ସରପଞ୍ଚଙ୍କୁ ଜିଲ୍ଲାପାଳ କ୍ଷମତା : ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପ୍ରମାଦର ବାନା ଉଡ଼ାଇଲା କନକ ନିଉଜ

ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ

ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପ୍ରୀତିଭାଜନ ହେବା ପାଇଁ ନାନା କସରତ କରିଥିବା ବାବୁ ସୌମ୍ୟରଞ୍ଜନ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ କନକ ନିଉଜ ଶେଷରେ ଆମେ କହିଥିବା କଥାର ଖିଅ ଧରି ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ କରୋନା-ପରିଚାଳନା ପ୍ରମାଦକୁ ଯେପରି ସ୍ତର ସ୍ତର ବିବସ୍ତ୍ର କରିଛି , ତହିଁର ଆମେ ପ୍ରଶଂସା କରୁଛୁ ।

କରୋନା ପରିଚାଳନାରେ ସରପଞ୍ଚମାନଙ୍କୁ ଜିଲ୍ଲାପାଳ କ୍ଷମତା ପ୍ରଦାନ ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଆକସ୍ମିକ ଘୋଷଣା ବିଶୃଙ୍ଖଳାକାରକ ହେବ ବୋଲି କହି ତହିଁର ଗୁପ୍ତ ଅଭିସନ୍ଧି ଉପରେ ଆମ୍ଭେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲୁ ଗତ ୨୦ ତାରିଖରେ । ପରବର୍ତ୍ତୀ କେତେକ ପ୍ରକାଶିତ ଘଟଣା ଆମ୍ଭ ଆଶଙ୍କାର ଯଥାର୍ଥତା ସାବ୍ୟସ୍ତ କରିଥିବା ବେଳେ କନକ ଟିଭିର ପରିବେଷଣ ସମ୍ପ୍ରତି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ଅରଜକତାର ଚମତ୍କାର ଉପସ୍ଥାପନା କରିଛି । ଦୃଷ୍ଟି ପଡୁ  ।

ଗାଲୁଆ ସରକାର : ଲୋକେ ମଲେ ମରନ୍ତୁ; ଓଡ଼ିଆ ଚଳିବନି

ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ

ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଗତକାଲି ଏକ ଅଭୂତପୂର୍ବ ଆଦେଶ ଦେଇଛନ୍ତି । ଗ୍ରାମ ପଞ୍ଚାୟତଗୁଡ଼ିକର ସରପଞ୍ଚମାନେ ଏହି ଆଦେଶ ବଳରେ ଜିଲ୍ଲାପାଳ ବନିଗଲେ, କାରୋନା ବ୍ୟାପାରରେ । ଏହି ରିପୋର୍ଟ ଲେଖାହେଲାପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେ ସୁଚାଇଥିବା ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ ହୋଇନାହିଁ । କାର୍ଯ୍ୟ ନିୟମାବଳୀର ବ୍ୟବସ୍ଥା ନଥାଇ ସୁବ୍ରତୋ ବାଗ୍ଚିଙ୍କୁ ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରମୁଖ ମୁଖପାତ୍ର କରାଯାଇଥିବା ଓ ପଣ୍ଡିଆନଙ୍କୁ ମୁଖ୍ୟ ଶାସନ ସଚିବଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ ନିର୍ବାହ ଯାଞ୍ଚ କଲାପରି ‘୫ଟି’ ନାମକ ଏକ ବିଭାଗ ଖୋଲି ତାର ସଚିବ କରାଯାଇଥିବା ପରି ମନୋମୁଖୀ ବିଭାବନା ଉପରେ ମୁଁ ସାମାଜିକ ଗଣମାଧ୍ୟମ ଓ ମୋର ଅନ୍ୟ ନଭମଞ୍ଚ ORISSAMATTERSରେ ଗଭୀର ଆଲୋକପାତ କରିଛି । ତାହା ଯଦି ସରକାରଙ୍କ ମନରେ କିଛି ସଚେତନତା ଆଣିଥିବ, ତେବେ ସମ୍ଭବତଃ ଏହି ନୂଆ ପ୍ରଶାସନିକ ଯଥୈଚ୍ଛାଚାରକୁ ମାନ୍ୟ ରୂପ ଦେବାପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ ନିୟମାବଳୀ ସଂଶୋଧନ ପାଇଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା ହେଉଥିବ ବା ସ୍ଵତନ୍ତ୍ରଅଧିକାର ବଳରେ କିଛି ଗୋଟେ ଫନ୍ଦି ତିଆରି ଚାଲିଥିବ ।

କିନ୍ତୁ ଏହା ଯେ ଓଡ଼ିଶାର ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କୁ ଅଧିକ ବିପଦରେ ପକାଇବ – ଏପରି ଆଶଙ୍କା ଅମୂଳକ ନୁହେଁ ।

ନିଜ ପକ୍ଷରୁ ତଥା ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ପକ୍ଷରୁ ମୁଁ ବାରମ୍ବାର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କରିଆସିଛି କି କରୋନା (KOVID-19) ସମ୍ପର୍କୀୟ ସମସ୍ତ ସରକାରୀ ନିଷ୍ପତ୍ତି / ନିର୍ଦ୍ଦେଶିକା/ ବିଧି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ପରିବର୍ତ୍ତେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ସରକାରୀ ୱେବ୍ସାଇଟରେ ରଖାଯାଉ, ଯଦ୍ଦ୍ବାରା ଆମ ଭାଇଭଉଣୀମାନେ ଏହି ଭୂତାଣୁ ସମ୍ପର୍କରେ ସବୁକଥା ବୁଝିପାରିବେ ଓ ତହିଁର ସାମ୍ନା କରିବା ପାଇଁ ସରକାର (ଉଭୟ କେନ୍ଦ୍ର ଓ ରାଜ୍ୟ) ଯେଉଁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଓ ନିୟମ ପ୍ରବର୍ତ୍ତିତ କରିଛନ୍ତି, ତାକୁ ହୃଦୟଙ୍ଗମ କରି ତଦନୁସାରେ ସରକାରଙ୍କ ସହ ସହଯୋଗ କରିପାଇବେ । ବିଶ୍ଵ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ ଯେଉଁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛି, ତଦନୁଯାୟୀ ସରକାରୀ ସ୍ତରରେ ଯେଉଁ ସବୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆ ହୋଇଛି, ସେଗୁଡ଼ିକ  କ’ଣ ଓ ସେଗୁଡ଼ିକୁ କର୍ମଚାରୀମାନେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରୁଛନ୍ତି କି କେବଳ ପୋଲିସ ଲଗାଇ ଲୋକଙ୍କୁ ନିର୍ଦ୍ଧୂମ ଲାଠି ପିଟି, ଟିଭି ପର୍ଦ୍ଦାରେ ଚେହେରା ଦେଖାଇ ଓ “ନ ଦେଖିଲା ଓଉ ଛଅ ଫେଡ଼ା” ବାତିନିରେ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ସାରୁଛନ୍ତି – ତାହା ଜାଣିବାର ଅଧିକାର ସମଗ୍ର ସାଧାରଣ ଜନତାଙ୍କର ସମ୍ପୂର୍ଣତଃ ଅଛି । ଏ ସବୁ ଓଡ଼ିଆରେ ପ୍ରକାଶ ନ କରି ଇଂରାଜୀରେ ରଖିଛନ୍ତି ସରକାର । ଲୋକେ ମଲେ ମରନ୍ତୁ, କିନ୍ତୁ ନିଜକୁ ଇଂରାଜୀ ସେବକ ପଦରୁ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକ ଧାପେ କମାଇବେ ନାହିଁ ।

