ଟଙ୍କା ପାଇଁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଛୁରୀ ମାରିଛନ୍ତି ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ : ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ସଫେଇ ରଖନ୍ତୁ -ପଞ୍ଚମ ଭାଗ

ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ 

କଟକ ମଣି ସାହୁ ଛକରେ ଗୋଟିଏ ବୈଷ୍ଣବ ମନ୍ଦିର ଅଛି । ସେଠି ସ୍ଥପତି ଏପରି ଏକ ଦୃଶ୍ୟ ରଖିଛନ୍ତି ତାହା ଯେତିକି କଥାକୁହା , ତା ତଳେ ଲେଖାଥିବା ବାଣୀ ଧାଡ଼ିକ ତତୋଧିକ କୌତୁକିଆ । ତାହା ହେଲା, “ରାଧା କୃଷ୍ଣ ପଲଙ୍କରେ, ଚନ୍ଦ୍ରସେଣ ଖଟ ତଳେ” !

ଜୁଲାଇ ୧୬, ୨୦୧୮ତାରିଖର ଅପରାହ୍ନ ୫ଟା ବେଳେ ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ଶଶୀଭୂଷଣ ବେହେରାଙ୍କ ନାଲିବତୀଦିଆ ନିବୁଜ କୋଠରୀରେ ଏହିପରି ଘଟଣା ଘଟିଥିଲା । ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ଇଜ୍ଜତ ଲୁଣ୍ଠନ ହେଲା । ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ ଓ ପବିତ୍ର ମହାରଥା – ଯେଉଁମାନେ ସେହି ଘୃଣ୍ୟ ଅପରାହ୍ନରେ ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପାଖରେ ଏ ଇଜ୍ଜତ ଉଜାଡ଼ି ଦେଲେ – ଆମ ସମ୍ମୁଖରେ ନିଜର ସତିଆତ୍ଵ ପ୍ରଦର୍ଶନ ପାଇଁ ସାଙ୍ଗରେ ଦିଜଣ “ଦାରୀ ସାକ୍ଷୀ ମାଦଳ” (alibi)ଙ୍କୁ ଉପସ୍ଥାପିତ କଲେ। ସେମାନେ ହେଲେ ନବକୁମାର ପ୍ରଧାନ ଓ ଜାନକୀଶ ବଡପଣ୍ଡା । ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ନିବୁଜ କକ୍ଷରୁ ଫେରି ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ ମୋତେ ଯେଉଁ ସଫେଇ ଦେଲେ ତହିଁରେ କିଛି ମିଛ ନଥିଲା ବୋଲି ଏହି ଦୁଇଜଣଙ୍କୁ ସାକ୍ଷୀ ଦେଇଥିଲେ । ଏମାନଙ୍କ କଥାରୁ ଜଣା ପଡ଼ିଲା, ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ଓ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ ପରସ୍ପର କୋଳାକୋଳି ହୋଇଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ସେହି କୋଳାକୋଳି ଉହାଡ଼ରେ ଯାହା ଘଟିଗଲା, ଏ ଦି ଜଣ ତାହାର କୌଣସି ସୁରାକ ପାଇପାରିଥିବା ସେମାନଙ୍କ କଥାରୁ ଜଣା ପଡ଼ି ନ ଥିଲା । ଖଟ ତଳର ଚନ୍ଦ୍ରସେଣ କେମିତି ବା ଜାଣିବ , ପଲଙ୍କ ଉପରେ ରାଧା କୃଷ୍ଣ କଣ କଲେ?

ଏମାନେ ଯେ ପ୍ରକୃତରେ କିଛି ଜାଣିପାରିନଥିଲେ ତାହାର ପ୍ରକୃଷ୍ଟ ପ୍ରମାଣ ହେଉଛି ସେହି ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ସାଙ୍ଗରେ ଆଉ ୫ ଜଣଙ୍କୁ ଧରି ପବିତ୍ର-ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଯୋଡ଼ିଙ୍କ ସହ ମିଶି ଗଣମାଧ୍ୟମରେ ଦେଇଥିବା ବିବୃତ୍ତି। ତହିଁରେ ଲେଖାଥିଲା , (ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ଶଶୀଭୂଷଣ ବେହେରା) “ଭାଷା ଆଂଦୋଳନର ଦାବି ଯଥାର୍ଥ ବୋଲି ସ୍ଵୀକାର କରି ଭାଷା ଆଇନରେ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ସଂଶୋଧନ କରାଯିବ ବୋଲି ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦେବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ” । ତେଣୁ “ଆଗାମୀ ବର୍ଷା କାଳୀନ ଅଧିବେଶନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭାଷା ଆଂଦୋଳନର କଳା ପତାକା ଅଭିଯାନ ସ୍ଥଗିତ ରହିବ” – ଏହାହିଁ ଥିଲା ଏମାନଙ୍କ ଘୋଷଣା ।

ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ଦାବି କଣ ଏମାନେ ଜାଣନ୍ତି ନାହିଁ । ଶଶୀ ବେହେରା ନିଜେ ବି ଜାଣନ୍ତି ନାହିଁ କଣ ଏ ଦାବି । କାରଣ ଯେଉଁ ମନ୍ତ୍ରୀସ୍ତରୀୟ କମିଟିରେ ମୁଁ ଦେଇଥିବା ପ୍ରସ୍ତାବ ସପକ୍ଷରେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା, ସେ କମିଟିରେ ଶଶି ବେହେରା ସଭ୍ୟ ନ ଥିଲେ । ଅପରପକ୍ଷେ, ଭାଷା ଆଇନର କି ସଂଶୋଧନ ପାଇଁ ଶଶି ବେହେରା ଏମାନଙ୍କୁ କହିଲେ ତାହା ଏମାନେ କେହି ବି କେଉଁଠି କହିନାହାନ୍ତି । ଶଶୀ ବେହେରା ମଧ୍ୟ କହି ନାହାନ୍ତି , କି କୌଣସି ସରକାରୀ ପ୍ରେସ୍ ନୋଟ୍ ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇନାହିଁ ।

ମୁଁ ଶଶୀ ବେହେରାଙ୍କୁ ଏକ ଚିଠି ଲେଖିଥିଲି । ସେ ଯଦି ପ୍ରକୃତରେ ଏମାନଙ୍କୁ କିଛି କହିଛନ୍ତି ତାହା କହିବାକୁ । ସେ ଉତ୍ତର ଦେବାକୁ ସାହସ କରିପାରିଲେ ନାହିଁ । କାରଣ , ସେ ଭଲଭାବେ ଜାଣନ୍ତି ଯେ, ମୋତେ ମିଛ କହିଲେ ମୁଁ ଧରିଦେବି ଓ ସେ ଅଡୁଆରେ ପଡ଼ିବେ ।

ସେଦିନ କଳା ପତାକା ଅଭିଯାନକୁ ନ ଆସି, ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ ଏ ଦୁଇ ଜଣଙ୍କୁ ଶଶୀ ବେହେରାଙ୍କ କୋଠରୀକୁ ନେଇଥିଲେ ‘ଦାରୀ ସାକ୍ଷୀ ମାଦଳ’ ବନାଇବାକୁ । ଦଶ ବର୍ଷର ପିଛିଲା ତାରିଖରୁ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଚାକିରି ଓ ସେହି ସୂତ୍ରରେ ପ୍ରାୟ ଦେଢକୋଟି ଟଙ୍କା ଆୟର ସୁନିଶ୍ଚିତତା ବଦଳରେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଛୁରୀ ମାରିବାକୁ ସେ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ସଚିବଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ସରକାରଙ୍କୁ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦେଇଥିଲେ ଓ ତାହା ପାଳନ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟାରତ ବୋଲି ସରକାର ଯେପରି ବିଶ୍ଵାସ କରିବେ ତା ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ କଳକୌଶଳ ବି ପ୍ରୟୋଗ କରିଥିଲେ ଏବଂ ସମତାଳରେ ଏପରି ନାଟକ କରୁଥିଲେ, ଯେମିତି ସେ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଛୁରା ମାରିବାକୁ ଯାଉଛନ୍ତି – ଏହାର କେହି କିଛି ସୁରାକ ପାଇନପାରେ ।

ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସହ ତାଙ୍କ ଗୋପନ ଚୁକ୍ତି ଥିଲା: ତାଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଚାକିରି ଆଦେଶରେ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷାମନ୍ତ୍ରୀ ଅନନ୍ତ ଦାସ ସଚିବାଳୟରେ ସ୍ଵାକ୍ଷର କରିବେ ଏବଂ ଏହା ଅବଗତ ହେଲା ପରେ, କଳା ପତାକା ଅଭିଯାନ ବନ୍ଦ ହେଲା ବୋଲି ସଚିବାଳୟ ବାହାରେ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ ଘୋଷଣା କରିବେ ।

ମୋ ବୁଦ୍ଧି ସିନା ସରକାରଙ୍କୁ ଅଡୁଆରେ ପକାଉଥିଲା, କିନ୍ତୁ ସରକାର ଜାଣିଥିଲେ ଯେ, କଳା ପତାକା ଧରିବାକୁ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ ଯଦି ଲୋକ ନ ଯୋଗାଇବେ, ତେବେ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆଉ ଆନ୍ଦୋଳନ ହୋଇ ରହିବ ନାହିଁ ।

ତେଣୁ ସରକାର ତାଙ୍କ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଥିଲେ ଓ ତାଙ୍କ ଦାବି ମୁତାବକ ତାଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଅନ୍ତତଃ ଦେଢ଼କୋଟି ଟଙ୍କା ହାସଲ କଲା ପରି ଚାକିରିରେ ପୁନଃ ସଂସ୍ଥିତ କରିବାକୁ ରାଜି ହୋଇଥିଲେ, ଯଦିଓ କାର୍ଯ୍ୟତଃ ତାଙ୍କର ସେହି ଚାକିରି ୨.୭.୨୦୦୮ ତାରିଖରୁ ରଦ୍ଦ ହୋଇସାରିଥିଲା ।

ପୂର୍ବରୁ ଯେପରି କହିଛି, ୧.୫.୨୦୧୮ ତାରିଖରେ ଓଡ଼ିଶା ସରକାରୀ ଭାଷା ଆଇନରେ ଖଞ୍ଜା ଯାଇଥିବା ଭୁଲ ସଂଶୋଧନକୁ ତହିଁ ପୂର୍ବରୁ ମୁଁ ବିରୋଧ କରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ନିୟମାବଳୀ ମାଧ୍ୟମରେ ତାହା ସଜାଡ଼ିବାକୁ ସରକାରକୁ ଦୁଇମାସ ସମୟ ଦେବାକୁ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ବାବୁଙ୍କ ଜିଦ୍ ସହ ପବିତ୍ର ରାଜି ହୋଇଯିବା ଫଳରେ, କଳାପତାକା ଅଭିଯାନକୁ ତହିଁ ପର ଦିନ ଠାରୁ ଦୁଇ ମାସ ଯାଏଁ , ଅର୍ଥତ୍ ୨.୭.୨୦୧୮ ଯାଏଁ ସ୍ଥଗିତ ରଖିବାକୁ ମୁଁ ରାଜି ହୋଇଥିଲି । ଜୁଲାଇ ପହିଲାରେ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନବାବୁ ଆଉ ୧୫ ଦିନ ଘୁଞ୍ଚାଇ ଦେବାପାଇଁ ଅନୁରୋଧ କଲେ, କାରଣ ତାଙ୍କ ଝିଅ କୌଣସି ଏକ ଜରୁରୀ ଇଣ୍ଟରଭିୟୁ ଦେବାକୁ  ଜୁଲାଇ ୨ ତାରିଖ ଦିପ୍ରହରେ ବାଙ୍ଗାଲୁରୁ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଭୂବନେଶ୍ଵର ଛାଡ଼ିବାକୁ ଥିଲା ଓ ସେଠି ଜୁଲାଇ ୧୪ ଯାଏଁ ରହିବାକୁ ଥିଲା । ସେ ଯେହେତୁ ଝିଅ ସାଙ୍ଗରେ ଯିବାକୁ ବାଧ୍ୟ, ସେହେତୁ ଆମେ ଯଦି ଜୁଲାଇ ୨ରୁ କଳା ପତାକା ପୁନରାରମ୍ଭ କରୁ, ତାଙ୍କର ଗୋଟେ ଅବଶୋଶ ରହିଯିବ ଯେ, ଏହି ପୁନରାରମ୍ଭରେ ସେ ରହି ପାରିଲେ ନାହିଁ   । ଏପରି ଏକ ବିଶେଷ ଅବସ୍ଥା ଚକ୍ରରେ ମୁଁ  ଜୁଲାଇ ୧୫ ତାରିଖ ଯାଏଁ ଅଭିଯାନ ସ୍ଥଗିତ ରହିବା ପ୍ରସ୍ତାବରେ ରାଜି ହୋଇଗଲି ଓ ସେହି ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ ଜୁଲାଇ ୨(୩)ରେ ମୁଖ୍ୟ ଶାସନ ସଚିବଙ୍କୁ ଜଣାଇ ଦିଆ ଗଲା ।

