ଟଙ୍କା ପାଇଁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଛୁରୀ ମାରିଛନ୍ତି ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ : ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ସଫେଇ ରଖନ୍ତୁ – ଷଟ୍ବିଂଶ ଭାଗ

ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ 

ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଛୁରୀ ମାରି ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କଠାରୁ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ ଯେଉଁ ‘ବିଶ୍ଵାସଘାତକ ଜାଗିରି’ (ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ସ୍ଥାୟୀ ଆୟ) ହାସଲ କରିଥିଲେ ୧୬.୭.୨୦୧୮ ତାରିଖରେ, ତଦନୁଯାୟୀ ତାଙ୍କର ୧୦ ବର୍ଷର ଅନଧିକୃତ ଅନୁପସ୍ଥିତିକୁ ସବେତନ ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ ରୂପାନ୍ତରିତ କରିଥିଲା ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ବିଭାଗ ଓ ସେହି ୧୦ ବର୍ଷର ବେତନ ବାବଦରେ ପ୍ରାୟ ଦେଢକୋଟି ଟଙ୍କା ନଗଦ ହାତେଇବା ପାଇଁ ଶତପଥୀ ସୁନିଶ୍ଚିତ ଥିଲେ; କାରଣ ସରକାରଙ୍କ ଉଦ୍ୟମରେ ବାଧକ ହୋଇଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସ୍ଥାନରେ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ପଦରେ ଯୋଗ ଦେଇସାରିଥିଲେ ତାଙ୍କ ଘନିଷ୍ଠ ସାଙ୍ଗ ନିରଞ୍ଜନ ସାହୁ ଓ ସରକାରଙ୍କ ୧.୩.୨୦୧୯ ତାରିଖର ଆଦେଶ ଦୃଷ୍ଟେ ସେ ପୂର୍ବ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ରିପୋର୍ଟ ବଦଳାଇ ସରକାରୀ ସିଦ୍ଧାନ୍ତକୁ ସମର୍ଥନ କରିବା ସୁନିଶ୍ଚିତ ଥିଲା । ମାତ୍ର ସଚିବଙ୍କ ଉପରୋକ୍ତ ଆଦେଶ ତାଙ୍କ ଆଶାକୁ ଧୂଳିସାତ୍ କରିଦେଲା । ଅମଲାତନ୍ତ୍ରର ମତଲବଖୋର ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ଯେ ନିଜ ଚର୍ମ ରକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଦସ୍ତାବିଜ ବହିର୍ଭୂତ ଆଦେଶକୁ ବାଳପ୍ରମାଣେ ଉଡ଼ାଇଦେଇପାରନ୍ତି ଓ ନିଜ ପକାଇଥିବା ଛେପକୁ ନିଜେ ନିର୍ବିକାର ଢୋକିପାରନ୍ତି , ତାହାର ଏକ ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ ହେଉଛି ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ସଚିବଙ୍କ ଉପରୋଦ୍ଧୃତ୍ତ ଆଦେଶଟି ।

ଯେକୌଣସି ପାଷଣ୍ଡଗିରିଠାରୁ ଅଧିକ କୁତ୍ସିତ

ଏହି ‘ବିଶ୍ଵାସଘାତକ ଜାଗିରି’ ପାଇବା ପାଇଁ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ ସାଙ୍ଗରେ ପବିତ୍ର ମହାରଥା ଓ ଚକ୍ରଧର ମହାନ୍ତ ନାମକ ଅର୍ଥନୈତିକ ଅପରାଧୀ ତଥା ପଲେ ପୋଷାମନା ପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ ଧରି ଥରକୁ ଥର ଆମ ମାତୃଭାଷାକୁ ଯେପରି ଛୁରୀ ମାରି ଚାଲିଥିଲେ ତାହା ଯେକୌଣସି ପାଷଣ୍ଡଗିରିଠାରୁ ଅଧିକ କୁତ୍ସିତ । ସାମୟକ୍ରମେ ଆମେ ସେଠିକି ଆସିବା ।

ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଆଶ୍ଵସ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ଏବଂ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିକୁ ବିଭ୍ରାନ୍ତ କରି ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଭଣ୍ଡୁର କରିବା ସକାଶେ ଏମାନେ ସମ୍ପୂର୍ଣ ଅନଧିକୃତ ଭାବେ ସମ୍ପୂର୍ଣ ମିଥ୍ୟା ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ଯେ, ଓଡ଼ିଶାର ଶାସନ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଚାଲିବା ପାଇଁ ଭାଷା ଆଇନ ସମ୍ପୂର୍ଣ ସଂଶୋଧିତ ହୋଇ ସାରିଥିବା ହେତୁ କଳା ପତାକା ଅଭିଯାନ ପ୍ରତ୍ୟାହୃତ ହୋଇଯାଇଛି । ଅଥଚ ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କୁ ଯେତେବେଳେ ତାଙ୍କ ନିଯୁକ୍ତିନାମା ଇଂରାଜୀରେ ଦିଆଗଲା ତହିଁରେ ବିସ୍ମିତ ନହୋଇ ଏହି ନିର୍ଲ୍ଲଜ ବିଶ୍ଵାସଘାତକ ତାଙ୍କ ସତୀର୍ଥ ପବିତ୍ର ମହାରଥାଙ୍କ ସ୍ଵାକ୍ଷରରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ, ମନ୍ତ୍ରୀ ଓ ପ୍ରଶାସନିକ ଅଫିସରମାନଙ୍କୁ କୃତଜ୍ଞତା ଜ୍ଞାପନ କରିଥିଲେ । ସୁତରାଂ ବିସ୍ମିତ ହେବାର କିଛି ନାହିଁ ଯେ, ଏହାଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଉପରେ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଯେଉଁ ଶେଷ ଆଦେଶ ଦେଇଛନ୍ତି ତାହା ବି ଅଛି ଇଂରାଜୀରେ, ଯାହା ଏଥିପୂର୍ବରୁ ଉଦ୍ଧୃତ୍ତ ହୋଇଅଛି ଏବଂ ଯାହା ତୁହାଇ ତୁହାଇ ଦର୍ଶାଉଛି ଏହି ବିଶ୍ଵାସଘାତକ ଟଙ୍କା ପାଇଁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ କିପରି ଛୁରୀ ମାରିଦେଲେ ।

ଶାସନ ସଚିବଙ୍କ ଶେଷ ଆଦେଶ

ମୁଁ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କୁ ଦେଇଥିବା ସ୍ମାରକପତ୍ର ଓ ତହିଁ ଉପରେ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ କରି ସେହି କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନର ରିପୋର୍ଟ ମୋତେ ପଠାଇବା ପାଇଁ ରାଜ୍ୟପାଳ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ସଚିବଙ୍କୁ ଦେଇଥିବା ଆଦେଶ (ଜରୁରୀ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ସଂଖ୍ୟା ୯୯୪୬ ତା ୨.୮.୨୦୧୯) ଫଳରେ, ହାଇ କୋର୍ଟଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକୁ ଖାତିର କରିନଥିବା ସଚିବ ମୋ ସୂଚନା ଅଧିକାର ଜାରିର ତିଆସି ଅତର୍ଛରେ ଯେଉଁ ଆଦେଶ ଦେଲେ , ବରଂ ଦେବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହେଲେ, ତାହା ଦସ୍ତାବିଜୀୟ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଉଦ୍ଧାରଯୋଗ୍ୟ । ସେହେତୁ ତହିଁର ପ୍ରାସଙ୍ଗିକ ଅଂଶ ଉପସ୍ଥାପିତ ହେଲା :

“4. Whereas, after examination, the undersigned found that the petitioner (Smt. Manasi Sarangi) had proceeded on medical leave from 02.07.2008 and then remained unauthorisedly absent from her duties for a long period. After consideration of her representation, she she was allowed, vide Govt. order No.20445/HE. Dt/18.07.2018, to report for duty in the Directorate along with medical fitness certificate pending issue of detailed posting order. This order modified the conditions imposed vide No.13290 dt. 22.06.2015, the impugned order, to her benefit as the direction to initiate disciplinary proceeding against her was dropped. She was then allowed to join in the Directorate and subsequently transferred to a college nearby Bhubaneswar i.e. Sishu Ananta Mahavidyalya, Balipatna, Khurda vide Govt. Order No.25979/H.E. dt. 12.09.2018 and DHE (O) O/O No.31012 dt.15.9.2018. She was relieved from the Directorate on 18.09.2018 (A.N.) vide DHE O/O No.31121 dt. 18.09.2018 and she joined her new place of posting on 19.09.2018.
5. In the Govt. letter No. 20445/HE, dt.18.07.2018, it was further ordered that the period of absence from 02.07.2008 till her joing in the Directorate shall be decided after due inquiry by the Director, H.E. Accordingly, Director, H.E. inquired into the matter and opined vide letter No.6358/DHE. dated 14.02.2019 that she had remained absent from duty un-authorisedly for a period of more than 10 years without any valid reason for which strong action should be taken against her for such long absence.
In view of facts stated above, the representation of the petitioner (Smt. Manasi Sadangi) is disposed of with following order.