ଭୋଟଭିକାରୀମାନେ ଲୋକଙ୍କର ସେବା କରିବାକୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ବା ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଗଲା ପରେ ଭୋଟ ଭିକ୍ଷା କାଳର ମାନସିକ ଗ୍ଲାନୀର ଅବସାନ ଘଟାଇବା ଆବେଗରେ ଯେତେବେଳେ ନିଜ ନିଜକୁ ସମ୍ରାଟ ମନେ କରନ୍ତି ସେତେବେଳେ ସେମାନେ ଏହିପରି କରନ୍ତି ଯେପରି ମୋଦୀ ଓ ନବୀନ କରୋନା କ୍ଷେତ୍ରରେ କରିଛନ୍ତି । ନିଯୁକ୍ତି ପରିସର ନଥିବା ନିଜ ଜନ୍ମମାଟିରୁ ଦୂରଦୂରାନ୍ତକୁ ଯାଇ, ଶ୍ରମ ବିକି , ମୁଣ୍ଡ ଝାଳ ତୁଣ୍ଡେ ମାରି ବଞ୍ଚିବାକୁ  ଚେଷ୍ଟାକରୁଥିବା ମଣିଷମାନଙ୍କୁ ନିଜ ନିଜ ଘରକୁ ଫେରିଆସିବାକୁ ସୁଯୋଗ ନଦେଇ ହଠାତ୍ ଲଗଡ଼ାଉନ ଜାରିକରିବା, ସେମାନେ ଯାହା ଅବଗତ ହେବା ଦରକାର ତାହା ସେମାନଙ୍କୁ ନଜଣାଇବା ପାଇଁ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ପ୍ରକାଶ କରିବା , ଲୋକେ ନକାଣିଥିବା ଭାଷାରେ ନିୟମ କରି ନିୟମଭଗ୍ନ ଅଭିଯୋଗରେ ସେମାନଙ୍କୁ ପୋଲିସ ଲଗାଇ ମରଣାତ୍ମକ ନିର୍ଯ୍ୟାତନା ଦେବା – ଏ ସବୁ ଏହି ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କ ବିଭତ୍ସଆନନ୍ଦଲିପ୍ସା ଚରିତାର୍ଥ କରେ ସିନା, ଆମ ଲୋକଙ୍କ ରୋଗ ପ୍ରତିଷେଧକ ଶକ୍ତିକୁ ନଷ୍ଟ କରେ ।  ଏହି ବିଭତ୍ସଆନନ୍ଦଲିପ୍ସା ଓଡ଼ିଶାରେ ଏତେ ତୀବ୍ର ଯେ, ବିଲାତ ସରକାର ତିଆରି କରିଥିବା ମହାମାରୀ ରୋଗ ଆଇନ ୧୮୯୭ରେ ତହିଁର ଉଲ୍ଲଂଘନ ପାଇଁ ଥିବା ସର୍ବୋଚ୍ଚ ୨ ମାସ ଜେଲ ଓ /ବା ହଜାରେ ଟଙ୍କା ଜୋରିମନା ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକ ଏହି ମାସରେ ସଂଶୋଧନ କରି ୨ ବର୍ଷ ଜେଲ ଓ ୧୦ ହଜାର ଟଙ୍କା ଜୋରିମାନାରେ ପରିଣତ କରିଛନ୍ତି । ଅଥଚ , ଯେଉଁମାନେ ଏହି ଦଣ୍ଡ ଭୋଗିବେ ସେମାନଙ୍କ ନିଜ ଭାଷାରେ ଏ ଆଇନ ନାହିଁ, ଅଛି ଇଂରାଜୀରେ ।

ବର୍ତ୍ତମାନ ସରପଞ୍ଚମାନେ ହୋଇଯାଇଛନ୍ତି ଜିଲ୍ଲାପାଳ ! କେଉଁ ସରପଞ୍ଚଟି ଜିଲ୍ଲାପାଳମାନଙ୍କ ପରି ବା ନିଜକୁ ସମ୍ରାଟ ମନେକରୁଥିବା ସରକାରୀ ବଡ଼ପଣ୍ଡାଙ୍କ ପରି ଇଂରାଜୀ ଜାଣେ ଯେ, ସେ କରୋନା ମୁକାବିଲାରେ ସରକାରୀ ନିଷ୍ପତ୍ତି କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଇବ? ଅତି ଆକସ୍ମିକ ଭାବେ ଏପରି ଲୋକଙ୍କୁ ଏପରି ପଦମର୍ଯ୍ୟାଦା ଦିଆଯିବାର କାରଣ କ’ଣ? କାରଣ ଅତି ସ୍ପଷ୍ଟ । ରାଜ୍ୟସରକାରଙ୍କ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅନୁସାରେ ଓ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଅନୁସାରେ ପ୍ରତି ପଞ୍ଚାୟତରେ ଖୋଲା ଯାଉଥିବା କରୋନା କ୍ୟାମ୍ପ ଦାୟିତ୍ଵରେ ଜଣେ ଜଣେ ବରିଷ୍ଠ ଅଫିସର ରହିବା ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ । ଓଡ଼ିଶାରେ ବରିଷ୍ଠ ଅଫିସରମାନେ ଏପରି ସୁଖଭୋଗୀ ହୋଇସାରିଛନ୍ତି ଯେ, କୌଣସି ପଞ୍ଚାୟତକୁ ଯାଇ ସେଠାରେ କରୋନା କ୍ୟାମ୍ପର ଦାୟିତ୍ଵ ତୁଲାଇବା ପାଇଁ ସେମାନେ ପରାଙ୍ଗ୍ମୁଖ । ସେଠି ପୁଣି ଭାଇରସଆକ୍ରାନ୍ତମାନଙ୍କ ହେପାଜତ କରିବାକୁ ହେବ । ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କର ସାହସ ନାହିଁ ଅଫିସରମାନଙ୍କୁ ସେଥିପାଇଁ ବାଧ୍ୟ କରିବାକୁ ; କାରଣ ଓଡ଼ିଶାରେ ଅଫିସରରାଜ୍ ହିଁ ଚାଲିଛି । ତେଣୁ ସରପଞ୍ଚଙ୍କୁ ଜିଲ୍ଲାପାଳ ସଜାଇଦେଲେ ବିଚରା ଗାଉଁଲି ଲୋକଟି ଏପରି ପଦବୀରେ ଖୁସ୍ ଓ ଅଡୁଆ ତୁଟିଲା ବୋଲି ଅଫିସରମାନେ ଖୁସ୍; ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ବି ତତୋଧିକ ଖୁସ୍ ।

କରୋନା କ୍ୟାମ୍ପ ପରିଚାଳନା ସହଜ ନୁହେଁ । ସରକାରଙ୍କ ସମସ୍ତ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଓ ନିୟମ ଉପରେ ପରିଚାଳକଙ୍କ ଗଭୀର ଜ୍ଞାନ ଥିବାର ଅଛି । କ୍ୟାମ୍ପରେ ମହିଳାମାନେ , ଝିଅମାନେ ବି ସଙ୍ଗରହିତ ହୋଇରହିବେ । ଅକଳ୍ପନୀୟ ପରିସ୍ଥିତିରେ କେଉଁ ଆଇନର ଉପଯୋଗ ଦରକାର, କଣ କରିବାକୁ କାରୋନା ବିଧି (COVID-19 Regulation, 2020) ତାହା ଇଂରାଜୀ ନଜାଣିଥିବା ସରପଞ୍ଚ କିପରି ଜାଣିବେ? ଇଂରାଜୀ ଅପାଠୁଆ ଲୋକ ଜିଲ୍ଲାପାଳ ବନିଗଲେ କେଉଁ ବତ୍ରିଂଶ ସିଂହାସନରେ ବସିଯିବା ଯେ, ଇଂରାଜୀରେ ଥିବା ଆଇନସମୂହକୁ ତତ୍କାଳ ବୁଝିଯିବ?

ଲୋକଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ସମ୍ପର୍କରେ ସଚେତନ କରାଇବାକୁ କରୋନା ସଙ୍କ୍ରାନ୍ତୀୟ ସମସ୍ତ ନିଷ୍ପତ୍ତି, ନିର୍ଦ୍ଦେଶ, ମାର୍ଗଦର୍ଶିକା ଓ ବିଧିବିଧାନ ଇତ୍ୟାଦି ଓଡ଼ିଆରେ ପ୍ରକାଶ କରିବାକୁ ଆମେ ଯେତେ କହିଲୁ, ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ କର୍ଣପାତ କଲେନାହିଁ ; କରୁ ବି ନାହାନ୍ତି । ଲୋକେ ମଲେ ମରନ୍ତୁ, ଇଂରାଜୀ ଭାଷାର ସେବକ ପଦରୁ ଆମ ସମ୍ରାଟ ଅଣୁପ୍ରମାଣେ ବି ନଘୁଞ୍ଚନ୍ତି ! ଗାଲୁଆ ସରକାର ।

 

ଅନ୍ୟ ପାଇଁ ଯିଏ ପ୍ରବାଦ ପୁରୁଷ , ଆମ ପାଇଁ ସିଏ ବରବାଦ ପୁରୁଷ

ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ 

ଯେଉଁ ଖବରକାଗଜ ଓ ଟିଭି ଚ୍ୟାନେଲମାନେ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ଭାଷା ଅଧିକାର ପାଇଁ ଚାଲିଥିବା ଯୁଗାନ୍ତକାରୀ କଳାପତାକା ଅଭିଯାନକୁ ଲୋକ ଚକ୍ଷୁରୁ ଦୂରେଇ ରଖିବା ପାଇଁ ତା ଉପରେ କଳାପରଦା (blackout) କାଇଦା ପ୍ରୟୋଗ କରୁଛନ୍ତି, ସେମାନେ ଆଜି ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କୁ ପ୍ରବାଦ ପୁରୁଷ ଭାବେ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ମନ ଉପରେ ପୁଣି ନଦିବାକୁ ପ୍ରଗଳ୍ଭ ହୋଇଉଠିଛନ୍ତି । ଗଣମାଧ୍ୟମ ଯଦି ଗଣନାୟିକା ଭୂମିକାକୁ ଖସିଆସେ ବିନା ବ୍ରହ୍ମାରେ ବି ଦସ୍ୟୁ ରତ୍ନାକର ବାଲ୍ମୀକି ପାଲଟିଯାଇପାରେ !