ଚିଠିଟିକୁ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରାଯାଉ । ମୋ ସହ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ ଓ ପବିତ୍ର ମହାରଥା ଏଥିରେ ସ୍ଵାକ୍ଷର କରିଛନ୍ତି । ଲେଖା ହୋଇଛି , “ମହାଶୟ, ଦୁଃଖର ସହ କହିବାକୁ ହେଉଛି କି, ଓଡ଼ିଶା ସରକାରୀ ଭାଷା (ସଂଶୋଧନ) ଆଇନ, ୨୦୧୮ରେ ମୂଳ ଆଇନର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ପଣ୍ଡ ପାଇଁ ଯେଉଁ ଚକ୍ରାନ୍ତ ହୋଇଛି, ତାହାର ତୁରନ୍ତ ସଂଶୋଧନ କରିବାକୁ ସରକାରଙ୍କୁ ଦୁଇ ମାସ ସମୟ ଦେଇ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ତାର କଳା ପତାକା ଅଭିଯାନ ସ୍ଥଗିତ ରଖିଥିବା ସତ୍ତ୍ୱେ, ସରକାରଙ୍କ ପକ୍ଷରୁ ଉପରୋକ୍ତ ଚକ୍ରାନ୍ତର ଅପସାରଣ ପାଇଁ କୌଣସି ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଇନାହିଁ । ସୁତରାଂ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ପୂର୍ବ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ମତେ ସ୍ଥଗିତ ଥିବା କଳା ପତାକା ଅଭିଯାନ ଏ ମାସ ୧୬ରୁ ଯଥାପୂର୍ବ ଚାଲିବ ବୋଲି ଆମେ ଏହି ଅଗ୍ରୀମ ସୂଚନା ଦେଉଅଛୁ  । ଉପରୋକ୍ତ ସଂଶୋଧନ କାହିଁକି ସରକାରୀ ଭାଷା ଆଇନ ତଥା ଓଡ଼ିଶାବାସୀଙ୍କ ପାଇଁ କ୍ଷତିକାରକ ତାହା ମାନ୍ୟବର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ପ୍ରଦତ୍ତ ପତ୍ରରେ ସ୍ପଷ୍ଟ କରାହୋଇଛି । ସେହି ପତ୍ରର ନକଲ ମଧ୍ୟ ଆପଣଙ୍କୁ ଆପଣଙ୍କ ସରକାରୀ ଇ-ମେଲ ଠିକଣାରେ  ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି । ଆମର ଅନୁରୋଧ, ତହିଁର ଅନୁଧ୍ୟାନ କରି ଆଇନଟିକୁ ତ୍ରୁଟିଶୂନ୍ୟ ହେବାରେ ଆପଣ ସହାୟକ ହେବେ ଓ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଓଡ଼ିଶା ଶାସନ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରାଇବେ” ।

ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଯେଉଁ ଚିଠି ଦିଆ ହୋଇଥିଲା ଓ  ଯାହାର ନକଲ ମୁଖ୍ୟ ଶାସନ ସଚିବଙ୍କୁ ଦିଆଯାଇଥିଲା, ତାହା ଭାଷା ଆଇନର ଭୁଲ ସଂଶୋଧନ ସାନି ସଂଶୋଧନ ଦ୍ଵାରା ସଜଡ଼ା ହେଉ: ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ସୁଭାଷ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ଚିଠି ଶୀର୍ଷକରେ ପ୍ରକାଶିତ । ଆପଣ ଏହି ଶୀର୍ଷକରେ ଅଙ୍ଗୁଳି ଚାପ ଦେଇ ସମଗ୍ର ଚିଠିଟିକୁ ପଢ଼ି ପାରିବେ ।

ଏହି ନୋଟିସ୍ ଓ ଚିଠି ଉପରେ କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ନ ହୋଇଥିବା ହେତୁ ଜୁଲାଇ ୧୬ ତାରିଖରେ କଳା ପତାକା ଅଭିଯାନ ପୂର୍ବଘୋଷିତ ରୀତିରେ ଯଥା ସମୟରେ ଆରମ୍ଭ ହେଲା ଓ ମଧୁବାବୁଙ୍କ ପାଖରେ ସମର୍ପିତ ବି ହେଲା । ଏ ଦିନ ଏ ଅଭିଯାନରେ ଯୋଗ ନ ଦେଇ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ ଦୁଇଟି କାମ କଲେ। ଶଶି ବେହେରାଙ୍କ ସଙ୍ଗେ କୋଳାକୋଳି ହୋଇ ସେଦିନ ତାଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଅବୈଧ ଚାକିରି ପ୍ରାପ୍ତି ନଥିରେ ଶିକ୍ଷାମନ୍ତ୍ରୀ ଅନନ୍ତ ଦାସ ସ୍ଵାକ୍ଷର କରିଛନ୍ତି କି ନାହିଁ ତାହା ତାଙ୍କ ଚାତୁରୀ ବଳରେ ତଦବିର କରି ସେ ସ୍ଵାକ୍ଷର କରିଥିବା ନିଶ୍ଚିତ ହେଲେ ଓ କଳା ପତାକା ଅଭିଯାନ ବନ୍ଦ ରହିବା ଘୋଷଣା କରି ପବିତ୍ର ମହାରଥା  ଭାଷା ଆଂଦୋଳନର ଆଯ ବ୍ୟୟ ହିସାବ ଦେବା ପରିବେଶକୁ ଉଜାଡ଼ି ଦେଲେ । ସେହି ଦିନ ଯଦି ସେ ଏକଥା ନ କରିଥାନ୍ତେ, ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା କଳା ପତାକା ଅଭିଯାନ ଆଉ ବନ୍ଦ ହୋଇନଥାନ୍ତା ଓ ଶିକ୍ଷାମନ୍ତ୍ରୀ ତାଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଚାକିରି ପ୍ରାପ୍ତି ନଥିରେ ସ୍ଵାକ୍ଷର କରିସାରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ବ୍ୟବହାର କରି ଆଦେଶ ବଦଳାଇଦେଇପାରିଥାନ୍ତେ । ତେଣୁ, “କୁଳ ଗଉରବ ବାରି ନ ପାରନ୍ତି ଆରତେ ସଫରୀ ନୟନା” ରୀତିରେ ସେ ତୁରନ୍ତ ଘୋଷଣା କରିଦେଲେ ଯେ, ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ଦାବି ଯଥାର୍ଥ ହୋଇଥିବା ହେତୁ ତଦନୁଯାୟୀ  ଆଇନ ସଂଶୋଧନ  ପାଇଁ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦେଇଛନ୍ତି ଓ ସେହେତୁ କଳା ପତାକା ଅଭିଯାନ ସ୍ଥଗିତ ରହିଲା ।

ଏମାନଙ୍କ ଏହି ଅନଧିକୃତ ପ୍ରେସ ବିଜ୍ଞପ୍ତିରେ ମୁଁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଦେଇଥିବା ପତ୍ରର କାର୍ଯ୍ୟକାରୀତା ସମ୍ପର୍କରେ କୌଣସି ଉଲ୍ଲେଖ ନାହିଁ ଓ ଶଶୀ ବେହେରା ମଧ୍ୟ ଏମାନଙ୍କୁ ସେ ବିଷୟରେ କିଛି ବି କହିନଥିଲେ। ଯେହେତୁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ହିସାବ ଦେବା ପରିସ୍ଥିତିରୁ ଶତପଥୀ ସେଦିନ ପବିତ୍ର ମହାରଥାଙ୍କୁ ବଞ୍ଚେଇ ଦେଲେ, ସେ ଏଙ୍କ ସହ ହାତ ମିଳାଇଲେ ଓ ଜାନକୀଶ ବଡ଼ପଣ୍ଡା ତଥା ନବକିଶୋର ପ୍ରଧାନ ଅସଲ କଥା ନ ଜାଣିଥିବା ହେତୁ “ରାଧାକୃଷ୍ଣ ପଲଙ୍କରେ, ଚନ୍ଦ୍ରସେଣ ଖଟ ତଳେ” ଦଶା ଭୋଗି ଏମାନଙ୍କ କଥାରେ ମୁଣ୍ଡ ଟୁଙ୍ଗାରି ଓଡ଼ିଶାକୁ ବିଭ୍ରାନ୍ତ କଲେ ।  କାଳେ ଏମାନଙ୍କ ଅସଲ ଚେହେରା ଫିଟି ପଡ଼ିବ, ସେଥିପାଇଁ ଏମାନେ ଏମାନଙ୍କ କଳ୍ପିତ ସଫଳତାର ଉତ୍ସବ ବି ମଣାଇଲେ । ସେଠିକି ଗଣମାଧ୍ୟମକୁ ଡାକି ସେମାନଙ୍କୁ ବିଭ୍ରାନ୍ତ କଲେ। ବିଭିନ୍ନ ଗଣମାଧ୍ୟମ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟକୁ ଯାଇ ସମ୍ପାଦକମାନଙ୍କୁ ଉପହାର ଦେଇ ସେହିମାନଙ୍କ ସହାୟତାରେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ସଫଳ ହୋଇଗଲା ବୋଲି ସେମାନଙ୍କ ପାଦବନ୍ଦନା କରି ସେମାନଙ୍କୁ ବିମୋହିତ ବି କଲେ ।

“ତୁ ମୋ ପଛ ଆଉଁଶୁ , ମୁଁ ତୋ ପଛ ଆଉଁଶେ (“You scratch my anus, I scratch yours”) ନୀତିରେ ଏମାନେ ନିଜକୁ ଭାଷା ଯୋଦ୍ଧା କହି ଏମାନଙ୍କ ଭାଷା ଯୁଦ୍ଧ ହେତୁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ଦାବି ପୂର୍ଣ ହୋଇଯାଇଥିବା କହି ପରସ୍ପର ଭିତରେ ଏହି ମର୍ମରେ ଉତ୍ତରୀୟ ଓ ସାର୍ଟିଫିକେଟ ବଣ୍ଟାବଣ୍ଟି ବି ହେଲେ  ।