“The period of absence (of Smt. Manasi Sarangi) from 02.07.2008 to 23.07.2018 will be treated as breakage in service. She will not get any salary or consequential benefit for that period on the principle of no work no pay. This period shall not be counted for career advancement and pension.”

ଏ ଆଦେଶ ଦେଲାବେଳେ ଶାସନ ସଚିବ ଜାଣିଥିଲେ ଯେ, ସେ ଏତଦ୍ଦ୍ଵାରା ଏକ ଆଇନଉଲ୍ଲଙ୍ଘନକାରୀ ଆଦେଶ ଦେଉଛନ୍ତି । ଏପରି ଏକ ଆଦେଶ ଦେଇ, ଘଟଣାର ଗୁରୁତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ ଦିଗକୁ ଲୁଚାଇରଖିବା, ଆଇନସମ୍ମତ ସ୍ଥିତିକୁ ବେଖାତିର କରିବା ପରି ସାଂଘାତିକ ପ୍ରଶାସନିକ ଅପରାଧ କରିଛନ୍ତି ଶାସନ ସଚିବ, ଯାହା ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଛୁରୀ ମାରିଥିବା ପ୍ରତିଦାନରେ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀଙ୍କୁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଦେଇଥିବା ‘ବିଶ୍ଵାସଘାତକ ଜାଗିରି’କୁ କାଏମ ରଖିବା ପାଇଁ ହିଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ । (କ୍ରମଶଃ)

ଟଙ୍କା ପାଇଁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଛୁରୀ ମାରିଛନ୍ତି ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ : ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ସଫେଇ ରଖନ୍ତୁ – ପଞ୍ଚବିଂଶ ଭାଗ

ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ 

ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥିଙ୍କ ଘନିଷ୍ଠ ବନ୍ଧୁ ବାବୁ ନିରଞ୍ଜନ ସାହୁ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଭାବେ ଯୋଗ ଦେବା ପୂର୍ବରୁ ଯେହେତୁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଅତିରିକ୍ତ ସଚିବ ଥିଲେ, ସେହେତୁ ଶ୍ରୀମତୀ ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କ ଚାକିରି ନିୟମିତିକରଣ ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଅନୁକୂଳ ମନୋଭାବ ସମ୍ପର୍କରେ ସେ ସମ୍ପୂର୍ଣ ଅବଗତ ଥିଲେ । ମାତ୍ର ନଥିରେ ଯେଉଁ ସମସ୍ତ ଦସ୍ତାବିଜ ଥିଲା, ଯେଉଁ ସମସ୍ତ ଟିପ୍ପଣୀ ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲା, ସେ ସବୁଗୁଡ଼ିକ ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କ ଦାୟିତ୍ଵହୀନ ଅନୁପସ୍ଥିତି ପ୍ରତି ଅଙ୍ଗୁଳି ନିର୍ଦ୍ଦେଶ କରୁଥିଲା । ଏପରିକି, ୨୧.୧୨.୨୦୧୮ ତଥା ୨୪.୧୨.୨୦୧୮ ତାରିଖମାନଙ୍କରେ ଦୀର୍ଘ ୧୦ ବର୍ଷ ବ୍ୟାପୀ ତାଙ୍କ ଅନୁପସ୍ଥିତି ସମ୍ପର୍କରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିବା ତଦନ୍ତରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରି ସେ ନିଜେ ଦର୍ଶାଇଥିଲେ ଯେ, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟଗତ କାରଣରୁ ଅନୁପସ୍ଥିତ ଥିଲେ ଓ ନିଜ ଅସୁସ୍ଥତାର ପ୍ରମାଣ ସ୍ୱରୂପ କେତେକ ଔଷଧ-ବରାଦପତ୍ର (prescription) ଦେଖାଇଥିଲେ ଯାହାର କୌଣସି ପ୍ରତ୍ୟୟମାନ୍ୟତା ନଥିଲା । ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କ ଏହି ବୟାନ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଦେଇଥିଲା କି, ସେ ଅନୁପସ୍ଥିତ ନଥିଲେ, ବରଂ ତାଙ୍କୁ ଅନୁପସ୍ଥିତ ରଖାଯାଇଥିଲା ବୋଲି ସରକାରୀ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ଥିଲା ଭିତ୍ତିହୀନ ଓ ପ୍ରମାଦପୂର୍ଣ । ଏପରି ସ୍ଥଳେ ତାଙ୍କ ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ୧୪.୨.୨୦୧୯ ତାରିଖର ତଦନ୍ତ ରିପୋର୍ଟକୁ ବଦଳାଇବା ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥିଙ୍କ ବନ୍ଧୁ ହୋଇଥିଲେ ବି ନିରଞ୍ଜନ ସାହୁଙ୍କ ପରି ଜଣେ ଅଭିଜ୍ଞ ପ୍ରଶାସକଙ୍କ ପାଇଁ ଥିଲା ଏକ ବିଷମ ସମସ୍ୟା । ସେ କିଂକର୍ତ୍ତବ୍ୟବିମୂଢ ହୋଇ ପଡ଼ିଥିଲେ ।

ହାଇକୋର୍ଟ ଆଦେଶ ଓ ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀ

ବାବୁ ନିରଞ୍ଜନ ସାହୁ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ହେବାର ଦୁଇ ମାସ ପୂର୍ବରୁ ମାନ୍ୟବର ଓଡ଼ିଶା ହାଇକୋର୍ଟ ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କ ରିଟ୍ ମାମଲାର ଫଇସଲା କରି ୩.୪.୨୦୧୯ ତାରିଖରେ କହିଥିଲେ ଯେ, ୩ ମାସ ଭିତରେ ଅର୍ଥାତ୍ ୩.୭.୨୦୧୯ ଭିତରେ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ତାଙ୍କ ପ୍ରାର୍ଥନା ଉପରେ ବିହିତ ଆଦେଶ ପ୍ରଦାନ କରିବେ । ଏ ସମୟ ସରିଗଲା ପଛେ, ନୂଆ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ପୁରୁଣା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ୧୪.୨.୨୦୧୯ ତାରିଖର ନିର୍ଦ୍ଧାରଣକୁ ବଦଳାଇ ପାରିଲେ ନାହିଁ । ଅଥଚ, ଅର୍ଥ ଲୋଭ ହେତୁ ହାଇ କୋର୍ଟକୁ ଯାଇଥିବା ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀ କୋର୍ଟଙ୍କୁ କହିଲେ ନାହିଁ କି, ସରକାର ତାଙ୍କ ଆଦେଶର ଅବମାନନା କରିଛନ୍ତି । ସତେ ଯେମିତି ଅଜାଗା ଘା ଦେଖି ହେଉ ନଥିଲା କି ଦେଖାଇ ହେଉନଥିଲା !

ଆଶା ବିରୁଦ୍ଧରେ ଆଶା ନେଇ ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀ ଓ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ବିଭାଗ ଅପେକ୍ଷା କରିରହିଥିଲେ ନିରଞ୍ଜନ ସାହୁଙ୍କ ରିପୋର୍ଟକୁ ।

ହାଇ କୋର୍ଟ ଆଦେଶ ଦେବାର ୩ ମାସ ୧୮ ଦିନ ଅତିବାହିତ ହେଲା । ତଥାପି ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥିଙ୍କ ଘନିଷ୍ଠ ବନ୍ଧୁ ନିରଞ୍ଜନ ସାହୁ କହିଲେ ନାହିଁ ଯେ, ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କ ଅନୁପସ୍ଥିତି ଇଚ୍ଛାକୃତ ନଥିଲା । ଫଳରେ ହାଇ କୋର୍ଟଙ୍କ ଆଦେଶକୁ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ୩ ମାସ ମଧ୍ୟରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ନ କରି, ହାତ ଛନ୍ଦି ବସିରହିଥିଲା ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ବିଭାଗ । ସତ କହିଲେ ନିଧଡ଼କ ବସିଥିଲା । କାରଣ, ଏହା ଜାଣିଥିଲା ଯେ, ନିଜର ବୃହତ୍ତର ସ୍ଵାର୍ଥ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ମାନସୀ ଏହି ବିଳମ୍ବ ବିରୁଦ୍ଧରେ ହାଇ କୋର୍ଟକୁ ଯିବେନାହିଁ । ଏବଂ ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀ ହାଇ କୋର୍ଟରେ କୋର୍ଟ ଅବମାନନା ମାମଲା ଦାଏର ନ କଲେ , କୋର୍ଟ ଆଦେଶ ଉପରେ ମହାପାତ୍ର-ମିଶ୍ର-ବାଳକୃଷ୍ଣାନ ଗ୍ୟାଙ୍ଗ ପରିସ୍ରା କଲେ ମଧ୍ୟ କୋର୍ଟ ତାହା ଜାଣିବ ନାହିଁ । ଯାହାଙ୍କ ପାଇଁ କୋର୍ଟଙ୍କ ଆଦେଶ ସେ ଯଦି ସେହି ଆଦେଶର ଅବମାନନା ବିରୁଦ୍ଧରେ କୋର୍ଟକୁ କିଛି ନ କହନ୍ତି , କୋର୍ଟ ବା କା’ଣ କରିବେ?

ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ହସ୍ତକ୍ଷେପ

ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଭାଙ୍ଗିବା ସର୍ତ୍ତରେ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥିଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଚାକିରି ଓ ୧୦ ବର୍ଷର ଛୁଟି ମଞ୍ଜୁର କରିବାକୁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଯଦି ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ନଦେଇଥାନ୍ତେ, ତେବେ ଶାସନକଳ ଯେତେ ସବୁ ବେଆଇନ କାମ କରିଗଲା ତାହା ହୁଏତ କରିନଥାନ୍ତା । ତେଣୁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଭାବେ ଏ ସମସ୍ତ କଥା ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କୁ ଅବଗତ କରାଇବା ଥିଲା ମୋର ନୈତିକ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ । ମୁଁ ସେ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ କଲି । ଏବଂ ଏଥିପାଇଁ ୨୨.୭.୨୦୧୯ରେ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କୁ ଏକ ସ୍ମାରକପତ୍ର ଦେଇ ଏହି ବେଆଇନ କର୍ମ ଉପରେ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ପାଇଁ ମୁଁ ଅନୁରୋଧ କଲି । ତହିଁର ପ୍ରାଥମିକ ଅନୁଶୀଳନ ପରେ ୨.୮.୨୦୧୯ରେ ମାନ୍ୟବର ରାଜ୍ୟପାଳ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ସଚିବଙ୍କୁ ମୋ ସ୍ମାରକପତ୍ର ଉପରେ ଆବଶ୍ୟକୀୟ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ କରି ତହିଁର ରିପୋର୍ଟ (action taken report) ମୋ ପାଖକୁ ପଠାଇବାକୁ ଆଦେଶ ଦେଲେ (ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଆଦେଶ ୯୯୪୬ ତା ୨.୮.୨୦୧୯ ) ।

ମାନସୀଙ୍କ ସାହାଯ୍ୟକାରୀଙ୍କୁ ପଦୋନ୍ନତି

ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଏହି ଆଦେଶ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ସଚିବଙ୍କ ଉପରେ କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଲାନାହିଁ । ପରିସ୍ଥିତି ତାହା ହିଁ ଥିଲା ।

କାର୍ଯ୍ୟତଃ ରଦ୍ଦ (de facto qushed) ହୋଇସାରିଥିବା ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କ ନିଯୁକ୍ତିରେ ସେ ପୁନଶ୍ଚ ଯୋଗଦେବା ପାଇଁ ନଥି ସଜାଡ଼ିଥିବା ଅନୁଶାସନସଚିବ ସୂର୍ଯ୍ୟନାରାୟଣ ମହାପାତ୍ରଙ୍କୁ ଦଣ୍ଡିତ କରିବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ସରକାର ଉପଶାସନସଚିବ ପଦକୁ ପଦୋନ୍ନତି ଦେଇ ସେହି ଏକା ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ବିଭାଗରେ ରଖିଥାନ୍ତି (ବିଜ୍ଞପ୍ତି ସଂଖ୍ୟା ୨୦୦୦୬ ତା ୨୨.୫.୨୦୧୯) । ଏତଦ୍ଦ୍ଵାରା ଶିକ୍ଷା ସଚିବ ଏହି ବାର୍ତ୍ତା ପାଇଥାନ୍ତି ଯେ, ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଛୁରୀ ମାରିଥିବା ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥିଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ହିଁ ନବୀନବାବୁଙ୍କ ରାଜୁତିରେ ଅଧିକ ଲାଭଦାୟକ । ତା ନହୋଇଥିଲେ, ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଆଦେଶ ସିଧାସଳଖ ତାଙ୍କୁ ସମ୍ବୋଧିତ ହୋଇଥିବା ବେଳେ ତହିଁ ଉପରେ ଶୋଇରହିବାକୁ ସେ ସାହସ କରିନଥାନ୍ତେ ।

ଅତର୍ଛ ଆଦେଶ

ଅନନ୍ୟୋପାୟ ହୋଇ ସୂଚନା ଅଧିକାର ପ୍ରୟୋଗ କରି ମୁଁ ୧୧.୯.୨୦୧୯ ତାରିଖରେ ଦୁଇଟି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ତଥ୍ୟ ଲୋଡ଼ିଲି :- (୧) ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଉପରୋକ୍ତ ଆଦେଶ ଉପରେ ଯଦି କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ହୋଇଥାଏ , ତାର ନଥିଟିପ୍ପଣୀ ଓ ବିବରଣୀର ନକଲ ଏବଂ (୨) ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ୧୪.୨.୨୦୧୯ ତାରିଖରେ ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କ ଦୀର୍ଘ ଅନୁପସ୍ଥିତି ସମ୍ପର୍କରେ ଦେଇଥିବା ତଦନ୍ତ ରିପୋର୍ଟ ଉପରେ ସରକାର ଯଦି କିଛି ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଥାନ୍ତି, ତାହାର ନଥି ଟିପ୍ପଣୀ ଓ ବିବରଣୀର ନକଲ । ଏହା ସଚିବଙ୍କ ଆଖିରୁ ନିଦ ହଜେଇଦେଲା । ସେ ଅତର୍ଛରେ ଆଦେଶ ଦେଲେ,

“The period of absence (of Smt. Manasi Sarangi) from 02.07.2008 to 23.07.2018 will be treated as breakage in service. She will not get any salary or consequential benefit for that period on the principle of no work no pay. This period shall not be counted for career advancement and pension.”

(କ୍ରମଶଃ)

ଟଙ୍କା ପାଇଁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଛୁରୀ ମାରିଛନ୍ତି ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ : ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ସଫେଇ ରଖନ୍ତୁ – ଚତୁର୍ବିଂଶ ଭାଗ

ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ 

ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ବଦଳାଇବାକୁ ସମ୍ପୃକ୍ତ ବିଭାଗର ଅତିରିକ୍ତ ଶାସନ ସଚିବ ୧.୩.୨୦୧୯ରେ ଚାପ ପ୍ରୟୋଗ କରିବା ମୂଳରେ ଅନ୍ୟତମ କାରଣ ଥିଲା ୪.୧୨.୨୦୧୮ରେ ଓଡ଼ିଶା ହାଇ କୋର୍ଟରେ ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀ ଦାଖଲ କରିଥିବା ରିଟ୍ ମାମଲା ।

ମହାପାତ୍ର-ମିଶ୍ର-ବାଳକୃଷ୍ଣାନ ଗ୍ୟାଙ୍ଗର ସଭ୍ୟମାନେ ଭଲଭାବେ ଜାଣିଥିଲେ ଯେ, ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଓ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଚାପ ନଥିଭୁକ୍ତ ହୋଇନଥିବା ହେତୁ କେବଳ ସେହିମାନଙ୍କ ନଥିଭୁକ୍ତ ଟିପ୍ପଣୀଗୁଡ଼ିକ ହିଁ କୋର୍ଟଙ୍କ ତର୍ଜମା ଭିତରକୁ ଆସିବ ଓ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ତଦନ୍ତ ରିପୋର୍ଟ ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ କାଳ ହେବ । ତେଣୁ ସେମାନେ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କୁ ସାନି ତଦନ୍ତ କରି ସେହିମାନଙ୍କ କଥା ଅନୁସାରେ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ରିପୋର୍ଟ ଦେବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରିଥିଲେ ।

ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କଠାରୁ ଏକ ନୂଆ ତଦନ୍ତ ରିପୋର୍ଟ ଆସିବା ପୂର୍ବରୁ ସେମାନଙ୍କ କବ୍ଜାରେ ଥିବା ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ବିଭାଗ ହାଇ କୋର୍ଟରେ ପ୍ରତିବାଦୀ ଭୂମିକା ନିର୍ବାହ କରିବାକୁ ସାହସ କରିନଥିଲା, କାରଣ ତଦ୍ଦ୍ଵାରା ସେମାନଙ୍କ ଜାଲିଆତି କୋର୍ଟଙ୍କ ଆଖିରେ ଧରା ପଡ଼ିଯାଇଥାନ୍ତା ।

କୋର୍ଟ ଯେତେବେଳେ ଦେଖିଲେ ଯେ, ମାନସୀଙ୍କ ଦାବି ବିରୁଦ୍ଧରେ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ବିଭାଗର କୌଣସି ଆପତ୍ତି ନାହିଁ , ୩.୪.୨୦୧୯ରେ ମାମଲାଟିକୁ ନିର୍ବିବାଦ ଫଇସଲା କରି ଆଦେଶ ଦେଲେ ଯେ, ସରକାର ୩ ମାସ ଭିତରେ ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କ ପ୍ରାର୍ଥନା ଉପରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଅନ୍ତୁ ।

“ମଳୁ ଖୋଜୁଥିଲା କାକର ପାଣି , ବଇଦ କହିଲା ପି ତୋରାଣି” ପରି ଏ ଆଦେଶ ଉପରୋକ୍ତ ଗ୍ୟାଙ୍ଗକୁ ସତେ ଯେମିତି ନୂଆ ଜୀବନ ଦେଇଦେଲା !

“ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀ ସ୍ଵେଚ୍ଛାରେ ଅନୁପସ୍ଥିତ ନଥିଲେ, ତାଙ୍କୁ ଦୁରଭିସନ୍ଧି ହେତୁ ଅନୁପସ୍ଥିତ ରଖା ହୋଇଥିଲା” ବୋଲି ସରକାର ଯେହେତୁ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ କରିଛନ୍ତି, ସେହେତୁ ସାନି ତଦନ୍ତ ପାଇଁ ଦିଆଯାଇଥିବା ଆଦେଶ ମାନି ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ତଦନୁରୂପ ନୂଆ ରିପୋର୍ଟ ଦେବେ ବୋଲି ଏହି ଗ୍ୟାଙ୍ଗ ସୁନିଶ୍ଚିତ ଥିଲା ।

ଏହି ଗ୍ୟାଙ୍ଗ ଯେହେତୁ ତାଙ୍କ ସପକ୍ଷରେ, ସେହେତୁ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ ଦମ୍ପତ୍ତି ବି ନିଯୁକ୍ତି ନିୟମିତିକରଣ ଓ ପିଛିଲା ବେତନ ବାବଦରେ ଦେଢ଼ କୋଟି ଟଙ୍କା ଉପାର୍ଜନ ନେଇ ସୁନିଶ୍ଚିତ ଥିଲେ । ଉପରୋକ୍ତ ଗ୍ୟାଙ୍ଗ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ନୂଆ ରିପୋର୍ଟକୁ ଅପେକ୍ଷା କରି ଆରାମରେ ବସିଥିବା ବେଳେ, ହାଇ କୋର୍ଟ ଦେଇଥିବା ୩ ମାସ ସମୟ ସରିଯାଇଥିଲେ ବି ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀ ସରକାରଙ୍କ ଉପରେ କ୍ଷୁର୍ଣ ନଥିଲେ, କାରଣ ସେ ସୁନିଶ୍ଚିତ ଥିଲେ ଯେ, ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଚଳାଇଥିବା ଗୋଟି ବ୍ୟର୍ଥ ହେବ ନାହିଁ ।

ସାଙ୍ଗଙ୍କୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ

ତଥାପି , ପ୍ରାୟ ଦେଢ଼କୋଟି ଟଙ୍କା ନଗଦ ପାଇବାର ଲୋଭ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀଙ୍କୁ ବ୍ୟତିବ୍ୟସ୍ତ କଲା । ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ବନ୍ଦ କରାଇବା ସର୍ତ୍ତରେ ସେ ତାଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଚାକିରି ପୁନର୍ଜୀବିତ କରାଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏବଂ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ପ୍ରତ୍ୟାହୃତ ହୋଇସାରିଛି ବୋଲି ସରକାରଙ୍କୁ ଲେଖିକରି ଜଣାଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ, ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିବା ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ନିୟମିତ ଚାଲିରହିବା ହେତୁ ସେ ନିଜେ ଆଶଙ୍କା କରୁଥିଲେ ଯେ, ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଦପ୍ତରରୁ ମାନସୀଙ୍କ ସପକ୍ଷରେ ଚାପ ପ୍ରୟୋଗ ହୁଏତ ଆଉ ସମ୍ଭବ ହେବ ନାହିଁ । ତା ଛଡ଼ା, ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀ ଚାକିରିରେ ଯୋଗ ଦେଇସାରିଥିବା ହେତୁ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଭୂମିକା ବି ଶେଷ ହୋଇଯାଇଥିଲା । ସୁତରାଂ ସବୁ ନିର୍ଭର କରୁଥିଲା ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ସହଯୋଗ ଉପରେ ।

ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଯାଇଥିଲେ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟକୁ । ସେଠାରେ ତଳିଆ ଅମଲାତନ୍ତ୍ରରୁ ସେ ଯାହା ଅବଗତ ହେଲେ ସେଥିରେ ତାଙ୍କ ଅକଲ ଗୁଡୁମ୍ ହୋଇଗଲା ।

ସେ ଜାଣିଲେ ଯେ, ସରକାରଙ୍କ ୧.୩.୨୦୧୯ ତାରିଖର ଆଦେଶ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ ନଥି ରଖାହୋଇଥିଲା ୧୪.୩.୨୦୧୯ ତାରିଖରେ । ଆଦେଶର ୨ଟିଯାକ ଭାଗକୁ ଉପନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଉପସ୍ଥାପିତ କରିଥିଲେ । ପ୍ରଥମଟି ହେଲା, ମାନସୀଙ୍କ ଅନୁପସ୍ଥିତି ସମୟ ଉପରେ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ୧୪.୨.୨୦୧୯ରେ ଦେଇଥିବା ନିର୍ଦ୍ଧାରଣର ପୁନର୍ବିଚାର ଓ ୨ୟଟି ହେଲା, ୧୯.୯.୨୦୧୮ ତାରିଖରୁ ତାଙ୍କୁ ୭ମ ବେତନ ଆୟୋଗଙ୍କ ସୁପରିଶର ସର୍ବନିମ୍ନ ହାରରେ ବେତନ ପ୍ରଦାନ ପାଇଁ ସେ ଯୋଗ ଦେଇଥିବା ଶିଶୁ ଅନନ୍ତ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟର ଅଧ୍ୟକ୍ଷଙ୍କୁ ଅଧିକାର ପ୍ରଦାନ । ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ୧୫.୩.୨୦୧୯ରେ ୨ୟ ଭାଗଟିକୁ ମଞ୍ଜୁର କରିଥିବା ବେଳେ ୧ମ ଭାଗଟିକୁ ଭ୍ରୂକ୍ଷେପ କରିନଥିଲେ ।

ଏଥିରୁ ଶତପଥୀ ନିସନ୍ଦିଗ୍ଧ ହୋଇଗଲେ ଯେ, ତାଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କଲାପରି ବ୍ୟକ୍ତି ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ନ ହେଲେ ମାନସୀ ପିଛିଲା ବେତନ ବାବଦରେ ପ୍ରାୟ ଦେଢ଼କୋଟି ଟଙ୍କା ପାଇବା ସମ୍ଭବ ହେବ ନାହିଁ  ଓ ଚାକିରିଗତ ସଙ୍କଟ ବି ଟଳିବ ନାହିଁ ।

ତାଙ୍କ ସାଙ୍ଗ ନିରଞ୍ଜନ ସାହୁ , ଯେ କି ତାଙ୍କ ସମସ୍ତ ସାମାଜିକ କ୍ରିୟାକର୍ମରେ ତାଙ୍କ ଘନିଷ୍ଠ ସହଯୋଗୀ ଭାବେ ଅଂଶ ଗ୍ରହଣ କରିଥାନ୍ତି , ଥିଲେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଅତିରିକ୍ତ ଶାସନ ସଚିବ । ସେ ଯଦି ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ହୋଇଯାଇପାରନ୍ତି ତେବେ ତ ସମସ୍ୟା ଶେଷ ! ତେଣୁ ସାହୁଙ୍କୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ କରିବାକୁ ଗୋଟି ଚାଳନା ଆରମ୍ଭ ହେଲା ।

ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନିଜେ ନ ଚାହିଁଲେ ତାଙ୍କ ଅତିରିକ୍ତ ସଚିବଙ୍କୁ କିଏ ବା ସାହସ କରିବ ବଦଳି କରାଇବାକୁ?

ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ବନ୍ଦ କରାଇ ପାରିନଥିଲେ ମଧ୍ୟ , ନିର୍ବାଚନ ବେଳେ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ କାରଣରୁ ଅଡୁଆରେ ପଡ଼ିବେ ବୋଲି ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଯେଉଁ ଆଶଙ୍କା କରୁଥିଲେ , ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନଙ୍କ ବିଶ୍ଵାସଘାତକତା ହେତୁ ଆନ୍ଦୋଳନ ଜଖମ ହୋଇ, ସେ ସେହି ଆଶଙ୍କାରୁ ଉଧୁରି ଯାଇଥିଲେ । ତେଣୁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ତାଙ୍କୁ ଦେଇଥିବା ‘ବିଶ୍ଵାସଘାତକ ଜାଗିରି’ ଖାତିରରେ , ନିର୍ବାଚନ ପରେ , ନିଜ ଅତିରିକ୍ତ ସଚିବ ନିରଞ୍ଜନ ସାହୁଙ୍କୁ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଭାବେ ବଦଳି କରିଦେଇଥିଲେ (Notifiication No.16976 dated 21st June 2019) ଏବଂ ଏଥିପାଇଁ ଅସୁବିଧା ନ ହେବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ପଦବୀର ବର୍ଗ ବି ବଦଳାଇ ଦେଇଥିଲେ ।


ଆଶ୍ଵସ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ଶତପଥୀ ଦମ୍ପତ୍ତି ଓ ଧରିନେଇଥିଲେ ଯେ ନୂଆ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ନୂଆ ରିପୋର୍ଟ ଆସିଗଲା ପରେ ପ୍ରାୟ ଦେଢ଼କୋଟି ଟଙ୍କାର ପିଛିଲା ବେତନ ସହ ୧୦ ବର୍ଷର ଅନୁପସ୍ଥିତି କାଳ ଚାକିରୀ କାଳରେ ସାମିଲ ହୋଇ ମାନସୀଙ୍କ ଚାକିରି ନିୟମିତ ହୋଇଯିବ । ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ପ୍ରତି ବିଶ୍ଵାସଘାତକତା କଲେ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକ କେତେ ଯେ କରୁଣା କରିପାରନ୍ତି, ଏହି ଘଟଣାଟି ତହିଁର ଏକ ଦୁଃଖଦାୟକ ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ । (କ୍ରମଶଃ)