ଯେଉଁ ଛାତ୍ର-ଯୁବ- ଜନ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ବିଜୁବାବୁଙ୍କ ପ୍ରଥମ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ କାଳ ଅଧାରେ ଭୁଷୁଡ଼ି ପଡ଼ିଥିଲା, ସେ ଆଂଦୋଳନର ଏକ ମୁଖ୍ୟ ସ୍ଲୋଗାନ ଥିଲା: ବିଜୁ ବିରେନ ଯେଉଁଠି , ମଦ ବୋତଲ ସେଇଠି । ମଦଲୋଭୀ ସମ୍ବାଦିକମାନେ ତାଙ୍କୁ ପ୍ରବାଦପୁରୁଷ ବନେଇଦେଲେ । ଦ୍ବିତୀଯଥର ସେ ଯେତେବେଳେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ହେଲେ, ଏପରି ଅରାଜକତା ବ୍ୟାପିଗଲା ଯେ, ରାଜ୍ୟ ସଚିବାଳୟର କର୍ମଚାରୀମାନେ ତାଙ୍କ ଜୀବନ ନେଇଯାଇଥାନ୍ତେ ଯଦି ଜଣେ ସାମ୍ବାଦିକ ଉପସ୍ଥିତ ବୁଦ୍ଧି ପ୍ରୟୋଗ କରିନଥାନ୍ତେ । ଏ କଥା କାହାକୁ ଅଜଣା? ତଥାକଥିତ ପ୍ରବାଦ ପୁରୁଷ ଯେତେବେଳେ ମୃତ୍ୟୁମୁଖରେ ପଡ଼ିଲେ, ସେତେବେଳେ ସେ ଅପଶାସନ ହେତୁ ଲୋକଙ୍କଦ୍ଵାରା ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାତ ଅବସ୍ଥାରେ ଥିଲେ ।

ଏ ବାବୁ ପ୍ରକୃତରେ କ’ଣ ତାହା ମୋର ଚାରୋଟି ସ୍ତମ୍ଭ ସଂହିତାରେ ସପ୍ରମାଣ ଅଛି । ସେଗୁଡ଼ିକ: ସିଂହାବଲୋକନ , Animadversion, ସିଂହାବଲୋକନରେ ବିଜୁ ଓ ବିଜୁଙ୍କ ଛୁରା ।

ନିଜ ସ୍ଵାର୍ଥ ପାଇଁ ବିଜୁବାବୁ ଯେକୌଣସି କାମ କରିପାରୁଥିଲେ; କିନ୍ତୁ ମଦଲୋଭୀ ସମ୍ବାଦିକମାନେ ଲୋକଙ୍କୁ ବୁଝାଉଥିଲେ ଯେ, ସେ ଯାହା କରୁଥିଲେ ସବୁ ଥିଲା ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ସ୍ବାର୍ଥପାଇଁ !

ସେ ନିଜକୁ ଓଡ଼ିଆ ବୋଲି ମନେକରୁନଥିଲେ । ବିଧାନସଭାରେ ସେ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ, ରାଜନୈତିକ ବାଧ୍ୟବାଧକତା ହେତୁ ସେ ଓଡ଼ିଆ କହୁଥିଲେ ବି , ତାଙ୍କ ଭିତ୍ତି ଥିଲା ଇଂରାଜୀ ଭାଷା (“My language was the other day English”) ; ମୋ ସଂସ୍କୃତି ଥିଲା ଇଂରେଜ ଲୋକର ସଂସ୍କୃତି (“My culture was the culture of an Englishman”) । (ବିଧାନସଭା ବିବରଣୀ, ୩୦.୯.୧୯୬୩ ପୃ.୩୯) । ତାଙ୍କ ଇଂରାଜୀମନସ୍କତା ଏତେ ତୀବ୍ର ଥିଲା ଯେ, ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ହେଉହେଉ ସେ ୨୩.୮.୧୯୬୧ତାରିଖରେ ଆସ୍ପର୍ଦ୍ଧ କରିଥିଲେ କହିବାକୁ, ବିଧାନସଭାକୁ ଆସିବା ପୂର୍ବରୁ ସବୁ ସଭ୍ୟ ଇଂରାଜୀ ଜାଣିଥିବା ଦରକାର (“Every member should know English before coming to the House.”) (ଏଜନ, ପୃ.୨୫) । ଏପରିକି ଓଡ଼ିଆ ପରି ଭାଷା ପ୍ରଚଳିତ ଥିବା ଭାରତକୁ ଗୋଟାଏ ଦେଶ ବୋଲି ମାନିବାକୁ ସେ ଘୃଣା କରୁଥିଲେ ( “So many languages there in our country. This is not a country at all.”) (ବିଧାନସଭା ବିବରଣୀ, ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୯୮୫, ପୃ ୧୦୮)।

ଏହି ଇଂରାଜୀମନସ୍କ ଓଡ଼ିଆଭାଷାବିଦ୍ଵେଷୀ ବ୍ୟକ୍ତି ବିଧାନସଭାର ଅଧିକାଂଶ ସଦସ୍ୟଙ୍କୁ ନିଜର ଚାବୁକ ଦ୍ଵାରା ନିୟନ୍ତ୍ରିତ କରିବା ସ୍ଥିତିରେ ଥିବା ବେକେ ବିଧାନସଭାକୁ ମିଛ କହି ୧୯୬୩ରେ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାକୁ ଯଦି କବର ତଳୁ ଉଠାଇ ଆଣି ସେହିସ୍ଥଳରେ ଆମ ଉପରେ ନଦିଦେଇନଥାନ୍ତେ, ତେବେ ଆମ ଭାଷା ଅଧିକାର ପାଇଁ ଆମକୁ ପ୍ରାୟ ୪ ବର୍ଷ ଧରି କଳାପତାକା ଅଭିଯାନ କରିବାକୁ ପଡ଼ିନଥାନ୍ତା ।

ଅତଏବ, ଅନ୍ୟ କାହାପାଇଁ ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକ ପ୍ରବାଦ ପୁରୁଷ ହୋଇପାରନ୍ତି, ଆମ ଭାଷା ପ୍ରେକ୍ଷାପଟରେ ଆମ ପାଇଁ ବରବାଦ ପୁରୁଷ । ଓଡ଼ିଆ ଗଣମାଧ୍ୟମମାନେ ତାଙ୍କୁ ଅଯଥା ଟେକିବା ବନ୍ଦ କରି ଏହି ସତ୍ୟ ଅନୁଭବ କରନ୍ତୁ ।

ମାତୃଭାଷା, ଆମ ସରକାର ଓ ଆମେ ଓଡ଼ିଆମାନେ

ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ

ଆଜି ବିଶ୍ଵ ମାତୃଭାଷା ଦିବସ । ଏହି ନାମରୁ ବୁଝିହୁଏ ଯେ, ମାତୃଭାଷା ଉପରେ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ଵ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଉଛି । ମାତ୍ର ଆମ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ନିଆରା । ମାତୃଭାଷାକୁ କିପରି ମରାଯାଇପାରେ ତହିଁରେ ଆମ ସରକାର ମନଧ୍ୟାନ ଦେଇ ଲାଗିଛନ୍ତି । ଫଳରେ, ୧୯୫୪ରେ ପ୍ରଣୀତ ଓ ପ୍ରବର୍ତ୍ତିତ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଓଡ଼ିଶା ଦାପ୍ତରିକ ଭାଷା ଆଇନ (Orissa Official Language Act) କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇପାରୁନି । ଓଡ଼ିଶାର ସବୁଠି ସମସ୍ତ ଓ ଯେକୌଣସି ଦାପ୍ତରିକ କାମ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ହେବ ବୋଲି ଏହି ଆଇନରେ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଛି । କିନ୍ତୁ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ନେତୃତ୍ବରେ ଚାଲିଥିବା ଆମ ସରକାର ୨୦୧୮ରେ ଏହାକୁ ସଂଶୋଧନ କରି ଓଡ଼ିଶାର ସବୁଠି ସମସ୍ତ ଓ ଯେକୌଣସି ଦାପ୍ତରିକ କମ ଓଡ଼ିଆରେ ହେବନାହିଁ ବୋଲି ଧାର୍ଯ୍ୟ କରିଛନ୍ତି । ସେ ଏହା ବି ଧାର୍ଯ୍ୟ କାରିଛନ୍ତି ଯେ, କର୍ମଚାରୀମାନେ ଯେଉଁଠି ଯେପରି ଭାବେ ଚାହିବେ ସେଇଠି ସେପରି ଭାବେ ଓଡ଼ିଆରେ କାମ ହୋଇପାରେ, ନହେଲେ ନାହିଁ । କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ, ଯେଉଁ କର୍ମଚାରୀ ବା ପଦଧିକାରୀ ସମ୍ପୂର୍ଣତଃ ଓଡ଼ିଆରେ କାମ ନ କରିବେ ସେମାନଙ୍କୁ ସରକାର ପୁରସ୍କୃତ କରିବେ ବୋଲି ବି ନବୀନ ବାବୁ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିଛନ୍ତି । ଆମ ମାତୃଭାଷା ବିରୁଦ୍ଧରେ ଏହି କୁତ୍ସିତ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ରର ପରିସମାପ୍ତି ପାଇଁ ଓ ଆମ ମାତୃଭାଷାରେ ଆମ ମାତୃଭୂମିର ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ଚାଲିଥିବା କଳାପତାକା ଅଭିଯାନ ଆଜି ୧୪୦୬ ଦିନରେ ପହଞ୍ଚିଛି । ଏହି ଅନନ୍ୟ ଅନ୍ଦୋଳନକୁ ଭାଙ୍ଗିଦେବା ପାଇଁ ଆମ ଭିତରୁ କେଇଜଣଙ୍କ ଅର୍ଥଲୋଭକୁ ଉପଯୋଗ କରି ସୁଦ୍ଧା ସରକାର ସଫଳ ନହେବା ପରେ କେତେକ ମାନ୍ୟତାସମ୍ପନ୍ନ ସାମ୍ବାଦିକ,ସାହିତ୍ୟିକ ଓ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପାଖଲୋକ ବିବେଚିତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସଂବାଦପତ୍ର ମାଧ୍ୟମରେ ଏକ ନୂଆ କୌଶଳ ପ୍ରୟୋଗ କରିଛନ୍ତି । ତାହା ହେଲା, “ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ହିଁ ଓଡ଼ିଶାର ମୁକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନ” ବୋଲି ମୁଁ ଯାହା ଦର୍ଶାଇଥିଲି ତହିଁର ବିପରୀତ ଧାରଣା ବାଣ୍ଟିବାର କୌଶଳ । ଏମାନେ ଯୁକ୍ତି କରୁଛନ୍ତି, ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ନୁହେଁ , ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ହିଁ ଓଡ଼ିଶାକୁ ମୁକ୍ତି ଦେବ ! ଏବଂ ସମତାଳରେ ପ୍ରଥମ ଶ୍ରେଣୀରୁ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ କଥାକୁହା ଶିଖାଯିବ ବୋଲି ଘୋଷଣା କରିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ କେତେକ ପ୍ରାଥମିକ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଏହା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କଲେଣି ଆମ ସରକାର । ଓଡ଼ିଶାରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ପ୍ରଥମିକତା ନଷ୍ଟ କରି, ଏହାକୁ ଗୌଣ ଓ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାକୁ ମୁଖ୍ୟ ଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ଲୋକଙ୍କ ମାନସିକତା ସୃଷ୍ଟି ହିଁ ଏହି କୁତ୍ସିତ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ରର ଏକମାତ୍ର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ।