ଅଥଚ ଏମାନେ ଭାଷା ଆଇନରେ କି ସଂଶୋଧନ, କି ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ଆନ୍ଦୋଳନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥିଲା ତାହା ଜାଣନ୍ତି ନାହିଁ । ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ମୁଁ ଯେତେ ସହାୟକ ସାହିତ୍ୟ ଦେଲି ତା ଏମାନେ ପଢ଼ିଲେନି । ପଢ଼ିଥିଲେ ଜାଣିଥାନ୍ତେ କେଉଁ ଦାବି ହାସଲ ପାଇଁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା । ଆନ୍ଦୋଳନର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଭାବେ ମୁଁ ପ୍ରତିଦିନ କଳା ପତାକା ଧରାଉଥିଲି ଓ ଆଂଦୋଳନର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଓ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଉପରେ ଏକ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଭାଷଣ ବି ରଖୁଥିଲି । ତାକୁ ବି ଏମାନେ ମନ ଦେଇ ଶୁଣିଲେନି । ଶୁଣିଥିଲେ, କେଉଁ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଆନ୍ଦୋଳନ ଚାଲିଥିଲା ତାହା ଜାଣିପାରିଥାନ୍ତେ । ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ପାଇଁ ଯେଉଁ ସ୍ଲୋଗାନ ମୁଁ ତିଆରି କରିଥିଲି ସେତିକିରେ ଏମାନଙ୍କ ଜ୍ଞାନ ସୀମିତ ରହିଗଲା । ସ୍ଲୋଗାନ ଯେ ଦାବିର ପଲ୍ଲବ ମାତ୍ର, ଦାବି ନୁହେଁ – ତାହା ଏମାନେ ବୁଝିବା ପରିବର୍ତ୍ତେ କଳା ପତାକା ଧରି ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀଙ୍କ ଭାଷାରେ ନିଜକୁ ଭାଷା ଯୋଦ୍ଧା ବୋଲାଇ “ମାଇପ ଆଗରେ ପାଇକି ପଣ” ଦେଖାଇବାରେ ମଜ୍ଜି ରହିଲେ । କେଉଁ ଦାବି ହାସଲ ଭାଷା ଆଂଦୋଳନର ଅଭିଳାଷ, ତାହା ନ ଜାଣିଥିବା ହେତୁ , ଏମାନଙ୍କୁ ଭେଳିକି ଦେଖାଇବାକୁ ପବିତ୍ର-ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଯୋଡ଼ି ସଫଳ ହୋଇଗଲେ ଓ ସମ୍ପୂର୍ଣ ଅନଧିକୃତ ଭାବେ ଏହି ଦୁଇ ଜାତିଦ୍ରୋହୀଙ୍କ କଥାରେ ପଡ଼ି ପ୍ରେସ୍ ବିବୃତ୍ତିରେ ଏମାନେ ଦସ୍ତଖତ ବି କଲେ ।  ଏମାନଙ୍କ ଏହି ଅବିମୃଷ୍ୟକାରୀତା ହେତୁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ଅଗ୍ରଗତି ଆଘାତ ପାଇଛି ଓ ଭାଷା ଆଇନ ପଙ୍ଗୁ ହୋଇ ପଡ଼ିଛି ।

ଏହି ତଥା କଥିତ ଭାଷା ଯୋଦ୍ଧାଙ୍କ ଆଚରଣ ସମ୍ପର୍କରେ କବି ଗଜାନନ ମିଶ୍ର ଏକ ରୋଚକ କବିତା ଲେଖିଥିଲେ । ସେ ଏବେ କୋଶଳ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଅଛନ୍ତି ଓ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ବିରୁଦ୍ଧରେ ଏକ ପ୍ରଚଣ୍ଡ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର ଆରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି । ଭବିଷ୍ୟତରେ ତହିଁ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ ହେବ । କିନ୍ତୁ ଯେତେବେଳେ ତାଙ୍କର ଏହି ଭିତିରି ଅଭିସନ୍ଧି ଦାନା ବାନ୍ଧିନଥିଲା, ସେତେବେଳେ ସେ ଲେଖିଥିଲେ,

“ଭାଷା ଯୋଦ୍ଧା କିଏ?
ଭାଷା ଯୋଦ୍ଧା କଣ କରେ?
ମନ୍ତ୍ରୀ ଅମଲାର ଗୋଡ ଚାଟେ?
ସ୍ତ୍ରୀ ପିଲା ବିକେ?
ଗାଡି, ଘର, ଚାକିରୀ ମାଗେ?”

ତଥାକଥିତ ଭାଷା ଯୋଦ୍ଧାଙ୍କ ଗୁମର ଏହି କବିତାରେ ଖୋଲିଲା ବେଳକୁ, ଏବଂ ଭାଷା ଯୋଦ୍ଧା କଣ ନିଜ ଫାଇଦା ପାଇଁ  “ସ୍ତ୍ରୀ ପିଲାଙ୍କୁ ବିକେ?” ପରି ବ୍ୟଥାଦାଯକ କଟାକ୍ଷ ବର୍ଷିଲା ବେଳେ ଗଜାନନ ମିଶ୍ର ଅବଶ୍ୟ କୋଶଳ ଭାଷା ସ୍ଵାର୍ଥରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ବିରୁଦ୍ଧରେ ଚକ୍ରାନ୍ତ ଆରମ୍ଭ କରିନଥିଲେ ।

ଯାହା ହେଉ , ଗଜାନନ ବାବୁଙ୍କର ଏହି କବିତା ୧୬.୭.୨୦୧୮ ତାରିଖରେ ଘଟିଥିବା ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀଙ୍କ ଧନ୍ଦା ଉପରେ ଏକ କାବ୍ୟିକ କଟାକ୍ଷ ଭାବେ ବିବେଚିତ ହୋଇଚାଲିବ । ଏହିଥିରୁ ବାସ୍ନା ବାରି ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀଙ୍କ  ବିଶ୍ଵାସଘାତକତା ଉପରେ ମୁଁ ଅନୁସନ୍ଧାନ କଲି ଓ ଜାଣିଲି ଯେ, ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ଅର୍ଥ ଆୟ ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସହ ସାଲିସ କରି ସେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଛୁରା ମାରିଛନ୍ତି । (କ୍ରମଶଃ)

ଟଙ୍କା ପାଇଁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଛୁରୀ ମାରିଛନ୍ତି ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ : ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ସଫେଇ ରଖନ୍ତୁ -ଚତୁର୍ଥ ଭାଗ

ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ 

ମନ୍ତ୍ରୀସ୍ତରୀୟ କମିଟି ଲକ୍ଷ୍ୟ ଭ୍ରଷ୍ଟ ହୋଇଯିବାରୁ, ଏବଂ ତହିଁରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ସମ୍ପୃକ୍ତ ଥିବା ସ୍ପଷ୍ଟ ଜଣାପଡ଼ିବାରୁ , ତାହାକୁ ବର୍ଜନ କରି ଚାଲି ଆସିବା ପରେ, ମୁଁ ଦେଇଥିବା ଚିଠା ବିଧାନର ବିଧିକରଣ ପାଇଁ ସରକାରଙ୍କ ଉପରେ ଏକ ଭିନ୍ନ ଶୈଳୀରେ ଚାପ ପକାଇବାକୁ ଓ ଆମ ଭାଷା ସପକ୍ଷରେ ଜନଜାଗୃତି ସୃଷ୍ଟିକରିବାକୁ ବହୁ ଭାବି ଚିନ୍ତି ମୁଁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ଭିଆଣକଲି ।

ଭାବିଲି , ୧୯୮୦ ଦଶକରେ ଆଠଗଡ଼ରେ ମୁଁ ପ୍ରୟୋଗ କରିଥିବା ପଦ୍ଧତ୍ତି ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରୟୋଗ କରିବି । ଗୋଟିଏ ହାତରେ କଳା ପତାକା ଓ ଅନ୍ୟ ହାତଟିରେ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ପ୍ରଜ୍ଞାପକ ଫଳକ ଧରି ଓଡ଼ିଆ ନୂଆବର୍ଷ (ପଞ୍ଜିକା ଅନୁଯାୟୀ ୧୩.୪.୨୦୧୬ ତାରିଖ) ଠାରୁ ଏକୁଟିଆ ନିଶବ୍ଦରେ ବିଧାନସଭା ପ୍ରବେଶ ଦ୍ଵାରରେ ଥିବା ଭାଷା ଆଇନ ପ୍ରଦାତା ମନୀଷୀ ନବକୃଷ୍ଣ ଚୌଧୁରୀଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରୁ ରାଜଭବନ ସମ୍ମୁଖରେ ଥିବା କୁଳଗୌରବ ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯିବି ଓ ସେଠାରୁ ମୋ ନିକଟସ୍ଥ ବସାକୁ ଫେରିବି । ଭାଷା ସଂଗ୍ରାମ ସମିତିକୁ ମୁଁ ଏଥିରେ ସମ୍ପୃକ୍ତ କରିବାକୁ ଚାହିଁଥିଲି ; କିନ୍ତୁ ତାହା ସମ୍ଭବ ହୋଇନଥିଲା ।

ଏହି ନିଶବ୍ଦ ଅଭିଯାନର ଯେଉଁ ପରୀକ୍ଷଣ ଆଠଗଡ଼ରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଜାନକୀ ବଲ୍ଲଭ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ପ୍ରତାରଣା ପ୍ରତି ଜନଚେତନା ଜାଗୃତି ପାଇଁ ମୁଁ କରିଥିଲି, ତାର ସଫଳତା ଏଠି ରାଜଧାନୀ ଭୁବନେଶ୍ଵରରେ ମଧ୍ୟ ପୁନରାଙ୍କିତ ହେବ ବୋଲି ମୁଁ ସୁନିଶ୍ଚିତ ଥିଲି । ତେଣୁ ମା ଓଡ଼ିଶାର ଜନ୍ମଦିନ ଏପ୍ରିଲ ପହିଲା ସକାଳେ ମୁଁ ମୋ ପଢାଘରେ ପୂଜାପାଉଥିବା ମଧୁବାବୁଙ୍କ ତୈଳଚିତ୍ର ସମ୍ମୁଖରେ ‘ଓଡ଼ିଶା ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ’ ନାମରେ ମୁଁ ଏହି ଅଭିଯାନର ଭାବଜଗତୀୟ ଶୁଭ ଦେଲି ଓ ଏହାର ବାସ୍ତବ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀତାରେ କିଏ କିଏ ମୋତେ ସମର୍ଥନ କରିପାରନ୍ତି ତାହା ଜାଣିବାକୁ, ମୋ ସଦ୍ୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଆନ୍ଦୋଳନର ଏକ ଇ-ମେଲ ଠିକଣା ବି ତୁରନ୍ତ ତିଆରିକଲି ଓ ତହିଁ ପରେ ପରେ ସାମାଜିକ ଗଣମାଧ୍ୟମ ‘ଫେସ୍ ବୁକ୍’ ମାଧ୍ୟମରେ ଓଡ଼ିଶାର ସକ୍ରିୟ ଜନମତ ସୃଷ୍ଟିକାରୀମାନଙ୍କୁ ମୋ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଅବଗତ କରାଇଲି ।

ପ୍ରଥମେ ଗଜାନନ ମିଶ୍ର 

କବି ଗଜାନନ ମିଶ୍ର ତୁରନ୍ତ ମୋତେ ଇ-ମେଲ୍ ଯୋଗେ ସମର୍ଥନ ଜଣାଇଲେ । ପରେ ପରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପରିବେଶବିତ୍ ଚଟର୍ଡ ଆକାଉଣ୍ଟଣ୍ଟ ବିଶ୍ଵଜିତ ମହାନ୍ତି, ଅବସରପ୍ରାପ୍ତ ଆଇ॰ଏ॰ଏସ୍॰ ପ୍ରମୋଦ ପଟ୍ଟନାୟକ, ଅଧ୍ୟାପକ କମଳା ପ୍ରସାଦ ମହାପାତ୍ର ପ୍ରମୁଖ । ମୋର ବିଶ୍ଵାସ ହେଲା ଯେ, ଆନ୍ଦୋଳନଟି ଆଗେଇବ ।