ଟଙ୍କା ପାଇଁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଛୁରୀ ମାରିଛନ୍ତି ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ : ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ସଫେଇ ରଖନ୍ତୁ – ତ୍ରୟୋବିଂଶ ଭାଗ

ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ 

ପୁନରାବୃତ୍ତି ହେଉଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଯେ, ୨.୭.୨୦୦୮ ତାରିଖରୁ ଅଡ଼ଶପୁର କଲେଜରେ କାମ କରୁନଥିବା ହେତୁ ସମ୍ପୃକ୍ତ କଲେଜର ପରିଚାଳନା କମିଟି ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କ ନିଯୁକ୍ତି ରଦ୍ଦ ପାଇଁ ୯.୧୦.୨୦୧୩ରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇ ତହିଁର ଅନୁମୋଦନ ସକାଶେ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କୁ ୨୮.୧୦.୨୦୧୩ରେ ଶିକ୍ଷା ଆଇନର ଧାରା ୧୦-କ-୧ ଅନୁସାରେ ଚିଠି ଦେଇଥିଲେ (ପତ୍ରାଙ୍କ ୮୧୨/ୟୁ.ଏନ୍.ସି.) । ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ସହ ଏକମତ ନହୋଇଥିଲେ , ଧାରା ୧୦-କ-୨ ଅନୁସାରେ ଏହି ଚିଠି ପାଇବାର ୩ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଉପଯୁକ୍ତ ତଦନ୍ତ କରି ଉପଯୁକ୍ତ କାରଣ ସହ ସମ୍ପୃକ୍ତ କଲେଜକୁ ଜଣାଇପାରିଥାନ୍ତେ ଯେ, ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କ ଚାକିରି ରଦ୍ଦ କରିବା ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ସେ ଅନୁମୋଦନ କରୁନାହାନ୍ତି । ସେ ତାହା କଲେ ନାହିଁ । ଅର୍ଥାତ୍, ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ କଲେଜର ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କଲେନାହିଁ ।

ଅପରପକ୍ଷେ ଅନଧିକୃତ ଭାବେ ୫ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ଅନୁପସ୍ଥିତି ହେତୁ ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଓଡ଼ିଶା ସେବା ସଂହିତାର ୭୨ ଧାରାରେ ବିହିତ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ମଧ୍ୟ କଲେଜ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କୁ ୧୯.୩.୨୦୧୩ରେ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ (ପତ୍ରାଙ୍କ ୧୨୯୩୪) । ସୁତରାଂ ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ କଲେଜ ପରିଚାଳନା କମିଟିର ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ ନକରିବା ହିଁ ଥିଲା ତହିଁ ପ୍ରତି କାର୍ଯ୍ୟତଃ ଅନୁମୋଦନ (de facto approval ) । ଏ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଦେଖିଲେ ୨.୭.୨୦୦୮ ତାରିଖରୁ ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କ ଚାକିରି କାର୍ଯ୍ୟତଃ ରଦ୍ଦ ହୋଇସାରିଥିଲା । ଏହି “କାର୍ଯ୍ୟତଃ ରଦ୍ଦିକରଣ” (de facto termination) କୁ “ଆଇନତଃ ରଦ୍ଦିକରଣ (de jure termination)ରେ ରୂପାନ୍ତରିତ କରିବା ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଥିଲା ସରକାରଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତି, ଯାହା ପୂର୍ବାଲୋଚିତ ୨୨.୬.୨୦୧୫ ତାରିଖରେ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କୁ ଦିଆଯାଇଥିବା ୧୩୨୯୦ ସଂଖ୍ୟକ ପତ୍ରରେ ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇଥିଲା ।

ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥି ଏହି ସରକାରୀ ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ ରଦ୍ଦ କରାଇ , ତାଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଚାକିରିକୁ ପୁନର୍ଜୀବନ ଦେବା ସର୍ତ୍ତରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସହ ଭାଷା ଆଂଦୋଳନର ସଉଦା କଲା ପରେ, ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ବିଭାଗ ଏହି ସରକାରୀ ଆଦେଶକୁ କିପରି କବରଦେବା କାମ କରିଥିଲା ତାହା ପୂର୍ବରୁ ଆଲୋଚିତ ହୋଇଛି ।

ଯେହେତୁ ୫ ବର୍ଷରୁ ଉର୍ଦ୍ଧ୍ଵ ଅନଧିକୃତ ଅନୁପସ୍ଥିତି ହେତୁ ଓଡ଼ିଶା ସେବା ସଂହିତାର ଧାରା ୭୨ଅନୁଯାୟୀ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ ଥିଲା, ସେହେତୁ “ମୁଳୁ ମାଇଲେ ଯିବ ସରି” ନ୍ୟାୟରେ ଅନୁଶାସନସଚିବ , ଅତିରିକ୍ତ ଶାସନ ସଚିବ, ଅତିରିକ୍ତ ମୁଖ୍ୟ ଶାସନ ସଚିବ (ମହାପାତ୍ର-ମିଶ୍ର-ବାଳକୃଷ୍ଣାନ ଗ୍ୟାଙ୍ଗ) ନଥିରେ ଗାଲୁକଳ୍ପ ପ୍ରୟୋଗ କରି ଦର୍ଶାଇଥିଲେ ଯେ, ସେ ଆଦୌ ଅନୁପସ୍ଥିତ ନଥିଲେ, କାରଣ ତାଙ୍କୁ ଅନୁପସ୍ଥିତ ରଖା ହୋଇଥିଲା । ଯଦି ତାଙ୍କୁ ଅନୁପସ୍ଥିତ ରଖା ହୋଇଥିଲା, ତେବେ ସେ ତ ନିଜ ଆଡ଼ୁ ଅନୁପସ୍ଥିତ ନ ଥିଲେ; ସେବା ସଂହିତାର ଧାରା ୭୨ ବା ଓଡ଼ିଶା ଶିକ୍ଷା (ସରକାରୀ ସାହାଯ୍ୟ ପ୍ରାପ୍ତ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନର ଶିକ୍ଷକ ଓ କର୍ମଚାରୀ ନିଯୁକ୍ତି ଓ ଚାକିରି ସର୍ତ୍ତ) ନିୟମାବଳୀ, ୧୯୭୪ର ନିୟମ ୨୨ ତାଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ପ୍ରୟୋଗ ହେବାର ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଥିଲା କେଉଁଠି ?

ସତ ପାତାଳରୁ ଫୁଟି ବାହାରେ

କିନ୍ତୁ ଏହି ଗ୍ୟାଙ୍ଗ ଜାଣି ନଥିଲେ ଯେ, ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ତଦନ୍ତ କାଳରେ ଏହି ଗ୍ୟାଙ୍ଗର ଜାଲିଆତିକୁ ନିଜେ ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀ ହିଁ ଧରା ପକାଇ ଦେବେ ! ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ପୂର୍ବପୁରୁଷେ କହିଯାଇଛନ୍ତି – ସତ ଲୁଚିବ ନାହିଁ , ପାତଳରୁ ଫୁଟି ବାହାରିବ । ତାହା ହିଁ ହେଲା । ଶ୍ରୀମତୀ ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀ ତାଙ୍କ ୪.୧୨. ୨୦୧୩ ତାରିଖର ସତ୍ୟପାଠରେ “ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଛୁଟିରେ ଥିଲି” (Under compelling circumstances I was on leave) ବୋଲି ଘୋଷଣା କରିଥିବା ବେଳେ, ତଦନ୍ତ କାଳରେ ଦେହ ଅସୁସ୍ଥ ଥିବା ହେତୁ କଲେଜକୁ ଯାଇପାରିନଥିବା ଦର୍ଶାଇଥିଲେ ଓ ଏହି ଦାବି ସପକ୍ଷରେ କିଛି ଆବୁରୁଜାବୁରୁ ଚିକିତ୍ସା ବ୍ୟବସ୍ଥାପତ୍ର (prescription) ବି ଦେଖାଇଥିଲେ, ଯାହା ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଦେଲା କି, ତାଙ୍କୁ କର୍ମକ୍ଷେତ୍ରରୁ ଦୂରେଇ ରଖା ହୋଇଥିଲା ବୋଲି ଉପରୋକ୍ତ ଗ୍ୟାଙ୍ଗ କରିଥିବା ଉଲ୍ଲେଖନ ଥିଲା ସମ୍ପୂର୍ଣ ଭିତ୍ତିହୀନ ଓ ମିଛ ।

