର ମ । ହିଳା ବିଭାଗର ସଚିବ ଦୀପାଳୀ ସାହୁ ଭିତ୍ତିପତ୍ର ଉପସ୍ଥାପନ କରି ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ହିଁ ଓଡ଼ିଶାର ସାମଗ୍ରିକ ସ୍ଵର ବୋଲି କହି ରାଜ୍ୟ ପରିଚାଳନାରେ ଏହାର ଉପଯୋଗ ନ ହେଉଥିବା କାରଣରୁ ଓଡ଼ିଶାର ବିକାଶ ଶତଧା ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହେଉଥିବା ଦର୍ଶାଇଥିଲେ।

ସ୍ଵଭାବକବି ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେର ଓ ତାଙ୍କ ସମସାମୟିକ ଲେଖକମାନେ କିପରି ପ୍ରଭୂତ ସାହିତ୍ୟ ରଚନା କରି ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ମାତୃଭାଷାକୁ ମହିମାମଣ୍ଡିତ କରି ଭାଷା ଭିତ୍ତିରେ ଓଡିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନର ମାର୍ଗ ସୁଗମ କରିଥିଲେ ତାହା ଅତି ଦକ୍ଷତାର ସହ ଦର୍ଶାଇ ଥିଲେ ସେ ଓ ସଭାପତି ରାଜେଶ କୁମାର ଶତପଥୀ ।

ଶ୍ରୀ ଜନ୍ମେଜୟ ପୁରୋହିତଙ୍କ ସଂଯୋଜନାରେ ପରିଚାଳିତ ଏହି ଭର୍ଚୁଆଲ ସମାବେଶରେ ସମ୍ମାନିତ ଅତିଥି ଭାବେ ଯୋଗଦେଇ ଗୁଜୁରାଟରୁ ଶ୍ରୀସୁଶାନ୍ତ କୁମାର ମାହିଳୀ ଓ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର ଶାନ୍ତିନିକେତନରୁ ଶ୍ରୀଦେବେନ୍ଦ୍ର ମେହେର ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ବୈଭବ ଉପରେ ବ୍ୟାପକ ଆଲୋଚନା କରିଥିଲେ । ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ ଥିଲେ ମୁଖ୍ୟ ଅତିଥି ।

ଭାଷା ସମ୍ପର୍କୀୟ ଆଲୋଚନା ପରେ ଓଡ଼ିଶାର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରାନ୍ତରୁ ଯୋଗଦାନ କରି ଏହି ଭର୍ଚୁଆଲ ସମାବେଶରେ ସ୍ଵ ସ୍ଵ କବିତା ଅବୃତ୍ତି କରିଥିଲେ ସର୍ବଶ୍ରୀ ବିଶ୍ବଜିତ ସାହୁ. ଜୟଦେବ ଭୋଇ , ସରୋଜ କୁମାର ମହାନ୍ତି , ଶୁଭେନ ପାଣିଗ୍ରାହୀ , ରୋଶନ ସାହୁ , ଜନ୍ମେଜୟ ପୁରୋହିତ, ଅର୍ଜୁନ ମେହେର , ଭାଗ୍ୟବନ୍ତ ମହାଲିଙ୍ଗ , ସୁଶାନ୍ତ କୁମାର ମାହାଳୀ , ତୃପ୍ତିମୟୀ ପାତ୍ର , ସୁନୀତା ପଧାନ, ଦୀପାଳୀ ସାହୁ , ନାମାକ୍ଷୀ ପୁରୋହିତ ଓ ଲିଲିମା ହୋତା । ଅଧ୍ୟକ୍ଷ୍ୟତା କରୁଥିବା ଶ୍ରୀ ରାଜେଶ ଶତପଥୀ ଆମ ଭାଷାରେ ଇଂରାଜୀ ଶବ୍ଦର ଅଯଥା ପ୍ରଲେପନ ଉପରେ ଏକ ବ୍ୟଙ୍ଗାତ୍ମକ କୋଶଳୀ କବିତା ଆବୃତ୍ତି କରି କର୍ମସୂଚୀର ଏକ ହାସ୍ୟୋଜ୍ଜ୍ଵଳ ପରିସମାପ୍ତି ଘଟାଇଥିଲେ । ଦର୍ଶକ ହିସାବରେ ଶଶି କାନ୍ତ ପଣ୍ଡା ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ ।

ଶ୍ରୀ ବିଶ୍ଵଜିତ ସାହୁ ସ୍ଵାଗତ ଭାଷଣ ଦେଇଥିବାବେଳେ ଧନ୍ୟବାଦ ଅର୍ପଣ କରିଥିଲେ ଶ୍ରୀଲକ୍ଷ୍ମୀ ନାୟକ ।

ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଲନ ଦୃଢ଼ ହେଲେ ଓଡ଼ିଶା ଚାଲିବ ଓଡ଼ିଆରେ : ପ୍ରଫେସର ଅରବିନ୍ଦ ଦାସ

(ସୂତ୍ର – ଭାଷା ମା ପାଇଁ ପଦେ)

ଓଡ଼ିଶାର ସମସ୍ତ ସରକାରୀ କାରବାର ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ ଓ ସେଥିପାଇଁ ଓଡ଼ିଆରେ କାମ ନକରିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଦଣ୍ଡ ବିଧାନ ପାଇଁ ଭାଷା ଆଂଦୋଳନର ଦାବି ଯଥାର୍ଥ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି ବିଶିଷ୍ଟ ଭାଷାବିଜ୍ଞାନୀ ପ୍ରଫେସର ଅରବିନ୍ଦ ଦାସ ।

କରୋନା ପରିଚାଳନାରେ ସରକାରଙ୍କ ଏକାଗ୍ରତାରେ କୌଣସି ଆଞ୍ଚ ନ ଆଣିବା ପାଇଁ ଭାଷା ଆଂଦୋଳନର କଳାପତାକା ଅଭିଯାନ କାୟିକତଃ ସ୍ଥଗିତ ରଖି ଆଂଦୋଳନର ନେତୃତ୍ଵ ବୌଦ୍ଧିକ ସ୍ତରରେ ଅଭିଯାନ ଅତୁଟ ରଖିଛନ୍ତି ।

ସାମାଜିକ ଗଣମାଧ୍ୟମ ଫେସ୍ ବୁକ୍ ମଞ୍ଚରେ ଭାଷା ମା ପାଇଁ ପଦେ ନାମରେ ଏଥିପାଇଁ ଏକ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ପୃଷ୍ଠା ଖୋଲାଯାଇଛି , ଯେଉଁଠି ପ୍ରତି ସୋମବାର ସକଳ ୧୦ଟାରେ ଜଣେ ଜଣେ ବିଜ୍ଞ ଓଡ଼ିଆ ଆଂଦୋଳନର ଅଭିଳାଷ ପ୍ରତି ସମର୍ଥନ ଜ୍ଞାପନ କରୁଛନ୍ତି । ତାହା ସିଧା ପ୍ରସାରିତ ହେଉଛି । ଗତ ସୋମବାରର ବକ୍ତା ଥିଲେ ପ୍ରଫେସର ଦାସ ।

ମୋ ଭାଷା-ମାଆ ସହ ମୁଁ , ପରିସ୍ଥିତି ଯାହା ବି ହେଉ : ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ସପ୍ତାହନ୍ତ ପାଠଚକ୍ରର ସ୍ଵର

(ସୂତ୍ର: ଆମ ଭାଷା ଆମ ଅଧିକର)

ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ଚତୁର୍ଥ ସପ୍ତାହନ୍ତ ପାଠଚକ୍ର ରବିବାର ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଯାଇଛି | ଏହି ପାଠଚକ୍ରରେ ପୁରୀରୁ ମହେନ୍ଦ୍ର ତ୍ରିପାଠୀ ପ୍ରଥମେ ଭାଷା ମାଆ ପାଇଁ ତାଙ୍କର କବିତା ଆବୃତ୍ତି କରିଥିଲେ | ପରେ ପରେ ରଂଜନ କୁମାର ସାହୁ ‘ଭାଷା ବନ୍ଦନା’ ଆବୃତ୍ତି କରିଥିଲେ | ପରିଶେଷରେ ଆଲୋଚ୍ୟ ବିଷୟ (ମୁଁ ଓ ମାତୃଭାଷା) ଉପରେ ସଦସ୍ୟମାନେ ନିଜ ନିଜର ମତ ରଖିଥିଲେ |