ସଂକ୍ଷେପରେ ପବିତ୍ର ମହାରଥା

ମୁଁ ଯେତେବେଳେ ସମାଜ କାଗଜର ନିଷ୍ପେସିତ କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କ ଶ୍ରମ ବିବାଦ ସମ୍ପର୍କରେ ସେମାନଙ୍କ ଯୁନିଅନ ସଭାପତି ଦେବୀ ପ୍ତସନ୍ନ ନାୟକଙ୍କୁ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ପରାମର୍ଶ ଦେଉଥିଲି, ସେତେବେଳେ ତାଙ୍କ ବାର୍ତ୍ତାବାହକ ଭାବେ ମୋ ପାଖକୁ ଆସୁଥିବା ସମାଜର ବିତାଡିତ ବିଜ୍ଞାପନ ସଂଗ୍ରାହକ ପବିତ୍ର ମହାରଥା କାଳକ୍ରମେ ମୋର ଘନିଷ୍ଠ ହୋଇଉଠିଥିଲେ । ଏପ୍ରିଲ ୨ ତାରିଖ ପୂର୍ବାହ୍ନରେ ସେ ମୋତେ ଦେଖା କରିବାକୁ ଆସିଥିଲେ । ତାଙ୍କୁ ମୋ ଯୋଜନାଟି କହି ମୁଁ ତାଙ୍କ ସାହାଯ୍ୟ ମାଗିଲି , କାରଣ ମୋ ସହ ଆଉ ଜଣେ ମିଶିଲେ ତାଙ୍କ ହାତରେ ଦାବି ଫଳକ ଧରାଇ ହେବ ଓ ଲକ୍ଷ୍ୟ ପଥରେ ଆଗେଇବାରେ ତାହା ମୋ ପାଇଁ ସୁବିଧାଜନକ ହେବ ବୋଲି ମୁଁ ଭାବୁଥିଲି । ତା ଛଡ଼ା ମୋର କଳା ପତାକା ପରିକଳ୍ପନାରେ ତାଙ୍କର ପୂର୍ବ ଅଭିଜ୍ଞତା ଥିଲା । ସମାଜ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ଉପରେ ଚାଲିଥିବା ଜୁଲୁମ ପ୍ରତି ଶାସନ କଳର ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ ପାଇଁ ମୁଁ ମୋ ନିଶବ୍ଦ କଳାପତାକା ଅଭିଯାନ ପଦ୍ଧତ୍ତି କଟକ ଓ ଭୁବନେଶ୍ଵରରେ ପ୍ରୟୋଗ କରିଥିଲି ଯେଉଁଥିରେ ପବିତ୍ର ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଅଧିକନ୍ତୁ ମନ୍ତ୍ରୀସ୍ତରୀୟ କମିଟି ଅସଲ ପ୍ରସଙ୍ଗରୁ ଦୂରେଇ ଯାଉଥିବା କାରଣରୁ ତହିଁରେ ସମୟ ନଷ୍ଟ ନ କରି ନିଶବ୍ଦ କଳାପତାକା ଅଭିଯାନ ଚଳାଇବାକୁ ଭାଷା ସଂଗ୍ରାମ ସମିତିକୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇ, ସେଥିପାଇଁ ସରକାରଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ମୁଁ ଯେତେବେଳେ ସୁବ୍ରତ ପୃଷ୍ଟିଙ୍କୁ ଏକ ଚିଠି ଡାକିଦେଉଥିଲି, ମୋତେ ସଂଗ୍ରାମ ସମିତି ଅଫିସକୁ ଗାଡ଼ିରେ ନେଇଥିବା କାରଣରୁ ପବିତ୍ର ବି ସେଠାରେ ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲେ । ତେଣୁ ଏ ବ୍ୟାପାରରେ ମୋ ଭାବନା ସହ ସେ ପରିଚିତ ଥିଲେ । ଫଳରେ ସାମାନ୍ୟ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଆଲୋଚନା ପରେ ସେ ରାଜି ହୋଇଗଲେ ।

ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ସ୍ମରଣିକାରେ ଏହାର ଏକ ବର୍ଣନା ରଖି ସେ ଲେଖିଛନ୍ତି , “ସାମ୍ବାଦିକ ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ ସେଦିନ ନଣ୍ଡା ପାହାଡ଼ ପରି ଚୁପ ଚାପ ବସିଥିବା ଦେଖି ମୁଁ ଚମକି ପଡ଼ିଥିଲି । ପଚାରିଲି “କଥାକଣ ସାର୍? ଆପଣ ଏତେ ଗମ୍ଭୀର କାହିଁକି ? କିଛି ସମୟ ମୋତେ ଅନ୍ତର୍ଭେଦୀ ଆଖିରେ ଚାହିଁ ସେ ଓଲଟି ପଚାରିଲେ , “ତମେ ମୋ ସହ ରହିପାରିବ?” କିଛି ନ ବିଚାରି ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଉତ୍ତର ଦେଲି ,”ଅଛି ଓ ରହିବି”। କାରଣ ଏ ଲୋକଟିକୁ ମୁଁ ଯାହା ଜାଣେ, ମୁଁ ନିଶ୍ଚିତ ଯେ ଏମିତି କୌଣସି ଭୁଲ କାମ ସେ କରୁ ନଥିବ ବା କରିବାକୁ ଚାହୁଁ ନଥିବ, ଯହିଁରେ ସହଯୋଗ କରିବାକୁ ମୋର କିଛି କୁଣ୍ଠା ରହିପାରେ ।”

ଏହାପରେ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ

ଅତଏବ, ଗଜାନନବାବୁଙ୍କ ଠାରୁ ପ୍ରଥମ ପତ୍ର-ସମର୍ଥନ ପାଇଲା ପରେ ମୋ ଆନ୍ଦୋଳନ ପାଇଁ ପବିତ୍ର ମହାରଥାଙ୍କ ଠାରୁ ପ୍ରଥମ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ସମର୍ଥନ ପାଇଥିଲି । ସେ ଅବିଳମ୍ବେ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀଙ୍କୁ ମୋ ବସାକୁ ଆସିବାକୁ ଡାକିଥିଲେ । ବିଧାନସଭା ସାମ୍ନାରୁ କଳାପତାକା ଧରି ରାଜଭବନ ଯାଏଁ ଚାଲିବାକୁ ହେବ ଶୁଣି ସେ ଭୟରେ ଜଡ଼ସଡ଼ ହୋଇଗଲେ । ତାଙ୍କ ଭୟ ଦୂର କରିବାକୁ ମୋତେ ଦି ଦିନ କାଳ ଲାଗିଲା । ୩.୪.୨୦୧୬ରେ ସେ ରାଜିହୋଇଗଲେ ଓ ତାଙ୍କ ଠିକଣାରେ ଭାଷା ଆଂଦୋଳନର ଅଫିସ ରଖିବାକୁ ବି ରାଜି ହେଲେ , ଯେହେତୁ ମୁଁ ରହୁଥିବା ଘରଟି ସରକାରୀ ଘର ହୋଇଥିବା ହେତୁ ଏଠାରେ ଆଂଦୋଳନର ଅଫିସ ଚଳାଇବା ସମ୍ଭବ ନ ଥିଲା । ଏହା ପୂର୍ବରୁ ୨୦୦୯ରେ ନଭମଞ୍ଚରେ ଓ ୨୦୧୫ରେ ମୁଦ୍ରିତ ରୂପରେ ମୋର ପୁସ୍ତକ “ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ସୃଷ୍ଟିରେ ଗଣମାଧ୍ୟମ” ପ୍ରକାଶ ପାଇ ଓଡ଼ିଶାରେ ଭାଷା-ଅସ୍ମିତାର ଏକ ନୂତନ ଯୁଗର ସୂତ୍ରପାତ କରିଥାଏ । ଏହି ମୁଦ୍ରିତ ସଂସ୍କରଣକୁ ପବିତ୍ର ମହାରଥା ହିଁ ପ୍ରକାଶ କରିଥାନ୍ତି ଓ ମୁଦ୍ରିତ ସଂସ୍କରଣର ଲୋକାର୍ପଣ ଉତ୍ସବରେ ତାର ସମୀକ୍ଷା କରି ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ ମୋର ପ୍ରୀତି ଭାଜନ ହୋଇଥାନ୍ତି । ତେଣୁ ତାଙ୍କୁ ଡାକିଲାମାତ୍ରେ ସେ ଆସି ପହଞ୍ଚିଲେ ।

ଦାୟିତ୍ଵ

ଅବିଳମ୍ବେ ଆମ ସହ ଯୋଡ଼ି ହେଲେ ଓଡ଼ିଆ ବିବେକର ଅତନ୍ଦ୍ର ପ୍ରହରୀ ତୁଷାରକାନ୍ତ ଶତପଥୀ ଓ ୱେବ ସାମ୍ବାଦିକ ସାଗର ଶତପଥୀ । ଆନ୍ଦୋଳନର ପତ୍ରଶୀର୍ଷକ କିପରି ହେବ ତାର ଏକ ପ୍ରାରୂପ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାହେଲା ଓ ପ୍ରତୀକଚିହ୍ନ ସହ ପତ୍ରଶୀର୍ଷକ ମୁଦ୍ରଣ ପାଇଁ ପବିତ୍ରଙ୍କୁ ଦାୟିତ୍ଵ ଦିଆଗଲା । ଆନ୍ଦୋଳନଟିର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଭାବେ ମୁଁ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ରହିଲି ଓ ମୋତେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାକୁ ତଥା ଆନ୍ଦୋଳନର ବୈଠକ ଡାକିବା, ସାମ୍ବାଦିକ ସମ୍ମିଳନୀ ଡାକିବା, ଗଣମାଧ୍ୟମକୁ ପ୍ରତିଦିନର ସଂବାଦ ପଠାଇବା, ଆୟବ୍ୟୟ ବିବରଣୀ ଓ ଚିଠିପତ୍ର ଇତ୍ୟାଦି ସାଇତି ରଖିବା ପାଇଁ ମୁଁ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀଙ୍କୁ ଦାୟିତ୍ଵ ଦେଉଥିଲି, ମାତ୍ର ପବିତ୍ରଙ୍କୁ ସେ ଦାୟିତ୍ଵ ଦିଆଯାଉ ବୋଲି ସେ କହିଲେ । ପବିତ୍ର ରାଜି ହେବାରୁ ତାଙ୍କୁ ମୁଁ ଆବାହକ ଦାୟିତ୍ଵ ଦେଲି । ତହିଁ ପରଦିନ ସେ ମୋର ଅନୁମୋଦନ ପାଇଁ ପତ୍ର ଶୀର୍ଷକର ଚିଠା ପଠାଇଲେ । ମୁଁ ତାହା ମଞ୍ଜୁର କରିବା ପରେ ତାହା ଆମ ପତ୍ରାଳାପର ଶୀର୍ଷକ ହେଲା ।

ଦୁଇ କବି 

କବି ଗଜାନନ ମିଶ୍ର ବସ୍ତୁତଃ ଥିଲେ ପ୍ରଥମ ବ୍ୟକ୍ତି ଯେ ମୋର ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ପ୍ରତିଷ୍ଠାକୁ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲେ ଇ-ମେଲ୍ ଯୋଗେ ପବିତ୍ରଙ୍କ ପୂର୍ବରୁ । କବି ଉମାକାନ୍ତ ରାଉତଙ୍କୁ ସାଙ୍ଗରେ ଧରି ୬.୪.୨୦୧୬ ତାରିଖରେ ସେ ମୋ ନିବାସକୁ ଆସି ମୋତେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ସମର୍ଥନ ଜଣାଇଲେ ଓ ଏହି ଉଭୟ କବିଙ୍କ ଅକୁଣ୍ଠ ସମର୍ଥନ ସେଦିନ ମୋତେ ଭୁବନେଶ୍ଵରରେ ମୋ ପଦ୍ଧତ୍ତିର ପରୀକ୍ଷଣ ପାଇଁ ପ୍ରକୃତରେ ପ୍ରବଳ ଉତ୍ସାହ ଯୋଗେଇଥିଲା ।

ଚରମ ପତ୍ର 

ପଣା ସଙ୍କ୍ରାନ୍ତି (୧୩.୪.୨୦୧୬) ପୂର୍ବରୁ ସରକାର ଯଦି ମୋ ପ୍ରଦତ୍ତ ଭାଷା ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ଓ ନିଯମାବଳୀ ପ୍ରଣୟନ ପ୍ରସ୍ତାବ ଗ୍ରହଣ କରି ମୁଁ ଦେଇଥିବା ଚିଠା ବିଧାନକୁ ବିଧିକୃତ ନ କରନ୍ତି ତେବେ ସେହିଦିନଠାରୁ ଚାଲିବ ନିଶବ୍ଦ କଳା ପତାକା ଅଭିଯାନ ବୋଲି ୮.୪.୨୦୧୬ ତାରିଖରେ ଆମ ସମସ୍ତଙ୍କ ସହମତିରେ ପବିତ୍ରଙ୍କୁ ସାଙ୍ଗରେ ଧରି ମୁଁ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ମୁଖ୍ୟ ଶାସନ ସଚିବଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ସରକାରୀ ପ୍ରକୋଷ୍ଠରେ ଚରମ ପତ୍ର ଦେଲି ।

ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀଙ୍କ ଅଫିସରେ ବୈଠକ ହେଲା ଯେଉଁଠି ଆମ ୫ ଜଣଙ୍କ ସାଙ୍ଗକୁ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ ଗଜାନନବାବୁଙ୍କ ସହ ଆମରଣ ଅନଶନ କରିଥିବା ମଧୁମିତା ସାମଲ, କାହ୍ନୁ ବେହେରା, ଅଧ୍ୟାପକ କୁଳମଣି ନାୟକ, କାଳୀଚରଣ ସାମନ୍ତରାୟ ଓ ଡଃ ନିତ୍ୟାନନ୍ଦ ପଟ୍ଟନାୟକ । ଆମ ଚରମ ପତ୍ରକୁ ସମସ୍ତେ ପୂର୍ଣପ୍ରାଣରେ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲେ ।

ପ୍ରଥମ ସାମ୍ବାଦିକ ସମ୍ମିଳନୀ 

ଆମ ଅଭିଯାନ ଆରମ୍ଭ ହେବା ପୂର୍ବଦିନ ୧୨.୪.୨୦୧୬ ତାରିଖରେ ଭାଷା ଆଂଦୋଳନର ପ୍ରଥମ ସାମ୍ବାଦିକ ସମ୍ମିଳନୀ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଏଥିରେ କୁହା ହୋଇଥିଲା, “୨୦୧୫ରେ ଭାଷାସଂଗ୍ରାମୀମାନଙ୍କ ଅନଶନ ଧର୍ମଘଟ ଓ ରାସ୍ତାରୋକ ପରି ଆନ୍ଦୋଳନ ତୀବ୍ର ହେବା ପରେ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଏକ ମନ୍ତ୍ରୀସ୍ତରୀୟ କମିଟି ଗଠନ କରିଛନ୍ତି । ଏହି କମିଟିର ସଭ୍ୟ ଥିବା ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ ଭାଷା ଆଇନର ଉଲ୍ଲଂଘନ ପାଇଁ ଉତ୍ତରଦାୟିତ୍ଵ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିବା ବ୍ୟବସ୍ଥା ରଖି ଏକ ଚିଠା ସଂଶୋଧନ ପ୍ରସ୍ତାବ ମଧ୍ୟ ଦେଇଛନ୍ତି , ଯାହାକୁ ଓଡ଼ିଆରେ ଶାସନ ଶୀର୍ଷକ ସରକାରୀ ୱେବ ସାଇଟରେ ସ୍ଥାନିତ କରାଯାଇଛି । ଗତ ୧୪.୧୨.୨୦୧୫ରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ବିଧାନସଭାରେ ମଧ୍ୟ ଏହି ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ପାଇଁ ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଉଥିବା କହିଛନ୍ତି । ଏହା ସତ୍ତ୍ୱେ ଏହି ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ପାଇଁ କୌଣସି ପଦକ୍ଷେପ ଏ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନିଆଯାଇ ନାହିଁ ଓ ଓଡ଼ିଆରେ ଓଡ଼ିଶା ଶାସନ ଦାବିକୁ ଦିଗଭ୍ରଷ୍ଟ କରିବାକୁ ଅପୋଦ୍ୟମ ଚାଲିଛି ।“

ଏହି ପ୍ରେକ୍ଷାପଟରେ, ଭାଷା ଆଇନର ଉଲ୍ଲଂଘନକାରୀଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ପାଇଁ ମୋ “ପ୍ରସ୍ତାବିତ ଆଇନ ଯଦି ତୁରନ୍ତ ବିଧାନସଭାରେ ଆଗତ ହୋଇ ଗୃହିତ ନ ହୁଏ, ତେବେ ଆସନ୍ତା ୧୩.୪.୨୦୧୬ (ଓଡ଼ିଆ ନବବର୍ଷ) ଠାରୁ ବିଧାନ ସଭା ସମ୍ମୁଖରୁ ମଧୁବାବୁଙ୍କ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରତ୍ୟହ ସନ୍ଧ୍ୟା ୫ଟାରେ ନୀରବ କଳା ପତାକା ବିକ୍ଷୋଭ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରାଯିବ” ବୋଲି ପ୍ରେସ ବିଜ୍ଞପ୍ତିରେ ଘୋଷଣା କରାଯାଇଥିଲା । ଏହି ବିଜ୍ଞପ୍ତିରେ ମୋ ପଛକୁ ସ୍ଵାକ୍ଷର କରିଥିଲେ, ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ , ସାଗର ଶତପଥୀ, ପବିତ୍ର ମୋହନ ମହାରଥା, ତୁଷାରକାନ୍ତ ଶତପଥୀ ,କାହ୍ନୁଚରଣ ବେହୁରା, ମଧୁମିତା ସାମଲ ଓ ନିତ୍ୟାନନ୍ଦ ପଟ୍ଟନାୟକ ।

ଗୋଟିକ ଦାବି 

ଅତଏବ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ କେବଳ ଗୋଟିଏ ଦାବି ଉପରେ ଆଧାରିତ ଥିଲା । ତାହା ହେଲା , ଓଡ଼ିଆରେ ଓଡ଼ିଶା ଶାସନ ଅଲଙ୍ଘ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ୩.୯.୨୦୧୫ରେ ମୁଁ ଯେଉଁ ଚିଠା ଆଇନ ଓ ନିୟମାବଳୀ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲି ତାହାର ବିଧିକ ରୂପାଯନ ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶା ସରକାରୀ ଭାଷା ଆଇନର ଆବଶ୍ୟକୀୟ ସଂଶୋଧନ ।

ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ କୋଠରୀରେ କଣ ଏମିତି ଘଟିଲା ଯେ……..

ଯେତେବେଳେ ସମଗ୍ର ଓଡ଼ିଶା ତାହାକୁ ଅପେକ୍ଷା କରି ରହିଥିଲା, ଏବଂ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଦେଇଚାଲିଥିଲା ନିବିଡ଼ସମର୍ଥନ, ଯେତେବେଳେ ସରକାରୀ କଳକୁ ମୁଁ ଏମିତି ଅକଳରେ ପକାଇଥିଲି ଯେ, ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକ ଆମ ଭାଷା ଆଇନକୁ ପଙ୍ଗୁ କରିରଖିବା ପାଇଁ ନେଇଥିବା ଅବୈଧ ପଦକ୍ଷେପ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିବା ଛଡ଼ା ଅନ୍ୟଗତି ନ ଥିଲା, ସେତେବେଳେ କଣ ଏମିତି ଘଟିଲା ଯେ, ଏହି ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ ଓ ପବିତ୍ର ମହାରଥା ମୋତେ ସମ୍ପୂର୍ଣ ଅନ୍ଧକାରରେ ରଖି ଘୋଷଣା କରିଦେଲେ , ଭାଷା ଆଇନ ନିର୍ଭୁଲ ହୋଇଗଲା ଓ ସେହେତୁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ପ୍ରତ୍ୟାହୃତ ହୋଇଗଲା? ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ନିବୁଜ କୁଞ୍ଜରେ ଯେଉଁ ଦିନ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ଇଜ୍ଜତ ଲୁଟ ହେଲା ସେଦିନ ସେହି ନୈତିକ ଅପରାଧରେ ତତ୍କାଳୀନ ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ଶଶୀ ବେହେରା ଏକୁଟିଆ ଜଡ଼ିତ ଥିଲେ କି ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକ ବି? ଧୀରେ ଧୀରେ ସବୁ କଥା ଜାଣିବା । କାରଣ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ହେଉଛି ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ମା । ତା ଇଜ୍ଜତ ନେଇ ଖେଳ ଖେଳିବା ଲୋକ ଯେତେ ଧୂର୍ତ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ବି ନିସ୍ତାର ପାଇବା ଅସମ୍ଭବ । (କ୍ରମଶଃ)

ଟଙ୍କା ପାଇଁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଛୁରୀ ମାରିଛନ୍ତି ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ : ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ସଫେଇ ରଖନ୍ତୁ -ତୃତୀୟ ଭାଗ

ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ 

ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ଭାଷା ଅଧିକାର ବିରୁଦ୍ଧରେ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ସରକାର ଚଳାଇଥିବା ସୂକ୍ଷ୍ମ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ରର ଏକ ଅଂଶ ଥିଲା ଅକ୍ଟୋବର ୧୦ ତାରିଖର ପ୍ରମେୟରେ ପ୍ରକାଶିତ ଜାନକୀଶ ବଡପଣ୍ଡାଙ୍କ ପ୍ରବନ୍ଧ, ଯାହାର କେନ୍ଦ୍ରବିନ୍ଦୁ ବିଦାରଣ ମୁଁ କରିଛି ଗତକାଲି ଏହି ମଞ୍ଚରେ ।

ଏହି ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ରର ସାଂପ୍ରତିକ ମୁଖ୍ୟ ସଞ୍ଚାଳକ ହେଲେ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ ଯେ କି ପତ୍ନୀଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରାୟ ଦେଢକୋଟି ଟଙ୍କା ପରିମାଣର ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଆୟର ଝଲକରେ ଝଲସି “କୁଳ ଗଉରବ ବାରି ନ ପାରନ୍ତି ଆରତେ ସଫରୀନୟନା” ରୀତିରେ ୧୬.୭.୨୦୧୮ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ପବିତ୍ର ଓ ଜାନକୀଶଙ୍କ ସମେତ ଆଉ ୭ ଜଣ ହେଣ୍ଡାଙ୍କୁ ସାଙ୍ଗରେ ଧରି ବିଧାନସଭାର “ଆଗାମୀ ବର୍ଷାକାଳୀନ ଅଧିବେଶନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କଳା ପତାକା ଅଭିଯାନ ସ୍ଥଗିତ ରଖିବ” ବୋଲି ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ନିଷ୍ପତ୍ତି କରିଥିବାର ମିଥ୍ୟା ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ ।

ଆଗକୁ ଯିବା ପୂର୍ବରୁ ତହିଁ ପରଦିନ, ଅର୍ଥତ୍ ୧୭.୭.୨୦୧୮ରେ ମୁଁ ଏହି ଦୁରାଚାରର ଯେଉଁ ବିବରଣୀ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲି ତାହାର ଅନୁଧ୍ୟାନ ପ୍ରଥମେ ଆବଶ୍ୟକ । ନିମ୍ନରେ ପ୍ରଦତ୍ତ ଉଦ୍ଧୃତ୍ତାଂଶ ଉପରେ  ଅଙ୍ଗୁଳି ବା ମୂଷିକ ଚାପ ଦେଇ ଆପଣ ସମଗ୍ର ଉପସ୍ଥାପନାଟି ଅଧ୍ୟୟନ ଓ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରିପାରିବେ । ଏଥିରେ ଆପଣ ଏମାନଙ୍କ ଦୁରାଚାରର ବିବରଣୀ ପାଇପାରିବେ, କିନ୍ତୁ ଦୁରାଚାରର ପୂର୍ଣାଙ୍ଗ କାରଣ ପାଇପାରିବେ ନାହିଁ  ।  କାରଣ, ସେତେବେଳେ ମୋତେ ବି ପୂର୍ଣାଙ୍ଗ କାରଣ ଜଣା ନଥିଲା । ଜାଣିବାକୁ ଏତେ ଦିନ ଧରି ମୁଁ ଅନୁସନ୍ଧାନ ଚଳାଇଥିଲି । ଧୀରେ ଧୀରେ ସେ ସବୁ ଉପସ୍ଥାପିତ ହେବ ।  ତେଣୁ ପ୍ରଥମେ ସେ ଦିନର ଦୃଶ୍ୟପଟ ଦେଖନ୍ତୁ :