ଜାତୀୟ ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ଖସଡ଼ାକୁ ବେଖାତିର

ଏହି ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ରକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ପାଇଁ ଅଣଓଡ଼ିଆ ଅଧ୍ୟୁଷିତ ଶାସନକଳ ଏତେ ବ୍ୟଗ୍ର ଯେ, ପ୍ରାଥମିକ ସ୍ତରରେ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କ ଉପରେ ନିଜ ମାତୃଭାଷା ଭିନ୍ନ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଭାଷା ନଦାଯିବା ବିରୁଦ୍ଧରେ ଥିବା କୌଣସି ସିଦ୍ଧାନ୍ତକୁ ବି ଆମ ସରକାର ଖାତିର କରୁନାହାନ୍ତି । ଉଦାହରଣ ସ୍ବରୂପ, ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଶୈକ୍ଷିକ ଅନୁସନ୍ଧାନ ଓ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ପରିଷଦ ୨୦୦୫ରେ ଯେଉଁ ଜାତୀୟ ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ଖସଡ଼ା ତିଆରି କରିଥିଲେ, ତହିଁରେ କହିଥିବା ଦୁଇଟି ମୁଖ୍ୟକଥାକୁ ବିଚାରକୁ ନିଆଯାଇପାରେ । ଏହା ହେଲା (୧) ପିଲାମାନଙ୍କ ମାତୃଭାଷା ହିଁ ସ୍କୁଲ ଶିକ୍ଷାର ମାଧ୍ୟମ ହେବା ଉଚିତ ଓ (୨) ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ବା ବିଦେଶୀ ଭାଷା ସହ ସେମାନଙ୍କ ପରିଚିତି ପରେ କରାଯାଇପାରେ ।

ଘର ଭାଷା ବନାମ ପର ଭାଷା

କନ୍ନଡ଼ ଭାଷା ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ମାନ୍ୟତା ପାଇଲା ପରେ କର୍ଣାଟକ ସରକାର ରାଜ୍ୟର ସମସ୍ତ ପ୍ରାଥମିକ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ କେବଳ ସେହି ଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ ହେବ ବୋଲି ଆଦେଶ ଜାରିକଲେ । ଏହା ନାନା ନ୍ୟାୟିକ ପରୀକ୍ଷଣ ଶେଷରେ ଭାରତର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ସାମ୍ବିଧାନିକ ପୀଠରେ ପହଞ୍ଚିଲା । ଏହି ପୀଠ ସିଭିଲ ଅପିଲମାଳା ୫୧୬୬-୫୧୯୦ / ୨୦୧୩ ଉପରେ ୬.୫.୨୦୧୪ ତାରିଖରେ ଦେଇଥିବା ରାୟରେ ସ୍ପଷ୍ଟ କହିଛନ୍ତି, ପ୍ରାଥମିକ ସ୍ତରରେ ପିଲା ତ ନିଜର ମାତୃଭାଷାରେ ହିଁ ଶିକ୍ଷା ଲାଭ ପାଇଁ ମୌଲିକ ଅଧିକାରଡ଼ ଅଧିକାରୀ । ଅନ୍ୟ କେଉଁ ଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷାର୍ଜନ ତାର ଭବିଷ୍ୟତରେ ମଙ୍ଗଳକାରକ ହେବ ବୋଲି କହି ସରକାର ତା ଘର ଭାଷା ଉପରେ ପର ଭାଷା ନଦିଦେଇ ପରିବେନାହିଁ (“We are of the view that the right to freedom of speech and expression under Article 19(1) (a) of the Constitution includes the freedom of a child to be educated in the primary stage of school in a language of the choice of the child and the State cannot impose controls on such choice just because it thinks that it will be more beneficial for the child.”) ।

ଓଡ଼ିଶାଜନ୍ମିତ ଭାରତର ବିଶିଷ୍ଟ ଭାଷାତତ୍ତ୍ଵବିତ୍ ଡଃ ଦେବୀ ପ୍ରସନ୍ନ ପଟ୍ଟନାୟକ ଆପାତତଃ ଏହା ହିଁ କହିଛନ୍ତି ତାଙ୍କ ଆଲୋକବର୍ଷୀ ନିବନ୍ଧ Mother Tongue Education and Destinyରେ । ସେ କହିଛନ୍ତି, କୌଣସି ଭାଷା ଭବିଷ୍ୟତରେ ସାମାଜିକ ଓ ଆର୍ଥିକ ସୁଖ ଦେବ ବୋଲି ବିଚାରି ତାକୁ ଯଦି କୋମଳମତି ଶିଶୁ ଉପରେ ତା ମାତୃଭାଷା ବଦଳରେ ନଦି ଦିଆଯାଏ, ତେବେ ତାକୁ ଯେ କେବଳ ବୟସ୍କ ଲୋକଙ୍କ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରାଯିବ ତା ନୁହେଁ, ସେ ମଧ୍ୟ ସୀମିତ ସଂଖ୍ୟକ ଅଖିଝଲସା ଲୋକଙ୍କ କୂଟକୌଶଳଭରା ଦୁନିଆ ପାଲରେ ପଡ଼ିଯିବ । ତେଣୁ ନିଜ ଘର ଭାଷା ବଦଳରେ ପର ଭାଷା ଚଳାଇବା ଯେ ଶିଶୁ ପାଇଁ ଭୟଙ୍କର ଏକଥା ଆମ ସରକାର ବୁଝିବା ଆବଶ୍ୟକ ।

ଅଧା ବାଟରେ ପାଠତ୍ୟାଗ

ପ୍ରାଥମିକ ବିଦ୍ୟାଳୟର ଆବଶ୍ୟକୀୟ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ହେଉନଥିବାରୁ ଓଡ଼ିଶାରେ ଶହ ଶହ ବିଦ୍ୟାଳୟ ବନ୍ଦ ହୋଇଯାଉଥିବା ଏକ ଦୁଃଖଦ ବିଭାବନା । କେତେବେଳେ ୧୦ ଜଣରୁ ଊଣା ପିଲାଙ୍କ କାରଣରୁ ବିଦ୍ୟାଳୟ ବନ୍ଦ ତ କେତେବେଳେ ୫ ଜଣରୁ କମ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ଥିବାରୁ ବିଦ୍ୟାଳୟ ବନ୍ଦ ହୋଇଯାଉଛି । ଏହାର ଏକ ପ୍ରଧାନ କାରଣ ହେଲା ଘର ଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷାଦାନର ଅଭାବ । ଏହା ଅନୁଭବ କରି ଅଗ୍ରଗାମୀ ନାମକ ଏକ ସଂସ୍ଥା କୋରାପୁଟର ୧୮ଟି ପ୍ରାଥମିକ ବିଦ୍ୟାଳୟକୁ କୁଇ ଭାଷା ଜାଣିଥିବା ଶିକ୍ଷକ ଯୋଗାଇ ଦେଇଛି, ଫଳରେ ସେଇ ବିଦ୍ୟାଳୟଗୁଡିକରୁ ପାଠଛାଡି ପଳାଉଥିବା ପିଲାଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା କମିଛି । ଅତଏବ, ରାଜ୍ୟ ମାତୃଭାଷା (ଓଡ଼ିଶାରେ ଓଡ଼ିଆ) ସତ୍ତ୍ଵେ, ଶିଶୁର ନିଜସ୍ଵ ମାତୃଭାଷା ତା ପାଇଁ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ, ଯେପରି କୋରାପୁଟର ଏହି ୧୮ଟି ବିଦ୍ୟାଳୟର ଶୋକ୍ଷାର୍ଥୀଙ୍କ ପାଇଁ କୁଇ ଭାଷା ।