ରାୟଗଡ଼ାରୁ ସରୋଜ ମହାନ୍ତି ରାଜ୍ୟର ଅର୍ଥନୈତିକ ବିକାଶରେ ଭାଷାର ଭୂମିକା ଉପରେ ମତ ରଖିଥିଲେ | ବଲାଙ୍ଗୀରରୁ ରାଜେଶ ଶତପଥୀ ଯୋଗ ଦେଇ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଓଡ଼ିଆ ନିଜ ମାତୃଭାଷା ପ୍ରତି ନିଜ ଦାୟିତ୍ୱ ନିର୍ବାହ କରିବାକୁ ଆହ୍ୱାନ ଦେଇଥିଲେ | ଶ୍ୟାମଘନ ମହାରଣା କହିଥିଲେ ଯେ ଭାଷାରେ ରାଜ୍ୟ ପରିଚାଳନା ହେଲେ ହିଁ ଭାଷା ନିରାପଦ ରହିବା ଓ ତାର ଉତ୍ତରୋତ୍ତର ଉନ୍ନତି ସମ୍ଭବ ହେବ ।  ଗୁଜୁରାଟରୁ ସୁଶାନ୍ତ କୁମାର ମାହାଳି କିଭଳି ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ଅନ୍ୟ ରାଜ୍ୟ ଭଳି ସରକାରୀ ସ୍ତରରେ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ ତାହା ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ | ଆଠଗଡ଼ରୁ ନିର୍ମଳ କୁମାର ଭାଗ ନେଇ ସରକାରଙ୍କ କରୋନା ସମ୍ପର୍କୀୟ ସୂଚନା ଓଡ଼ିଆରେ ପ୍ରଦାନ ନହେଉଥିବାରୁ ଏହାକୁ ନିନ୍ଦା କରିଥିଲେ | ଏହି ସଭାରେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କରିଥିଲେ | ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କଟକରୁ ରମାକାନ୍ତ ଭୂୟାଁ, ଯାଜପୁରରୁ ସୌଭାଗ୍ୟ ରାଉତ, ବାଲେଶ୍ୱରରୁ ତୃପ୍ତିମୟୀ ପାତ୍ର ଏହି ପାଠଚକ୍ରରେ ଯୋଗ ଦେଇ ରାଜ୍ୟସରକାରଙ୍କ ଇଂରାଜୀମନସ୍କତା ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ଦୁର୍ଗତିର କାରଣ ବୋଲି କହି ଥିଲେ |

ସମସ୍ତେ ନିଜ ନିଜ ବକ୍ତବ୍ୟରେ ଯାହା ଯାହା କହିଥିଲେ, ତାର ସାରାଂଶ ହେଲା, ମୋ ମାତୃଭାଷା ମୋର ଏବଂ ତା ସହ ମୁଁ ଠିଆହେବି ପରିସ୍ଥିତି ଯାହା ହେଉ ନାଁ କାହିଁକି ।

ଗଣମାଧ୍ୟମ ଆମ ମାତୃଭାଷାର ମୂଳ ଚେହେରାକୁ ବିକୃତ ନ କରୁ: ଅଧ୍ୟାପକ ନିରଞ୍ଜନ ପାଢ଼ୀ

ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ

ଅଧ୍ୟାପକ ନିରଞ୍ଜନ ପାଢ଼ୀ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଓଡ଼ିଶା ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ଚାଲିଥିବା ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଲେଖା ମାଧ୍ୟମରେ ଓ  ଭାଷଣ ମାଧ୍ୟମରେ ଯେପରି ଶକ୍ତି ଯୋଗାଇଛନ୍ତି, କଳାପତାକା ଅଭିଯାନରେ ସ୍ଵୟଂ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରି ଏହାକୁ ସେପରି ସଶକ୍ତିକୃତ କରିଛନ୍ତି ।

ସରକାରୀ ଚାପରେ ଓଡ଼ିଶାର ଏହି ଅନନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଓଡ଼ିଶାର ନାମକରା ଗଣମାଧ୍ୟମ ସଂଗଠନମାନେ ଯେତେବେଳେ ଛାୟାଛନ୍ନ (blackout) କରିରଖିଛନ୍ତି , ସେତେବେଳେ ସେମାନେ ମଧ୍ୟ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ବିକୃତୀକରଣ ଘଟାଇ ଚାଲିଛନ୍ତି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟମୂଳକ ଭାବେ ।

ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାଜନନୀର ଏହି ଦାରୁଣ ଦୁଃସମୟରେ ଓଡ଼ିଶାର ପୁରସ୍କାରପ୍ରମତ୍ତ ଓ ସରକାରୀକରୁଣାକାଙ୍ଗାଳ ସାହିତ୍ୟିକମାନଙ୍କ ପରି ନିରବଦ୍ରଷ୍ଟା ହୋଇନରହି ମା ଓଡ଼ିଶାର ଏହି ଶ୍ରେଷ୍ଠ ସନ୍ତାନ ଆଜିର ଧରିତ୍ରୀରେ ତାଙ୍କ ନିୟମିତ ସ୍ତମ୍ଭରେ ଯାହା ଲେଖିଛନ୍ତି ତାହା ଓଡ଼ିଶାର ସମସ୍ତଙ୍କ , ବିଶେଷତଃ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ସହ ଜଡ଼ିତ ସମସ୍ତଙ୍କ ଅବଗତିକୁ ଆସିବା ଉଚିତ । ଏଥିପାଇଁ, ଅଧ୍ୟାପକ ପାଢ଼ୀଙ୍କ ଅନୁମତି ନେଇ ତାହାକୁ ନିମ୍ନରେ ସ୍ଥାନିତ କରାଗଲା ;-