ମୁଁ ଲେଖିଥିଲି –

ଦୁଷ୍ଟବୁଦ୍ଧିସମ୍ପନ୍ନ ଲୋକଙ୍କ ସହ ସମ୍ପର୍କ ରଖିଲେ ଯେ ସେମାନଙ୍କଠାରୁ ମରଣାନ୍ତକ ଆଘାତ ମିଳିପାରେ ତାହା ମୁଁ ଗତକାଲି ଜୁଲାଇ ୧୬ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ହିଁ  ଜାଣିଲି । ମୋ ପରିବାରର ସଦସ୍ୟମାନେ ଓ ମୋର ଖାସ୍ ନିଜ ଲୋକେ ଯେଉଁମାନେ ଏହି ପୃଷ୍ଠାକୁ ଆସନ୍ତି କେବଳ ସେହିମାନଙ୍କୁ ଜଣାଇବା ପାଇଁ ଯେ, ସାପ ସହ ବାସ କରିବା ନିରାପଦ ନୁହେଁ, ମୁଁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ଜୀବନରେ କାଲି ଯାହା ଘଟିଲା ତାହା ଦୁଃଖର ସହ ଏଠି ରଖୁଛି ।

ଭାଷା ଅଇନକୁ ନେଇ ଅପଚର୍ଚ୍ଚା

ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ

ଭାଷା ଆଇନ ନିର୍ଭୁଲ ହୋଇଯାଇଛି ବୋଲି କହି ଗତବର୍ଷ ଜୁଲାଇ ୧୬ ତାରିଖରେ ଏବଂ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୯ ତାରିଖରେ ସରକାରଙ୍କ ମୁଖପାତ୍ର ଭାବେ କାମ କରିଥିବା ଜାନକୀଶ ବଡପଣ୍ଡାଙ୍କର ‘ଭାଷା ଆଇନକୁ ନେଇ ଚର୍ଚ୍ଚା’ ଶୀର୍ଷକ ଏକ ପ୍ରବନ୍ଧ ଅକ୍ଟୋବର ୧୦ ତାରିଖର ପ୍ରମେୟରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇ ମୋ ଦୃଷ୍ଟିକୁ ଆସିଛି । ଏଥିରେ ଠାଏଁ ସେ ମୋ ଦାବିକୁ ଆଂଶିକ ନକଲ କରି ଲେଖିଛନ୍ତି, “ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ‘ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ’ ବ୍ୟବହାର ବଦଳରେ ଶତପ୍ରତିଶତ ବ୍ୟବହାର ନ କଲେ ଅନୁଶାସନିକ କାର୍ଯ୍ୟବିଧି ଅଧିନିୟମ ଅନ୍ତର୍ଗତ ଅବସ୍ଥା ଅନୁଯାୟୀ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ ।“ ଯଦି ଏବେ ବି ସେ ସ୍ଵୀକାର କରୁଛନ୍ତି ଯେ, ଭାଷା ଆଇନ ଭୁଲ ସଂଶୋଧନର ଶିକାର ହୋଇଛି, ତେବେ ଏହା ହିଁ ସତ୍ୟ ଯେ, ପବିତ୍ର ମହାରଥା ଓ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀଙ୍କ ସହ ମିଶି ଉପରୋକ୍ତ ଦୁଇଟିଯାକ ତାରିଖରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ ମିଛ କଥା କହି ସେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଭଣ୍ଡୁର କରିବାକୁ ଅପଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ। ଅତୀତର ଏହି ଅପକର୍ମ ପାଇଁ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିକୁ କ୍ଷମା ନ ମାଗି ପୁନଶ୍ଚ ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଭାଷା ଆଇନ ଉପରେ ଚର୍ଚ୍ଚା ନାମରେ ସେ ଅପଚର୍ଚ୍ଚା କରିଛନ୍ତି ।

ଉପରୋକ୍ତ ଲେଖାରେ କ୍ରୀତଦାସ ତାର ମାଲିକର ମର୍ଜିରେ ମିଥ୍ୟା କହିବା ପରି ସେ ଲେଖିଛନ୍ତି, ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର “ରୂପରେଖ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲେ ଯୁବ ସଂଗଠକ ପବିତ୍ର ମୋହନ ମହାରଥା । ବାଗ୍ମୀ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥିଙ୍କ ସଭାପତିତ୍ଵରେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ, ଓଡ଼ିଶା ମୁଣ୍ଡ ଟେକିଲା ।“

ଜନକୀଶଙ୍କ ଏହି କପୋଳକଳ୍ପିତ କଥା ପଛରେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଭଣ୍ଡୁର କରିବା ପାଇଁ ଲାଗିରହିଥିବା ସୂକ୍ଷ୍ମ ସରକାରୀ ଷଡଯନ୍ତ୍ର କିପରି ନିହିତ ତାହା ଅଲୋଚନା ଶେଷରେ ମୁଁ ଦର୍ଶାଇବି । ପ୍ରଥମେ ପବିତ୍ର ଓ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନଙ୍କ ଦସ୍ତାବିଜରୁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ଜନ୍ମ ଜାତକ ଦେଖାଯାଉ ।

“ବରେଣ୍ୟ ସୁଭାଷ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ପରିପକ୍ଵ ପ୍ରଜ୍ଞାଜ ଏହି ଦର୍ଶନର ଆମେ ସମସ୍ତେ ସଞ୍ଚାଳକ, କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ ନୁହନ୍ତି” ବୋଲି ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ ତାଙ୍କ ଫେସ ବୁକ ପୃଷ୍ଠାରେ ୧୧.୫.୨୦୧୬ରେ । ଜାନକୀଶ ବାବୁଙ୍କ ଉପରୋଦ୍ଧୁତ୍ତ ମିଥ୍ୟା ଦ୍ଵାରା ଏ ସତ୍ୟ କଣ ବଦଲିଯାଇପାରିବ?

ଆନ୍ଦୋଳନର ଜନ୍ମ ସମ୍ପର୍କରେ ପବିତ୍ର ମହାରଥା କଣ କହିଛନ୍ତି ତାହା ବି ଦେଖାଯାଉ । ସେ କହିଛନ୍ତି,

“ସାମ୍ବାଦିକ ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ ସେଦିନ ନଣ୍ଡା ପାହାଡ଼ ପରି ଚୁପ ଚାପ ବସିଥିବା ଦେଖି ମୁଁ ଚମକି ପଡ଼ିଥିଲି । ପଚାରିଲି “କଥାକଣ ସାର୍? ଆପଣ ଏତେ ଗମ୍ଭୀର କାହିଁକି ? କିଛି ସମୟ ମୋତେ ଅନ୍ତର୍ଭେଦୀ ଆଖିରେ ଚାହିଁ ସେ ଓଲଟି ପଚାରିଲେ , “ତମେ ମୋ ସହ ରହିପାରିବ?” କିଛି ନ ବିଚାରି ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ଉତ୍ତର ଦେଲି , “ଅଛି ଓ ରହିବି ।“
“ଆମ ମାତୃଭାଷା ଯେଉଁ ବିପଦରେ ପଡ଼ିଛି ତାକୁ ତହିଁରୁ ମୁକ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ଉଭୟ ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ଓ ଓଡ଼ିଶା ସରକାରଙ୍କୁ ନିଦରୁ ଉଠେଇବାକୁ ହେବ । ଏଥିପାଇଁ କିଛି କଥା ନକହି ଗୋଟିଏ ହାତରେ ଆମେ ପ୍ଲାକାର୍ଡ଼ ଧରିବା ଯେଉଁଥିରେ ଲେଖାଥିବ ଓଡ଼ିଆରେ ଓଡ଼ିଶାର ଶାସନ ଆମର ଦାବି ଏବଂ ଦାବି, ଏଥିରେ ବାଧା ଦେବା ଲୋକକୁ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ଓ ଅନ୍ୟ ହାତଟିରେ ଧରିବା କାଳପତାକା ଯାହାର ଲହର ଶୋଇ ରହିଥିବା ଜାତିର ଆତ୍ମାକୁ ହଲେଇ ହଲେଇ ଉଠେଇ ଦେବ ନିଦରୁ । ଆମେ ଚାଲିବା ବିଧାନସଭା ଆଗରେ ଥିବା ନବବାବୁଙ୍କ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ସାମନାରୁ ରାଜଭବନ ସାମନାରେ ଥିବା କୂଳଗୌରବ ମଧୁସୂଦନଙ୍କ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରତିଦିନ ସନ୍ଧ୍ୟାବେଳେ ସମ୍ପୂର୍ଣ ନୀରବରେ”, କହିଗଲେ ସେ ଏକ ନିଶ୍ଵାସରେ । “ସାର୍, ଏକଥା ତ ଆପଣ ଆଗରୁ କହିଥିଲେ। ସରକାରଙ୍କୁ ନୋଟିସ ମଧ୍ୟ ଡାକି ଦେଇଥିଲେ । ମାତ୍ର ୧୪୪ ଧାରା ଭୟରେ ସଂଗ୍ରାମ ସମିତିର ସାଥୀମାନେ ସହଯୋଗ କଲେନି । ସେହି ୧୪୪ ଧାରା ତ ସେହି ଅଞ୍ଚଳରେ ସବୁବେଳେ ବଳବତ୍ତର ରହିଛି ”, ମୁଁ କହିଲି ।
“ଆମେ ସେ ଧାରାର ଊଲଙ୍ଘନ କରିବାନି , କାରଣ ଆମେ ମାତ୍ର ଦୁଇଜଣ ଥିବା”, ସେ କହିଲେ (ପବିତ୍ର ମହାରଥା , ଅବାହକଙ୍କ କଲମରୁ, ଭାଷା ପାଇଁ ଗଣ ଓ ଗଣମାଧ୍ୟମ,୨୦୧୬, ପୃ॰୧୯) ।

ଏ ହେଲା ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ଜନ୍ମ ସମ୍ପର୍କରେ ପବିତ୍ରଙ୍କ ନିଜ ବୟାନ ।

ଅତଏବ ପବିତ୍ର ଓ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ – ଉଭୟଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ବର୍ଣିତ ଭାଷା ଆଂଦୋଳନର ଏ ଜନ୍ମ ବୃତ୍ତାନ୍ତ କଣ ମିଥ୍ୟା ?

ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ଯେ ମୁଁ ଆମ ଜାତିର ଭାଷା ଅଧିକାର ପାଇଁ ତୋଳିଥିବା ଦାବି ସପକ୍ଷରେ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲି – ଏକଥା କଣ ଜାନକୀଶ ବଡପଣ୍ଡା ନିଜେ ଜାଣନ୍ତି ନାହିଁ ? ତାଙ୍କରି ଭାଷାରୁ ଏହାର ଉତ୍ତର ଉଣ୍ଡାଳିବା ।

ମୋର ଏକ ପ୍ରକାଶିତ ନିବନ୍ଧର ଶୀର୍ଷକ ଥିଲା – ‘ଭାଷା ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ବାଧ୍ୟ,କାରଣ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ସପକ୍ଷରେ’ । ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ସୃଷ୍ଟି ସମ୍ପର୍କରେ ମୁଁ ପ୍ରସଙ୍ଗକ୍ରମେ ଏଥିରେ ଲେଖିଥିଲି,

“ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ସକାଶେ ଜନମତ ସୃଷ୍ଟିପାଇଁ ମୁଁ ଏକ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଆନ୍ଦୋଳନର ପରିକଳ୍ପନା କଲି ଓ ୧.୪.୨୦୧୬ ତାରିଖରେ ସାମାଜିକ ଗଣମାଧ୍ୟମ ଫେସ୍ ବୁକ୍ ପୃଷ୍ଠାରେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ମତ ଲୋଡ଼ିଲି । ମୋତେ ଇ-ମେଲ ମାଧ୍ୟମରେ ତତ୍କାଳ ସମର୍ଥନ ଜଣାଇଲେ ଟିଟିଲାଗଡ଼ ନିବାସୀ ଗଜାନନ ମିଶ୍ର , ଯେ କି ୧.୭.୨୦୧୫ରେ ମଧୁମିତା ସାମଲ ଓ ସଂଜୀବ ପରିଡ଼ାଙ୍କ ସହ ମିଶି ଭାଷା ଆଇନର କାର୍ଯ୍ୟକାରୀତା ପାଇଁ ଅନଶନ କରିଥିଲେ । ଚାଟାର୍ଡ଼ ଅକଉଣ୍ଟାଣ୍ଟ ବିଶ୍ଵଜିତ ମହାନ୍ତି, ପ୍ରଫେସର କମଳା ପ୍ରସାଦ ମହାପାତ୍ର ଇତ୍ୟାଦି ବନ୍ଧୁମାନେ ବି ସେମାନଙ୍କ ମୂଲ୍ୟବାନ ପରାମର୍ଶ ଦେଲେ । ତହିଁରୁ ମୋର ହୃଦବୋଧ ହେଲା କି, ମୁଁ ସରକାରଙ୍କୁ ଦେଇଥିବା ପରାମର୍ଶ ସପକ୍ଷରେ ଏକ ଆନ୍ଦୋଳନ ଠିଆ କରାଯାଇପାରିବ । ୧୯୮୦ ଦଶକରେ ତଦାନୀନ୍ତନ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଜନଚେତନା ଜାଗ୍ରତ କରିବା ପାଇଁ ମୁଁ ସୃଷ୍ଟିକରିଥିବା ନୀରବ କଳାପତାକା ଅଭିଯାନ ପଦ୍ଧତ୍ତିରେ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଲି ।
ସମାଜ କାଗଜରେ ଚାଲିଥିବା କର୍ମଚାରୀଶୋଷଣ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସୃଷ୍ଟିହୋଇଥିବା ‘ସେଭ ଦି ସମାଜ ଫୋରାମ’ ହେତୁ ମୋର ନିକଟତର ହୋଇଥିବା ବିଜ୍ଞାପନ ସଂଗ୍ରାହକ ପବିତ୍ର ମୋହନ ମହାରଥା ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମୋର ପ୍ରଥମ ସହଯୋଗୀ ସାଜିଲେ । ସୁବାର୍ତ୍ତା ସମ୍ପାଦକ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ, ସ୍ତମ୍ଭକାର ତୁଷାରକାନ୍ତ ଶତପଥୀ ଓ ସାମ୍ବାଦିକ ସାଗର ଶତପଥୀ, ଯେଉଁମାନେ କି ମଧୁବାବୁଙ୍କ ବିଜେସ୍ଥଳୀରୁ ମୋଦୀ ଓ ନବୀନଙ୍କ ପ୍ରଚାର-ପ୍ରାଚୀର ହଟାଇବାରେ ମୋତେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ, ସେମାନେ ଏଥିପାଇଁ ସହଯୋଗର ହାତ ବଢ଼ାଇଲେ । ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ମୁମୂର୍ଷୁ ଅବସ୍ଥା ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି ଭାଷାଭିତ୍ତିକ ଜାତୀୟତା ଉଦ୍ରେକ କରିବା ସକାଶେ ‘ଓଡିଶା ପ୍ରଦେଶ ସୃଷ୍ଟିରେ ଗଣମାଧ୍ୟମ’ ଶୀର୍ଷକ ଏକ ପ୍ରାମାଣିକ ନିବନ୍ଧରେ ଆମ ଭାଷାକୁ ରକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ କିପରି ଆମ ସାମ୍ବାଦିକୀୟ ପୂର୍ବସୂରୀମାନେ ନେତୃତ୍ବ ଦେଇଥିଲେ ତାହାର ଅବତାରଣା କରି ଏଥିପାଇଁ ଆମ ସାମ୍ବାଦିକମାନଙ୍କୁ ଜାଗ୍ରତ କରାଇବାକୁ ମୁଁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲି ୨୦୦୯ରେ ନଭମଞ୍ଚରେ । ସୁତରାଂ ସାମ୍ବାଦିକୀୟ ବୃତ୍ତିରେ ଥିବା ଆମେ ପାଞ୍ଚଜଣ ଏକାଠି ହେବା ଥିଲା ସ୍ଵପ୍ନ ସାର୍ଥକ ହେଲାପରି ଏକ ରୋମାଞ୍ଚକର ଉପଲବ୍ଧି ।
ଇ-ମେଲ ଯୋଗେ ସଂସ୍ଥାପିତ ସମ୍ପର୍କ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ସମାବେଶରେ ଓ କାର୍ଯ୍ୟାନ୍ତ ଅନୁମୋଦନରେ ରୁପାୟିତ ହେଲା ୮.୪.୨୦୧୬ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ, ଯେତେବେଳେ ଆମ ସହ ଯୋଗ ଦେଲେ ଡ଼. ନିତ୍ୟାନନ୍ଦ ପଟ୍ଟନାୟକ, ଶ୍ରୀମତୀ ମଧୁମିତା ସାମଲ, କାଳିପ୍ରସାଦ ସାମନ୍ତରାୟ,ସୁବ୍ରତ ଛାଟୋଇ, କାହ୍ନୁ ବେହୁରା । ସ୍ଥାନ ଥିଲା : ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନବାବୁଙ୍କ ସୁବାର୍ତ୍ତା କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ, କାରଣ ମୁଁ ରହୁଥିବା ସରକାରୀ ଘର ସେଥିପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ନଥିଲା । ମୌଖିକ ଅନୁମୋଦନ ଅନୁସାରେ ମୁଖ୍ୟ ଶାସନ ସଚିବଙ୍କୁ ଦିଆସରିଥିଲା ସ୍ମାରକପତ୍ର ଦିନବେଳେ ତାଙ୍କ ସଚିବାଳୟ ପ୍ରକୋଷ୍ଠରେ ।
ଆରମ୍ଭ ହେଲା ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ଏବଂ ଚାରି ଦିନ ପରେ ୧୩. ୪. ୨୦୧୬ (ପଣା ସଂକ୍ରାନ୍ତି – ଓଡ଼ିଆ ନୂଆ ବର୍ଷ)ରେ କଳାପତାକା ଅଭିଯାନ ।“

ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ମୁଁ କିପରି ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲି ତାହାର ଉପରୋକ୍ତ ଚିତ୍ର ଉପରେ ମନ୍ତବ୍ୟ ରଖି ଜାନକୀଶ ବଡପଣ୍ଡା ୨୦.୪.୨୦୧୮ରେ ଲେଖିଥିଲେ

“ଭାଷା ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଆପଣଙ୍କ ସୁଖପାଠ୍ୟ ଅଥଚ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗମ୍ଭୀର ପ୍ରବନ୍ଧଟି ଅତ୍ୟନ୍ତ ଉଚ୍ଚକୋଟିର। ଅତ୍ୟନ୍ତ ସାବଲୀଳ ଭାବେ ସମଗ୍ର ଭାଷାଆନ୍ଦୋଳନର ଇତିହାସ ଆପଣ ଉପସ୍ଥାପିତ କରିଛନ୍ତି ।“

ଅତଏବ , ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ମୋ ଦ୍ଵାରା ପରିସୃଷ୍ଟ ବୋଲି ସେ ଜାଣନ୍ତି ଓ ତାହା ସ୍ଵୀକାର ବି କରିଛନ୍ତି । ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ଏହି ଏକା ବ୍ୟକ୍ତି ଉପରୋଦ୍ଧୃତ୍ତ ମତେ ପ୍ରମେୟରେ ଯାହା କହିଛନ୍ତି ତାହା ଆମ ଭାଷା ଇତିହାସ ପ୍ରତି ଯେ ଅବମାନନା – ଏହା ବୁଝିବାର ଯୋଗ୍ୟତା ତାଙ୍କର ଅଛି କି ନାହିଁ , ମୋତେ ଜଣାନାହିଁ ।

ପାପ ଗର୍ଭ ଧାରଣ କରିଥିବା ନାରୀର ଅଇ ସହ ତୁଳନୀୟ ଜାନକୀଶଙ୍କ ଉଦ୍ଗାର । ସତେ ଯେମିତି ଏ ଅଇ ଭିନ୍ନ ତାଙ୍କର ଅନ୍ୟ ଗତି ନାହିଁ !

ଏହାଙ୍କୁ ମିଶାଇ ତିନି ଜଣ ଲୋକଙ୍କ ଏହି ପ୍ରକାରର ଅଇ ଏ ଭିତରେ ଓଗାଳି ହେଲାଣି । ଅନ୍ୟ ଦୁଇଜଣ ହେଲେ ଭାଗୀରଥୀ ମହାସୁଆର ଓ ଗଜାନନ ମିଶ୍ର । ସେମାନଙ୍କ କଥା ପରେ ଆଲୋଚନା କରିବା ।

ଏବ ପାଇଁ ଏତିକି କୁହାଯାଇପାରେ ଯେ, ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ବନ୍ଦ କରିବା ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ସବୁ ପ୍ରକାରର କୁତ୍ସିତ କଳକୌଶଳ ପ୍ରୟୋଗ କରି ବିଫଳ ହେବା ପରେ ମୋତେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଭାବେ ଆକ୍ରମଣ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରାଇଛନ୍ତି । ଏହି ସୂକ୍ଷ୍ମ ସରକାରୀ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ରର ସର୍ବଶେଷ ନମୁନା ହେଲା ଜନକୀଶ ବଡପଣ୍ଡାଙ୍କ ପ୍ରମେୟ ପ୍ରବନ୍ଧ ।

ଟଙ୍କା ପାଇଁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଛୁରୀ ମାରିଛନ୍ତି ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ : ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ସଫେଇ ରଖନ୍ତୁ -ଦ୍ଵିତୀୟ ଭାଗ

ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ

ଜି॰ଭି॰ଭି॰ ଶର୍ମା ଜଣେ ଓଡ଼ିଆ ବିଦ୍ଵେଷୀ ଅଣଓଡ଼ିଆ ଅଫିସର । ସାଧାରଣ ପ୍ରଶାସନ ବିଭାଗ ଛାଡ଼ିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଭାଷା ଆଇନ ସଙ୍କ୍ରାନ୍ତୀୟ ଦାୟିତ୍ଵରୁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଏହି ଓଡ଼ିଆବିରୋଧୀ ଅଫିସରଙ୍କୁ ବିଦାକରିନଥିଲେ । ଏହି ଅଫିସର ମୁଁ ଦେଇଥିବା ଚିଠା ବିଧାନକୁ ବିରୋଧ କେବଳ କରିଥିଲେ ତା ନୁହେଁ , ସମ୍ପୃକ୍ତ ନଥିଟିକୁ ଗାଏବ ମଧ୍ୟ କରିଦେଇଥିଲେ । ମନ୍ତ୍ରୀସ୍ତରୀୟ କମିଟିର ଦାୟିତ୍ଵରେ ରହି ସେହି କମିଟିକୁ ଗୁଳାହରା କରାଇ ଶେଷରେ ପବନରେ ଉଡ଼ାଇଦେବାରେ ତାଙ୍କର ସଫଳତା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ସେ କେବଳ ଅଣଓଡ଼ିଆ ଅଫିସରମାନଙ୍କ ପାଇଁ ନିର୍ଭରଯୋଗ୍ୟ ଥିଲେ ତାହା ନୁହେଁ, ଆମ ଓଡ଼ିଆ କୁଳସମ୍ଭୁତ ଦେଶୀଇଂରେଜିଆ ନେତା ଓ ଅମଲା ପଲଙ୍କ ପାଇଁ ବି ମାନ୍ୟ ହୋଇଉଠିଥିଲେ ।