ମାତୃଭାଷା ବନାମ ମାତୃଭାଷା

ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ସାମ୍ବିଧାନିକ ପୀଠ ଉପରୋଦ୍ଧୃତ୍ତ ରାୟରେ ଏଇଥିପାଇଁ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ନିମ୍ନ ପ୍ରାଥମିକ ସ୍ତରରେ ଯେଉଁ ଛାତ୍ରର ରାଜ୍ୟ ମାତୃଭାଷା ଘର ଭାଷା ନୁହେଁ, ତାକୁ ରାଜ୍ୟ ମାତୃଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷା ଦିଆ ନଯାଇ ତା ନିଜ ମାତୃଭାଷାରେ, ଅର୍ଥାତ୍ ଯେଉଁ ଭାଷାରେ ସେ ଘରେ ତା ମାଆ ସହ କଥା ହୁଏ, ସେହି ଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯିବ ।

ସରକାରୀ ମୂର୍ଖତା

ଯେତେବେଳେ ଏହି ରାୟରେ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟଳୟ ସ୍ପଷ୍ଟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ପ୍ରଥମରୁ ତୃତୀୟ ଶ୍ରେଣୀ ଭିତରେ ପିଲାଙ୍କ ଉପରେ ପ୍ରାଦେଶିକ ମାତୃଭାଷା ବି ନଦା ଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ , ସେତେବେଳେ ଆମ ସରକାର ପ୍ରଥମ ଶ୍ରେଣୀରୁ ଇଂରାଜୀ ଭାଷା-ବଳୟକୁ ଆମ ଭବିଷ୍ୟତ ବଂଶଧରମାନଙ୍କୁ ଠେଲି ଦେବାକୁ ଯେଉଁ ଚକ୍ରାନ୍ତ ଆରମ୍ଭ କଲେଣି ତାହା ମୂର୍ଖତା ଭିନ୍ନ କିଛିନୁହେଁ ।

ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ପିଲାଙ୍କୁ ଦୋରସ୍ତ କରାଯାଉ ବୋଲି ଆମେରିକା ପ୍ରେମୀ ମନମୋହନ ସିଂହଙ୍କ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରିତ୍ଵ କାଳରେ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଶୈକ୍ଷିକ ଅନୁସନ୍ଧାନ ଓ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ପରିଷଦକୁ ନିର୍ଦ୍ଧେଶ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ନିର୍ଦ୍ଧେଶନାମାର ଶୀର୍ଷକ ଥିଲା “Teaching of English at the primary level” । ଯେଉଁ ବିଶେଷଜ୍ଞ କମିଟି ଏହା ଉପରେ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରିଥିଲେ ସେମାନେ ଓଡିଶାର ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷାର ସ୍ଥିତି ଉପରେ ଆଲୋକପାତ ବି କରିଛନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କ ମତରେ, ଇଂରାଜୀ ପଢାଉଥିବା ଶିକ୍ଷକମାନେ ବି ଇଂରାଜୀରେ ପଢାଇବାକୁ ସୁଖକର ମନେକରୁନାହାନ୍ତି । ସରଳ ଇଂରାଜୀରେ ଶିକ୍ଷାଦାନର ଗୁରୁତ୍ଵ ତ ସେମାନେ ବୁଝନ୍ତିନି, ତାହା କରିବାର ଯୋଗ୍ୟତା ବି ସେମାନଙ୍କର ନାହିଁ । (“It is evident that the teachers teaching English were not comfortable in using English. Not only he/she was unaware of the importance of transacting the lesson in simple English, he/she was not equipped to do so.”) ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କ ଭିତରୁ ଶତକଡ଼ା ୨୦ ଭାଗଙ୍କ ସ୍ପଷ୍ଟ ମତ ହେଲା, ସେମାନେ ଇଂରାଜୀ ପଢିବାକୁ ଆଦୌ ପସନ୍ଦ କରନ୍ତିନାହିଁ , କାରଣ ସେମାନେ ତାହା ବୁଝି ପାରନ୍ତି ନାହିଁ କି କହି ପାରନ୍ତିନାହିଁ (“20% students said that they did not like studying English because they could not understand or speak English।“) । ଏହି ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୪ର୍ଥ ୫ମ ଶ୍ରେଣୀରେ ପଢୁଥିବା ପିଲାମାନେ ବି ସରଜମିନ ତଦନ୍ତରେ ଦୋକାନଗୁଡ଼ିକର ନାମ ବା ନାମଫଳକ ପଢିପାରିବାକୁ ସକ୍ଷମ ନଥିବା କହି ଏହି ରିପୋର୍ଟରେ କୁହା ହୋଇଛି, ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କେହି ମଧ୍ୟ ପଢା ବହି ଭିନ୍ନ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଇଂରାଜୀ ବହି ପଢିନାହାନ୍ତି ( “Most of these children studying in class IV-V could not read the names of the shops and signboards. They had not read any English book other than the text book.”) (Teaching of English at the primary level , 2012) । ଇଂରାଜୀ ପଢା ହେଉଥିବା ବିଦ୍ୟାଳୟମାନଙ୍କୁ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରି ଏହା ହିଁ ଯେତେବେଳେ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଶୈକ୍ଷିକ ଅନୁସନ୍ଧାନ ଓ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ପରିଷଦ ଓ ସର୍ବ ଶିକ୍ଷା ଅଭିଯାନର ମିଳିତ ରିପୋର୍ଟ, ସେତେବେଳେ ଆମ ସରକାର ପ୍ରଥମ ଶ୍ରେଣୀରୁ ଆମ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଇଂରାଜୀ ଭାଷା କବଳକୁ ଠେଲି ଦେଇ ଆମ ମୁମୁର୍ଷୁ ପ୍ରାୟ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷାକୁ ଯେ ଆହୁରି ସଂକଟାପନ୍ନ କରାଇବାକୁ ଯାଉଛନ୍ତି ତାହା ଆମେ ଯେତେଶୀଘ୍ର ବୁଝିପାରିବା ସେତେ ମଙ୍ଗଳ ।

ଆମ ସରକାରଙ୍କ ମତଲବ

ଏହି ଆତ୍ମଘାତୀ ଅବିମୃଷ୍ୟକାରିତା ମୂଳରେ ଆମ ସରକାରଙ୍କ ଊହ୍ୟ ମତଲବ ହେଲା, ଯେ କୌଣସି ପ୍ରକାରେ ମଧ୍ୟ ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ଆମ ମାତୃଭାଷାକୁ ଗୌଣ କରାଇ , ଇଂରାଜୀ ଭାଷାର ଆଧିପତ୍ୟ କାଏମ ରଖାଇବା ଓ ଆମ ଭାଷାରେ ଆମ ରାଜ୍ୟ ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ଚାଲିଥିବା ଆମ ଆନ୍ଦୋଳନ ଉପରୁ ରାଜ୍ୟବାସୀଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟି ଅପସାରଣ କରାଇବା ।

ଆଜି ଯେଉଁ ଓଡ଼ିଆମାନେ ମାତୃଭାଷା ଦିବସ ପାଳନରେ ମତ୍ତ, ସେମାନେ ଏହି ମାରାତ୍ମକ ସରକାରୀ ଷଡଯନ୍ତ୍ର ସମ୍ପର୍କରେ ସାମାନ୍ୟ ମଥା ଖେଳାଇବେ କି?

ଭାଷାବଲୋକନ // ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ବିରୁଦ୍ଧରେ ‘ସମ୍ବାଦ’ ଏବେ ନବୀନଙ୍କ କାଷ୍ଟିଂ କାଉଚ୍ !

ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ

ନିଜକୁ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସ୍ଵାର୍ଥର ସେବକ ଭାବେ ଏକଦା ପରିଚିତ କରାଇଥିବା ଖବର କାଗଜ ‘ସମ୍ବାଦ’ ଯେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୁ ହତ୍ୟା କରିବା ପାଇଁ ଚକ୍ରାନ୍ତ ଚଳାଇଥିବା ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କର କାଷ୍ଟିଂ କାଉଚ୍ ହୋଇଯାଇପାରେ ତାହା ମୋ ପାଇଁ କଳ୍ପନାତୀତ ଥିଲା । ଏହାର ଜାନୁଆରୀ ୨୩ ତାରିଖର ସମ୍ପାଦକୀୟ ଏହି ଆଶଙ୍କା ଉଦ୍ରେକ କରୁଛି ।

ଜାନୁଆରୀ ୨୩ ଆମ ପାଇଁ ମସିହାଠୁ ବଢ଼ । ମସିହା ତ ବଦଳେ, କିନ୍ତୁ ଜାନୁଆରୀ ୨୩ ଆମ ପାଇଁ ବଦଳେ ନାହିଁ । କାରଣ ଏହା ଦୁଇଜଣ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ଜନ୍ମଦିନ । ସେମାନେ ହେଲେ ବୀର ସୁରେନ୍ଦ୍ର ସାଏ ଓ ନେତାଜୀ ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର । ଏ ଦୁଇଜଣ ଆମ ପାଇଁ ଚିର ସ୍ମରଣୀୟ ଏଇଥିପାଇଁ ଯେ, ଇଂରାଜୀ ଭାଷାଭାଷୀଙ୍କ କବଳରୁ ଆମ ଜାତିର ମୁକ୍ତି ପାଇଁ ଏ ଉଭୟେ ଆମକୁ ଅସ୍ମିତାଭରା ନେତୃତ୍ଵ ଦେଇଥିଲେ, ଅଭୂତପୂର୍ବ କଷ୍ଟ ସହିଥିଲେ ଓ ଶେଷରେ ଜୀବନଦାନ ବି ଦେଇଥିଲେ । ଅଥଚ ଆମ ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ସହଯୋଗ ହେତୁ ନାମ ଓ ପ୍ରତିପତ୍ତି ଅର୍ଜନ କରିଥିବା ଦୈନିକ ‘ସମ୍ବାଦ’ ଏହି ଦିନ ହିଁ ଏହି ଉଭୟଙ୍କ ତ୍ୟାଗ ଉପରକୁ ଛେପ ଫିଙ୍ଗି ଆମ ଜାତିକୁ ଇଂରେଜୀ ଭାଷାର ଆଧିପତ୍ୟ ମାନି ଆମ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଇଂରେଜୀ ଭାଷାରେ “ଓଳିଆରୁ ଗଜା” କରାଇବାକୁ ସରକାରୀ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର ପ୍ରତି ସଂପାଦକୀୟ ପୃଷ୍ଠପୋଷକତା ଯୋଗାଇଛି ।

ଇଂରାଜୀ ଭାଷାଭାଷୀଙ୍କ କବଳରୁ ଆମକୁ ମୁକ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ସୁରେନ୍ଦ୍ର ଓ ସୁଭାଷ କରିଥିବା ଚରମ ତ୍ୟାଗ ସମ୍ପର୍କରେ ସେଦିନ ଏହାର ସମ୍ପାଦକୀୟରେ ବା ସଂପାଦକୀୟ ପୃଷ୍ଠାରେ ଶବ୍ଦଟିଏ ବି ଉଲ୍ଲେଖ ନଥିବା ବେଳେ ଏହାର ସମ୍ପାଦକୀୟରେ ଆମ ଜାତି ପାଇଁ ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ହିଁ ମୁକ୍ତିର ମାର୍ଗ ବୋଲି କୁହାହୋଇଛି ଓ ଏହି ମାର୍ଗରେ ରାଜ୍ୟକୁ ଚଳାଇବା ପାଇଁ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ସରକାର “ନିଷ୍ପତ୍ତି” ନେଉଥିବା ହେତୁ ତାଙ୍କୁ ଅଭିନନ୍ଦନ ଜ୍ଞାପନ ବି କରାଯାଇଛି । ଏହାର ଭାଷା:

“ଆମ ପିଲାମାନେ ଯେତେ ସଅଳ ଇଂରାଜୀରେ କଥାବାର୍ତ୍ତା କରିବାର ସୁଯୋଗ ପାଇବେ, ତାହା ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସେତେ ସହଜ ହେବ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ଭବିଷ୍ୟତ ସେତେ ସୁରକ୍ଷିତ ହେବ । ତେଣୁ ପ୍ରଥମ ଶ୍ରେଣୀରୁ ଆମ ରାଜ୍ୟର ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଇଂରାଜୀରେ କଥାବାର୍ତ୍ତା କରିବା ଶିଖାଇବା ଆରମ୍ଭ କରିବା ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ନେଇଥିବା ନିଷ୍ପତ୍ତି ହେଉଛି ସମ୍ପୂର୍ଣ ବିଜ୍ଞାନସମ୍ମତ ଓ ଅଭିନନ୍ଦନୀୟ ।“

 

ଘରଭାଷା ପ୍ରଥମେ, ବିଦେଶୀଭାଷା ପରେ

କେଉଁଠୁ ଏ “ବିଜ୍ଞାନସମ୍ମତ” ବୁଦ୍ଧି ସମ୍ବାଦ ପାଇଲା ଆମକୁ ଜଣା ନାହିଁ , କିନ୍ତୁ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଶୈକ୍ଷିକ ଅନୁସନ୍ଧାନ ଓ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ପରିଷଦ ୨୦୦୫ରେ ଜାତୀୟ ପାଠ୍ୟକ୍ରମର ଯେଉଁ ମୂଳ ପଦ୍ଧତ୍ତି (National Curriculum Framework, 2005) ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ତାହା ଯେ ବିଜ୍ଞାନସମ୍ମତ ନ ଥିଲା, ତାହା ତ ନୁହେଁ । ତାହା ଦୁଇଟି କଥା ସ୍ପଷ୍ଟ କହିଥିଲା :

(୧) ପିଲାମାନଙ୍କ ମାତୃଭାଷା ହିଁ ସ୍କୁଲ ଶିକ୍ଷାର ମାଧ୍ୟମ ହେବା ଉଚିତ (“Home language(s) of children, as defined above in 3.1, should be the medium of learning in Schools”) ଏବଂ
(୨) ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ବା ବିଦେଶୀ ଭାଷା (ଇଂରାଜୀ) ସହ ସେମାନଙ୍କ ପରିଚୟ ପରବର୍ତ୍ତୀ କାଳରେ କରାଯାଇପାରେ ( “At later stages, study of classical and foreign languages may be introduced.”) (୩.୧.୧.) ।

ଏହା ପୁନଶ୍ଚ କହିଥିଲା, ପ୍ରାଥମିକ ଶ୍ରେଣୀରେ ବନାନ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇ ପିଲାକୁ ଚାପଗ୍ରସ୍ତ କରାଯିବା ଅନୁଚିତ, କାରଣ ବାନାନଶୁଦ୍ଧି ସେ ଆପେ ଆପେ ଶିଖିଯିବ । କିନ୍ତୁ ସେ ଘରେ କହୁଥିବା ଭାଷା / ମାତୃଭାଷାକୁ ସମ୍ମାନ ଓ ମାନ୍ୟତା ପ୍ରଦାନ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷାର ଆଧାର ହେବା ଆବଶ୍ୟକ । (“At the primary stage, child’s languages must be accepted as they are, with no attempt to correct them. By Class IV, if rich and interesting exposure is made available, the child will herself acquire the standard variety and the rules of correct orthography, but care must be taken to honour and respect the child’s home language(s)/mother tongue(s).”) (୩.୧.୨.) ।

ଇଂରାଜୀ ଶିକ୍ଷା ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ଶିକ୍ଷାୟତନରେ ପ୍ରଥମ ଶ୍ରେଣୀରୁ ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ଶିକ୍ଷା ବିରୁଦ୍ଧରେ ମତ ଦେଇଆସିଛନ୍ତି ଓ ସେମାନଙ୍କ ମତ ଶିକ୍ଷାନୀତି ସମ୍ପର୍କୀୟ ବିଭିନ୍ନ ଦଲିଲରେ ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇଆସିଛି (“The English teaching experts recommend that English should be introduced late and not from class I and this is reflected in spirit in various policy documents.) ବୋଲି ଏହି ରିପୋର୍ଟ ହିଁ ଲିପିବଦ୍ଧ କରିଛି । ଏହି ବିଶେଷଜ୍ଞମାନଙ୍କ ମତ ସହ କେଉଁ ଭାଷା ବିଜ୍ଞାନୀ ଅସମ୍ମତ ହୋଇଛନ୍ତି?