ଲୋଭ ଫସାଇଲା

ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଛୁରୀ ମାରିବା ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସହ ସ୍ଵାମୀଙ୍କ ସଉଦା ବଳରେ ସରକାରୀ କଳକୁ କର୍ଷଣ କରି ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀ ଚାକିରିରେ ୨୩.୭.୨୦୧୮ରେ ଯୋଗଦେଇସାରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ, ପ୍ରାୟ ଦେଢକୋଟି ଟଙ୍କା ନଗଦ ହାସଲ କରିବା ଲୋଭରେ , ୪.୧୨.୨୦୧୮ରେ ହାଇକୋର୍ଟରେ ଉପରୋକ୍ତ ରିଟ୍ ମାମଲା ଦାଖଲ କଲେ , ଯାହା ସୁଚାଇଲା କି, ସଉଦା ସତ୍ତ୍ୱେ ୨୨.୬.୨୦୧୫ର ସରକାରୀ ଆଦେଶ ନାଲି ଫିତା ତଳେ କବର ପାଇଥିଲା ସିନା , ବାତିଲ ହୋଇନଥିଲା । ଶତପଥୀ ଦମ୍ପତ୍ତିଙ୍କ ନଗଦ ଅର୍ଥ ଲାଭର ଲୋଭ ତାଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାକୁ ବାଟ ଅବାଟ ନମାନି ମାଡିଯାଇଥିବା ମହାପାତ୍ର-ମିଶ୍ର-ବାଳକୃଷ୍ଣାନ ଗ୍ୟାଙ୍ଗକୁ ମହା ଅଡ଼ୁଆରେ ପକାଇଲା ।

କଲେଜ ଅଧ୍ୟକ୍ଷଙ୍କ ପ୍ରତିବାଦ

“ଚୋର ମନ ଗଣ୍ଠିଲିରେ” ପରି ଏହି ଗ୍ୟାଙ୍ଗର ସଭ୍ୟମାନେ ମଧ୍ୟ ଜାଣିଥିଲେ ଯେ, ସେମାନେ ନଥି ପୃଷ୍ଠାରେ କବର ଦେଇଥିବା ଆଦେଶଟି ଯେହେତୁ ସରକାରୀ ଭାବେ ବାତିଲ ହୋଇନଥିଲା, ସେହେତୁ ତାହା ଜୀବନ୍ତ ଥିଲା । ଆଇନତଃ ଦେଖିଲେ, ସେହି ଆଦେଶଟି ଥିଲା ମଧ୍ୟ ବେଆଇନ । କାରଣ, କାର୍ଯ୍ୟତଃ ରଦ୍ଦ (de facto terminated) ହୋଇସାରିଥିବା ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କୁ , ସୀମିତ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ହେଉ ପଛେ, ଅଡ଼ଶପୁର କଲେଜରୁ ଅନ୍ୟତ୍ର ବଦଳି କରାଯିବା କଥା ତାହା କହିଥିଲା । ସୁତରାଂ ଯଥାର୍ଥତଃ କଲେଜ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ୮.୭.୨୦୧୫ରେ ୩୦୫ ସଂଖ୍ୟକ ପତ୍ର ଲେଖି ତହିଁର ଘୋର ଯୁକ୍ତିସମ୍ମତ ପ୍ରତିବାଦ କରିଥିଲେ, ଯାହା ସରକାରୀ ନଥିରେ ମଧ୍ୟ ଜୀବନ୍ତ ଥିଲା ।

ଅଧ୍ୟକ୍ଷଙ୍କୁ ଅନ୍ଧାରରେ ରଖି ଦୋଷାରୋପ

ଉପରୋକ୍ତ ଗ୍ୟାଙ୍ଗର ପ୍ରଥମ ଲୋକ ଭାବେ ଅନୁଶାସନସଚିବ ସୂର୍ଯ୍ୟନାରାୟଣ ମହାପାତ୍ର ୧୧.୭.୨୦୧୮ରେ ସମ୍ପୃକ୍ତ ନଥିରେ ଗାଲୁକଳ୍ପ ପ୍ରୟୋଗ କରି ଲେଖିଥିଲେ ଯେ, କଲେଜ କର୍ତ୍ତୁପକ୍ଷଙ୍କ ଭିତିରି ଅଭିସନ୍ଧି ହେତୁ (“the reason best known to the college authorities”) ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କର କୌଣସି ଦୋଷ ନଥାଇ ବି ତାଙ୍କୁ କର୍ମକ୍ଷେତ୍ରରୁ ଦୂରେଇ ରଖାହୋଇଥିଲା (“for none of her faults she is kept out of service and has not been allowed to join her duty”) । ତାହା ବସ୍ତୁତଃ ଥିଲା କଲେଜ ଅଧ୍ୟକ୍ଷଙ୍କ ଉପରେ ଏକ ନିର୍ଘାତିଆ ଦୋଷାରୋପ  ତାଙ୍କ ଅଜ୍ଞାତରେ । ଅଧ୍ୟକ୍ଷଙ୍କ ଏହି ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ ପତ୍ର ଉପରେ ଯଥା ସମୟରେ ଆମେ ଆଲୋଚନା କରିବା ।

ଅସଙ୍ଗତ ଚାପ

କଲେଜ ଅଧ୍ୟକ୍ଷଙ୍କ ୮.୭.୨୦୧୫ ତାରିଖର ୩୦୫ ସଂଖ୍ୟକ ପତ୍ର ଦୃଷ୍ଟିରୁ ତାଙ୍କୁ ଅନ୍ଧକାରରେ ରଖି ତାଙ୍କ ଆପତ୍ତି ଅନ୍ତର୍ଗତ ୨୨.୬.୨୦୧୫ ତାରିଖର ବିବାଦୀୟ ସରକାରୀ ଆଦେଶ ଉପରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରିବା ଓ ଅଧ୍ୟକ୍ଷଙ୍କ ଉପରେ ଦୋଷାରୋପ କରିବା ଥିଲା ସମ୍ପୂର୍ଣ ଅସଙ୍ଗତ । ଏହା ଜାଣି ମଧ୍ୟ, ଯେକୌଣସି ପ୍ରକାରେ ହେଉ ବି ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କୁ ଚାକିରି ଦିଆଇବାକୁ ହେବ ବୋଲି ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଚାପ ହେତୁ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ବିଭାଗ ମହାପାତ୍ରଙ୍କ ଅଭିସନ୍ଧିମୂଳକ ଅବାସ୍ତବ ଟିପ୍ପଣୀକୁ ଗ୍ରହଣ କରି ‘ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀ ଅନୁପସ୍ଥିତ ନ ଥିଲେ, ତାଙ୍କୁ ଅନୁପସ୍ଥିତ ରଖାଯାଇଥିଲା’ ବୋଲି ଦର୍ଶାଇ ତଦନୁଯାୟୀ ତଦନ୍ତ ରିପୋର୍ଟ ଦାଖଲ କରିବାକୁ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲା । ମାତ୍ର, ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ତହିଁରେ ପ୍ରଭାବିତ ହେଲେ ନାହିଁ , ଯେହେତୁ ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କ ବୟାନ ଅନୁସାରେ ସେ ପ୍ରଥମେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ କାରଣରୁ ଅନୁପସ୍ଥିତ ଥିଲେ ଓ କ୍ରମେ ଅସୁସ୍ଥତା ହେତୁ ଏମୁଣ୍ଡୁସେମୁଣ୍ଡ ଛୁଟିରେ ଥାଇ ଔଷଧ ଖାଉଥିଲେ । ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କ ଅସୁସ୍ଥତା ସମ୍ପର୍କୀୟ ଏହି  ବୟାନ ବି ମିଥ୍ୟା ଥିଲା, କାରଣ ତଦନ୍ତ ବେଳେ ସେ ଅସୁସ୍ଥତା ହେତୁ କାମ କରିବାକୁ ଅକ୍ଷମ ଥିଲେ ବୋଲି କହୁଥିବା ସତ୍ତ୍ବେ ଚିକିତ୍ସାର କୌଣସି ପ୍ରତ୍ୟୟଯୋଗ୍ୟ ପ୍ରମାଣ ଦେଇପାରିନଥିଲେ । ଏହି ସତ୍ୟର ଉଲ୍ଲେଖ କରି ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ନିୟମାନୁମୋଦିତ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ପାଇଁ ସୁପାରିଶ କଲେ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ (ପତ୍ରାଙ୍କ ୬୩୫୮ , ତା ୧୪.୨.୨୦୧୯) । ମହାପାତ୍ର-ମିଶ୍ର-ବାଳକୃଷ୍ଣାନ ଗ୍ୟାଙ୍ଗ ଦେଖିଲେ ଯେ, ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଚାପର କୌଣସି ପ୍ରମାଣ ନଥିବା ବେଳେ, ସେମାନେ ନଥିରେ ଗାଲୁକଳ୍ପ ବ୍ୟବହାର କରି ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କ ସପକ୍ଷରେ ସରକାରଙ୍କୁ ବିଭ୍ରାନ୍ତ କରିଥିବା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ରିପୋର୍ଟରେ ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇଯାଇଛି । ସୁତରାଂ ସାନି ତଦନ୍ତ ଦ୍ଵାରା ଏ ରିପୋର୍ଟ ବଦଳାଇବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ଉପରେ ଅସଙ୍ଗତ ଚାପ ପ୍ରୟୋଗ ହେଲା (ପତ୍ରାଙ୍କ ୫୪୭୦ ତା ୧.୩.୨୦୧୯) । (କ୍ରମଶଃ)