ନିୟମାବଳୀ ପ୍ରଣୟନ ପାଇଁ ପ୍ରଥମେ ଭାଷା ଆଇନରେ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରଖାଯାଉ ଓ ସେଥିପାଇଁ ଏକ ନୂଆ ଧାରା (ଧାରା ୪) ତହିଁରେ ଖଞ୍ଜାଯାଉ ବୋଲି ମୁଁ ଯେଉଁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲି ତାହାକୁ ଲୁଚାଇ ରଖି ଆଇନ ବିଭାଗ ସହ ଏ ବହୁ ଖେଳ ଖେଳିଲା ପରେ ବାଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ ତାହାକୁ ବିଧି ବିଭାଗକୁ ପଠାଇବାପାଇଁ । ବିଧି ବିଭାଗ ତାହାକୁ ପେନସିଲ୍ ମାର୍ଜନ କରି ନିଜ ଅନୁମୋଦନ ସହ ସାଧାରଣ ପ୍ରଶାସନ ବିଭାଗକୁ ନଥିଟିକୁ ପଠାଇଦେଲାପରେ ଏହି ବ୍ୟକ୍ତି ୨୧.୫.୨୦୧୬ରେ ଅଧ୍ୟାଦେଶ ଜାରି ପାଇଁ ଏକ ତରବାରିଆ ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି କରାଇ ସେହି ତରବରିଆମୀ ଭିତରେ ଜାଲିଆତି କରି ମୁଁ ଦେଇଥିବା ଓ ଆଇନ ବିଭାଗ ଅନୁମୋଦନ କରିଥିବା ଧାରା-୪କୁ ଧାରା-୫ରେ ପରିବର୍ତ୍ତିତ କରି ଧାରା ୪ ଭାବେ ଏକ ଅନଧିକୃତ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଖଞ୍ଜି ଆମ ଭାଷା ଆଇନକୁ ଅବମାନନା କରିଆସିଥିବା ପଦଧିକାରୀ ବିଶେଷତଃ ଅଣଓଡ଼ିଆ ପଦାଧିକାରୀମାନଙ୍କ ମର୍ଜିଭୁକ୍ତ କରିଦେଲେ ।

ଏହାର ପ୍ରତିକାର ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ହାତରେ ମୁଁ ଦେଇଥିବା ସ୍ମାରକପତ୍ର କିପରି ଆଉ ଜଣେ ଅଣଓଡ଼ିଆ ପଣ୍ଡିଆନଙ୍କ ମାର୍ଫତରେ ନଷ୍ଟ ହୋଇଗଲା ତାହାର ବିବରଣୀ ମୁଁ ପୂର୍ବରୁ ଦେଇଛି । ଶୀର୍ଷକ: Predicament over Pandian: Need is Governor’s Intervention  ।

ଅତଏବ , ଅଣଓଡ଼ିଆ ଅଫିସରମାନେ ଆମ ଭାଷା ଅଧିକାରକୁ ଖତମ କରିବା ପାଇଁ ଗଭୀର ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର ଚଳାଇଥିଲେ ଓ ଚଳାଇଛନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରଭାବ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଉପରେ ପ୍ରଚୂର ଥିବା ହେତୁ ଆମ ଦେଶୀଇଂରାଜିଆ ଓଡ଼ିଆ ଅଫିସରମାନେ ନିରବଦ୍ରାଷ୍ଟା ହୋଇ ରହୁଛନ୍ତି ବା ସେମାନଙ୍କୁ ନିଜ ସ୍ଵାର୍ଥ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ସହଯୋଗ କରୁଛନ୍ତି ।

ଏହି ଦୃଶ୍ୟପଟ ସ୍ପଷ୍ଟ କରେ , ସାଧାରଣ ପ୍ରଶାସନ ବିଭାଗ ଛାଡି ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଭାଷା ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ଦାୟିତ୍ଵ ଶର୍ମାଙ୍କ ହେପାଜତରେ କାହିଁକି ଚାଲିଥିଲା ।

ମୁଁ ୧୯.୫.୨୦୧୭ ତାରିଖରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ନିମନ୍ତ୍ରଣକ୍ରମେ ତାଙ୍କୁ ମୋର ଦୁଇଜଣ ସହକର୍ମୀଙ୍କ ସହ ଭେଟି ଶର୍ମା ଜାଲିଆତି କରି ଖଞ୍ଜିଥିବା ୪ ଧାରାକୁ ବଦଳାଇବାକୁ ଦେଇଥିବା ସ୍ମାରକପତ୍ରକୁ ଗାଏବ କରାଯାଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କ ଜାଲିଆତି ଯେ ମୋ ନଜରରେ ଧରାପଡ଼ିଯାଇଛି, ଏହା ଜାଣିଯାଇଥିଲେ ଶର୍ମା ଓ ଓଡ଼ିଆବିରୋଧୀ ଅମଲା ପଲ ।

ତେଣୁ ଭାଷା ଆଇନଟିରେ ଏପରି ସଂଶୋଧନ ହେବ , ଯଦ୍ଦ୍ଵାରା ତହିଁର ଖିଲାପକାରୀକୁ ଦଣ୍ଡବିଧାନପାଇଁ ଆମ ଦାବି ସପକ୍ଷରେ ଉଚ୍ଚାରଣ ରହିବ ,ମାତ୍ର ଆଚରଣରେ ତାହା ଅକାମି ହୋଇଯିବ – ଏଥିପାଇଁ ଚକ୍ରାନ୍ତ ଚାଲିଲା । ଏହି ଚକ୍ରାନ୍ତ ଫଳରେ ପୁରୀ ଠାରେ ୨୬.୧୨.୨୦୧୭ ତାରିଖରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଦଳୀୟ ସମାବେଶରେ ଏକ ଅଭୂତପୂର୍ବ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ବୈଠକ କରି ତହିଁରେ ତୃତୀୟ ପ୍ରସ୍ତାବ ଭାବେ ଗୃହୀତ ପ୍ରସ୍ତାବରେ ଓଡ଼ିଶା ସରକାରୀ ଭାଷା ଆଇନକୁ ବସ୍ତୁତଃ ପଙ୍ଗୁ କରିଦେବାପାଇଁ ବୀଜବପନ ହେଲା । ସେହି ପ୍ରସ୍ତାବତୀ ଥିଲା ଏହିପରି :

“ସରକାରୀ ଭାଷା ଆଇନ ୧୯୫୪ରେ ସଂଶୋଧନ ଅଣାଯାଇ ବିହିତ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସହିତ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ବହୁଳ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବା ବିଭାଗ ତଥା କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରାଯିବ । ଏଥିପାଇଁ ବିଭାଗଗୁଡ଼ିକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ମାନଦଣ୍ଡ ଏବଂ କ୍ଷେତ୍ର ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିବେ । ଜିଲ୍ଲା, ରାଜସ୍ୱ ଡିଭିଜନ ଏବଂ ରାଜ୍ୟସ୍ତରରେ ଏଥିନିମନ୍ତେ ପ୍ରଶାସନିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ତା ୦୧.୦୪.୨୦୧୮ ଠାରୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯିବ ।”

ଅନ୍ୟମାନେ ତାକୁ ସ୍ଵାଗତ ଜଣାଇଥିଲେ ବି ମୁଁ ଭୀଷଣ ବିରୋଧ କରିଥିଲି । ବସ୍ତୁତଃ ତାହା ଥିଲା ଏକ ବୌଦ୍ଧିକ ସଂଘର୍ଷ ସରକାରଙ୍କ ସହ । ସରକାର ମୋ ଯୁକ୍ତି ଖଣ୍ଡନ କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ ନଥିଲେ ଓ ସେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅନ୍ଦାଜ ବି କରିପାରୁନଥିଲେ ଯେ, ହୀନମନ୍ୟତା ଓ ଅର୍ଥ ଲୋଭର ବଶବର୍ତ୍ତୀ ହୋଇ ପବିତ୍ର ଓ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ମୋ ସହ ବିଶ୍ଵାସଘାତକତା ବି କରିପାରନ୍ତି । ତେଣୁ, ୧୪.୩.୨୦୧୮ରେ ପୁନଶ୍ଚ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ବୈଠକ ବସି ୨୬.୧୨.୨୦୧୭ର ପ୍ରମାଦ ସଂଶୋଧନ କଲେ । ସେଦିନର ଗୃହୀତ ପ୍ରସ୍ତାବ ନିମ୍ନ ପ୍ରେସ ବିଜ୍ଞପ୍ତିରେ ଗଣମାଧ୍ୟମକୁ ଏବଂ ମୋତେ ମଧ୍ୟ ଉପଲବ୍ଧ ହୋଇଥିଲା । ତାହା ଥିଲା :

ପ୍ରେସ ବିଜ୍ଞପ୍ତି
୧॰ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା କମିଟି ଦ୍ଵାରା ସମୀକ୍ଷା ସମୟରେ ଅନେକ ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀ/ଅଧିକାରୀ ସରକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ପ୍ରୟୋଗ କରୁନଥିବା କିମ୍ବା ଠିକ ଭାବରେ କରୁନଥିବା ସରକାରଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିଗୋଚର ହୋଇଅଛି ।
୨. ଓଡ଼ିଶା ସରକାରୀ ଭାଷା ଆଇନ , ୧୯୫୪ ଯଦିଓ ୧୯୫୪ ମସିହା ଠାରୁ ଲାଗୁ ହୋଇଅଛି ଏବଂ ଏହାର ଧାରା (୨) ଏବଂ ଉପଧାରା (୨) ଅନୁସାରେ ୧୯୮୫ ମସିହାରେରେ ବିଜ୍ଞାପନ ଦ୍ଵାରା ସରକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟ ଓଡ଼ିଆରେ କରିବା ପାଇଁ ନିୟମ କରାଯାଇଅଛି, ଯେହେତୁ ଏଥିରେ ଦଣ୍ଡ ବିଧାନର କୌଣସି ବ୍ୟବସ୍ଥା ନାହିଁ , ଅନେକ ଅଧିକାରୀ ଏହାକୁ ସୁଚାରୁରୂପେ ପାଳନ କରୁନଥିବା ସରକାରଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିଗୋଚର ହୋଇଅଛି ।
୩. ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ , ଓଡ଼ିଶା ସରକାରୀ ଭାଷା ଆଇନ, ୧୯୫୪ର ଧାରା (୨) ଓ ଉପଧାରା (୨) ଅନୁଯାୟୀ ବିଜ୍ଞପ୍ତି କରାଯାଇଥିବା ନିୟମ ଯେଉଁ ଅଧିକାରୀ / କର୍ମଚାରୀ ପାଳନ କରିବେ ନାହିଁ , ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଦଣ୍ଡବିଧାନ କରିବା ପାଇଁ ସରକାର ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଛନ୍ତି ।
୪. ସେହିପରି ଯେଉଁ କର୍ମଚାରୀ / ଅଧିକାରୀମାନେ ସରକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ସଠିକ ପ୍ରୟୋଗ କରିବେ ସେମାନଙ୍କୁ ପୁରସ୍କୃତ କରିବା ପାଇଁ ସରକାର ସ୍ଥିର କରିଛନ୍ତି ।

ମୁଁ ଏହାକୁ ସ୍ଵାଗତ ଜଣାଇଥିଲି ଏହି ନଭମଞ୍ଚରେ ଏହି ଶୀର୍ଷକରେ :
ଭାଷା ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ବାଧ୍ୟ, କାରଣ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ସପକ୍ଷରେ

ନିବନ୍ଧଟି ପାଠ କଳା ପରେ ତହିଁ ତଳେ ଥିବା ଅଭିମତ (comment)ଗୁଡ଼ିକ ଭିତରେ ଆପଣ ପାଇବେ ବନ୍ଧୁ ଜାନକୀଶ ବଡ଼ପଣ୍ଡା ରଖିଥିବା ଅଭିମତଟି । ସେଇଟିକୁ ବି ପାଠ କରନ୍ତୁ । ତା ସହ ୧୬.୭.୨୦୧୮ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵରେ ଏ ବାବୁ ଦେଇଥିବା ବିବୃତ୍ତି ଓ ୧୦.୧୦.୨୦୧୯ରେ ପ୍ରମେୟ କାଗଜରେ ଲେଖିଥିବା “ଭାଷା ଆଇନକୁ ନେଇ ଚର୍ଚ୍ଚା” ଶୀର୍ଷକ ପ୍ରବନ୍ଧକୁ ମିଳାଇ ପଢିଲେ ଅକ୍ଳେଶ ଜାଣିହେବ, ନିଜର ନୀଚ ସ୍ଵାର୍ଥ ପାଇଁ ଏହି ଅରଜକତାବାଦୀମାନେ ନିଜ ଭାଷା ବିରୁଦ୍ଧରେ କିପରି ନିର୍ଲ୍ଲଜ ଭାବେ ହାତ ମିଳାଇଛନ୍ତି ଆମ ଭାଷାର ବିରୋଧୀମାନଙ୍କ ସହ । (କ୍ରମଶଃ)