ଓଡ଼ିଶା ଭାଷନୀତି ପ୍ରଣେତାଙ୍କ ମତ

ଆମ ନିଜ ପ୍ରଦେଶର ତିଗିରିଆ ରାଜ୍ୟରେ ଜନ୍ମିତ ଭାରତର ଅନ୍ୟତମ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଭାଷାବିଜ୍ଞାନୀ ଡଃ ଦେବୀ ପ୍ରସନ୍ନ ପଟ୍ଟନାୟକ ଓଡ଼ିଶା ସରକାରଙ୍କ ଭାଷାନୀତି ପ୍ରଣୟନ ଦାୟିତ୍ଵରେ ଥିଲେ । ସେ ଦେଇଥିବା ଭାଷାନୀତି ଭାଷା ଆଇନ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବା ପାଇଁ ମୁଁ ଦେଇଥିବା ଚିଠା ବିଧାନ ସହ “ଓଡ଼ିଆରେ ଶାସନ” ନାମକ ସରକାରୀ ୱେବସାଇଟରେ ଏକାଦିନ ସ୍ଥାନିତ ହୋଇଛି । ତହିଁରେ ସେ କେଉଁଠି ବି କହିନାହାନ୍ତି ଯେ, ପ୍ରଥମ ଶ୍ରେଣୀରୁ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ଇଂରାଜୀ ଭାଷାର ପ୍ରଚାଳନ କରିବେ । ବରଂ ସେ ତାଙ୍କର ଏକ ମହାର୍ହ ପୁସ୍ତକରେ କହିଛନ୍ତି, ଜୀବନରେ ଅର୍ଥନୈତିକ ଉନ୍ନତି ଓ ସାମାଜିକ ପ୍ରତିପତ୍ତି ମିଳିବା ବାହାନାରେ ଯଦି ଶିଶୁକୁ ତା ମାତୃଭାଷା ପରିବର୍ତ୍ତେ ଅନ୍ୟ ଭାଷା ଶିଖାଯାଏ, ତେବେ ବୟସ୍କମାନଙ୍କ ଦୁନିଆ ଉପରେ ସେ କେବଳ ନିର୍ଭରଶୀଳ ହେବ, ତା ନୁହେଁ, ସେ ମଧ୍ୟ କତିପୟ ଅଖିଝଲସା ଲୋକଙ୍କ ଚାତୁରୀକୀର୍ଣ ଦୁନିଆ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ ହେବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହେବ (“a language which promises social and economic gratification in a later stage of life in place of the mother tongue is to make the child dependant not only on an adult world, but a world manipulated by a limited elite।” – Dr. Debi Prasanna Pattanayak, Mother Tongue Education and Destiny, (Language and Cultural Diversity,Vol.1) ଏବଂ ଏହା ତାର ସ୍ଵଚ୍ଛନ୍ଦ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵ ବିକାଶରେ ବାଧକ ହେବ ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି ।

ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ମତ

ଜାତିର ପିତା ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ବନାରସ ହିନ୍ଦୁ ବିଶ୍ଵବିଦ୍ୟାଳୟରେ ୬.୨.୧୯୧୬ ତାରିଖରେ ଭାଷଣ ଦେଇ କହିଥିଲେ, “କେତେକ କହୁଛନ୍ତି ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷା ଲାଭ କରିଥିବା ଲୋକେ ହିଁ ଦେଶ ପାଇଁ ନେତୃତ୍ବ ଦେଉଛନ୍ତି ଓ ଦେଶକୁ ଚଳାଉଛନ୍ତି ; ଅନ୍ୟଥା ସବୁ ଗୋଳମାଳ ହୋଇଯାନ୍ତା । ଆମେ ତ ଯେଉଁ ଶିକ୍ଷା ପାଉଛୁ ତାହା ଇଂରାଜୀ ଶିକ୍ଷା । ତା ସପକ୍ଷରେ ତ ଆମକୁ କିଛିନାକିଛି ଦେଖାଇବାକୁ ପଡ଼ିବ । କିନ୍ତୁ, ଧରାଯାଉ, ଗତ ପଚାଶ ବର୍ଷ ଭିତରେ ଆମେ ଆମ ମାତୃଭାଷାରେ ହିଁ ଶିକ୍ଷା ଲାଭ କରିଥାନ୍ତେ , ଆଜି ଆମେ କି ଲାଭ ପାଇଥାନ୍ତେ ? ଆଜି ଆମେ ସ୍ଵାଧୀନ ଭାରତ ପାଇଥାନ୍ତେ,ଆମେ ଆମ ନିଜର ଶିକ୍ଷିତ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ପାଇଥାନ୍ତେ – ଯେଉଁମାନେ ନିଜ ଦେଶରେ ମନେହେଉନଥାନ୍ତେ ସତେ ଯେମିତି ବିଦେଶୀ; କିନ୍ତୁ ଏମିତି ହୋଇଥାନ୍ତେ ଯେଉଁମାନେ କି ଆମ ଜାତିର ହୃଦୟ ସହ କଥା ହୋଇପାରିଥାନ୍ତେ, ଦରିଦ୍ରଙ୍କ ଭିତରୁ ଦରିଦ୍ରତମ ସହ ଏକାଠି କାମ କରି ଆମ ଜାତିର ଅମୁଲ୍ୟ ସମ୍ପଦ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରିଥାନ୍ତେ” (I have heard it said that after all it is English-educated India which is leading and which is doing all the things for the nation. It would be monstrous if it was otherwise. The only education we receive is English education. Surely we must show something for it. But suppose that we had been receiving during the past fifty years education through our vernaculars, what should we have had today? We should have today a free India, we should have our educated men, not as if they were foreigners in their own land but speaking to the heart of our nation; they would be working amongst the poorest of the poor, and whatever they would have gained during the past 50 years would be a heritage for the nation. [Collected works, 13, p.211-12]) ।

ମହାତ୍ମାଙ୍କ ଏହି ଅଭିମତକୁ ଖାତିର ନକରି ପ୍ରଥମ ଶ୍ରେଣୀରୁ ଆମ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଇଂରେଜୀଆ କରାଇ, ଆମ ଭାଷା ବିରୋଧୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକ ଆମ ଭବିଷ୍ୟ ପିଢିକୁ ଏମିତି କରାଇବାକୁ ବସିଛନ୍ତି ଯେଉଁମାନେ ଗାନ୍ଧୀଜୀଙ୍କ ଭାଷାରେ ନିଜ ଦେଶରେ ମନେହେବେ ସତେ ଯେମିତି ବିଦେଶୀ !

ଗାନ୍ଧିଜୀ କହିଥିଲେ, ମାତୃଭାଷାକୁ ଅବହେଳା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବା ଜାତି ପକ୍ଷେ ଆତ୍ମହତ୍ୟା ସହ ସମାନ (“neglect of the vernacular means national suicide”) (Preface in P.J.Mehta’ସ ବୂକ ‘Vernaculars as media of education in Indian Schools and Colleges) । ଆମ ଜାତିକୁ ଏହି ଆତ୍ମହତ୍ୟା ଦିଗକୁ ଠେଲି ନେଉଛନ୍ତି ଦୁରଦୃଷ୍ଟିହୀନ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକ ଯାହାଙ୍କ ନୂଆ କାଷ୍ଟିଂ କାଉଚ୍ ସାଜିଛି ସୌମ୍ୟରଞ୍ଜନ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ‘ସମ୍ବାଦ’ !

ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୩୫୦-କ

ମାତୃଭାଷାରେ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା ଏତେ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣା ଯେ, କାଳେ ସଂଖ୍ୟାଲଘୁ ଭାଷାଭାଷୀଙ୍କ ପିଲାମାନେ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠ ଭାଷାଭାଷୀଙ୍କ ଭାଷାଧିପତ୍ୟ ହେତୁ ଅସୁବିଧାରେ ପଡ଼ିବେ, ତାକୁ ଆଖିରେ ରଖି ସମ୍ବିଧାନର ୩୫୦-କ ଧାରାରେ ଭାରତର ଶିଶୁମାନଙ୍କୁ ମାତୃଭାଷାରେ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷାର ଅଧିକାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି । ଯଥା-
Article 350A – It shall be the endeavour of every State and of every local authority within the State to provide adequate facilities for instruction in the mother-tongue at the primary stage of education to children belonging to linguistic minority groups; and the President may issue such directions to any State as he considers necessary or proper for securing the provision of such facilities.

ବିଶ୍ଵାୟନର ବିଷ

ଆମେରିକାପନ୍ଥୀ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମନମୋହନ ସିଂହ ବିଶ୍ଵାୟନ ଆଳରେ ଯାହା କରୁଥିଲେ ତାକୁ ସୁହାଇବା ପରି ଭିତ୍ତିଭୂମି ତିଆରି କରିବା ସକାଶେ ଭାରତର ଶିଶୁମାନେ ପ୍ରଥମ ଶ୍ରେଣୀରୁ ଇଂରାଜୀ ଅଧ୍ୟୟନ କରିବା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦିଆଯାଇଥିଲା ତାଙ୍କ ୨ୟ ଦଫା ଦାୟିତ୍ଵାସୀନତାର ପ୍ରାରମ୍ଭରୁ ।
ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଶୈକ୍ଷିକ ଅନୁସନ୍ଧାନ ଓ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ପରିଷଦ ଓ ସର୍ବଶିକ୍ଷା ଅଭିଯାନକୁ ପ୍ରୟୋଗ କରି ପ୍ରାଥମିକ ସ୍କୁଲ ସ୍ତରରୁ ଇଂରାଜୀ ଶିକ୍ଷା ସପକ୍ଷରେ ଯୁକ୍ତି ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା । “Teaching of English at Primary level in Government Schools” ଶୀର୍ଷକ ସେମାନଙ୍କ ମିଳିତ ରିପୋର୍ଟ,୨୦୧୨ରେ କହିଥିଲା କି, ତଦ୍ଦ୍ଵାରା ମାତୃଭାଷା ସଦ୍ଦୃଶ ସହଜ ଶୈଳୀରେ ଇଂରାଜୀ ଶିଖି ହେବ ଓ ଜ୍ଞାନାର୍ଜନର ମାଧ୍ୟମ ଭାବେ ତାହା ପ୍ରଯୁକ୍ତ ହେବ ।