ଟଙ୍କା ପାଇଁ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଛୁରୀ ମାରିଛନ୍ତି ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ଶତପଥୀ : ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ସଫେଇ ରଖନ୍ତୁ – ଦ୍ଵାବିଂଶ ଭାଗ

ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ 

ମାନ୍ୟବର ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କ ଆଦେଶରୁ ଆମେ ଏହି କଥାଟି ସ୍ପଷ୍ଟଭାବେ ଜାଣିଗଲେ ଯେ, ସରକାରଙ୍କ ୨୨.୬.୨୦୧୫ ତାରିଖର ୧୩୨୯୦ ସଂଖ୍ୟକ ପତ୍ରରେ ସୂଚିତ ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ ରଦ୍ଦ କରିବା ପାଇଁ ଓ ୨.୭.୨୦୦୮ ତାରିଖରୁ ତାଙ୍କୁ ସମସ୍ତ ପିଛିଲା ବେତନ ଓ ଆନୁଷଙ୍ଗିକ ଫାଇଦା ପାଇଁ ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀ ରିଟ୍ ମାମଲାଟି ଦାଏର କରିଥିଲେ ।

ସରକାରଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତି

କଣ ଥିଲା ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି? ପୁନରାବୃତ୍ତି ହେଉଥିବା ସତ୍ତ୍ୱେ ଏହା ଏଠାରେ ଉପସ୍ଥାପିତ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ । ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ଲିପିବଦ୍ଧ ନିଷ୍ପତ୍ତିଟି ଓଡ଼ିଆରେ ହେଲା: ଆଡ଼ଶପୁରସ୍ଥ ୟୁ. ଏନ୍. (ସ୍ଵୟଂଶାସିତ) ବିଜ୍ଞାନ ଓ ବୈଷୟିକ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟର ଉଦ୍ଭିଦବିଜ୍ଞାନ ଅଧ୍ୟାପିକା ଶ୍ରୀମତୀ ମାନସୀ ଷଡଙ୍ଗୀ ଯେହେତୁ ୨.୭.୨୦୦୮ ତାରିଖରୁ ସେହି କଲେଜରେ କାମ କରୁନାହାନ୍ତି (has not been performing her duties) ସେହେତୁ , (୧)କର୍ମକ୍ଷେତ୍ରରୁ ତାଙ୍କର (ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କର) ଅନୁପସ୍ଥିତି କାଳ ଚାକିରି କାଳରୁ ବାଦ୍ ପଡ଼ିବ ଓ ସେ ସେହି ସମୟ ପାଇଁ କୌଣସି ବେତନ ବା ଫାଇଦା ଦାବି କରିବେ ନାହିଁ ; (୨) ଏଥିପାଇଁ ସ୍ଵୀକୃତିନାମାର ସେ ଏକ ସତ୍ୟପାଠ ଦାଖଲ କରିବେ ; (୩) ଏହି ସତ୍ୟପାଠ ହାସଲ କଳା ପରେ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ତାଙ୍କୁ ଏକ ସମବର୍ଗୀୟ କଲେଜରେ ନିଯୋଜିତ କରିବେ; (୪) ସେ ସେଠାରେ ଯୋଗଦେବା ପରେ, ଓଡ଼ିଶା ଶିକ୍ଷା (ସରକାରୀ ସାହାଯ୍ୟ ପ୍ରାପ୍ତ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନର ଶିକ୍ଷକ ଓ କର୍ମଚାରୀ ନିଯୁକ୍ତି ଓ ଚାକିରି ସର୍ତ୍ତ) ନିୟମାବଳୀ, ୧୯୭୪ର ନିୟମ ୨୨ ବଳରେ ତାଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଶୃଙ୍ଖଳାଗତ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଆରମ୍ଭ ହେବ ।

ନିୟମଟି କ’ଣ?

ଏହି ନିୟମଟି ହେଲା ଶୃଙ୍ଖଳାଗତ ଦଣ୍ଡବିଧାନର ନିୟମ । ଏତଦନୁସାରେ ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ହୋଇଥିଲେ, ନିୟମ ୨୧(୧) ଅନ୍ତର୍ଗତ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅନୁଯାୟୀ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କ ପ୍ରତି ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ ଦଣ୍ଡ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାନ୍ତେ । ଏହି ନିୟମଟି କହିଛି , “The Director may impose any of the penalties specified in rule 20 on any employee” ଅର୍ଥାତ୍ , ନିୟମ -୨୦ରେ ଚିହ୍ନିତ କରାହୋଇଥିବା ଦଣ୍ଡ ମଧ୍ୟରୁ ହିଁ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଦଣ୍ଡ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରିବେ ।

ନିୟମ ୨୦ ସମୁଦାୟ ୯ ଗୋଟି ଦଣ୍ଡ ଚିହ୍ନିତ କରିଛି । ତନ୍ମଧ୍ୟରୁ କେବଳ ଦୁଇଟି ଦଣ୍ଡ ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରାସଙ୍ଗିକ । ସେଗୁଡ଼ିକ :

20 (1) (h) / ୨୦(୧) (ଜ) removal from service which shall not be a disqualification for future employment (ଚାକିରିରୁ ଅପସାରଣ, ଯାହା ଭବିଷ୍ୟତର କୌଣସି ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଁ ଅଯୋଗ୍ୟତା ନହୋଇପାରେ); and (ଓ)
20 (1) (i)/ ୨୦(୧) (ଝ) dismissal from service which shall ordinarily be a disqualification for future employment (ଚାକିରିରୁ ବହିଷ୍କରଣ, ଯାହା ସାଧାରଣତଃ ଭବିଷ୍ୟ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଁ ଅଯୋଗ୍ୟତା ହୋଇପାରେ) ।

ପ୍ୟାରେ ଲାଲ୍ ଶର୍ମା ମାମଲା (1989 AIR 1854, 1989 SCR (3) 428 )ରେ ମାନ୍ୟବର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟଙ୍କ ମତ ହେଲା “ଅନଧିକୃତ ଅନୁପସ୍ଥିତି ପାଇଁ ଏକ ମାତ୍ର ଦଣ୍ଡ ହେଉଛି ଚାକିରିରୁ ବହିଷ୍କରଣ (dismissal)” । ସେ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ହୁଏତ ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ବହିଷ୍କରଣ ଦଣ୍ଡ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାନ୍ତେ ନିୟମ ୨୦(୧) (ଝ) ଅନୁସାରେ, ଯାହା ତାଙ୍କୁ ଅନ୍ୟତ୍ର କୌଣସି ଚାକିରି କରିବାକୁ ଅଯୋଗ୍ୟ ଦର୍ଶାଇ ପାରିଥାନ୍ତା ; କିମ୍ବା ନିୟମ ୨୦(୧) (ଜ) ଅନୁସାରେ ତାଙ୍କ ପ୍ରତି ଚାକିରିରୁ ଅପସାରଣ ଦଣ୍ଡ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାନ୍ତେ , ଯାହା ତାଙ୍କର କୌଣସି ଭବିଷ୍ୟତ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଁ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ହୋଇନଥାନ୍ତା । ସୁତରାଂ ବହିଷ୍କରଣ ଅପେକ୍ଷା ଅପସାରଣ ଏକ କୋମଳ ଦଣ୍ଡ ଯାହା ଦେବାପାଇଁ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କୁ ବି ସୁଯୋଗ ଥିଲା । ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଯେ, ୯.୧୦.୨୦୧୩ ତାରିଖରେ ଅଡ଼ଶପୁର କଲେଜର ପରିଚାଳନା କମିଟି ଯେଉଁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ (ପ୍ରସ୍ତାବ ନଂ ୩) ତାହା ବି ଥିଲା ତାଙ୍କୁ ଚାକିରିରୁ ଅପସାରଣ ପାଇଁ; ଯଥା –

“The Governing Body has decided to move the Director of Higher Education, Govt. of Odisha under section 10-A of Odisha Education Act ,1969 to accord approval for the removal of Smt. Manasi Sarangi, Lect. in Botany , who has unauthorisedly been absent from duty for a prolonged period of more than five years from 2 July 2008 till date.”

ଅତଏବ, ଉପର ଚର୍ଚ୍ଚିତ ନିୟମାବଳୀରେ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦେଶକଙ୍କୁ ନିୟମ ୨୦ରେ ଚିହ୍ନିତ ଦଣ୍ଡଗୁଡ଼ିକ ଭିତରୁ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ ଦଣ୍ଡ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ କ୍ଷମତା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିବା ବେଳେ ଓଡ଼ିଶା ଶିକ୍ଷା ଆଇନ ୧୯୬୯ର ଧାରା ୧୦-କ-(୨) ତାଙ୍କୁ ବାଧ୍ୟ କରିଛି କି, ଶିକ୍ଷା ଆଇନର ଧାରା ୧୦-କ (୧) ଅନୁସାରେ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ପାଇଁ କୌଣସି କଲେଜରୁ ତାଙ୍କୁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଆସିଲେ ସେ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ୩ ମାସ ଭିତରେ ସେହି ପ୍ରସ୍ତାବିତ ଦଣ୍ଡକୁ ଅନୁମୋଦିତ କରିବେ । ଯଦି ତାହା ନକରନ୍ତି, ତେବେ ନିୟମ ୨୦ରେ ଚିହ୍ନିତ କେଉଁ ଦଣ୍ଡ ସେ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି ତାହା ଜଣାଇବେ, ଯଦ୍ଦ୍ଵାରା ସମ୍ପୃକ୍ତ କଲେଜ ସେହି ଦଣ୍ଡ ପ୍ରଦାନ କରିବ ।

ସେବା ସଂହିତା

ସରକାରୀ ପାଣ୍ଠିରୁ ବେତନ ପାଉଥିବା ଘରୋଇ କଲେଜ କର୍ମଚାରୀମାନେ ସରକାରୀ ନିୟମର ଅନୁବର୍ତ୍ତୀ । ସେହେତୁ ଶୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀ ମଧ୍ୟ । ସୁତରାଂ ତାଙ୍କ ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶା ସେବା ସଂହିତାର ଧାରା ୭୨ ପୂର୍ଣତଃ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ । ତାହା ହେଲା :-

“72. Removal of Government servant after remaining leave for a continuous period exceeding five years.
(1) No Government servant shall be granted leave of any kind for a continuous period exceeding five years.
(2) Where a Government servant does not resume duty after remaining on leave for a continuous period of five years, or where a government servant after the expiry of his leave remains absent from duty otherwise than on foreign service or on account of suspension, for any period which together with the period of the leave granted to him exceeds five years, he shall unless Government in view of the exceptional circumstances of the case otherwise determine, be removed from service after following the procedure laid down in the Orissa Civil Services (Classifications, Control and Appeal) Rules, 1962.”

ପ୍ରଥମତଃ ଏହା ୫ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ କାଳ ଛୁଟି ନିଷିଦ୍ଧ କରିଛି ଓ ଦ୍ଵିତୀୟତଃ , ବିଦେଶରେ ସେବା ଦାନ ବା ନିଲମ୍ବନ ଭିନ୍ନ ୫ ବର୍ଷର ବର୍ଦ୍ଧିତ ଅନୁପସ୍ଥାନ ବା ୫ ବର୍ଷ ଛୁଟି ପରେ କର୍ମକ୍ଷତ୍ରରେ ଅନୁପସ୍ଥାନ ପାଇଁ ଯଦି କୌଣସି ଅସାଧାରଣ ପରିସ୍ଥିତି ଦାୟୀ ବୋଲି ସରକାର ନିର୍ଣୟ ନ କରନ୍ତି ତେବେ ତାଙ୍କୁ ଚାକିରିରୁ ଅପସାରଣ କରାଯିବ ।

ସେବା ସଂହିତାର ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କର ୫ ବର୍ଷରୁ ଉର୍ଦ୍ଧ୍ଵ ଅନୁପସ୍ଥାନ ହେତୁ ତାଙ୍କ ଅପସାରଣ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତାବ କରି ସେହି ପ୍ରସ୍ତାବର ଅନୁମୋଦନ ପାଇଁ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କୁ ଅଡ଼ଶପୁର କଲେଜ ୨୦.୧୦.୨୦୧୩ରେ ଶିକ୍ଷା ଆଇନର ୧୦-କ (୧) ଧାରା ଅନୁଯାୟୀ ପଠାଇଥିଲେ । ଶିକ୍ଷା ଆଇନର ୧୦-କ (୨)ର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟ ଭିତରେ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ତାହାକୁ ଅନୁମୋଦିତ କରି ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କ ଅପସାରଣ ବା ବହିଷ୍କରଣ ପାଇଁ ଦଣ୍ଡ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାନ୍ତେ ; ତା ନହେଲେ ସେବା ସଂହିତାର ଉପରୋକ୍ତ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଦୃଷ୍ଟେ କେଉଁ ଅସାଧାରଣ ପରିସ୍ଥିତିରେ ସେ ଏତେ ଦୀର୍ଘକାଳ ଛୁଟି ନ ନେଇ ଓ ଛୁଟି ମଞ୍ଜୂର ପାଇଁ ଦରଖାସ୍ତ ନ କରି ଅନୁପସ୍ଥିତ ଥିଲେ ତାହା ପ୍ରାଞ୍ଜଳ ଭାବେ ଉଲ୍ଲେଖ କରି ତାଙ୍କ ଅପସାରଣ ପାଇଁ କଲେଜ କମିଟିର ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ପତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିପାରିଥାନ୍ତେ । ଏବଂ ତାହା କରିବାକୁ ହେଲେ, ଅର୍ଥ ବିଭାଗ ୯.୧୦.୨୦୦୨ ତାରିଖରେ ଜାରି କରିଥିବା ୪୭୩୫୨(୪୫) ସଂଖ୍ୟକ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ମୁତାବକ ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କ ଦୀର୍ଘ ଅନୁପସ୍ଥିତିର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଅସାଧାରଣ ପରିସ୍ଥିତି ସପକ୍ଷରେ ପ୍ରମାଣ ସହ ତାଙ୍କୁ ସତ୍ୟପାଠ ତୁଲ୍ୟ ଏକ ପ୍ରମାଣପତ୍ର ଦେବାକୁ ପଡ଼ିଥାନ୍ତା, ଯହିଁରେ ଲେଖାହୋଇଥାନ୍ତା :

“Certified that instructions contained in Finance Department O.M. No.5711 dt. 5.2.1980 has been scrupulously followed and supporting documents have been furnished in support of the issue in question”.

ଏହା ସେ କରିପାରିନଥାନ୍ତେ ବୋଲି ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କୁ ଜଣାଥିଲା । କାରଣ ସେ ଭଲଭାବେ ଜାଣିଥିଲେ ଯେ, ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ କଲେଜ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ପ୍ରସ୍ତାବ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିବାକୁ ହେଲେ, ତାଙ୍କ ଅନୁପସ୍ଥିତି ପାଇଁ କେଉଁ “ଅସାଧାରଣ ପରିସ୍ଥିତି” ଦାୟୀ ତାହା ତାଙ୍କୁ ହିଁ ସପ୍ରମାଣ ରଖିବାକୁ ହେବ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ, ଯାହା ସେ କରିପାରିନଥାନ୍ତେ । ସୁତରାଂ କଲେଜ ପରିଚାଳନା କମିଟିର ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିବା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ପକ୍ଷେ ସମ୍ଭବ ହୋଇନଥାନ୍ତା । ଏହି କାରଣ ହେତୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟରେ ଧରାଧରି କରି କଲେଜ ପଠାଇଥିବା ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ଚାପିରଖାଇ ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ବିଭାଗର ଶରଣାପନ୍ନ ହୋଇଥିଲେ ଭୁବନେଶ୍ଵର ବା ତନ୍ନିକଟସ୍ଥ ଅନ୍ୟ କୌଣସି କଲେଜକୁ ବଦଳି ହୋଇଯିବା ପାଇଁ ।

ଦୁଃଖଦ ଦୃଶ୍ୟପଟ

ଅପରପକ୍ଷେ , ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଏ ବିଷମ ସମସ୍ୟା ଉପରେ ଶୋଇନରହି ଶିକ୍ଷା ଆଇନର ୧୦-କ-(୨) ଧାରା ତାଙ୍କୁ ଦେଇଥିବା ଦାୟିତ୍ଵ ନିର୍ବାହ କରନ୍ତୁ ବୋଲି କଲେଜ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ୩.୯.୨୦୧୪ ତାରିଖରେ ତାଙ୍କୁ ଚେତାଇ ଦେଇଥିଲେ । ତହିଁର ଶେଷ ଅଂଶ :

“The College is suffering for the continuous unauthorized absence of a lecturer for such a long time, which the undersigned is sure that the Director shall appreciate. Secondly, the College is also losing a sanctioned post till the sanctioned post of the teacher is terminated or shifted. Lastly, the decision of approval or disapproval as statutority is required, quickly sought for”.

ଏ ଦୁଃଖଦ ଦୃଶ୍ୟପଟକୁ ବିଚାରକୁ ନେଇ ସରକାର ଦେଖିଲେ ଯେ, ଶ୍ରୀମତୀ ଷଡଙ୍ଗୀଙ୍କ ଉପରେ ଶୃଙ୍ଖଳାଗତ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ଏକାନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ । ସେହେତୁ ସରକାର ତାଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଓଡ଼ିଶା ଶିକ୍ଷା (ସରକାରୀ ସାହାଯ୍ୟ ପ୍ରାପ୍ତ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନର ଶିକ୍ଷକ ଓ କର୍ମଚାରୀ ନିଯୁକ୍ତି ଓ ଚାକିରି ସର୍ତ୍ତ) ନିୟମାବଳୀ, ୧୯୭୪ର ନିୟମ ୨୨ ବଳରେ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ପାଇଁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ, ଯାହା ୨୨.୬.୨୦୧୫ ତାରିଖର ଆଦେଶରେ ଜାରି କରା ହୋଇଥିଲା । (କ୍ରମଶଃ)