ମୌଳିକ ଅଧିକାର: ସାମ୍ବିଧାନିକ ବେଞ୍ଚ 

ମାତ୍ର ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷାର ଭାଷା ଉପରେ ୬ ମଇ୨୦୧୪ରେ ଭାରତର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟଳୟର ସାମ୍ବିଧାନିକ ବେଞ୍ଚ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଦେଇଛନ୍ତି ଯେ, ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷାୟତନରେ ପ୍ରାଦେଶିକ ମାତୃଭାଷା ମଧ୍ୟ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀଙ୍କ ଉପରେ ନଦାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ । ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ବା ତା ପକ୍ଷରୁ ତା ବାପମାଆ ସେ କେଉଁ ଭାଷାରେ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା ପାଇବ ତାହା କହିବେ, “ଏଇ ଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷା ଲାଭ କଲେ ଭବିଷ୍ୟତ ଉଜ୍ଜ୍ଵଳ ହେବ” ବୋଲି କହି ସରକାର ତା ଉପରେ ପ୍ରାଦେଶିକ ମାତୃଭାଷା ନଦି ଦେଇ ପାରିବେ ନାହିଁ ।
(“We are of the view that the right to freedom of speech and expression under Article 19(1) (a) of the Constitution includes the freedom of a child to be educated at the primary stage of school in a language of the choice of the child and the State cannot impose controls on such choice just because it thinks that it will be more beneficial for the child if he is taught in the primary stage of school in his mother tongue. We hold that a child or on his behalf his parent or guardian, has a right to freedom of choice with regard to the medium of instruction in which he would like to be educated at the primary stage in school.”)

ତା ପସନ୍ଦର ଭାଷା (“Language of his choice”) ଉପରେ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଅଦାଲତ ଯେଉଁ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଛନ୍ତି ସେ ଭାଷା ହେଉଛି ସେ ଘରେ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବା ଭାଷା, ଯାହାକୁ National Curriculum Framework, 2005ରେ “home language” ବୋଲି କୁହା ହୋଇଛି ।

ଭାଷା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସଂଖ୍ୟାଲଘୁମାନଙ୍କ ଜାତୀୟ ଆୟୁକ୍ତଙ୍କ ସଜ୍ଞାନୁସାରେ, ପ୍ରତି ରାଜ୍ୟରେ ସଂଖ୍ୟା ଗରିଷ୍ଠ ବାସିନ୍ଦାଙ୍କ ମାତୃଭାଷାକୁ ସେହି ରାଜ୍ୟର ମାତୃଭାଷା ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଦିଆଯାଇଥାଏ । ଏହି “ମାତୃଭାଷା” ଯେଉଁମାନଙ୍କର ଘରଭାଷା (home language) ନୁହେଁ ସେମାନେ ହିଁ ଭାଷାଭିତ୍ତିକ ସଂଖ୍ୟାଲଘୁ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଅନ୍ତର୍ଗତ । “There is a language in every State which is spoken by means of majority of the residents of that State, all other residents now no longer communicate that majority language belong to the linguistic minority.” (File 38, National Commission of Linguistic Minority). ଏହି ସଂଖ୍ୟାଲଘୁମାନଙ୍କ ଉପରେ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା ସ୍ତରରେ ରାଜ୍ୟର ମାତୃଭାଷାକୁ “ଏଇ ଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷା ଲାଭ କଲେ ଭବିଷ୍ୟତ ଉଜ୍ଜ୍ଵଳ ହେବ” ବୋଲି କହି ସରକାର ପ୍ରାଦେଶିକ ମାତୃଭାଷା ବି ଲଦି ଦେଇ ପାରିବେ ନାହିଁ ବୋଲି ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟଙ୍କ ସାମ୍ବିଧାନିକ ବେଞ୍ଚ କହିଛନ୍ତି , ଯାହାର ପ୍ରଣେତା ଜଣେ ଓଡ଼ିଆ , ନ୍ୟାୟାମୂର୍ତ୍ତି ଏ. କେ. ପଟ୍ଟନାୟକ ।

ଯେତେବେଳେ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷାରେ ରାଜ୍ୟର ମାତୃଭାଷାଠାରୁ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀଙ୍କ ଘରଭାଷା (home language)କୁ ସର୍ବାଧିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦିଆ ହୋଇଛି ଓ ତାହା ବିଜ୍ଞାନସମ୍ମତ ତଥା ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀର ମୌଲିକ ଅଧିକାରଭୁକ୍ତ ବୋଲି ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇସାରିଛି ଏବଂ “ଏଇ ଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷା ଲାଭ କଲେ ଭବିଷ୍ୟତ ଉଜ୍ଜ୍ଵଳ ହେବ” ବୋଲି କହି ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ଉପରେ ରାଜ୍ୟର ମାତୃଭାଷା ବି ଲଦା ଯାଇପାରିବ ନାହିଁ ବୋଲି ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଅଦାଲତ ରାୟ ଦେଇଛନ୍ତି ଓ ସେ ରାୟ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଭାଷା ବିଜ୍ଞାନୀମାନଙ୍କର, ଏକରିକି ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଶୈକ୍ଷିକ ଅନୁସନ୍ଧାନ ଓ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ପରିଷଦ ସୂଚିତ ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ବିଶେଷଜ୍ଞମାନଙ୍କର ଅଭିମତ ଅନୁରୂପ ହୋଇଛି, ସେତେବେଳେ ପ୍ରଥମ ଶ୍ରେଣୀରୁ ଓଡ଼ିଶାର ସମସ୍ତ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀଙ୍କୁ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାଧିପତ୍ୟ କବଳକୁ ଠେଲି ଦେବା ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ଘୋଷଣା ଯେ, ଆମ ଭବିଷ୍ୟ ପିଢିର ବାସ୍ତବ ବୌଦ୍ଧିକ ବିକାଶର ଘୋର ପରିପନ୍ଥୀ ଏଥିରେ ସନ୍ଦେହର ଅବକାଶ ନାହିଁ ।

କାଷ୍ଟିଂ କାଉଚ୍

ଅତଏବ, ପ୍ରଥମ ଶ୍ରେଣୀରୁ ଆମ ରାଜ୍ୟର ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ଅଭ୍ୟସ୍ତ କରିବା ଉଦ୍ୟମ ସେମାନଙ୍କ ସ୍ଵଚ୍ଛନ୍ଦ ବିକାଶରେ ବାଧା ଦେବାକୁ ଆମ “ରାଜା” ପରି ପୋଜ୍ ମାରୁଥିବା ଭୋଟ-ଭିକାରୀମାନଙ୍କର ଏକ କୁତ୍ସିତ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର । କିନ୍ତୁ ଏହି ଅବିମୃଷ୍ୟକାରୀତା ସେମାନେ ଜାରି କରିବେ, କାରଣ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ଓଡ଼ିଶାର ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ଚାଲିଥିବା ନିଶବ୍ଦ କଳା ପତାକା ଅଭିଯାନରୁ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ଦୃଷ୍ଟି ହଟାଇବା ପାଇଁ ଏହି ହଟଚମଟ ଛଡ଼ା ନବୀନଙ୍କ ଗତ୍ୟନ୍ତର ନାହିଁ । ଆମ ପାଇଁ ଅଧିକ ଦୁଃଖର କଥା, ସମ୍ବାଦ କାଗଜ ଏହି ଅବିମୃଷ୍ୟକାରୀଙ୍କ କାଷ୍ଟିଂ କାଉଚ୍ ଭାବେ ଏକ ନୂଆ ଭୂମିକାରେ ଅବତୀର୍ଣ । ପ୍ରଥମେ ଏହା ଏ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନିର୍ବିବାଦୀୟ ଥିବା ଜଣେ ସମ୍ବାଦିକଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ବିଷୟରେ “ଉଦାର” ହେବାକୁ ହାଲୁକା ବିଷ ବିଛାରିଲା (ଜାନୁଆରୀ ୯, ୨୦୨୦), ତା ପରେ ରସିକିଆ ଦୁଃସାହସ ହେତୁ ବିବଦମାନ ହୋଇପଡ଼ିଥିବା ଜଣେ ଲେଖକଙ୍କ ଇଂରାଜୀ ସପକ୍ଷବାଦୀ ବୟାନକୁ ସଶକ୍ତୀକୃତ କରି ଇଂରାଜୀ ଭାଷା ସପକ୍ଷରେ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ମଥାଧୌତିକରଣ ପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ କଲା (ଜାନୁଆରୀ ୧୫,୨୦୨୦) ଓ ଶେଷରେ ନିଜ ସମ୍ପାଦକୀୟରେ ଘୋଷଣା କଳା ଯେ, ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ବିରୁଦ୍ଧରେ ଏହି ସରକାରୀ “ନିଷ୍ପତ୍ତି ହେଉଛି ସମ୍ପୂର୍ଣ ବିଜ୍ଞାନସମ୍ମତ ଓ ଅଭିନନ୍ଦନୀୟ” (ଜାନୁଆରୀ ୨୩। ୨୦୨୦) ।

ଛିଃ ! ଛିଃ ! ଶେଷରେ ଏ ଖବର କାଗଜ ଏହି ସ୍ତରକୁ ଆସିଗଲା !